Didactiek en Pedagogiek

Instructie – Toetsen – Vakmanschap – Voorkennis – EDI – Veiligheid – Leren lezen – Herhalen – Leerlingvolgsysteem – Rekenen – Vertrouwen – Pesten – Maakonderwijs – Checken van begrip – Kennis – Toetsrevolutie – Formatief handelen – Stress – Nieuwsgierigheid

Hoe ziet de weg naar goed kwalitatief onderwijs eruit?

9 juli 2023 Didactiek en Pedagogiek, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 50:38

Goede gewoontes zijn de sleutel een leven lang gemotiveerd en gezond leren. Volgens mijn gasten gaat professionalisering en vitaliteit hand in hand, vooral in het onderwijs. Met een flink dosis wetenschappelijke kennis over leren, gezondheid, veranderen en samenwerken helpt Neuro Habits scholen bij vraagstukken rondom verandering, leren, didactiek en kwaliteitsverbetering. Hun aanpak is onconventioneel, zowel in termen van methodiek als experts die ze inschakelen. In deze podcast praten we uitgebreid over hun aanpak en samenwerking met scholen. Ook bespreken we het boek 33 tips voor vo-didactiek waar David co-auteur van is. Check zeker ook de website Vernieuwenderwijs.nl voor meer tips en inspiratie!

Wat meer info over mijn gasten:

Hannelore Hemeltjen: al meer dan 25 jaar docent aardrijkskunde en trainer in het onderwijs. Ervaring in het middenmanagement van een VO-school als onderwijskundig leider. Richt zich nu, naast het lesgeven in het VO bij Neuro Habits op het begeleiden en trainen van docenten en teams, die hun onderwijs willen versterken.

Jay Borger is afgestudeerd als psychobioloog en houdt zicht bezig met de vraag hoe je wetenschappelijke kennis kunt gebruiken om je gezondheid en fitness te vergroten. Bij Neuro Habits verzorgt hij de vitaliteitsmetingen en draagt hij zijn vitaliteitskennis over aan docenten en leerlingen in trainingen en coaching.

David Maij. Gepromoveerd gedragspsycholoog en gespecialiseerd in verandering op onderwijsinstellingen. Hij is oprichter van Neuro Habits en begeleidt onderwijsinstellingen om de onderwijskwaliteit te vergroten door docenten goede gewoontes aan te leren.

Onderwijsnieuws: juni 2023

3 juli 2023 Didactiek en Pedagogiek

Juni was een zonovergoten en warme maand. Terwijl de terrassen, zwembaden en stranden afgeladen waren zaten wij binnen de kranten, nieuwsberichten en mediaoptredens bij te houden. En weer maakten we een top 10! In deze podcast lopen we al het relevante onderwijsnieuws van juni langs. Thema’s die voorbijkomen: Veel te weinig onderwijs voor asieljongeren. Stress, stress en nog eens stress. De basisbeurs keert terug! Docent verbetert antwoorden in eindexamen economie. De geliefde en gehate ‘excellente school’ verdwijnt. Leraren en leerlingen in Brunssum zijn de hitte in de lokalen zat en gaan staken. Studenten met migratieachtergrond opvallend vaak beschuldigd van fraude. Brabantse scholen stoppen inhuur uitzendkrachten. Leerlingen in het bijzonder onderwijs zitten uren in de bus naar school. En tot slot natuurlijk: de val van Wiersma.

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Wat hebben we vandaag de dag nog aan gelijke kansen?

26 juni 2023 Didactiek en Pedagogiek, Filosofie en Verdieping 0:48:21

Lange tijd was scholing het antwoord op het verbeteren van gelijke kansen in Nederland. Onderwijs was de manier om te klimmen op de sociale ladder en je leven economisch gezien te verbeteren. Maar in hoeverre kan onderwijs deze functie nog vervullen in Nederland? We praten graag en veel over gelijke kansen, maar de economische verschillen tussen mensen worden groter. En wat heb je dan aan gelijke kansen als je weet dat je niet in staat bent en nooit in staat zult zijn om ze te benutten, en je kinderen evenmin? Over deze ontwikkeling schreef Kees Vuyk een zeer lezenswaardig boek. Hij laat zien dat er, ondanks alle goede bedoelingen, in onze egalitaire samenleving een nieuwe vorm van ongelijkheid is ontstaan. In deze podcast verkennen we hoe deze nieuwe vorm van ongelijkheid eruit ziet, hoe ze is ontstaan en of het mogelijk is deze te bestrijden.

Waarom is het belangrijk dat ieder kind goed leert schrijven?

19 juni 2023 Didactiek en Pedagogiek 0:48:04

De kwaliteit van het handschrift bij kinderen neemt al jaren af. Een recente landelijke schrijfoefening liet zien dat de helft van de leerlingen geen goed handschrift heeft. Hiervoor zijn verschillende oorzaken, zoals de opkomende digitalisering (we typen meer en schrijven minder), de corona tijd (alles ging online) en de vaak gebrekkige aandacht voor handschriftonderwijs op de opleidingen. In zijn algemeenheid is er minder aandacht voor schrijven als het gaat om instructie en oefening. Dat start al vanaf jonge leeftijd (kleuterklas). Een zorgelijke ontwikkeling, want goed leren schrijven gaat niet vanzelf. Er zijn duidelijke ‘regels’ die ingeoefend dienen te worden. Dit vraagt veel expertise van de leerkracht. Soepel kunnen schrijven is Het ontwikkelen van een handschrift is bovendien belangrijk richting de overstap naar de middelbare school. Schrijven is een belangrijke manier om informatie te onthouden en te verwerken.

In deze podcast praat ik over het belang van goed leren schrijven met Gerda Broekstra. Gerda is kinderergotherapeut en specialist in handschrift- en schrijfonderwijs. Ze is onder andere ontwikkelaar van de methodieken Aan boord en Steeds beter schrijven. Aan de hand van tal van voorbeelden uit de praktijk gaan we in gesprek over het belang van goed leren schrijven. We bespreken het belang van oefening in de kleuterklas, hoe de doorlopende leerlijn eruit ziet tot en met groep 8, de meest gemaakte schrijf fouten en wat geschikte materialen zijn (papier, schrift, pen, potlood, maar ook houding aan tafel).

Waarom is het belangrijk om met elkaar na te denken over het beroepsbeeld van de leraar?

15 juni 2023 Didactiek en Pedagogiek 52:35

In deze aflevering spreek ik met Jelmer Evers, Thijs Roovers en Erik Ex over het belang om samen na te denken over het beroepsbeeld van de leraar. Volgens mijn gasten is het juist nu cruciaal om als beroepsgroep samen een beeld te vormen over dit beroep. We gaan in de vraag waarom dit belangrijk is en welke risico’s er ontstaan als we dit niet doen. Ook bespreken we hoe andere landen dit aanpakken en wat Nederland hiervan kan leren. Een beroepsgroep zonder een gedragen beroepsbeeld is kwetsbaar. Denk aan bezuinigingen, politieke inmenging, gevoeligheid voor onderwijs hypes en commerciële beïnvloeding. Hoe voorkomt een beroepsbeeld dit? En wat is er nodig om op landelijk niveau een sterke vertegenwoordiging te organiseren binnen alle scholen? We leggen in de podcast ook de verbinding met de huidige onderwijsactualiteit en uitdagingen op landelijk niveau.

  • Jelmer Evers, docent geschiedenis, vicevoorzitter van de Algemene Onderwijsbond (Aob) en auteur. Onder andere van het boek Het alternatief, wat hij samen schreef met René Kneybr.
  • Thijs Roovers, dagelijkse bestuurder van de Algemene Onderwijsbond. Hiervoor leerkracht en eerder initiatiefnemer van PO in actie. Auteur van het boek Leraar durf te claimen! (samen met Jan van der Ven). Eerder was Thijs oprichter van het lerarencollectief.
  • Erik Ex, docent geschiedenis, lerarenopleider aan de Universiteit Utrecht, columnist en uitgeroepen tot leraar van het jaar in 2022-2023.

Check hieronder de bronnen die voorbijkwamen:

Beroepsbeeld voor de leraar

Boek De bril van de leraar

Boek Het lerarentekort, pleidooi voor vakmanschap

Wat kunnen we doen om de daling in leesvaardigheid in het primair en voortgezet onderwijs om te keren?

8 juni 2023 Didactiek en Pedagogiek 42:46

In deze podcast duiken we in de wereld van begrijpend lezen. Ik ga in gesprek met professor Paul van den Broek, professor Christine Espin en dr. Anne Helder. Ze schreven een rapport over effectief leesonderwijs in Nederland met de titel: Sturen op begrip, effectief leesonderwijs in Nederland. In het rapport staan adviezen over wat nodig is om de leesvaardigheid weer op peil te brengen. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de commissie voor OC&W. Het externe onderzoek komt voort uit een motie. Uit de Staat van het Onderwijs 2020 blijkt dat de leesvaardigheid van Nederlandse jongeren al jaren daalt en uit onderzoek van de OESO blijkt dat bijna een kwart van de 15-jarigen problemen met basaal leesbegrip heeft. De resultaten van andere (inter)nationale toetsen bevestigen dit beeld. Dit vormde de aanleiding voor de motie-Rog c.s., die in juni 2020 unaniem door de Tweede Kamer werd aangenomen.

Misschien heb je geluisterd of gekeken naar aflevering 232. Toen sprak ik met Anna Bosman en Sezgin Cihangir over dit rapport. Volgens Anna Sezgin en Martin Bootsma zijn in dit rapport belangrijke oorzaken onderbelicht gebleven, waardoor hun adviezen onvolledig zijn. Ze schreven hun bevindingen op in het rapport Dalende leesvaardigheid, een herinterpretatie. In deze podcast reageren de auteurs op deze kritiek.

Deze podcast is online opgenomen, de audiokwaliteit is iets minder dan dat je gewend bent.

Onderwijsnieuws: mei 2023

1 juni 2023 Didactiek en Pedagogiek 27:16

In mei leggen alle vogels een ei. Maar ook het onderwijs kan er wat van: Wat een waslijst aan nieuws! Maak je geen zorgen, samen met Peter Loonen heb ik het kaft van het koren gescheiden en weer een top 10 gemaakt. Dit zijn de onderwerpen die voorbijkomen: Honderden scholen liggen te dicht bij drukke weg. CAO Onderhandelingen voor het MBO. Leerkrachten vluchten naar België? Schaduwonderwijs fors toegenomen. De staat van het onderwijs 2023, alweer geen goed nieuws. Dijkgraaf wil het bindend studie advies (BSA) terugbrengen naar 30 studiepunten. Fors minder instroom verwacht in het hoger onderwijs. Leesvaardigheid 10 jarige onder het Westers gemiddelde. Woede-aanvallen van Dennis Wiersma zijn een patroon. En steeds meer kinderen gaan niet naar school. We sluiten af met een vrolijke noot over een nieuwe datum voor Carnaval. Studenten die op het dak van school naar de zonsopgang willen kijken. En waarom Nederlandse militairen hun opleidingsbudget besteden aan een cursus barbecuen.

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Mediawijsheid in het klaslokaal. Met Denise Brilman

31 mei 2023 Didactiek en Pedagogiek 21:10

In deze podcast praat ik met Denise Brilman over mediawijsheid in het klaslokaal. Denise noemt zichzelf educatief technoloog en is bekend als winnaar van een eerdere editie van de Media & Onderwijsprijs van Beeld en Geluid, met de Minecraft Menselijk lichaam escaperoom. We gaan het hebben over digitaal burgerschap. Wat het is, waarom het belangrijk is om mee aan de slag te gaan en hoe je dat praktisch kunt doen in de klas. 

Check zeker ook de bronnen en linkjes die voorbijkwamen in ons gesprek:

Deze podcast serie maak ik in samenwerking met Beeld en Geluid Onderwijs en LessonUp. Beeld en geluid beheert één van de grootste archieven ter wereld als het gaat om media en is natuurlijk bekend van het prachtige museum in Hilversum. In de aanloop naar de uitreiking van de media en onderwijsprijs 2023 hebben we meer van dit soort Tjipcastshorts gemaakt. Deze vind je op de website van Beeld & Geluid.  Daar vind je ook het inschrijfformulier als je mee wilt doen. Ben jij de volgende winnaar? Doe mee!

Hoe maak je een goede lesmethode? Met Erik Meester

29 mei 2023 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren 00:51:31

Erik Meester draait er niet omheen. De meeste lesmethodes in Nederland zijn over het algemeen heel slecht. Er is weinig aandacht voor algemene kennisopbouw, taalrijkheid, instructie en de verschillende dimensies van leren in de klas. Denk daarbij aan het belang van aantekeningen maken (schrijven), herhaling (immersie) en het vertellen en delen van kennis via verhalen. Tel daarbij op dat de onderwijsresultaten in Nederland al zo’n 20 jaar dalen dan is het tijd dat het roer radicaal omgaat. De afgelopen jaren heeft Erik samen met het Nederlands Mathematisch Instituut gewerkt aan een nieuwe lesmethode voor het primair onderwijs. Deze methode, het onderliggende curriculumontwerp en de didactische uitgangspunten staan centraal in deze podcast. Aan de hand van diverse praktijkvoorbeelden bespreken we de werking en de effecten op leerlingen en leraren.

Helpen boekentips op YouTube jongeren aan het lezen?

24 mei 2023 Didactiek en Pedagogiek 22:45

Steven Stavast is docent Nederlands en maakt YouTube filmpjes over jeugdliteratuur om jongeren een leuk boek te helpen kiezen. Steven deed de toneelschool in Arnhem en speelde 15 jaar in film- en theaterproducties. Steven is sinds 202 docent Nederlands op de Werkplaats in Bilthoven. Hij geeft les aan de 1e en 2e klassen van vmbo en havo. In deze podcast praten we het ontstaan van dit film idee, waarom dit soort positieve voorbeelden belangrijk zijn en welk effect het heeft op jongeren als het gaat om leesplezier. Kijk voor meer informatie op www.boekvoornederlands.nl

Deze podcast serie maak ik in samenwerking met Beeld en Geluid Onderwijs en LessonUp. Beeld en geluid beheert één van de grootste archieven ter wereld als het gaat om media en is natuurlijk bekend van het prachtige museum in Hilversum. In de aanloop naar de uitreiking van de media en onderwijsprijs 2023 hebben we meer van dit soort Tjipcastshorts gemaakt. Deze vind je op de website van Beeld & Geluid.  Daar vind je ook het inschrijfformulier als je mee wilt doen. Ben jij de volgende winnaar?