Didactiek en Pedagogiek

Instructie – Toetsen – Vakmanschap – Voorkennis – EDI – Veiligheid – Leren lezen – Herhalen – Leerlingvolgsysteem – Rekenen – Vertrouwen – Pesten – Maakonderwijs – Checken van begrip – Kennis – Toetsrevolutie – Formatief handelen – Stress – Nieuwsgierigheid

Wanneer ben je als school een professionele leergemeenschap?

22 augustus 2024 Didactiek en Pedagogiek, Samenwerken en Teamleren 44:19

Kindcentrum De Driehoek in Hilvarenbeek werd afgelopen jaar klassewerkplek. Het schoolteam is ingericht als professionele leergemeenschap. Er wordt veel aandacht besteed aan samen beter worden in je vak. Door het onderwijs in te richten in leerteams slagen ze erin de opbrengsten structureel te verbeteren en tegelijkertijd flinke stappen te zetten in het werkplezier. In deze podcast staan we uitgebreid stil bij de aanpak, werkwijze en dagelijkse routines van kindcentrum De Driehoek. Thema’s die we bespreken zijn:

  • De school als thuisbasis om te werken en leren
  • Balans handhaven en werkdruk reguleren
  • Professionele groei en vakmanschap binnen het team
  • Trots op impact en kwaliteit
  • Rol van de onderwijsleider

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl

Meer over mijn gasten aan tafel:

  • Marcel Huijgens, directeur van Kindcentrum De Driehoek in Hilvarenbeek
  • Simone Wouters, leerkracht en leerteamvoorzitter bovenbouw
  • Mayke van Avendonk, leerkracht en eerder leerteamvoorzitter onderbouw

Check zeker ook mijn eerdere gesprek met Marcel Huijgens over high performance onderwijs!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Is het tijd voor een digitale (r)evolutie in het onderwijs?

18 augustus 2024 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren 47:57

Digitalisering is niet meer weg te denken in ons onderwijs. Toch is de voorspelde radicale revolutie uitgebleven. Er is meer en meer aandacht voor krachtige didactiek gekoppeld aan wetenschappelijke inzichten over hoe leren werkt. Dit vraagt om een kritische herbezinning van de rol die digitalisering kan spelen in de klas. De didactiek bepaalt de ICT tool en niet andersom. De auteurs van het recent verschenen boek Wijze lessen, digitale didactiek hebben de meest recente inzichten rondom leren, digitalisering op een zeer prettige manier uitgewerkt in 12 bouwstenen.

Twee van de auteurs, Mitte Schroeven en Wouter Buelens bezochten eind mei de studio om het boek te bespreken. Ze houden een onderbouwd en gepassioneerd betoog voor een digitale evolutie! Een zeer toepasbaar perspectief voor iedereen die onderbouwd digitale keuzes in het klaslokaal wil maken om het leren te bevorderen. Het boek is gratis (!) te downloaden via deze link en te bestellen via de boekhandel. Veel luisterplezier!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Tjipcast short: Aan de slag met het vmbo profielwerkstuk

16 augustus 2024 Didactiek en Pedagogiek 0:15:50

We trappen het nieuwe schooljaar af met een zeer toepasbare podcast voor docenten en leerlingen van het vmbo! We gaan het hebben over het profielwerkstuk. Voor leerlingen en soms ook docenten kan dit best een uitdaging zijn. Welke onderwerpen zijn geschikt? Welke structuur bied je leerlingen, hoe geef je feedback aan en hoe werk je met bronnen? Deze podcast geeft docenten en begeleiders praktische handvatten te geven voor de begeleiding, van start tot finish. Maar de podcast is ook voor leerlingen erg handig, want na het luisteren kun je direct aan de slag en weet je waar het profielwerkstuk aan dient te voldoen.

Ik ga in gesprek met Perla Jap Sam, docent Engels en coach op het vmbo van het Lucent College in Hilversum. Ook coördineert ze het profielwerkstuk voor eindexamenleerlingen. En te gast is Amira Achbari. Ze maakte vorig schooljaar jaar haar profielwerkstuk over discriminatie. De volgende onderwerpen komen aanbod in deze Tjipcast short:

  • Waar moet een VMBO profielwerstuk aan voldoen?
  • Hoe kies je een goed onderwerp?
  • Hoe maak je een geraamte / structuur ?
  • Hoe ga je om met feedback en tussentijdse terugkoppeling?
  • Hoe werk je toe naar het uiteindelijke eindproduct en de presentatie?
  • En tot slot bespreken we tips en tricks uit de praktijk!

Deze aflevering maak ik in samenwerking met Beeld en Geluid onderwijs en School TV!  Wist je dat beeld en geluid één van de grootste archieven ter wereld als het gaat om media beheert? Denk aan radio- en televisieprogramma’s, videogames, prentjes, gifjes, websites en nog veel meer! Neem eens een kijkje op www.beeldengeluid.nl/onderwijs. Je kunt als docent een gratis account krijgen via je school!

Waarom is geschiedenis en Lego zo’n logische combinatie?

8 juli 2024 Didactiek en Pedagogiek 52:34

Dit is de laatste aflevering voor de zomervakantie en een echte uitsmijter. In de studio is Daniël Ponsen. Leerkracht in groep 6, voorzitter van het Sectorbestuur van de Algemene Onderwijsbond (AOB) en vooral zeer grote fan van geschiedenis en Lego! Daniël maakt historische Lego figuurtjes en gebruikt ze in de les. Inmiddels heeft hij een indrukwekkende collectie opgebouwd. Maar liefst 100 minifiguren nemen leerlingen mee op reis door de wereldgeschiedenis. Er zijn tijdvakken, specifieke thema’s en categorieën. Het is echt ontzettend leuk. Niet alleen de Lego op zich, maar de kennis die Daniël heeft brengt het geheel tot leven. In deze podcast praten we over het belang van geschiedenis in het primair onderwijs, waarom (en hoe) hij gestart is met geschiedenis in minifiguren. Natuurlijk bespreken we verschillende historische figuren zoals Marie Curie, Stephen Hawking, Theo Thijssen en nog veel meer! Zo hebben we een ontzettend mooi gesprek over het belang van krachtig onderwijs, kennis, verhalen vertellen en onderwijs ‘maken’.

Geschiedenis in minifiguren is geheel gratis en toegankelijk voor iedereen. Neem er eens een kijkje en laat je inspireren!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Onderwijsnieuws: juni 2024

2 juli 2024 Didactiek en Pedagogiek 32:49

Eén zwaluw maakt nog geen..

De zomer is begonnen! En de meeste onderwijscollega’s snakken naar vakantie. De eindexamenkandidaten zijn op tussenjaar, op Ibiza of aan het werk en er is weer veel gebeurd in onderwijsland. Protesten, heftige situaties op scholen en een vacature maatschappijleer in Den Haag. Gelukkig komt er een nieuwe minister van Onderwijs, alhoewel, de oude was misschien zo gek nog niet? Staat bij jou de vakantie ook al te trappelen voor de deur?

Alle onderwerpen die voorbijkwamen deze maand:

Sociale veiligheid – Tijdelijke contracten nemen toe? – Heftige situaties op school – Protesten gaan door – Taalexamens, moet het anders? – De doorstroomtoets – Examens (ook te koop) – Jong geleerd, oud gedaan – Minister van onderwijs (oud en nieuw) – Bekwaamheidseisen leraren – Mark Rutte – Zittenblijvers en thuisblijvers – De groeten met je boete!

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Hoogbegaafd op Zuid?

26 juni 2024 Didactiek en Pedagogiek 39:12

Op uitnodiging van PCBO Rotterdam Zuid bezoek ik vandaag de Zuider Gymnasium basisschool. In 2018 is het Zuider Gymnasium met het Rotterdamse basisschoolbestuur PCBO de Zuider gymnasiumbasisschool gestart, waar met doorlopende leerlijnen vanuit het basisonderwijs tot en met het gymnasiumdiploma les wordt gegeven aan hoogbegaafde en hoogintelligente kinderen uit groep 5 t/m 8. De Zuider gymnasiumbasisschool vormt samen met het Zuider Gymnasium een 8-14- concept. De leerlingen stromen dan ook na groep 8 door naar het Zuider Gymnasium. En het is onderdeel van het expertisecentrum meer- en hoogbegaafdheid ‘begaafd op zuid’. Hoog tijd om hierover in gesprek te gaan!

Ik ga in gesprek met:

Mirjam Mels, directeur van de Beatrixschool, één van de kartrekkers van begaafd op Zuid

Nelleke Herrewijnen, intern begeleider verbonden aan begaafd op Zuid

Flore Baten, leerkracht zowel voor de klas als voor online plus klassen. En Flore is begeleider van scholen in het opzetten van plus klas onderwijs.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe geef je als team samen steengoed onderwijs vanuit hoge verwachtingen?

19 juni 2024 Didactiek en Pedagogiek, Samenwerken en Teamleren 43:08

We zoomen in deze podcast in op hoge verwachtingen op het gebied van taal, rekenen, spelling, technisch- en begrijpend lezen. En ik praat hierover met schooldirecteur Victor van Toer en Desirée van der Stoep, leerkracht groep 5 en leesspecialist van het Open Venster in Rotterdam. Ik volg deze basisschool al een aantal jaren met veel belangstelling. Ze maken elke dag werk van hoge verwachtingen. De school staat middenin een wijk met grote uitdagingen op het gebied van armoede. Het Open Venster hoort bij de 150 zwaarstwegende scholen in Nederland. Toch doen deze leerlingen het buitengewoon goed op school. En dat niet alleen! Ook is er veel aandacht voor sport en bewegen. De leerlingen gaan graag naar school en leren veel. En dat gaat niet onopgemerkt. Het Open Venster kwam al veelvuldig in het nieuws de afgelopen tijd. En leerkrachten en vakgenoten komen regelmatig kijken naar hoe de lessen zijn opgebouwd. Hoog tijd voor uitgebreid gesprek over hoe dit team doceert, vanuit welke kennisbasis ze dit doen en hoe ze prioriteiten stellen in een tijd waarin er heel veel op het onderwijs af komt, helemaal in een stad als Rotterdam.

Check zeker ook mijn eerdere gesprek met Erik Meester over de lesmethode Wetenswaardig.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat heb ik nou eigenlijk aan chat GPT?

9 juni 2024 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren 40:02

De ontwikkelingen op het gebied van chat GPT gaan razendsnel. Ik hou het niet goed bij en zou niet weten hoe ik ermee kan beginnen. Vandaar dat ik Laura van den Ouden uitnodigde om naar de studio te komen om hier over door te praten. Laura is expert in learning & development en werkt regelmatig met chat GPT. In deze aflevering bespreken we handige chat GPT toepassingen die direct te gebruiken zijn in het dagelijks werk. Ook bespreken we hoe chat GPT het mogelijk maakt om werkbijeenkomsten, leerervaringen en trainingen te verrijken.

Sommige luisteraars zullen Laura kennen van het bestseller E-book 100 online werkvormen dat zij in 2020 publiceerde tijdens de Corona-periode om trainers en leerprofessionals te helpen om goede online sessies te ontwerpen en te geven. Ik sprak haar toen ook in deze aflevering.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe werk je samen aan leesbevordering bij leraren en aanstaande leraren?

5 juni 2024 Didactiek en Pedagogiek, Samenwerken en Teamleren 46:37

Samen met Hogeschool De Kempel maak ik een speciale aflevering over leesbevordering bij leraren en aanstaande leraren. Bij lezen denken we al gauw aan kinderen, maar hoe zit het eigenlijk met onszelf? Hoe geef je handen en voeten aan een leesoffensief voor leraren? Welke interventies en aanpakken zijn kansrijk en hoe maak je ruimte om samen te lezen naast alle andere belangrijke zaken die aandacht vragen in het onderwijs? De leesclub van Hogeschool De Kempel doet hier bijzondere dingen in. Voor en door pabostudenten en -docenten! Ze hebben een effectieve aanpak ontwikkeld die als voorbeeld kan dienen voor heel Nederland.

Ik ga hierover in gesprek met: Daisy Mertens, leraar bij brede basisschool De Vuurvogel in Helmond. Eerder leerkracht van het jaar in 2016 en Global Teacher Prize finalist in 2019. Daisy is ook raadslid van de onderwijsraad. Gastonderzoeker bij Hogeschool De Kempel. En Helga van de Ven, hogeschooldocent Nederlands bij Hogeschool De Kempel. Adviseur nascholing op het gebied van taal.

Leraren aan het lezen krijgen in de Pabo of het basisonderwijs? Dit zijn enkele interventies die echt werken! En check zeker deze mooie flyer met tal van aanbevelingen voor leesclubs!

  • Boekpromotie en concrete lesactiviteiten met jeugdliteratuur op sociale media van de opleiding of basisschool.
  • Bibliotheekbezoek (in de opleiding of de openbare bibliotheek) met rondleiding en uitleg.
  • Structureel ingebouwde boekpromotie in de klas (boek van de week, boeken bij thema) en/of studiedagen in het basisonderwijs.
  • Leeslijsten met opdrachten in de klas en in de stagepraktijk.
  • Doorleven van verschillende boekpromotieactiviteiten en deze uitproberen in de (stage)praktijk. 

Het artikel Waarom je als leraar zelf meer zou moeten lezen is hier te downloaden.

Wat is belangrijk dat leraren leren?

2 juni 2024 Didactiek en Pedagogiek, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling

De kwaliteit van de lerarenopleidingen in Nederland ligt de afgelopen onder een vergrootglas. Er is veel discussie over wat een leraar wel of niet zou ‘moeten kunnen’. Het is een centrale vraag bij het uitwerken van het beroepsbeeld voor leraren. Ook om hier bijvoorbeeld meer centrale regie op te kunnen voeren. Anne Fleur Kortekaas en Fred Janssen doen onderzoek naar deze vraagstelling. Ik ga uitgebreid met ze in gesprek over het belang van een leven-lang leren van leraren. Ze onderbouwen in dit gesprek het belang om de inrichting van opleidingen en voortgaande professionalisering te laten informeren door wat we weten over goed onderwijzen en over leren van leraren.

In deze aflevering bespreken we de huidige wetenschappelijke inzichten over het leren van leerkrachten, vergelijken dit met het buitenland en bespreken eerste denkrichtingen en ideeën over ‘geïntegreerd opleiden’ aan de hand van beroepstaken. Om vervolgens stil te staan bij de vraag hoe hier vanuit samenhang en waardering regie op te voeren in Nederland.

Meer over mijn gasten aan tafel:

Anne Fleur Kortekaas is universiteit hoofddocent onderwijswetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam en opleidingsdirecteur van de Educatieve Master Primair Onderwijs (EMPO)

Fred Janssen is hoogleraar didactiek van de Natuurwetenschappen en directeur van het Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsonderzoek en Nascholing van de Universiteit Leiden (ICLON)

Het whitepaper ‘Wat is belangrijk dat leraren leren’ biedt een integratie van inzichten uit onderzoek naar leren van leraren. Het whitepaper ‘Gemeenschappelijk taal voor goed onderwijzen‘ heeft de ondertitel: Een ontbrekende schakel voor samen opleiden en professionaliseren in onderwijsregio’s en bevat een synthese van inzichten over goed onderwijzen.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!