Didactiek en Pedagogiek

Instructie – Toetsen – Vakmanschap – Voorkennis – EDI – Veiligheid – Leren lezen – Herhalen – Leerlingvolgsysteem – Rekenen – Vertrouwen – Pesten – Maakonderwijs – Checken van begrip – Kennis – Toetsrevolutie – Formatief handelen – Stress – Nieuwsgierigheid

Hoe geef je een effectieve en kennisrijke leesles op de basisschool?

17 november 2024 Didactiek en Pedagogiek 45:44

Heleen Buhrs werkt als leerkracht en expert-leerkracht begrijpend lezen op de Alan Turingschool in Amsterdam. Recent kwam haar boek uit Effectief leesonderwijs in de praktijk, een kennisrijke aanpak voor de basisschool. Hierin legt ze uit hoe je als leerkracht een goede begrijpend lezen les ontwerpt en doceert. Ze besteedt hierbij veel aandacht aan de opbouw van kennis bij leerlingen, het selecteren van goede teksten, de actieve verwerking van leerlingen tijdens de les en de monitoring van het leerproces in de klas.

Heleen bouwt haar betoog in deze podcast op aan de hand van jeugdliteratuur. We bespreken de kwaliteit van diverse teksten (en methodes) en Heleen beschrijft stap voor stap wat er nodig is om een goede les te geven.

Een selectie van de besproken boeken vind je hieronder:

Piratenzoon door Rob Ruggenberg

Gedicht van Willem Wilmink (over Napoleon)

Winterijs van Peter van Gestel

Wat een goede tekst! Gids voor schrijven in 10 genres voor het basisonderwijs

Over alles. Van wolken tot Romeinse cijfers en van atomen tot schroeven

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe herken je hoogbegaafdheid bij jonge kinderen?

14 november 2024 Didactiek en Pedagogiek 33:02

Het is vandaag 13 november 2024 en ik ben eens niet in de studio, maar afgereisd naar Leiden. Ik ben te gast bij het congres over hoogbegaafdheid georganiseerd door het samenwerkingsverband primair onderwijs Duin- en Bollenstreek. Om mij heen zitten ook enkele collega’s die meeluisteren. In deze aflevering staan jonge kinderen centraal. Ik ga in gesprek over hoe je hoogbegaafdheid bij jonge kinderen kunt herkennen.

Ik praat hierover met:

Maaike van Egmond – Kuivenhoven. Werkt op Integraal Kindcentrum De Duinroos in Katwijk als intern plus leerkracht en HB-specialist. De Duinroos valt onder stichting Prohles en ook daar is Maaike actief rondom hoogbegaafdheid in het samenwerkingsverband.

Lilian Van der Poel- de Schipper. Expert hoogbegaafdheid bij het jonge kind. Lilian is oprichter van XL leren waarin ze leerlingen en leerkrachten ondersteunt en heeft uk IQ in het leven geroepen omdat ze zag dat snelle jonge kinderen behoefte hebben aan peers. Vanuit ukIQ begeleidt ze leerkrachten in groep 1, 2 of 3 met de leerling met een grote ontwikkelingsvoorsprong. 

Meer weten over dit thema?

Op de site van het SLO staan handige artikelen en publicaties over het thema.

We bespraken ook het differentiatiemodel van Gagné.

Het model van Monks (1985) kwam ook aan bod.

En het kenniscentrum over hoog- en meerbegaafdheid is de moeite waard om eens te bezoeken! Kijk of luister eens naar deze aflevering over de samenwerking tussen het primair- en voortgezet onderwijs in Rotterdam Zuid gericht op hoogbegaafdheid!

Hoe voer je gesprekken over gevoelige onderwerpen in de klas?

7 november 2024 Didactiek en Pedagogiek

Dit is de vierde aflevering in een vijfdelige serie. De eerste aflevering ging over de geschiedenis van burgerschap. In de tweede aflevering verkennen we hoe burgerschap er uit kan zien in de dagelijkse schoolpraktijk. In aflevering drie bespraken we of en hoe het mogelijk is burgerschapsontwikkeling te ‘meten’ en te monitoren. In deze aflevering staan gesprekken voeren over gevoelige onderwerpen in de klas centraal. Hoe pak je dat aan? Wat doe je beter wel en wat ook niet als leerkracht en docent? En hoe je als professional regie op de kwaliteit van het gesprek?

Deze podcast maak ik samen met het Expertisepunt Burgerschap. Samen maken we een reeks van vijf speciale afleveringen over burgerschap in het onderwijs. Van aanleiding naar praktijk, van kennis naar handelen. Volg deze afleveringen en je bent helemaal bij als het gaat om burgerschap! Meer weten? Kijk voor meer informatie op www.expertisepuntburgerschap.nl

Meer informatie over mijn gasten aan tafel:

  • Geerte Savenije, universitair docent bij het Research Institute of Child Development and Education en lerarenopleider bij de Interfacultaire lerarenopleiding (ILO) aan de Universiteit van Amsterdam.
  • Naomi Nagtegaal, docent geschiedenis en maatschappijleer aan het Hervormd Lyceum West. En Naomi heeft een eigen onderneming Naomi Creates waarmee ze educatief materiaal ontwikkelt, workshops en gastlessen geeft.
Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Onderwijsnieuws: oktober

6 november 2024 Didactiek en Pedagogiek 21:42

De lijst met nieuws wordt langer en langer. Peter en ik proberen wat overzicht aan te brengen na een week herfstvakantie. Alle onderwerpen die voorbijkwamen deze maand: Kwakzalverprijs naar NVAO (auw!), Influencer Tate veroorzaakt onderwijscrisis, meditatieruimte dicht vanwege seksende studenten, Arjan Lubach en kleuters, bezuinigingen, maatschappelijke diensttijd, telefoons de klas uit (ook in het MBO), te weinig gym, leesbaar schrijven en verstaanbaar praten, wereldranglijst van universiteiten ter discussie en blijkbaar heeft de onderwijsinspectie het te druk.

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Hoe geef je effectief spellingonderwijs op de basisschool?

3 november 2024 Didactiek en Pedagogiek

Kim Cordewener en Anna Bosman brachten recent een nieuw boek uit over spellingonderwijs op de basisschool. Het boek beschrijft welke kennis je als leerkracht nodig hebt om kwalitatief hoogstaand spellingonderwijs te geven. In deze podcast gaan we dieper in op de historie van schrijven en spellen, de ontwikkeling van spellen en de bijbehorende didactiek. Aangezien Kim en Anna allebei wetenschapper zijn is dit boek geheel wetenschappelijk onderbouwd en vertaald naar de praktijk.

Vragen die aan bod komen zijn onder andere:

  • Wat dienen docenten van de geschiedenis van geschreven teksten te weten en waarom?
  • Wat is spelling? En wat ook niet?
  • Waarom is spellen moeilijker dan lezen?
  • Hoe hangt spellen samen met leren schrijven?
  • Wat zijn belangrijke didactische uitgangspunten voor leren spellen?
  • Wat doe je tijdens de klankzugivere en niet klankzugivere periode?
  • Waar gaat het in de praktijk vaak mis?
  • Hoe is het gesteld met het spellingonderwijs in Nederland?

Meer over mijn gasten:

Dr. Kim Cordewener is docent aan het onderwijsinstituut Pedagogische en Onderwijswetenschappen van de Radboud Universiteit. Kim stond aan de basis van de opleiding tot basisschoolleerkracht Pedagogische Wetenschappen van Primair Onderwijs. Daarnaast is zij als onderzoeker verbonden aan het Behavourial Science Institute van de Radboud Universiteit.

Prof. dr. Anna Bosman. Anna is onderzoeker en docent verbonden aan het Behavourial Science Institute en het Onderwijsinstituut Pedagogische Wetenschappen en Onderwijswetenschappen van de Radboud Universiteit. Daarnaast heeft zij de opleiding tot basisschoolleerkracht Pedagogische Wetenschappen van Primair Onderwijs opgericht. Anna is ook de initiator van de masteropleiding Curriculumopleiding voor Primair Onderwijs.

Ik kan je het boek van harte aanraden! Je kunt het bestellen via deze link.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Waarom heeft samen zingen een gunstig effect op de taalontwikkeling van kinderen?

13 oktober 2024 Didactiek en Pedagogiek 0:46:04

Steeds minder kinderen zingen op school. En dat is jammer want zingen is niet alleen een prachtige gezamenlijke activiteit, maar draagt ook bij aan de taalontwikkeling van kinderen. Ellen Bothof vindt daarom dat er meer aandacht moet zijn voor zingen op school. Leren zingen betekent dat kinderen goed moeten leren luisteren en het is bij uitstek een collectieve activiteit. Luisteren hangt weer nauw samen met het leren herkennen van klanken. Bovendien verrijkt samen zingen de dagelijkse lesactiviteiten enorm. Met name gericht op het leren van onze taal.

In deze podcast legt Ellen uit wat zingen met kinderen doet en welk effect het kan hebben op de diverse facetten van taalontwikkeling. Ook legt Ellen de relatie met sociaal-emotionele ontwikkeling, groepsvorming en taalproblemen bij jonge kinderen.

Ellen Bothof is docent muziek aan de academie pedagogiek en onderwijs van de Saxion Hogeschool in Deventer. In deze podcast komen diverse bronnen voorbij. Hieronder staan ze opgesomd:

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Onderwijsnieuws: september

1 oktober 2024 Didactiek en Pedagogiek 22:46

De herfst is begonnen en dat geldt niet alleen voor het weer. Bezuinigingen, minder instroom van (internationale) studenten, Red het onderwijs komt met een boek en een onderzoek naar fouten maken. En het blijkt dat bijna de helft van de leerlingen niet of bijna nooit poept op school. Kortom veel en gevarieerd nieuws deze maand! Peter en ik nemen de hoofdpunten door in 20 minuten.

Alle onderwerpen die voorbijkwamen deze maand:

Hoe gaan kinderen om met fouten maken? – Welke opleidingen gaan er straks sneuvelen? –  Stoppen met studentevaluaties? – MBO student Daan laste de hele zomer door – Stress door opeenstapeling stage, studie en bijbaan – Haal nu je vmbo en mbo diploma inéén – Verbod op telefoon in de klas bleek toch behoefte aan – Poepen op school, liever niet – Leraar in de klas of, niet excursies begeleiden – Taal- en rekentoets hebben lerarentekort vergroot maar kwaliteit pabo niet verbeterd – Bezuinigen in het hoger onderwijs – Red het onderwijs!

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Hoe werk je opbrengstgericht met jonge kinderen?

26 september 2024 Didactiek en Pedagogiek

Op uitnodiging van PCBO Rotterdam Zuid ben ik te gast bij basisschool De Klaver Carnisse. Ik ga in gesprek over opbrengstgericht werken en het jonge kind. Hoe werk je vanuit een stevige visie op leren? Hoe zorg je voor een doorlopende leerlijn vanaf jonge kinderen tot groep 3? Hierover ga ik in gesprek in deze speciale aflevering. En we doen dat op een hele speciale en leuke manier: we behandelen concrete leservaringen!

We bespreken de volgende thema’s: Het belang van spel en samen spelen, het bieden van een rijke leeromgeving zoals speelhoeken en themahoeken. Dagelijks werken met voorbeelden en het geven van instructie en uitleg bijvoorbeeld gericht op taalontwikkeling. Ook staan we stil bij hoe te observeren tijdens de les en de kracht van de kleine kring.

Ik praat met Sacha Ipenburg – Aalbers, adviseur jonge kind bij PCBO, Sharoney  Zechiël, adjunct-directeur van basisschool De Klaver Carnisse en Fieke Diepenhorst, leerkracht groep 1 bij de Hoeksteen.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Nieuwsgierig naar de visie op het jonge kind opgesteld door PCBO? Bekijk het bestand via deze link!

Hoe realiseer je passend én pakkend onderwijs voor ieder kind?

19 september 2024 Didactiek en Pedagogiek

De Laurens-Cupertinoschool in Rotterdam Zuid werd afgelopen jaar benoemd tot één van de klassewerkplekken van Nederland. De Laurens-Cupertinoschool geeft onderwijs aan leerlingen die in aanmerking komen voor speciaal basisonderwijs (SBO). Samen leren, persoonlijke ontwikkeling en een gelukkige schooltijd zijn belangrijkste waarden binnen de school. Het team biedt passend en pakkend onderwijs aan. Daarmee is er ruim aandacht voor de basis zoals taal en rekenen, maar wordt er ook tijd gemaakt om samen te koken, te sporten en zelfs te zwemmen! We gaan in deze aflevering uitgebreid in op de curriculumdoelen van het team, de manier van samenwerken en hoe ze handen geven aan betekenisvol en nabij onderwijs. Een buitengewoon professioneel en scherp verhaal over keuzes maken, knettergoed lesgeven, leerlingen zien en hoge verwachtingen rondom teamontwikkeling. Luistertip!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl

Meer over mijn gasten aan tafel:

  • Wouter van der Windt is de directeur van SBO Laurens Cupertino, een school voor speciaal basisonderwijs in Rotterdam Zuid
  • Milou Aartsen is leerkracht in groep 8
Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Begrijpend lezen in een doorlopende lijn

8 september 2024 Didactiek en Pedagogiek

Wanneer je als kind niet goed leert lezen, is het later zeer uitdagend om mee te kunnen komen in onze maatschappij. Leren lezen is een kerntaak voor elke basisschool. Leren lezen en het bevorderen van gelijke kansen zijn nauw aan elkaar verbonden. Toch is de kwaliteit van lesgeven op het gebied van lezen onder de maat. Nederland doet het vergeleken met andere landen elk jaar een beetje minder als het gaat om lezen. Steeds meer leerlingen hebben moeite met het begrijpen van een tekst. En dat heeft grote alledaagse gevolgen. Een recept van de dokter nalezen, een recept uit een kookboek doornemen of vacatures uitpluizen: mensen lezen de hele dag. Waar gaat het mis in het primair onderwijs? En bovenal: Hoe kunnen we het tij keren?

Voor een integrale aanpak op het gebied van begrijpend lezen is het nodig diverse factoren bij elkaar te brengen. Woordenschat, kennis van de wereld, hoogwaardige instructie en bovenal: een doorlopende lijn voor leerlingen. Over deze visie op lezen ga ik in gesprek met expert taal- en leesonderwijs Marita Eskes aan de hand van haar laatste boek: Begrijpend lezen in een doorlopende lijn.

Marita Eskes heeft gewerkt als leerkracht, leescoördinator en remedial teacher in het basisonderwijs. Ze is bekend als auteur van het boek Technisch lezen in een doorlopende lijn. Marita begeleidt basisscholen bij het versterken van de onderwijskwaliteit en het verbeteren van de leesresultaten samen met Marcel Schmeier. Check voor meer informatie: www.gewoongoedlesgeven.nl

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!