Didactiek en Pedagogiek

Instructie – Toetsen – Vakmanschap – Voorkennis – EDI – Veiligheid – Leren lezen – Herhalen – Leerlingvolgsysteem – Rekenen – Vertrouwen – Pesten – Maakonderwijs – Checken van begrip – Kennis – Toetsrevolutie – Formatief handelen – Stress – Nieuwsgierigheid

Hoe gebruik je blended learning in de dagelijkse praktijk?

Blended learning gaat om de zoektocht naar de optimale leerervaring, zowel offline als online. Dat vraagt samenhang tussen leeruitkomsten, activiteiten en toetsing. Het goed inzetten van blended learning vraagt vooral iets van de docenten. Je kunt op allerlei manieren tot ‘goed onderwijs’ komen. Werken in een groep of individueel, fysiek of online, synchroon of asynchroon. Al die manieren vereisen volgens mijn gast Barend Last een andere aanpak. In deze podcast doorlopen we een aantal praktische stappen om je onderwijs te ontwerpen. Daarnaast bespreken we de meest gemaakte ‘fouten’, veelgehoorde misvattingen en verkennen we hoe je als onderwijsteam een continue leerproces kunt stimuleren om het ontwerp vooraf, tijdens en na afloop bij te stellen. In deze podcast richten we ons op het beroepsonderwijs en soms het voortgezet onderwijs.

Check zeker deze boeken die Berend over dit onderwerp schreef:

Barend Last is auteur van diverse onderwijsboeken waarin de relatie tussen digitalisering, ICT en onderwijs centraal staat. Hij schreef recent een nieuw boek ‘chatten met napoleon’. Over hoe je kunt werken met generatieve Artificial Intelligene in het onderwijs. Barend stond voor de klas in het basisonderwijs, werkte als docent, manager en onderwijsmaker in verschillende lagen van het onderwijs. En hij was de afgelopen jaren als onderwijskundig adviseur verbonden aan de Universiteit van Maastricht, waar hij zich bezighield met de implementatie van blended learning. Hij is de co-auteur van het kinderboek Gif in het dierenwijk dat hij samen met Matyas Bittenbinder schreef.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat is de toegevoegde waarde van voor- en vroegschoolse educatie voor jonge kinderen?

In deze aflevering ga ik in gesprek over onderwijs en het jonge kind. Specifiek over voor- en vroegschoolse educatie (VVE). Deze programma’s worden aangeboden door bijvoorbeeld peuterspeelzalen en recent ook kinderdagverblijven. Het doel is om achterstanden te bestrijden, te voorkomen en ook ouders vaardigheden aan te reiken om de ontwikkeling van hun kinderen te stimuleren. Dit is een belangrijke pijler in het onderwijsachterstandenbeleid in Rotterdam. De vraag die we verkennen in deze podcast is of en hoe kinderen hier baat bij hebben. We slaan de brug tussen actueel wetenschappelijk onderzoek en de dagelijkse praktijk. We bespreken een recent onderzoek uitgevoerd door het Kohnstamm instituut en de Universiteit Utrecht: Ontwikkeling van kinderen en relatie met kwaliteit van voorschoolse instellingen Resultaten uit het Pre-Cool cohortonderzoek. Check het hele onderzoeksrapport via deze link.

Gasten in de studio zijn:

  • Paul Leseman, hoogleraar orthopedagogiek aan de Universiteit Utrecht, mede-projectleider van onderzoek dat in de podcast centraal staat
  • Cathy van Tuijl, lector jonge kind educatie aan de Hogeschool Saxion
  • Anita Derks, directeur Landelijk Expertisecentrum Jonge Kind en onderwijsmanager aan de Pabo aan de Hogeschool Rotterdam

Kies jij voor lesgeven in Rotterdam? Check deze link en ontdek de voordelen!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe bouwt de Zalmplaatschool in Rotterdam aan excellent en inclusief onderwijs?

In deze aflevering ben ik te gast bij de Zalmplaatschool in Rotterdam. Alweer voor het derde jaar zoom ik tijdens de nationale onderwijsweek in op de onderwijspraktijk in Rotterdam. Deze podcast is ontwikkeld in samenwerking met de gemeente Rotterdam. Samen maken we drie speciale afleveringen over de kracht van het Rotterdams onderwijs. De Zalmplaatschool staat bekend als inclusieve basisschool met een sterk pedagogisch klimaat. Ook biedt het team onderwijs aan voor leerlingen uit het speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs. En er is een uniek thuiszitters programma. Ik zit aan tafel met Nico Bakker, directeur van de Zalmplaatschool en Nynke Boschloo, expert leraar sociale veiligheid en pedagogisch klimaat. Hoog tijd om meer horen over de uitvoering van deze visie op onderwijs, hun werkplezier, impact op leerlingen en pedagogisch klimaat!

Kies jij voor lesgeven in Rotterdam? Check deze link en ontdek de voordelen!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Gewoon goed lesgeven in de onderbouw: Hoe doe je dat?

In deze aflevering zijn Maaike Groet en Eva Kock te gast. Ze zijn allebei leerkracht op de Alan Turingschool in Amsterdam. Maaike geeft les in groep 1 en 2. Eva geeft les in groep 3. We zoomen in op hun dagelijkse lespraktijk in de onderbouw. Er is veel discussie in onderwijsland over wat wel en niet ‘past’ bij jonge kinderen in termen van kennisoverdracht, spel, instructie en bijvoorbeeld maakonderwijs. Maaike en Eva stellen dat kwalitatief hoogwaardige instructie in de onderbouw juist een positief effect heeft op gelijke kansen. Dat start bijvoorbeeld al met rijke taal. Het maakt nogal wat uit hoe je praat met kinderen tijdens de les (woordkeuze, spreken in volledige zinnen) en welke thema’s je selecteert per onderwijsperiode en hoe je hiermee met leerlingen aan de slag gaat.

We bespreken in de podcast hoe Maaike en Eva hun lessen voorbereiden, uitvoeren en evalueren. We verkennen het belang van ritme en routines en waarom het noodzakelijk is om als team de leerlijnen scherp op het netvlies te hebben. Ook staan we uitgebreid stil bij de werking van expliciete directe instructie. Aan de hand van simpele en rijke voorbeelden uit de praktijk leggen ze uit hoe je vanuit heldere einddoelen hoogwaardig onderwijs geeft in de onderbouw. Ook gaan we dieper in op de samenhang tussen klassen (bouwen) en de visie / uitvoering op onderwijs in de dagelijkse praktijk.

Een selectie van besproken boeken die in de podcast voorbijkomen:

Met plezier naar school! De onmisbare rol van ouders in het succes van kinderen

Expliciete Directe Instructie, tips en technieken voor een goede les

De man op de maan

De zon, aarde en maan

De school als werkplaats

Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs

En wat als we nou weer eens gewoon gingen lesgeven?

Leerlijnen voor het basisonderwijs

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe staat het jonge kind centraal bij basisschool De Globetrotter in Rotterdam?

Voor deze podcast ben ik in Rotterdam te gast bij Basisschool De Globetrotter Katendrecht. Alweer voor het derde jaar zoom ik tijdens de nationale onderwijsweek in op succesvolle onderwijspraktijken in Rotterdam. Dit doe ik in samenwerking met gemeente Rotterdam. Tegenover het prachtige schip de SS Rotterdam gaan ruim 500 leerlingen uit de wijk hier naar school. De Globetrotter Katendrecht geeft vanuit een zeer kindgerichte benadering dagelijks les. Dit is niet zomaar een ‘visie’, maar een ‘way of living’ voor het hele team. Deze visie is merkbaar in alles wat het team samen met de leerlingen vormgeeft. Hoog tijd om hier dieper op in te gaan!

We maakten een podcast studio van de gymzaal en voerden een buitengewoon inspirerend gesprek!

  • Sandra Kramer – leerkracht en specialist jonge kind, docent op de pabo gericht op het jonge kind en dalton coördinator
  • Laura de Ridder – intern begeleider en onderzoeker op de pabo
  • Rosalie Maas – adjunct directeur van de Globetrotter

Nieuwsgierig naar meer? Wil je weten waarom het zo leuk werken is in het onderwijs in Rotterdam? Of overweeg je om ook voor de klas te gaan staan? Ga dan eens naar leraar worden in het Rotterdams onderwijs!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

En de winnaar is… LIVE uitreiking van de Media en Onderwijsprijs 2023!

Dit is een speciale podcast aflevering, het is vandaag 5 oktober 2023 en ik ben vandaag de hele dag te gast bij Museum Beeld en Geluid in Hilversum. Beeld en geluid beheert één van de grootste archieven ter wereld als het gaat om media. En iedere leerkracht en docent kan je er gratis gebruik van maken! Eerder dit jaar maakte ik al een korte serie over hoe je media en digitalisering in je klas kunt gebruiken. In deze podcast staan we stil bij de uitreiking van de Media en Onderwijsprijs 2023. Dit is een initiatief van Beeld en Geluid en Lesson Up! Wat kan je verwachten? Een podcast waarin ik met de juryleden in gesprek ga over de ontwikkelde lessen, inzichten en trends! En we maken natuurlijk de winnaars bekend en bespreken de kwaliteit van de lessen, aanpak en impact in de klas.

Aan tafel zitten de volgende juryleden:

  • Michel van Ast, trainer, spreker, auteur over effectief leren en lesgeven 
  • Rhea Flohr, Onderwijsadviseur op het gebied van digitale geletterdheid en digitalisering in het onderwijsorganisatie 
  • Robin van Ast, dochter van Michel is ook jurylid. Ze is scholier en doet momenteel eindexamen VMBO-TL.

Check zeker de site van beeld en geluid als je nieuwsgierig bent geworden naar de ingezonden lessen.

Onderwijsnieuws: september 2023

De maand september barstte uit zijn voegen met het onderwijsnieuws. We kunnen lang niet alles behandelen. We maken een selectie uit een uitgebreide lijst nieuwitems. Check de hele lijst hieronder! Nieuws dat we behandelen: De Nederlandse onderwijspremie. Toekomstverkenning van het onderwijs in 2040. Geen aardrijkskunde, biologie en geschiedenis in de doorstroomtoets? De sorteermachine in het Nederlandse onderwijs. De zwaarte van het docentschap en het lerarentekort. Nieuwe CAO voor het Primair Onderwijs. De verkiezingen komen eraan. Tijd voor verplichte landbouwlessen? Stiekem schoolreisje naar de Efteling. Met je kinderen gaan staken voor een beter klimaat. Vervelen kinderen zich te vaak op school? Tijd om het mbo en hbo op te heffen. Seksuele voorlichting lijkt aanleiding brandstichting Belgische basisscholen. Gelukslessen op school.

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

De hele lijst met nieuws staat hieronder

Hoe geef je goed les aan jonge kinderen in het speciaal basisonderwijs?

In deze podcast staat het speciaal basisonderwijs centraal. Ik ga hierover in gesprek met Diane Faber, leer- en gedragsspecialist, specialist jonge kind en bovenal leerkracht op de Michaëlschool in Amersfoort. Ze staat voor groep 1,2 en 3. Aan de hand van concrete lesvoorbeelden en diverse praktijksituaties gaan we in gesprek over lesgeven aan jonge kinderen in het speciaal basisonderwijs. We bespreken het belang van aandacht, taalgebruik, voorlezen, heldere instructie en het hebben van hoge verwachtingen. Ook naar ouders toe. We gaan dieper in op het gebruik van muziek, zang en de begeleiding van spel om als klas samen te leren.

Deze podcast is totstandgekomen in samenwerking met Malmberg. In het najaar van 2023 maak ik twee podcast waarin ik op zoek ga naar persoonlijke verhalen van leerkrachten en docenten die het hart raken. Kijk voor meer informatie over wat Malmberg allemaal doet voor het onderwijs op Malmberg.nl.

Hieronder vind je ook nog een serie foto’s van de betreffende lesmomenten die in de podcast besproken werden. De bronnen en foto’s die in het gesprek genoemd worden zijn direct zichtbaar tijdens het bekijken van de opname via YouTube.

Boeken en linkjes die in het gesprek voorbijkwamen:

  • De tien geboden voor het brein
  • De leeuw in de muis
  • 5e hoornconcert van Mozart, kleine disclaimer: In de podcast noemt Diane het 5e hoornconcert van Mozart, maar ze bedoelde het 4e hoornconcert en daaruit het derde deel (het rondo). Er zijn 4 hoornconcerten van Mozart bewaard gebleven, van 2 andere concerten zijn slechts fragmenten bekend.
  • Over het belang van fonemisch bewustzijn en de relatie met woordenschat, automatisering, woordherkenning, klik hier

Andere literatuur die de moeite waard is om na te slaan?

Skoe, E., Krizman, J., & Kraus, N. (2013). The Impoverished Brain: Disparities in Maternal Education. The Journal of Neuroscience, 17221–17231

Levitin, D. (2013). Ons muzikale brein. Amsterdam: Atlas.

Kraus, N. (2014). , Auditory learning through active engagement with sound: biological impact of community music lessons in at-risk children. Frontiers in neuroscience, 8:1-12.

Hyde, K., Lerch, J., Norton, A., Forgeard, M., Winner, E., Evans, A., & Schlaug, G. (2009). The Effects of Musical Training on Structural Brain Development. The Neurosciences and Music III: Disorders and Plasticity: Annals of the New York Acadademy of Sciences, 182–186. 

Rouwhorst, C. (2005). Kinderen en muziek. Utrecht: Spectrum.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat gaat er goed in ons onderwijs?

Onderwijs in Nederland staat volop in de belangstelling. Geen dag gaat voorbij en er verschijnen kritische rapporten, studies, nieuwsberichten om ons ‘wakker te schudden’. Er zijn grote zorgen. Neergaande resultaten in vergelijking met andere landen, zorgen over de kwaliteit, tekorten in de arbeidsmarkt en bijvoorbeeld de hoge stress die studenten ervaren. De lijst is best lang. En hier hebben we ook al best wat podcast afleveringen over gemaakt. In deze afleveringen willen we het anders aanvliegen. We kijken naar wat er goed gaat in Nederland. Waar blinken we in uit? Waar ligt de kracht van het onderwijs in Nederland en wat kunnen we hiervan leren? Een positieve podcast! Ik ga hierover in gesprek met hoogleraar Inge de Wolf.

Inge de Wolf is bijzonder hoogleraar onderwijssystemen aan het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt van de Universiteit Maastricht. Ook is ze oprichter en directeur van Education Lab. En sinds kort werkzaam bij het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO). Van 2012-2019 was ze verantwoordelijk voor de Staat van het Onderwijs. Sinds 2016 werkt ze ook regelmatig voor de OECD en de WereldBank. 

Klik op deze link als je meer informatie zoekt over het prachtige boek Classroom Portrets.

Wat is er in Nederland met ons rekenonderwijs aan de hand?

Het rekenonderwijs in Nederland staat onder druk. De resultaten zijn niet goed en het blijft lastig het tij te keren. In deze podcast ga ik samen met Peter Langerak op zoek naar de onderliggende verklaringen. Nederland heeft bijvoorbeeld ontzettend veel rekendoelen. Daarnaast is ons rekenonderwijs te typeren als een monocultuur. Er is één onderliggende visie op rekenen die voor iedereen leidend is, ook al is hier veel kritiek op te geven. Robbert Dijkgraaf waarschuwde al in 2009 dat deze monocultuur zorgwekkend is, omdat het tot verarming leidt. Dat schreef hij in het het KNAW-rapport over rekenonderwijs. Daarin werd opgeroepen tot meer wetenschappelijk onderzoek naar rekenonderwijs: stimuleer onderzoek naar rekenonderwijs en vergroot het palet van het onderzoek. Hoog tijd om in 2023 pas op de plaats te maken en te bepalen waar we nu als samenleving staan als het gaat om kinderen goed te leren rekenen.

Peter Langerak is onderwijspedagoog bij het Nederlands Mathematisch Instituut. Peter begeleidt scholen in het gebruik van de methode Foutloos Rekenen, ontwikkelt de methode door zodat het een volledige basisschoolmethode wordt en doet een promotieonderzoek aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Hieronder nog wat interessante leessuggesties: