Een hybride leeromgeving is een plek waar leren en werken nauw aan elkaar zijn verbonden. Zo’n leeromgeving wordt vaak in co-creatie met het werkveld en de student vormgegeven. Er is de afgelopen jaren veel kennis opgedaan in hoe zo’n hybride leeromgeving eruit kan zien en welke randvoorwaarden belangrijk zijn. Ook in relatie tot diverse keuzes die er te maken zijn qua feitelijke uitvoering. Zo kan een hybride leeromgeving in school worden aangeboden in de vorm van een simulatie (oefenen van medische handelingen), op locatie bij een onderneming (aan de slag met verduurzaming) of digitaal waarbij bijvoorbeeld ingezet wordt op samenwerking op afstand. Het gaat hierbij telkens om de inrichting van de leerruimte (waar?), de materialen (waarmee wordt geleerd?), tijd (wanneer wordt geleerd?) en de rollen (met wie geleerd?). Hybride leeromgevingen zijn niet meer weg te denken uit het beroepsonderwijs. En ook binnen diverse practoraten wordt er veel mee gewerkt. Zo wordt er onderzoek uitgevoerd met studenten en het werkveld. Ook zijn er tal van praktische tools ontwikkeld om de effectiviteit en werking te vergroten. Ook in relatie tot ontwikkelingen op het vlak van toetsen en beoordelen.
In deze podcast brengen we de stand van zaken rondom hybride leeromgevingen in kaart en blik ik vooruit naar de komende jaren. Ik voer dit gesprek met:
Petra Poelmans, practor leren in hybride leeromgevingen verbonden aan Scalda en lector motiverende leeromgevingen aan de hogeschool Rotterdam.
Kathinka van Doesem, docent-onderzoeker bij het practoraat samen onderzoekend werken verbonden aan mbo Rijnland.
Practoraten in het beroepsonderwijs dragen steeds meer bij aan het innovatieve vermogen van organisaties en samenwerkingsverbanden op bijvoorbeeld het gebied van de energietransitie, de uitdagingen in de zorgsector en groen ondernemerschap. Practoraten zijn ‘rijke broedplaatsen’ waar studenten, docenten en werkveld samenkomen om te experimenteren met nieuwe onderwijspraktijken, maar ook complexe vragen bediscussiëren en in bredere zin leren van elkaar.
Maar wat is eigenlijk de redenering en achtergrond van deze relatief nieuwe onderzoekspraktijk in Nederland? En hoe is het beroepsonderwijs erin geslaagd door te groeien tot inmiddels 145 practoraten? Misschien nog wel belangrijker is de vraag welke rol practoraten de komende jaren hebben in de Nederlandse onderwijssector. Hierover spreek ik met Jorick Scheerens, programmadirecteur bij Stichting Practoraten.nl en Rien Komen, vicevoorzitter van het College van Bestuur van Aeres (per 1 juli 2025 de nieuwe voorzitter). Rien was voorzitter van het bestuur bij Stichting Practoraten, maar met zijn naderende voorzittersrol bij Aeres is hij nu lid van het bestuur.
Het is een steeds groter wordende beweging in het middelbaar beroepsonderwijs: docenten die naast onderwijstaken ook praktijkonderzoek uitvoeren. Bijvoorbeeld om met het werkveld van een opleiding mogelijkheden tot innovatie te verkennen, didactische vragen te verkennen of nieuwe samenwerkingsvormen door te ontwikkelen. Maar dit is dus een relatief nieuw fenonomeen. Docent-onderzoeker zijn betekent dus ook pionieren, ontdekken en experimenteren. Het middelbaar beroepsonderwijs heeft zich als doel gesteld sterker vorm te geven aan deze beweging en om bijvoorbeeld ook meer onderzoekers ‘op te leiden’. Hoe werkt dit in de dagelijkse praktijk?
In deze aflevering praat ik verder hierover verder door met twee docent-onderzoekers. Erica Wijnands-Pot, docentonderzoeker bij het practoraat Research Lab van mbo Rijnland. En Ceciel Korsmit-van den Berg, docentonderzoeker bij het practoraat docentprofessionalisering verbonden aan de Landstede Groep. Vragen die we bespreken zijn onder andere: Hoe start je met praktijkonderzoek? Op welke wijze kan je een brug slaan met bijvoorbeeld een practoraat? Welke aanpak werkt ‘goed’ en waar moet je rekening mee houden?
Vandaag ben ik in Bussum te gast bij de Nationale LLO-conferentie. En LLO staat voor Leven Lang Ontwikkelen. Ik ga het in deze podcast hebben over de LLO-katalysator. Deze heeft als doel om een leven lang ontwikkelen voor iedereen mogelijk te maken en verder te kijken dan klassieke diploma’s en opleidingen. Hoe? Door talenten binnen bedrijven, overheid en opleidingen aan elkaar te verbinden. Check zeker de site www.llokatalysator.nl om meer te weten over de vier bouwstenen om dit belangrijke doel te bereiken!
Dit klinkt natuurlijk heel mooi, maar hoe geef je als samenleving nou praktisch handen en voeten aan een leven lang ontwikkelen? Hoog tijd om hierover in gesprek te gaan. En let op: om mij heen zitten flink wat collega’s die meedoen tijdens de podcast. We leggen hen tussendoor stellingen voor en ze kunnen vragen aan mijn gasten stellen. Ik zit aan tafel met:
Régine van Lieshout, directeur bij het Summa college. Het Summa college bestaat uit 26 scholen voor middelbaar beroepsonderwijs en biedt meer dan 250 opleidingen in de regio Eindhoven.
Radboud Dam, programmamanager leven lang ontwikkelen voor het hoger onderwijs, studiefinanciering en mbo bij het Ministerie van OC&W.
Ab Kragtwijk, jarenlang ondernemer en nu verbonden als business developer aan CoE groen, het onderzoekscollectief van HAS green academy, Van Hall Larenstein, Aeres en Inholland.
Practoraten nemen een steeds belangrijkere positie in als schakel tussen mbo opleidingen en het werkveld. Toch zijn practoraten een relatief nieuw fenomeen in Nederland. Hoog tijd om met Jorick Scheerens (één van de initiatiefnemers) in gesprek te gaan over de oorsprong, bedoeling en impact van practoraten. We gaan terug naar het prille begin en bespreken welke ontwikkelstappen genomen zijn om praktijkonderzoek een centrale invulling te geven in het beroepsonderwijs. Inmiddels zijn er practoraten op het gebied van techniek, voedsel, welzijn, zorg, gastvrijheid en de lijst gaat nog wel even door! Hoog tijd om vooruit te kijken en te bespreken wat de ambitie is voor de komende jaren.
Samen met docenten, werkveld en onderwijsadviesbureau Dekkers maak ik een podcast drieluik over ‘levensechte leereenheden’ bij Aventus. Aventus is een MBO instelling in de regio Apeldoorn – Deventer – Zutphen. Ze zetten interessante stappen in hun onderwijsontwikkeling, gericht op een duurzame verbinding met het werkveld. Vakmanschap staat hierin centraal. In deze podcast ga ik in gesprek met Sacha Jansen Schuiling (docent sociaal werk) en Sanne Anna Kapelle (docent sociaal werk en leertrajectbegeleider). We verkennen hoe je als docententeam kunt werken aan krachtig onderwijs, gericht op studenten, op het beroep en het werkveld. Hoe leg je hier de verbinding tussen praktijk leren en kennisoverdracht? Welke rol heeft reflectie voor studenten en hoe waardeer je zowel formeel als informeel leren? Over dit soort vragen en meer gaan we in gesprek!
Samen met docenten, werkveld en enkele onderzoekers maak ik een podcast drieluik over ‘levensechte leereenheden’ binnen het ROC Aventus. Aventus is een MBO instelling in de regio Apeldoorn – Deventer – Zutphen. Ze zetten interessante stappen in hun onderwijsontwikkeling, gericht op een duurzame verbinding met het werkveld. Vakmanschap staat hierin centraal. In deze podcast spreek ik met Hans Visser en Fokko de Gans, collega’s van Aventus. Ze vertellen meer over de uitvoering van werkend leren binnen het MBO. Zo werken ze nauw samen met ondernemingen binnen de clean tech regio. Duurzaamheid en technologie spelen hierin een belangrijke rol. Hoe kan je bijvoorbeeld de afvalberg van elektrische apparatuur terugdringen? Hoe kan je slim en duurzaam bouwen met recyclede materialen? En wat kunnen ROC studenten hierin betekenen? Dit vraagt meer flexibilisering van Aventus zelf. Sommige studenten en bedrijven willen bijvoorbeeld ook in het weekend werken. Of een specifiek keuzedeel gericht op duurzaamheid eerder volgen in het bestaande curriculum. Kan een school dat organiseren? En hoe geven docenten hun lessen dan vorm? Ook op een ‘nieuwe’ manier of spelen hier nog lastige klassieke didactische uitdagingen waar nog niet altijd een antwoord op is? Luister nu!
Samen met docenten, werkveld en enkele onderzoekers maak ik een podcast drieluik over ‘levensechte leereenheden’ binnen het ROC Aventus. Aventus is een MBO instelling in de regio Apeldoorn – Deventer – Zutphen. Ze zetten interessante stappen in hun onderwijsontwikkeling, gericht op een duurzame verbinding met het werkveld. Vakmanschap staat hierin centraal. In deze teaser van 6 minuten blikken we vooruit op dit onderzoek. Hans Visser en Fokko de Gans, collega’s van Aventus, komen kort aan het woord en vertellen meer over hun visie op leren en de dagelijkse praktische uitvoering. Vanaf volgende week kun je luisteren naar het gehele gesprek en daarna volgen nog twee podcasts over dit thema!