Bestaat er zoiets als het menselijk kwaad? Kunnen we ‘het kwaad’ definiëren door het te herleiden naar menselijke intenties, gedragingen en normen? Over deze spannende vraag ga ik in gesprek met filosoof en rechter Klaas Rozemond. Hij werkt momenteel aan een boek over het kwaad en grijpt terug op het strafproces van Adolf Eichmann na de Tweede Wereldoorlog. Klaas daagt ons uit zelf na te durven denken over wat het kwaad is. Hoe oordelen we als mens over ‘het kwaad’? Wat is de rol van moraliteit en geweten? Bij een moordenaar of inbreker is dit al ingewikkeld, maar hoe zit dit bij het ontkennen van bijvoorbeeld de opwarming van de aarde? Immers, dit heeft ook onherstelbaar leed tot gevolg. Is het kwaad in staat van gedaante te wisselen? Kijk of luister nu naar een zeer spannend gesprek over de duistere kant van de mens.

bekijk op YouTube

Boeken van Klaas Rozemond

• Filosofie voor de zwijnen, over het geluk van mens en dier
• Het aardse leven, een filosofische handleiding
• De laatste filosoof, testament van een denker

Tijdcodes

• 01.00 Introductie van het kwaad
• 03.30 Het proces van Eichmann, introductie
• 07.00 Laatste woorden van Adolf Eichmann
• 10.00 Hannah Arendt over Eichmann, over bevelen, tegen bevelen ingaan en gehoorzaamheid
• 11.00 Het bevel van je meerdere
• 14.00 Deportaties van de Joden, Eichmann als logistiek genius, die soms toch bewust tegen afspraken inging (rol van geweten)
• 18.00 Het klassieke kwaad, je weet wat het recht is, wat de moraal is en je besluit er tegenin te gaan uit eigen belang
• 22.00 Harry Mulisch over het Eichmann proces
• 25.00 Ontkennen, bekennen en de realisatie van straf en sociale normen
• 30.00 Emotieloos, verschrikkingen plegen zonder geraakt te worden, maar Eichmann was geen ‘enge man’
• 35.00 Juridische discussies over het kwaad
• 37.00 Ontmenselijking van mensen, kenmerk van het kwaad
• 45.00 Politiek systeem waarin het kwaad kan gedijen, voorbeeld van WO2
• 50.00 Moreel oordeel, erger willen voorkomen, maar wat is erger dan genocide?
• 55.00 Dubbel bewustzijn (erkenning van eigen misdadigheid)
• 01.00 Machtsovername
• 01.03 De mens als het kwaad in de 21ste eeuw
• 01.07 Bewust liegen over het klimaat, voorbeeld van Baudet en het ‘nieuwe kwaad’
• 01.10 Machteloos en jezelf ontslaan van je plicht om te handelen en te denken
• 01.11 Hoopvol perspectief tegen het kwaad anno nu?