Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling

Leren in het werk – Opleiden – Professionaliseren – Training – Leren – Double loop leren – Betekenisgeven – Motivatie – Nieuwsgierigheid – Professionele identiteit – Professionele groei – Carriere – Loopbaan – Ontwikkeling

Waarom hebben leerkrachten baat bij onderwijskundig coachen?

15 juni 2025 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling, Samenwerken en Teamleren

Vandaag duiken we in een thema dat steeds vaker opduikt in scholen, opleidingen en lerarenkamers: onderwijskundig coachen. Wat is het precies? Wat is het níet? En waarom is het zo’n krachtige manier om leerkrachten te ondersteunen in hun professionele ontwikkeling? Mijn gast is Tim van der Meulen, kerndocent bij Academica University of Applied Sciences. Samen met David Roelofs begeleidt hij dagelijks leerkrachten in hun werkpraktijk met als specialisatie onderwijskundig coachen.

In deze aflevering bespreken we de opkomst van didactisch coaching in de dagelijkse onderwijspraktijk. We nemen hiervoor als leidraad het boek Responsive Coaching van Josh Goodrich. Daarin wordt coaching niet gezien als vrijblijvend of vaag, maar juist als een doelgerichte en evidence-informed leerpraktijk. Denk aan samen lessen voorbereiden, feedback geven op instructie (in de klas) en ge-ent op het verbeteren van iemands vakmanschap. Onderwijskundig coachen toont in die zin overeenkomsten met de meester-gezelrelatie. We gaan in de podcast ook specifiek in op de methodiek en werkwijze.

We bespreken in deze podcast hoe je als coach én coachee effectief kunt samenwerken, wat deze aanpak vraagt van een schoolcultuur, en hoe je concreet aan de slag kunt met duurzame verbetering van onderwijs. Hier kan je meer lezen over de opleiding onderwijskundig coachen in de lespraktijk! En deze methodiek kent ook een interessante relatie met de Master excellent teaching aangeboden door Acadamica University of Applied Sciences.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe biedt Eenbes basisonderwijs een krachtige doorgaande lijn aan voor startende professionals?

11 juni 2025 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 33:29

In deze aflevering duiken we in een belangrijke vraag binnen het onderwijs: hoe bied je als schoolbestuur een krachtige, doorgaande lijn aan voor startende professionals? Want behalve lesgeven aan kinderen zijn scholen ook een dagelijkse leerplek voor starters, zij-instromers en bijvoorbeeld studenten!

Mijn gasten zijn Susanne Meuwissen en Lindy van Grieken, beiden werkzaam bij Eenbes Basisonderwijs – een bestuur van 25 basisscholen tussen Eindhoven en Helmond. Susanne is coördinator professionalisering en Lindy coördinator opleiden in de school. Eenbes ontwikkelde een indrukwekkend 7-jarig inductietraject voor startende leerkrachten. Wat verstaan zij onder inductie? Hoe ziet het traject eruit, welke keuzes maken ze en hoe beïnvloedt dit de praktijk? Wat vraagt het van schoolleiders, mentoren en de samenwerking met opleidingsinstituten? En belangrijker nog: hoe weten ze of het werkt? Een gesprek over visie, eigenaarschap, samenwerking, opleiden in de school en duurzame professionalisering.

Deze aflevering maak ik samen met Civas Onderwijs & Kinderopvang. Civas ondersteunt scholen bij het opzetten van krachtige academies en gaat vanaf september 2025 verder onder de naam Educatielink. Meer informatie vind je op educatielink.nl.

🎧 Vond je dit gesprek interessant? Laat dan een recensie achter op Spotify, Apple Podcasts of YouTube. Zo help je anderen deze aflevering ook te vinden. Veel luisterplezier!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat moet je weten wanneer je wilt werken in het onderwijs?

30 april 2025 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 30:15

Elk jaar starten er zij-instromers in het onderwijs en wisselen leerkrachten van school. Vaak begint deze verkenning zo rond de meivakantie. Het is belangrijk dat starters en zij-instromers een goed beeld krijgen bij wat het onderwijs en lesgeven inhoudt. PCBO in Rotterdam-Zuid organiseert daarom elke jaar een kom in de klas dag, dit jaar gepland op vrijdag 16 mei! Het is een geweldig initiatief om kennis te maken met alle facetten van het primair onderwijs. Veel scholen openen dan hun deuren en er is van alles te ervaren en mee te maken.

Over starten, zij-instromen en kennis maken met onderwijs praat ik door met Judith van der Welle, intern begeleider op basisschool De Schakel. Sanne de Cock, leerkracht (en zelf zij-instromer) op basisschool Het Waterschip en Daphne Zwijgers, directeur van de Prins Willem Alexanderschool. We nemen stapsgewijs door wat er allemaal op je afkomt als startende leerkracht waar je op kunt letten wanneer je een school bezoekt en hoe het is om als relatieve nieuwkomer dagelijks te werken in het primair onderwijs in Rotterdam-Zuid.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe kom je in beweging?

19 maart 2025 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 40:36

In deze aflevering spreek ik Milio van de Kamp. Milio is socioloog en werkzaam als universitair hoofddocent aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is bekend geworden met zijn boek: Misschien moet je iets lager mikken. Een indrukwekkend verhaal over zijn jeugd waarin hij opgroeide in armoede. Het leest als een unieke, persoonlijke, pijnlijke en confronterende blik op maatschappelijke ongelijkheid en kreeg lovende kritieken. In deze podcast praat ik uitgebreid met Milio over veerkracht, in beweging komen en het leren nemen van regie. We bespreken complexe thema’s zoals schaamte, onvermogen, hoop en het belang van vriendschap. We doen dit door regelmatig passages uit zijn boek te bespreken. 

Deze podcast maakt onderdeel uit van het congres De professional Centraal, georganiseerd door het SBCM. SBCM is er voor mensen die een steuntje in de rug nodig hebben om aan passend werk te komen en te blijven. SBCM streeft ernaar dat iedereen een passende en zo regulier mogelijke, betaalde baan heeft. Een baan die kansen en vooruitzichten biedt.

Wat gebeurt er in ons brein als we leren?

10 november 2024 Filosofie en Verdieping, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 0:49:48

In deze aflevering is Harold Bekkering te gast, hoogleraar cognitieve psychologie en verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen en mede-oprichter van het befaamde Donders instituut waarin interdisciplinair onderzoek wordt verricht naar hersenen, cognitie en gedrag. In deze podcast praten we uitgebreid over de werking van het menselijk brein en de relatie met leren. Wanneer er is sprake van ‘leren’ in ons brein? Hoe werkt deze mysterieuze grijze massa en welke rol spelen beloning en straf in de ontwikkeling van ons brein? Harold richt zich op menselijk leren vanuit de neurowetenschappen, robotica, kunstmatige intelligentie en de psychologie. Hierbij kijkt hij met name naar de sociale interacties, motivatie en de werking van ons geheugen.

Harold is co-auteur van het boek De lerende Mens en van een nieuw boek dat binnenkort gaat verschijnen onder de titel Breinkracht. Tijdens de podcast bespreken we een aantal hersenscans en foto’s. Scrol naar beneden en je kunt de plaatjes bekijken!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe sta je relaxed voor de klas?

20 oktober 2024 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling

De werkdruk in het onderwijs is hoog. Werkdruk kan leiden tot stress en van stress kan je ziek worden. Dit zorgt ervoor dat leerkrachten en docenten steeds vaker kampen met burn-out klachten. En zelfs het onderwijs verlaten of niet meer voor de klas willen staan. Hoort stress bij het onderwijs of is er wat aan te doen? Waar liggen belangrijke oorzaken van werkdruk en hoe kan je als individuele onderwijsprofessional ‘regie’ pakken op je eigen agenda, werkdruk en stress?

Over deze vragen praat ik in deze podcast met Maike Douglas, leerkracht, blogger en oprichter van de website jufmaike.nl. Maike is ook auteur van de boeken De gelukkige leraar en De relaxte leraar. We praten uitgebreid over haar werkende leven, de dingen die ze doet om stress onder de knie te krijgen en tips die ze heeft voor collega’s.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat is de kracht van een kleinschalige school?

17 oktober 2024 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling, Samenwerken en Teamleren 38:03

In deze podcast staat de werkpraktijk van openbare basisschool De Springplank centraal. Dit jaar zijn ze klassewerkplek! Interessant aan deze school is de kleinschaligheid. Het is geen grote school (minder dan 140 leerlingen). En dit is iets waar het team en de ouders bijzonder trots op is. Het biedt allerlei kansen voor professionalisering, initiatief en samenwerking. Hoog tijd om in deze aflevering eens uitgebreider in gesprek te gaan over de voordelen van een kleinschalige school. Hoe ga om met werkdruk, werkplezier en afstemming? Welke rol heeft de schoolleider in een kleine school? En wat kunnen andere scholen van De Springplank leren als het gaat om werkplezier?

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl

Meer over mijn gasten aan tafel:

  • Peggy van Zitteren is directeur van OBS De Springplank
  • Anja den Dekker is intern begeleider

En natuurlijk nog even de link naar het boek De kunstenaar als leraar, geschreven door Jeroen Lutters

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat is belangrijk dat leraren leren?

2 juni 2024 Didactiek en Pedagogiek, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling

De kwaliteit van de lerarenopleidingen in Nederland ligt de afgelopen onder een vergrootglas. Er is veel discussie over wat een leraar wel of niet zou ‘moeten kunnen’. Het is een centrale vraag bij het uitwerken van het beroepsbeeld voor leraren. Ook om hier bijvoorbeeld meer centrale regie op te kunnen voeren. Anne Fleur Kortekaas en Fred Janssen doen onderzoek naar deze vraagstelling. Ik ga uitgebreid met ze in gesprek over het belang van een leven-lang leren van leraren. Ze onderbouwen in dit gesprek het belang om de inrichting van opleidingen en voortgaande professionalisering te laten informeren door wat we weten over goed onderwijzen en over leren van leraren.

In deze aflevering bespreken we de huidige wetenschappelijke inzichten over het leren van leerkrachten, vergelijken dit met het buitenland en bespreken eerste denkrichtingen en ideeën over ‘geïntegreerd opleiden’ aan de hand van beroepstaken. Om vervolgens stil te staan bij de vraag hoe hier vanuit samenhang en waardering regie op te voeren in Nederland.

Meer over mijn gasten aan tafel:

Anne Fleur Kortekaas is universiteit hoofddocent onderwijswetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam en opleidingsdirecteur van de Educatieve Master Primair Onderwijs (EMPO)

Fred Janssen is hoogleraar didactiek van de Natuurwetenschappen en directeur van het Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsonderzoek en Nascholing van de Universiteit Leiden (ICLON)

Het whitepaper ‘Wat is belangrijk dat leraren leren’ biedt een integratie van inzichten uit onderzoek naar leren van leraren. Het whitepaper â€˜Gemeenschappelijk taal voor goed onderwijzen‘ heeft de ondertitel: Een ontbrekende schakel voor samen opleiden en professionaliseren in onderwijsregio’s en bevat een synthese van inzichten over goed onderwijzen.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat is het geheim van een goede medewerkersreis voor startende schoolleiders?

24 april 2024 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 32:46

Het schoolleiderstekort is in Nederland op sommige plekken groter dan het lerarentekort. Het is daarom belangrijk na te denken hoe ervaren managers (bijvoorbeeld werkzaam in de zorg of financiële sector) kunnen zij-instromen in het onderwijs. De zogeheten ‘medewerkersreis‘ biedt hier interessante perspectieven op. Het gaat over de start van je reis, de intake en de belangrijke tussenstops om op een duurzame manier verbonden te blijven aan het onderwijs. Deze reis maakt wel degelijk het verschil! Teveel professionals in het onderwijs verlaten de sector na relatief korte tijd. Zeker ook schoolleiders!

De vraag is dus: Hoe voorkom je dat? En hoe slaag je erin schoolleiders wel aan je te binden als school? Bestuur en misschien wel regio? Hierover ga ik in gesprek met Gerdo van den Burg, directeur bij basisschool Het Atelier in Zwolle. Gerdo is zij-instromer. En Inge Brummel, HR adviseur bij Stichting Openbaar Onderwijs Zwolle. OOZ biedt onderwijs aan in de regio Zwolle en regio op 37 scholen. Er werken meer dan 2.000 onderwijsprofessionals en er gaan ongeveer 12.000 leerlingen naar een OOZ school. Deze aflevering is gemaakt in samenwerking met het Arbeidsmarktplatform primair onderwijs.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe vinden vluchtelingen hun weg in de Nederlandse samenleving? En welke rol speelt onderwijs hierin?

21 april 2024 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 42:55

Helaas vluchten er nog steeds jonge mensen hun geboorteland vanwege vervolging, oorlog of geweld. Soms zijn dit studenten die in Nederland hun studie weer proberen op te pakken. Hoe vinden deze jonge mensen hun weg in de Nederlandse samenleving? Is het mogelijk ‘deze professionele draad’ weer op te pakken? En hoe worden vluchtelingstudenten gevormd door hun historie en levensloop?

Het project De poort van hoop van Hogeschool Utrecht voerde een actie-onderzoek uit naar bovenstaande identiteitsvragen. Het doel van dit onderzoek is om meer zicht te krijgen op het zoekproces van vluchtelingstudenten in hun nieuwe samenleving en de vele keuzes waar zij voor komen te staan. Ze schreven er een bijzonder boek over! In deze podcast ga ik met Hanke Drop en Oumar Barry in gesprek over hun bevindingen en inzichten.

Meer over mijn gasten:

Hanke Drop, van huis arabist en islamoloog. Hanke is senior onderzoeker bij de hogeschool Utrecht, specifiek bij de opleiding kunstvaktherapie bij het lectoraat normatieve professionalisering.

Oumar Barry. Hij ontvluchtte Guinee in West-Afrika. Oumar woont nu in Nederland en volgde een Master interculturele communicatie aan de Universiteit Utrecht. Hij is ook medeoprichter van de Andin Foundation. Deze stichting zet zich in om bruggen te slaan tussen Nederland en verschillende landen die in ontwikkeling zijn. Oumar is ook commissielid bij de gemeenteraad van Utrecht voor de partij één Utrecht, met in de portefeuille jeugd, welzijn en sport.

Meer weten over het boek? Check deze link!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!