Didactiek en Pedagogiek

Instructie – Toetsen – Vakmanschap – Voorkennis – EDI – Veiligheid – Leren lezen – Herhalen – Leerlingvolgsysteem – Rekenen – Vertrouwen – Pesten – Maakonderwijs – Checken van begrip – Kennis – Toetsrevolutie – Formatief handelen – Stress – Nieuwsgierigheid

Onderwijsnieuws: maart 2024

Maart roert zijn staart, maar het onderwijs ook. Het is maandag 1 april (geen grap), de zomertijd is ingegaan en Peter en ik nemen het onderwijsnieuws van de maand maart systematisch door. En er was nieuws! De lijst is lang, dus we beperken ons tot de top 10.

Alle onderwerpen die voorbijkwamen deze maand:

Groningen mogen een toga dragen en krijgen promotierecht, zowel in de Toeslagenaffaire als bij DUO zie ik een overheid die discrimineert, Pabo Emmen hoopt op meer mannelijke studenten, Het woord afgestudeerd in de ban, Week van hoogbegaafdheid, Studenten mogen sinds een jaar in beroep bij de Raad van State: ‘Soms denk je: formeel heb je het recht, maar moreel past het niet, Italiaanse universiteit blijkt nep: geneeskundediploma’s zijn niets waard, Beter onderwijs begint op de pabo Onrust over de uitslag doorstroomtoets, Estland als voorbeeld om jongengeren weer aan het lezen te krijgen, Overheid moet haast maken met herwaardering van het (v)mbo, Nieuwe Utrechtse bangalijst, Focus op de basis, Geen lelies naast de basisschool, Beroepsopleidingen moeten stages doelgerichter inzetten, Een leven lang leren, behalve in groep acht en Minister van Onderwijs onderzoekt verlaging leerplichtleeftijd naar 4 jaar

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Hoe bouwen we in Nederland aan een professionele cultuur voor het beroep van leraar?

In de studio is Theo Witte. Theo is voorzitter van het RED-team onderwijs en ervaren lerarenleider en vakdidacticus Nederlands aan de Rijksuniversiteit Groningen. Eind vorig jaar verscheen het zeer lezenswaardige artikel Naar een professionele cultuur voor het beroep van leraar. Hierin doet Theo een aantal concrete voorstellen voor een fundamentele aanpak van het kwalitatieve lerarentekort. In deze podcast bespreken we dit artikel. Theo legt uit hoe het komt dat het onderwijs een zwakke professionele beroepscultuur kent. Hij identificeert een aantal pijnpunten en doet concrete voorstellen voor een fundamentele stelselwijziging. Dit raakt een aantal pijlers: professionele vakvereniging, professionele standaarden, verplichte en gerichte scholing en het toewerken naar een landelijke kennisinfrastructuur.

Theo Witte is voorzitter van het Meesterschapsteam Nederlands geweest dat in 2016 de inhoud en didactiek van het schoolvak Nederlands ter discussie stelde. Hij is gepromoveerd op de literaire ontwikkeling van havo- en vwo-leerlingen. Ook is hij grondlegger van de veelgebruikte website lezenvoordelijst.nl. Op dit moment is hij redacteur en auteur van de methode KERN Nederlands Taal & Cultuur.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe krijgen we jongeren (weer) geïnteresseerd in wiskunde?

Het kantoor van hoogleraar Joost Hulshof is uniek. In elke hoek zie je stapels wis- en natuurkunde boeken. Aan de muur hangen maar liefst twee krijtborden volgeschreven met formules, op het volle bureau vind je een indrukwekkende verzameling rubix cubes, fotolijstjes en allerlei gekke gebruiksvoorwerpen. Aan het plafond hangt een paraplu (“leuk om mee te rekenen!”). Het wordt gauw duidelijk: Hier word nagedacht in een andere taal: de taal van cijfers, formules, vergelijkingen en algebra.

Ik ben afgereisd naar mijn Alma mater: de Vrije Universiteit Amsterdam. Maar ik ben op een hele andere afdeling en in een voor mij toch redelijk onbekende en complexe wereld beland. De wereld van de wiskunde. Ik ben te gast bij prof. dr. Joost Hulshof. Hij bekleedt de leerstoel mathematical analysis. In deze podcast praten we over de schoonheid van wiskunde. Over nieuwsgierigheid, creativiteit en het toegankelijk maken van deze prachtige discipline bestaande uit cijfers, pizzapunten, rookwolken en vliegtuigen. Wiskunde is overal! Om dit te snappen moet je wel goed leren rekenen en de lat hoog leggen.

Joost gebruikt tal van voorbeelden en toepassingen om te laten zien hoe wiskunde in de dagelijkse wereld zichtbaar wordt en hoe leuk het is om met jongeren te puzzelen. Ook geeft hij concrete handvatten hoe we jongeren geïnteresseerd kunnen krijgen in de wiskunde. Om dat te bereiken is er wel iets nodig in het Nederlandse onderwijs! Bereid je voor op een uitgebreid en ontzettend leuk gesprek!

Kijk zeker eens op de website van Joost en check zijn oratie, of deze leuke filmpjes met uitleg.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Onderwijsnieuws: februari 2024

Het is maart en het voorjaar lonkt! Hoog tijd om het onderwijsnieuws van februari door te nemen. We scheiden het kaft van het koren zodat je weer helemaal fris aan deze nieuwe maand kan starten. Onderwerpen die voorbijkomen: Onderwijsinspectie: mbo’s maken amper werk van uitbannen stagediscriminatie – Onderwijsraad kritisch op plan voor rem op buitenlandse studenten – Jongeren kiezen studie niet op basis van goed salaris of kansen op arbeidsmarkt – Zaanse leerlingen Speciaal Voortgezet Onderwijs krijgen opleiding tot barista – We doen hier niets geks, we geven gewoon les – Hoogleraar Anna Bosman maakt excuses voor haar beroepsgroep – Dijkgraaf: actie tegen kansenongelijkheid in hoger onderwijs – Tweede Kamer wil schoolzwemmen weer invoeren – Einde speciale scholen en klassen voor Oekraïners in zicht – Ja, ik ben onderwijsvernieuwer, en ik heb iets zinnigs te zeggen

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Nog wat geleerd vandaag? Hoe kennis terugkeert in het onderwijs

In de afgelopen tientallen jaren is er veel aandacht geweest voor onderwijsvernieuwing en innovatie. Zowel internationaal als in Nederland zijn er omvangrijke programma’s opgetuigd om het onderwijs te moderniseren. Gemene deler: minder aandacht voor kennis en meer voor vaardigheden als zelfsturing, leren leren en de leerkracht die zich opstelt als ‘coach’ van het leerproces. Praktisch overal in de wereld leidde dit soort hervormingen tot een scherpe daling van het niveau van taal en rekenen en een devaluatie van het beroep leerkracht. En zorgwekkender: de ongelijkheid nam toe, niet af. Hoe kan dit?

In deze podcast praat ik hierover met Maarten Huygen. Hij schreef een boek over de terugkeer van kennis in het onderwijs. Hij constateert dat bovenstaande ‘vernieuwingen’ al eeuwenoud zijn en gestoeld zijn op valse premissen en onhaalbare ideologieën. Hij houdt een pleidooi voor kennisrijk onderwijs en onderbouwt dit door terug te grijpen op de cognitieve leerpsychologie en tal van praktijkvoorbeelden uit Nederland en de wereld.

Maarten Huygen was verslaggever, commentator, onderwijsredacteur en chef opinie voor NRC Handelsblad en werkte elf jaar als correspondent in de Verenigde Staten. Check zeker onderstaande linkjes voor meer verdieping en achtergrond n.a.v. ons gesprek:

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe is het om te leven met een zorgintensief kind dat naar school gaat?

Vandaag ben ik te gast bij Voortgezet Speciaal Onderwijs school de Hoge Brug in Rotterdam. Een school voor zml-onderwijs (zeer moeilijk lerende leerlingen) waar ongeveer 150 leerlingen naartoe gaan. Deze aflevering maak ik in samenwerking met de gemeente Rotterdam. We maken een speciale aflevering over de samenwerking tussen ouders en school als het gaat om kinderen en jongeren met een beperking. Wat is er nodig om dit te organiseren? En hoe blijf je bewust elkaars perspectief zien en erkennen? Check voor meer informatie over het samenwerkingsverband koers voortgezet onderwijs regio Rotterdam Koersvo.nl of ga naar: onderwijs010.nl

In deze podcast ga ik in gesprek met:

  • Annemarie Rodenburg, beleidsmedewerker bij koersvo en als moeder ervaringsdeskundige met een zorgintensieve zoon van 23
  • Karin Catsman, ondersteuningscoordinator bij de Hoge brug in Rotterdam, al 44 jaar werkzaam in het onderwijs.

En let op! Matzer theaterproducties speelt begin 2024 vijf keer de voorstelling BROOS! Een ontroerende theaterproductie over hoe je jezelf kunt kwijtraken in de zorg om een ander. Je kunt hier kaartjes bestellen!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe geef je als basisschool handen en voeten aan onderwijs voor hoogbegaafde kinderen?

In deze podcast staat het thema hoogbegaafdheid in het primair onderwijs centraal. Ik praat hierover met Mariëtte Haver en Linda Stinissen. Allebei specialist hoogbegaafdheid en verbonden aan SKOVV. Mariëtte Haver is leerkracht groep 6 op de St. Alexanderschool in Bennekom en leerkracht bij de bovenschoolse plusgroep. Linda Stinissen is ook leerkracht bij de bovenschoolse plusgroep. We bespreken verschillende vragen: Wanneer spreken we over hoogbegaafdheid? Hoe geef je op een doordachte en praktische manier vorm aan onderwijs voor leerlingen die (zeer) snel en makkelijk leren? Hoe is het onderwijsprogramma binnen SKOVV vormgegeven en op wat voor manier wordt er dagelijks samengewerkt? Waarom organiseert SKOVV hun hoogbegaafdheidsonderwijs op deze manier? De samenwerking met ouders komt ook ter sprake.

Hoe zorg je ervoor dat leerlingen gemotiveerd teksten schrijven?

Het gaat niet goed met het schrijfonderwijs in Nederland. Dit is een zorgelijke ontwikkeling omdat leren schrijven op een heel wezenlijke manier samenhangt met tal van fundamentele lesactiviteiten zoals leren lezen (en begrijpen wat je leest), kennis opdoen over de wereld en ‘leren leren’ zoals een correcte samenvatting kunnen maken. Leerlingen goed een tekst laten schrijven is veel meer dan een verhaal opschrijven met interpuncties en gebruik van hoofdletters. Er zijn diverse genres waar leerkrachten hun leerlingen mee in aanraking kunnen laten komen. Denk aan een vertelling of procedure (stapsgewijze instructie). Elke genre kent een specifieke opbouw, voorbereiding en vraagt gerichte oefening. De ervaring leert dat dit schrijven (en lezen!) voor leerlingen erg de moeite waard maakt!

In deze podcast praat ik over het gebruik van genres met Suzanne van Norden en Femke Cools. Aan de hand van diverse voorbeelden uit de dagelijkse schoolpraktijk bespreken wat genres precies zijn, hoe je ermee aan de slag kan gaan en welke kennis leerkrachten nodig hebben. Ook laten we zien hoe werken met genres leidt tot leergierige leerlingen.

Over mijn gasten:

  • Suzanne van Norden is auteur van diverse boeken over schrijf- en taalonderwijs in het basisonderwijs en begeleidt scholen die hun schrijfonderwijs willen verbeteren.
  • Femke Cools is als bovenschools TaalPlusKlas-coördinator betrokken bij 8 Tielse VVE-scholen van 3 besturen. Ze traint teams op het gebied van taal en lezen en houdt zich momenteel veel bezig met de kwaliteitsverbetering van het schrijfonderwijs.

De boeken van Suzanne zijn absoluut aanraders. Check ze hieronder!

Iedereen kan leren schrijven, schrijfplezier en schrijfvaardigheid in het basisonderwijs

Wat een goede tekst! Gids voor schrijven in 10 genres voor het basisonderwijs

Hieronder vind je enkele foto’s van het werk van leerkrachten en leerlingen die in de podcast voorbijkwamen:

“Als je goed wilt nadenken over iets, dan moet je eens proberen om het op te schrijven”
Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Onderwijsnieuws: januari 2024

2024 is begonnen! En de (voor sommige toch wel sombere) maand januari zit erop. De zon schijnt en het voorjaar lonkt! We zetten het onderwijsnieuws op een rij en bespreken de belangrijkste 10 onderwerpen. In willekeurige volgorde: Rekenfout van de minister, nog 2 miljard NPO gelden niet besteed! Drempels weg naar het beroepsonderwijs. Wie is de mol en AI? Zingen in de klas voor taalontwikkeling. Lerarentekort op de formatietafel? Maak de lerarenopleiding gratis. Cocaine op het Franstalige ministerie van onderwijs. Collegereeks over holocaust en antisemitisme geschopt aan de Hogeschool Utrecht. Geen ov-studentenkaart voor de praktijkschoolleerlingen en stress in de aanloop naar de week van lentekriebels?

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Wat doen auctoraten in het voortgezet onderwijs?

Auctoraten passen in het rijtje naast de practoraten (mbo) en lectoraten (hbo). Een auctoraat is een vindplaats voor onderzoek en ontwikkeling in de school. Met onderzoek van, voor en door het voortgezet onderwijs geeft het een impuls aan de kwaliteit van onderwijs en is het een reflectie plek midden in de onderwijspraktijk. Auctoraten zijn een relatief nieuw fenomeen in Nederland. Mooie aanleiding om samen met stichting auctoraten een speciale podcast over auctoraten in het voortgezet onderwijs te maken.

Ik ga in gesprek met Mathilde Tempelman-Lam en Alex van den Berg. Mathilde is lid van het kwartiermakersbestuur Stichting Auctoraat in het VO, promovendus aan de Universiteit Utrecht en Alex is auctor hoge verwachtingen bij het openbaar onderwijs Groningen, lerarenopleider scheikunde en docent scheikunde. We gaan in op de onstaansgeschiedenis van auctoraten, bespreken diverse praktijkvoorbeelden en gaan in de op relatie met onderwijskwaliteit en de aantrekkelijkheid van het beroep docent. Voor meer informatie check www.auctoraat.nl

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!