onderwijs

Onderwijsnieuws: juni 2023

Juni was een zonovergoten en warme maand. Terwijl de terrassen, zwembaden en stranden afgeladen waren zaten wij binnen de kranten, nieuwsberichten en mediaoptredens bij te houden. En weer maakten we een top 10! In deze podcast lopen we al het relevante onderwijsnieuws van juni langs. Thema’s die voorbijkomen: Veel te weinig onderwijs voor asieljongeren. Stress, stress en nog eens stress. De basisbeurs keert terug! Docent verbetert antwoorden in eindexamen economie. De geliefde en gehate ‘excellente school’ verdwijnt. Leraren en leerlingen in Brunssum zijn de hitte in de lokalen zat en gaan staken. Studenten met migratieachtergrond opvallend vaak beschuldigd van fraude. Brabantse scholen stoppen inhuur uitzendkrachten. Leerlingen in het bijzonder onderwijs zitten uren in de bus naar school. En tot slot natuurlijk: de val van Wiersma.

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Wat hebben we vandaag de dag nog aan gelijke kansen?

Lange tijd was scholing het antwoord op het verbeteren van gelijke kansen in Nederland. Onderwijs was de manier om te klimmen op de sociale ladder en je leven economisch gezien te verbeteren. Maar in hoeverre kan onderwijs deze functie nog vervullen in Nederland? We praten graag en veel over gelijke kansen, maar de economische verschillen tussen mensen worden groter. En wat heb je dan aan gelijke kansen als je weet dat je niet in staat bent en nooit in staat zult zijn om ze te benutten, en je kinderen evenmin? Over deze ontwikkeling schreef Kees Vuyk een zeer lezenswaardig boek. Hij laat zien dat er, ondanks alle goede bedoelingen, in onze egalitaire samenleving een nieuwe vorm van ongelijkheid is ontstaan. In deze podcast verkennen we hoe deze nieuwe vorm van ongelijkheid eruit ziet, hoe ze is ontstaan en of het mogelijk is deze te bestrijden.

Waarom is het belangrijk dat ieder kind goed leert schrijven?

De kwaliteit van het handschrift bij kinderen neemt al jaren af. Een recente landelijke schrijfoefening liet zien dat de helft van de leerlingen geen goed handschrift heeft. Hiervoor zijn verschillende oorzaken, zoals de opkomende digitalisering (we typen meer en schrijven minder), de corona tijd (alles ging online) en de vaak gebrekkige aandacht voor handschriftonderwijs op de opleidingen. In zijn algemeenheid is er minder aandacht voor schrijven als het gaat om instructie en oefening. Dat start al vanaf jonge leeftijd (kleuterklas). Een zorgelijke ontwikkeling, want goed leren schrijven gaat niet vanzelf. Er zijn duidelijke ‘regels’ die ingeoefend dienen te worden. Dit vraagt veel expertise van de leerkracht. Soepel kunnen schrijven is Het ontwikkelen van een handschrift is bovendien belangrijk richting de overstap naar de middelbare school. Schrijven is een belangrijke manier om informatie te onthouden en te verwerken.

In deze podcast praat ik over het belang van goed leren schrijven met Gerda Broekstra. Gerda is kinderergotherapeut en specialist in handschrift- en schrijfonderwijs. Ze is onder andere ontwikkelaar van de methodieken Aan boord en Steeds beter schrijven. Aan de hand van tal van voorbeelden uit de praktijk gaan we in gesprek over het belang van goed leren schrijven. We bespreken het belang van oefening in de kleuterklas, hoe de doorlopende leerlijn eruit ziet tot en met groep 8, de meest gemaakte schrijf fouten en wat geschikte materialen zijn (papier, schrift, pen, potlood, maar ook houding aan tafel).

Waarom is het belangrijk om met elkaar na te denken over het beroepsbeeld van de leraar?

In deze aflevering spreek ik met Jelmer Evers, Thijs Roovers en Erik Ex over het belang om samen na te denken over het beroepsbeeld van de leraar. Volgens mijn gasten is het juist nu cruciaal om als beroepsgroep samen een beeld te vormen over dit beroep. We gaan in de vraag waarom dit belangrijk is en welke risico’s er ontstaan als we dit niet doen. Ook bespreken we hoe andere landen dit aanpakken en wat Nederland hiervan kan leren. Een beroepsgroep zonder een gedragen beroepsbeeld is kwetsbaar. Denk aan bezuinigingen, politieke inmenging, gevoeligheid voor onderwijs hypes en commerciële beïnvloeding. Hoe voorkomt een beroepsbeeld dit? En wat is er nodig om op landelijk niveau een sterke vertegenwoordiging te organiseren binnen alle scholen? We leggen in de podcast ook de verbinding met de huidige onderwijsactualiteit en uitdagingen op landelijk niveau.

  • Jelmer Evers, docent geschiedenis, vicevoorzitter van de Algemene Onderwijsbond (Aob) en auteur. Onder andere van het boek Het alternatief, wat hij samen schreef met René Kneybr.
  • Thijs Roovers, dagelijkse bestuurder van de Algemene Onderwijsbond. Hiervoor leerkracht en eerder initiatiefnemer van PO in actie. Auteur van het boek Leraar durf te claimen! (samen met Jan van der Ven). Eerder was Thijs oprichter van het lerarencollectief.
  • Erik Ex, docent geschiedenis, lerarenopleider aan de Universiteit Utrecht, columnist en uitgeroepen tot leraar van het jaar in 2022-2023.

Check hieronder de bronnen die voorbijkwamen:

Beroepsbeeld voor de leraar

Boek De bril van de leraar

Boek Het lerarentekort, pleidooi voor vakmanschap

Onderwijsnieuws: mei 2023

In mei leggen alle vogels een ei. Maar ook het onderwijs kan er wat van: Wat een waslijst aan nieuws! Maak je geen zorgen, samen met Peter Loonen heb ik het kaft van het koren gescheiden en weer een top 10 gemaakt. Dit zijn de onderwerpen die voorbijkomen: Honderden scholen liggen te dicht bij drukke weg. CAO Onderhandelingen voor het MBO. Leerkrachten vluchten naar België? Schaduwonderwijs fors toegenomen. De staat van het onderwijs 2023, alweer geen goed nieuws. Dijkgraaf wil het bindend studie advies (BSA) terugbrengen naar 30 studiepunten. Fors minder instroom verwacht in het hoger onderwijs. Leesvaardigheid 10 jarige onder het Westers gemiddelde. Woede-aanvallen van Dennis Wiersma zijn een patroon. En steeds meer kinderen gaan niet naar school. We sluiten af met een vrolijke noot over een nieuwe datum voor Carnaval. Studenten die op het dak van school naar de zonsopgang willen kijken. En waarom Nederlandse militairen hun opleidingsbudget besteden aan een cursus barbecuen.

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Hoe maak je een goede lesmethode? Met Erik Meester

Erik Meester draait er niet omheen. De meeste lesmethodes in Nederland zijn over het algemeen heel slecht. Er is weinig aandacht voor algemene kennisopbouw, taalrijkheid, instructie en de verschillende dimensies van leren in de klas. Denk daarbij aan het belang van aantekeningen maken (schrijven), herhaling (immersie) en het vertellen en delen van kennis via verhalen. Tel daarbij op dat de onderwijsresultaten in Nederland al zo’n 20 jaar dalen dan is het tijd dat het roer radicaal omgaat. De afgelopen jaren heeft Erik samen met het Nederlands Mathematisch Instituut gewerkt aan een nieuwe lesmethode voor het primair onderwijs. Deze methode, het onderliggende curriculumontwerp en de didactische uitgangspunten staan centraal in deze podcast. Aan de hand van diverse praktijkvoorbeelden bespreken we de werking en de effecten op leerlingen en leraren.

Onderwijsnieuws: april 2023

Samen met Peter Loonen neem ik het onderwijsnieuws van de maand april door. Dit zijn de onderwerpen die voorbijkomen: Grensoverschrijdend gedrag van Minister Wiersma. Hoogste aantal voortijdige schoolverlaters in tien jaar. Een derde van de onderwijzers leest niet. Experts tegen Kamer: die verslavende smartphone moet de klas uit. Verveling hoort ook gewoon bij school… Nieuwe taal in het onderwijs? Afscheid van hallo jongens en meisjes? Iedereen wil naar de universiteit, maar dat is niet wat de maatschappij nodig heeft. Leerlingen groep 8 maken voor laatste keer centrale eindtoets. Tijd om de roze bril van onderwijsvernieuwing af te zetten? Universiteiten en hogescholen zijn steeds meer op elkaar gaan lijken.

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Onderwijsnieuws: maart 2023

Samen met Peter Loonen neem ik het onderwijsnieuws van de maand maart door. Onderwerpen deze keer: Helft leraren kan de les niet goed aanpassen op alle niveaus in de klas. Inspectie kritisch op de manier waarop instructie wordt gegeven in basisscholen. Minder studenten in hbo en WO door herinvoering basisbeurs. Bindend studieadvies gaat op de schop: onderwijsinstellingen reageren verdeeld. Provinciale verkiezingen: wat vindt de BBB van het onderwijs. Kinderen meer dan ooit op het scherm. Studenten UvA slepen universiteit voor de rechter vanwege internationalisering. Meisjes krijgen minder vaak het advies voor een technische opleiding. Techreuzen pleiten voor pauze in ontwikkeling AI: te gevaarlijk zonder regels. Bedwing de bling: de week van het geld.

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

De tien principes van de Intern Begeleider: Live podcast op het landelijke IB congres in Ede

Vandaag ben ik op uitnodiging van Instondo te gast bij de (uitverkochte!) landelijke IB-conferentie in Ede! De zaal zit vol met intern begegeleiders, kwaliteitscoordinatoren en onderwijsexperts. In de ochtend is bekend gemaakt wie de IB van het jaar is geworden (en ze zit bij mij aan tafel!) en er zijn tal van workshops en lezingen. In deze aflevering ga ik in gesprek over de rol en invulling van de IB’er in het primair onderwijs. Met leuke gasten en het publiek doet mee! Gasten aan tafel zijn:

Marieke Stam, intern begeleider bij Kindcentrum De Sparkel in Beverwijk. Al 12 jaar werkend in het onderwijs en als IB-er gespecialiseerd in het rekenonderwijs.

Riana van Vliet. 14 jaar werkzaam als intern begeleider. Sinds 5 jaar bij De Springplank, een openbare Jenaplan basisschool in Teteringen. Riana heeft veel affiniteit in het opzetten van passende zorgstructuren voor leerlingen.

Luc Greven. Behoeft als auteur van het boek ‘De toekomst van de intern begeleider’ en ‘De 10 principes van de intern begeleider’ denk ik geen introductie. Maar in het kort: voormalig directeur van het seminarium voor orthopedagofiek, leraar, directeur in het voortgezet speciaal onderwijs, hogeschooldocent en zelfs wethouder met onderwijs in de portefeuille.

Van eiland naar weiland!

Ik ben te gast bij de Master Leren en Innoveren aan de Aeres Hogeschool in Wageningen. Op vrijdag 10 maart komen de tweedejaars studenten tijdens een studium bij elkaar om terug te blikken op het vak ‘omgeving, ecologie van innoveren’. Het gaat de hele ochtend over boundary crossing, systeem denken, beweging creëren en slim samenwerken. In deze podcast ga ik op interactieve wijze in gesprek met de studenten en het werkveld over hoe ze hebben gewerkt aan hun innovatiepraktijken. We bespreken gekozen verschillende aanpakken, leeropbrengsten en ik leg de studenten stellingen voor. In de podcast refereren we naar een eerdere Tjipcast met Leike van Oss, die vind je hier.