Didactiek en Pedagogiek

Instructie – Toetsen – Vakmanschap – Voorkennis – EDI – Veiligheid – Leren lezen – Herhalen – Leerlingvolgsysteem – Rekenen – Vertrouwen – Pesten – Maakonderwijs – Checken van begrip – Kennis – Toetsrevolutie – Formatief handelen – Stress – Nieuwsgierigheid

En de winnaar is… LIVE uitreiking van de Media en Onderwijsprijs 2023!

5 oktober 2023 Didactiek en Pedagogiek

Dit is een speciale podcast aflevering, het is vandaag 5 oktober 2023 en ik ben vandaag de hele dag te gast bij Museum Beeld en Geluid in Hilversum. Beeld en geluid beheert één van de grootste archieven ter wereld als het gaat om media. En iedere leerkracht en docent kan je er gratis gebruik van maken! Eerder dit jaar maakte ik al een korte serie over hoe je media en digitalisering in je klas kunt gebruiken. In deze podcast staan we stil bij de uitreiking van de Media en Onderwijsprijs 2023. Dit is een initiatief van Beeld en Geluid en Lesson Up! Wat kan je verwachten? Een podcast waarin ik met de juryleden in gesprek ga over de ontwikkelde lessen, inzichten en trends! En we maken natuurlijk de winnaars bekend en bespreken de kwaliteit van de lessen, aanpak en impact in de klas.

Aan tafel zitten de volgende juryleden:

  • Michel van Ast, trainer, spreker, auteur over effectief leren en lesgeven 
  • Rhea Flohr, Onderwijsadviseur op het gebied van digitale geletterdheid en digitalisering in het onderwijsorganisatie 
  • Robin van Ast, dochter van Michel is ook jurylid. Ze is scholier en doet momenteel eindexamen VMBO-TL.

Check zeker de site van beeld en geluid als je nieuwsgierig bent geworden naar de ingezonden lessen.

Onderwijsnieuws: september 2023

3 oktober 2023 Didactiek en Pedagogiek 27:29

De maand september barstte uit zijn voegen met het onderwijsnieuws. We kunnen lang niet alles behandelen. We maken een selectie uit een uitgebreide lijst nieuwitems. Check de hele lijst hieronder! Nieuws dat we behandelen: De Nederlandse onderwijspremie. Toekomstverkenning van het onderwijs in 2040. Geen aardrijkskunde, biologie en geschiedenis in de doorstroomtoets? De sorteermachine in het Nederlandse onderwijs. De zwaarte van het docentschap en het lerarentekort. Nieuwe CAO voor het Primair Onderwijs. De verkiezingen komen eraan. Tijd voor verplichte landbouwlessen? Stiekem schoolreisje naar de Efteling. Met je kinderen gaan staken voor een beter klimaat. Vervelen kinderen zich te vaak op school? Tijd om het mbo en hbo op te heffen. Seksuele voorlichting lijkt aanleiding brandstichting Belgische basisscholen. Gelukslessen op school.

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

De hele lijst met nieuws staat hieronder

Hoe geef je goed les aan jonge kinderen in het speciaal basisonderwijs?

1 oktober 2023 Didactiek en Pedagogiek

In deze podcast staat het speciaal basisonderwijs centraal. Ik ga hierover in gesprek met Diane Faber, leer- en gedragsspecialist, specialist jonge kind en bovenal leerkracht op de Michaëlschool in Amersfoort. Ze staat voor groep 1,2 en 3. Aan de hand van concrete lesvoorbeelden en diverse praktijksituaties gaan we in gesprek over lesgeven aan jonge kinderen in het speciaal basisonderwijs. We bespreken het belang van aandacht, taalgebruik, voorlezen, heldere instructie en het hebben van hoge verwachtingen. Ook naar ouders toe. We gaan dieper in op het gebruik van muziek, zang en de begeleiding van spel om als klas samen te leren.

Deze podcast is totstandgekomen in samenwerking met Malmberg. In het najaar van 2023 maak ik twee podcast waarin ik op zoek ga naar persoonlijke verhalen van leerkrachten en docenten die het hart raken. Kijk voor meer informatie over wat Malmberg allemaal doet voor het onderwijs op Malmberg.nl.

Hieronder vind je ook nog een serie foto’s van de betreffende lesmomenten die in de podcast besproken werden. De bronnen en foto’s die in het gesprek genoemd worden zijn direct zichtbaar tijdens het bekijken van de opname via YouTube.

Boeken en linkjes die in het gesprek voorbijkwamen:

  • De tien geboden voor het brein
  • De leeuw in de muis
  • 5e hoornconcert van Mozart, kleine disclaimer: In de podcast noemt Diane het 5e hoornconcert van Mozart, maar ze bedoelde het 4e hoornconcert en daaruit het derde deel (het rondo). Er zijn 4 hoornconcerten van Mozart bewaard gebleven, van 2 andere concerten zijn slechts fragmenten bekend.
  • Over het belang van fonemisch bewustzijn en de relatie met woordenschat, automatisering, woordherkenning, klik hier

Andere literatuur die de moeite waard is om na te slaan?

Skoe, E., Krizman, J., & Kraus, N. (2013). The Impoverished Brain: Disparities in Maternal Education. The Journal of Neuroscience, 17221–17231

Levitin, D. (2013). Ons muzikale brein. Amsterdam: Atlas.

Kraus, N. (2014). , Auditory learning through active engagement with sound: biological impact of community music lessons in at-risk children. Frontiers in neuroscience, 8:1-12.

Hyde, K., Lerch, J., Norton, A., Forgeard, M., Winner, E., Evans, A., & Schlaug, G. (2009). The Effects of Musical Training on Structural Brain Development. The Neurosciences and Music III: Disorders and Plasticity: Annals of the New York Acadademy of Sciences, 182–186. 

Rouwhorst, C. (2005). Kinderen en muziek. Utrecht: Spectrum.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat gaat er goed in ons onderwijs?

17 september 2023 Didactiek en Pedagogiek 0:57:42

Onderwijs in Nederland staat volop in de belangstelling. Geen dag gaat voorbij en er verschijnen kritische rapporten, studies, nieuwsberichten om ons ‘wakker te schudden’. Er zijn grote zorgen. Neergaande resultaten in vergelijking met andere landen, zorgen over de kwaliteit, tekorten in de arbeidsmarkt en bijvoorbeeld de hoge stress die studenten ervaren. De lijst is best lang. En hier hebben we ook al best wat podcast afleveringen over gemaakt. In deze afleveringen willen we het anders aanvliegen. We kijken naar wat er goed gaat in Nederland. Waar blinken we in uit? Waar ligt de kracht van het onderwijs in Nederland en wat kunnen we hiervan leren? Een positieve podcast! Ik ga hierover in gesprek met hoogleraar Inge de Wolf.

Inge de Wolf is bijzonder hoogleraar onderwijssystemen aan het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt van de Universiteit Maastricht. Ook is ze oprichter en directeur van Education Lab. En sinds kort werkzaam bij het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO). Van 2012-2019 was ze verantwoordelijk voor de Staat van het Onderwijs. Sinds 2016 werkt ze ook regelmatig voor de OECD en de WereldBank. 

Klik op deze link als je meer informatie zoekt over het prachtige boek Classroom Portrets.

Wat is er in Nederland met ons rekenonderwijs aan de hand?

13 september 2023 Didactiek en Pedagogiek 0:48:12

Het rekenonderwijs in Nederland staat onder druk. De resultaten zijn niet goed en het blijft lastig het tij te keren. In deze podcast ga ik samen met Peter Langerak op zoek naar de onderliggende verklaringen. Nederland heeft bijvoorbeeld ontzettend veel rekendoelen. Daarnaast is ons rekenonderwijs te typeren als een monocultuur. Er is één onderliggende visie op rekenen die voor iedereen leidend is, ook al is hier veel kritiek op te geven. Robbert Dijkgraaf waarschuwde al in 2009 dat deze monocultuur zorgwekkend is, omdat het tot verarming leidt. Dat schreef hij in het het KNAW-rapport over rekenonderwijs. Daarin werd opgeroepen tot meer wetenschappelijk onderzoek naar rekenonderwijs: stimuleer onderzoek naar rekenonderwijs en vergroot het palet van het onderzoek. Hoog tijd om in 2023 pas op de plaats te maken en te bepalen waar we nu als samenleving staan als het gaat om kinderen goed te leren rekenen.

Peter Langerak is onderwijspedagoog bij het Nederlands Mathematisch Instituut. Peter begeleidt scholen in het gebruik van de methode Foutloos Rekenen, ontwikkelt de methode door zodat het een volledige basisschoolmethode wordt en doet een promotieonderzoek aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Hieronder nog wat interessante leessuggesties:

Valkuilen tijdens het lesgeven en tips hoe elke leraar NU de kwaliteit zijn lessen kan verbeteren

7 september 2023 Didactiek en Pedagogiek 0:50:55

Te gast zijn Marita Eskes en Marcel Schmeier. Marita als Marcel bezoeken zeer veel scholen en observeren jaarlijks honderden lessen van leraren. Hoog tijd om eens terug te blikken op deze bezoeken en praktische tips te geven over hoe elke leraar nu de kwaliteit van zijn lessen kan verbeteren. We starten met terugkerende valkuilen, bespreken favoriete boeken en werken toe naar een serie met direct toepasbare tips voor elke leraar! Veel luisterplezier!

Marita is bekend als auteur van het boek Technisch lezen in een doorlopende lijn. Een handboek voor de basisschool. En ze schreef een nieuw boek dat bijna verschijnt: Begrijpend lezen in een doorlopende lijn. Marcel is auteur van onder andere de zeer succesvolle boeken Expliciete Directe Instructie 2.0, Effectief rekenonderwijs op de basisschool en Bordwerk en aantekeningen, slow teaching in de 21ste eeuw. Recent verscheen bij Pica: Expliciete Directe Instructie in het VO.

Boeken die in de podcast voorbijkwamen zijn:

Wat toetst de eindtoets in het basisonderwijs eigenlijk?

3 september 2023 Didactiek en Pedagogiek 0:48:12

In deze podcast is toetsexpert en toetsontwikkelaar Karen Heij te gast. In 2021 verdedigde ze een proefschrift over de rol en functie van de eindtoets in het primair onderwijs. Over de conclusies van haar proefschrift gaat dit gesprek. We verkennen de functie en werking van de eindtoets in het basisonderwijs. We bespreken de historische opkomst van de eindtoets en gaan dieper in op de werking van de meest bekende toets in Nederland: de cito toets. In haar onderzoek worden enkele belangrijke kritieken en normatieve implicaties van het toetssysteem in Nederland kaart gebracht. Zowel op het niveau van leerling als op beleidsmatig niveau en in relatie tot de huidige onderwijskwaliteit vraagstukken. We verkennen in hoeverre de eindtoets in het basisonderwijs zoals die nu werkt de gelijke kansen in Nederland groter of kleiner maakt.

Onderwijsnieuws: augustus 2023

1 september 2023 Didactiek en Pedagogiek 25:13

Welkom terug bij De Top 10 onderwijsnieuws. We hopen dat je een verfrissende zomer hebt gehad en klaar bent voor het nieuwe studiejaar. In deze eerste aflevering van jaargang twee blikken we terug op de maand augustus: de voorbereidingen, de uitdagingen en de kansen die het nieuwe schooljaar met zich meebrengt en het onderwijsnieuws dat al langzaam los komt in de media. Nieuws dat we behandelen:  Zakken op 0.1 punt wat vindt de rechter daarvan? Een duurzamer en goedkoper schoolboeken systeem?  Leegloop van scholen in provincie en regio. Anti-Wiersma minster benoemd. Roosterchaos raakt de leerling – lerarentekort onverminderd. Een kwart van de jonge docenten stopt binnen 5 jaar. Pakistaanse schoolkinderen vast in de kabelbaan. Hogescholen verantwoordelijk voor mislukte onderwijsvernieuwing – vraagteken? Schoolvervoer speciaal onderwijs is een puinhoop. Vooruitblik naar het komende jaar: op tijd voor de basisbeurs?

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Zijn de pabo’s aan zet?

28 augustus 2023 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren 49:49

In het licht van de uitdagingen rondom de onderwijskwaliteit van het primair onderwijs duik ik in deze podcast dieper in de wereld van de pabo’s. Pabo staat voor pedagogische academie voor het basisonderwijs. De opleiding voor leraren in het basisonderwijs (ook wel primair onderwijs). Steeds vaker is er kritiek hoorbaar op de kwaliteit van de pabo opleidingen in Nederland. Sommige experts stellen dat pabo’s teveel bezig zijn met innovatie en vernieuwing en te weinig met didactiek en kennisoverdracht. Ook zijn er politiek gezien zorgen over de basiskwaliteit en toelatingseisen. Iemand die zich actief mengt in deze discussie is Koen Steeman. Koen is nu opleidingsdocent van de pabo-opleiding verbonden aan de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) en teamleider van de propedeuse. In de afgelopen periode heeft hij met zijn team het pabo curriculum ingrijpend herzien. We gaan in gesprek over deze ontwikkeling en aanleiding. Ook bespreken we de veelgehoorde kritieken en verkennen we kansrijke oplossingen voor het primair onderwijs in Nederland.

Hoe kan een school samen aan effectief leesonderwijs werken?

21 augustus 2023 Didactiek en Pedagogiek 49:31

In deze podcast staat de kwaliteitswaaier effectief leesonderwijs in begrijpend lezen centraal. Deze kwaliteitswaaier is een initiatief van de kennistafel effectief leesonderwijs. Een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) en brengt uitwisseling tot stand tussen wetenschappelijke onderzoekers van hogescholen en universiteiten en mensen uit de praktijk: leerkrachten, schoolleiders, bestuurders en deskundigen van organisaties daaromheen. We bespreken de totstandkoming van deze publicatie en hoe je met de bouwstenen aan de slag kunt gaan in je school.

Gasten aan tafel:

  • Mirjam Snel, hogeschoolhoofddocent taal en lezen op de hogeschool van Utrecht en voorzitter van de kennistafel effectief leesonderwijs

Deze kwaliteitswaaier is ontwikkeld in samenspraak met schoolbestuurders, schoolleiders, leerkrachten, leraren, de stichting lezen, het SLO, diverse opleiders, wetenschappers en onderzoekers, lectoren, beleidsadviseurs en het expertisecentrum Nederlands. Nieuwsgierig geworden naar hoe Het Stroomdal in Zuidlaren de leesresultaten heeft verbeterd? Je bent van harte welkom! Stuur dan een mailtje naar Anne de Vries via a.devries@ckcdrenthe.nl.