Didactiek en Pedagogiek Archieven

Wat zijn de organisatiekenmerken van een goed presterende schoolorganisatie?

22 januari 2023 0:55:29

Goed onderwijs aanbieden aan leerlingen kan niet zonder een optimaal functionerende schoolorganisatie. Gek genoeg gaat er hier vandaag de dag weinig over als bijvoorbeeld de dalende lees- of rekenvaardigheid van leerlingen in het basisonderwijs ter sprake komt. In deze podcast ga ik expliciet in op de relatie tussen de inrichting van schoolorganisatie met bijbehorend leiderschap en de dagelijkse leskwaliteit. Een school is immers ook een organisatie met een bijbehorende managementstructuur, rollen, dagelijkse taken, met een onderwijsleider en een positieve (of soms belemmerende) werkcultuur. Dit wordt zichtbaar in de kwaliteit van tussentijdse afstemming, het niveau van team leren (lesvoorbereiding, nabespreking, verbetering) en de wijze waarop besluiten genomen worden.

De vraag die in deze podcast centraal staat is of er bepaalde bouwstenen te onderscheiden zijn als het gaat om de kwaliteit van de schoolorganisatie. Wat hebben ‘goed’ presterende scholen met elkaar gemeen? Hoe hangt hun visie op onderwijs samen met de manier van organiseren? En wat weten we hierover uit wetenschappelijk onderzoek? Ik blik in deze podcast ook terug op de afgelopen podcast afleveringen en werk de bouwstenen stuk voor stuk uit. Veel van de voorbeelden komen uit het primair onderwijs. De rollen in deze aflevering zijn opgedraaid: Simon van der Veer interviewt mij (Tjip).

Voor meer informatie over de ‘vier’ vragen die ik behandel in de podcast, check zeker even dit artikel. Overigens is dit weer afkomstig van het gedachtegoed van Academica. Een (particuliere) hogeschool in Amsterdam waar schoolteams, onderwijsdirecteuren en leerkrachten een opleiding of leergang kunnen volgen gericht op high performance onderwijs, de brug met o.a. het HPO gedachtegoed is dan snel gemaakt! N.B. Dit is geen reclame.

Waarom willen we allemaal leren? Met Rob Martens

15 januari 2023 00:56:10

In deze podcast staat de relatie tussen motivatie en leren centraal. Ik ga hierover in gesprek met Rob Martens. Rob is hoogleraar bij de faculteit onderwijswetenschappen van de Open Universiteit en is gespecialiseerd in onderwijsvernieuwing en motivatieprocessen. Ook is hij auteur van de boeken We moeten spelen, wat onderwijs aan een verkenning van onze natuur heeft en Leerlingen intrinsiek motiveren, waarom we allemaal willen leren. Rob is voormalig directeur van het NIVOZ. Het NIVOZ staat voor Nederlands Instituut voor Onderwijs en Opvoedingszaken en is een vrijplaats voor onderwijsprofessionals, waar tijd en aandacht is voor kleine en grote pedagogische vragen. In deze podcast verkennen we de relatie tussen motivatie, spelen en leren. En verkennen we hoe (en waarom) leren onderdeel van onze biologische ‘zijn’. Tot slot identificeren we verschillende activiteiten in een onderwijsomgeving die intrinsieke motivatie negatief kan beïnvloeden en bespreken we de effecten die dit kan hebben op jongeren.

Rob haalt een aantal keer het proefschrift van Karin Heij aan. Een link vind je hier!

#0: Trailer Tjipcast

12 januari 2023 00:00:45

Dit is de trailer voor Spotify. In 45 seconden weet je waarom je naar deze podcast moet luisteren!

Hoe geef je meertaligheid de ruimte op een basisschool?

8 januari 2023 00:43:24

Of het nu gaat om moedertalen als Frans, Arabisch, of Fries. Meer en meer leerlingen spreken thuis een andere taal naast Nederlands. Dit maakt meertaligheid een uitermate actueel thema. Zo gaan er in het hele land kinderen naar school die gevlucht zijn vanwege oorlog. Denk aan de huidige vluchtelingenstroom uit de Oekraïne. De vraag is hoe we als school omgaan met meertaligheid. Lange tijd was de dominante opvatting om alleen Nederlands aan te bieden op school. Wat betekent dit voor een schoolteam? En wat vraagt het van leerlingen om onderwijs te volgen in een taal die zij niet (volledig) beheersen? Lidy Peters houdt een bijzonder pleidooi: in plaats van alleen maar Nederlands aan te bieden onderbouwt ze dat er juist meer ruimte ontstaat om te leren als leerlingen hun eigen thuistaal mogen gebruiken. Sterker nog: we moeten er een beroep doen! In dit gesprek staat het boek van Lidy centraal: Talen die de school in komen.

Boeken die ook voorbijkwamen in dit gesprek en de moeite waar zijn om te bekijken:

Meertaligheid en onderwijs

Haal meer uit meertaligheid

Onderwijs in een gekleurde samenleving

Wat kunnen we vandaag de dag leren van Cornelis Verhoeven?

2 januari 2023 56:23

De Nederlandse filosoof Cornelis Verhoeven (1928-2001) was niet alleen hoogleraar. Hij stond 27 jaar voor de klas als docent klassieke talen en schreef prikkelende essays over onderwijs. De meest bekende wellicht is het Tractaat over het spieken uit 1980. Joop Berding schreef een boek over de waarde van zijn ideeën voor het onderwijs met de titel: Rondom Cornelis Verhoeven. Ruimte voor vertraging in filosofie en onderwijspraktijk.

En over dit nieuwe boek praat ik met auteur Joop Berding en Floris van der Klein. Joop is pedagoog en opvoedingsfilosoof. Floris van der Klein is directeur van jenaplanschool De Waterval in Lisse. Hij werd bij de totstandkoming van dit boek geïnterviewd.

Thema’s die centraal staan in de podcast gaan over onderwijsaspecten als verwondering en dankbaarheid, ontvankelijkheid en geduld, rust en stilte. Deze bieden volgens Joop Berding een belangrijk tegenwicht tegen de nadruk op snelle resultaten in het onderwijs. Hiermee nam Cornelis Verhoeven al lange tijd geleden afstand van de maakbaarheidsideologie en pleit voor het niet-planbare en niet-berekenbare dat de kern van onderwijs uitmaakt: een leraar en zijn leerlingen die zich samen buigen over de zaken uit de wereld. Check zeker ook de andere boeken die Joop schreef over onderwijs en filosofie. Meer lezen? Recent werd Joop geïnterviewd door het filosofie magazine.

Gaat ons onderwijs gepersonaliseerd onderuit?

27 december 2022 00:43:55

In de studio is Bart de Coo. Bart is een ervaren docent Nederlands aan de Waerdenborch in Holten, Overijssel. Aanleiding voor ons gesprek is een blog die Bart schreef met de titel ‘gepersonaliseerd onderuit‘. Over een studiedag waar Bart is weggelopen. Bart stelt fundamentele vragen over gepersonaliseerd onderwijs. Het doet hem vooral denken aan een progressieve ideologie, die niet uitvoerbaar is, niet gestoeld is op wetenschappelijke kennis over leren en bovendien leidt het tot slechte resultaten op school. Over zijn blog en perspectief op onderwijs en leren gaan we in deze podcast in gesprek. Ook verkennen we waarom scholen zo graag blijven trainen en professionaliseren middels studiedagen terwijl het effect hiervan meestal zeer laag is. Lees hierover zeker eens het artikel ‘The Great training Robbery‘.

Onderwijsnieuws: december 2022

23 december 2022 21:15

Samen met Peter Loonen neem ik het onderwijsnieuws van de maand december door. Deze maand: ChatGPT en het einde van toetsen? Red het onderwijs over leren lezen. Druk bij studenten neemt toe. Instroom internationale studenten blijft hoog. Uitval stijgt. Financiele steun voor mbo studenten. Moslimorganisaties doen aangifte tegen Wiersma. Diversteitsmedewerkers in het hoger onderwijs worden bedreigd en geïntimideerd. Het lerarentekort en mogelijke oplossingen. Meer leerpleinen? Kolderpedagogiek.

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Hoe maak je een curriculum? Met Jan van den Akker

18 december 2022 59:36

Jan van den Akker is te gast in de studio. Jan is emeritus-hoogleraar curriculumontwerp en -implementatie aan de Universiteit Twente en tevens voormalig directeur van SLO (stichting Leerplan Ontwikkeling). Hij stond aan de wieg van het SLO en we blikken terug op de verschillende onderwijskundige vraagstukken tussen toen (1975) en nu. Centrale vraag in deze podcast is hoe een curriculum te ontwikkelen. Meteen komt hier ook de relatie met implementatie en borging aan de orde. We bespreken dit op verschillende niveaus: macro (samenleving), meso (school, bestuur) en micro (klas, leerkracht). Natuurlijk spreken we ook uit uitgebreid over het onderwijsmodel dat Jan introduceerde in 2003: het curriculaire spinnenweb. We bespreken in deze podcast ook diverse vragen van luisteraars.

Wat doen practoraten in het mbo eigenlijk? Te gast bij de landelijke practoratendag in Barneveld

14 december 2022 41:05

Vandaag ben ik op uitnodiging van ‘Stichting Ieder MBO een practoraat’ bij Aeres MBO in Barneveld op de landelijke practoratendag 2022. Practoraten hebben als doel een bijdrage te leveren aan een lerende innovatiecultuur in het mbo om zo op te leiden voor innovatief vakmanschap. Dit klinkt mooi: maar wat zijn practoraten eigenlijk? Hoe is deze beweging van praktijkonderzoek in mbo-instellingen begonnen? En waar staat het MBO vandaag de dag voor als het gaat om innovatie en vakmanschap? Hoog tijd om hierover een podcast te maken. Samen met mijn gasten blikken we terug op maar liefst 7 jaar practoraten in Nederland. En we verkennen de bouwstenen voor de toekomst. Is het tijd voor een nieuwe stip op de horizon? Tijdens de podcast worden er diverse stellingen en vragen besproken met het publiek!

Gasten aan tafel:

Marjolein den Ouden, practor zorg en technologie bij het ROC van Twente en lector aan de Saxion Hogeschool Technology, health and care.
Marilene Streefland, voorzitter CvB Mediacollege Amsterdam en voorzitter van de Stichting Ieder mbo een practoraat.
Marc van der Meer, Bijzonder hoogleraar onderwijsarbeidsmarkt en onafhankelijk adviseur mbo-sector. Ook is Marc lid van de Kwaliteitscommissie van Ieder MBO een practoraat.

Hoe geef je handen en voeten aan onderwijskundig leiderschap in een school?

11 december 2022 44:06

In deze podcast praat ik met drie schoolleiders over onderwijskundig leiderschap. Wat bedoel we hier eigenlijk mee? Ik ben hiervoor op bezoek bij basisschool ’t Ruimteschip, een SKO West-Friesland school in Opmeer. Tijdens een eerder gedaan praktijkonderzoek identificeerden we acht bekwaamheden die belangrijk zijn voor een schooldirecteuren om te beheersen. In deze podcast bespreken we ze aan de hand van praktijkvoorbeelden. Thema’s die voorbijkomen zijn: transparant leidinggeven, aandacht hebben voor je team, ondernemerschap, samenspel en visie tot aan het filteren van informatie die van buiten op de school afkomt. Veel luisterplezier!