Episode Archives

Bestaat het menselijk kwaad? Tjipcast 021 met Klaas Rozemond

19 augustus 2019 Filosofie en Verdieping 1:13:16

Bestaat er zoiets als het menselijk kwaad? Kunnen we ‘het kwaad’ definiëren door het te herleiden naar menselijke intenties, gedragingen en normen? Over deze spannende vraag ga ik in gesprek met filosoof en rechter Klaas Rozemond. Hij werkt momenteel aan een boek over het kwaad en grijpt terug op het strafproces van Adolf Eichmann na de Tweede Wereldoorlog. Klaas daagt ons uit zelf na te durven denken over wat het kwaad is. Hoe oordelen we als mens over ‘het kwaad’? Wat is de rol van moraliteit en geweten? Bij een moordenaar of inbreker is dit al ingewikkeld, maar hoe zit dit bij het ontkennen van bijvoorbeeld de opwarming van de aarde? Immers, dit heeft ook onherstelbaar leed tot gevolg. Is het kwaad in staat van gedaante te wisselen? Kijk of luister nu naar een zeer spannend gesprek over de duistere kant van de mens.

Deze cartoon is gemaakt door Lodewijk van www.lokocartoons.nl

Boeken van Klaas Rozemond

Tijdcodes

  • 01.00 Introductie van het kwaad
  • 03.30 Het proces van Eichmann, introductie
  • 07.00 Laatste woorden van Adolf Eichmann
  • 10.00 Hannah Arendt over Eichmann, over bevelen, tegen bevelen ingaan en gehoorzaamheid
  • 11.00 Het bevel van je meerdere
  • 14.00 Deportaties van de Joden, Eichmann als logistiek genius, die soms toch bewust tegen afspraken inging (rol van geweten)
  • 18.00 Het klassieke kwaad, je weet wat het recht is, wat de moraal is en je besluit er tegenin te gaan uit eigen belang
  • 22.00 Harry Mulisch over het Eichmann proces
  • 25.00 Ontkennen, bekennen en de realisatie van straf en sociale normen
  • 30.00 Emotieloos, verschrikkingen plegen zonder geraakt te worden, maar Eichmann was geen ‘enge man’
  • 35.00 Juridische discussies over het kwaad
  • 37.00 Ontmenselijking van mensen, kenmerk van het kwaad
  • 45.00 Politiek systeem waarin het kwaad kan gedijen, voorbeeld van WO2
  • 50.00 Moreel oordeel, erger willen voorkomen, maar wat is erger dan genocide?
  • 55.00 Dubbel bewustzijn (erkenning van eigen misdadigheid)
  • 01.00 Machtsovername
  • 01.03 De mens als het kwaad in de 21ste eeuw
  • 01.07 Bewust liegen over het klimaat, voorbeeld van Baudet en het ‘nieuwe kwaad’
  • 01.10 Machteloos en jezelf ontslaan van je plicht om te handelen en te denken
  • 01.11 Hoopvol perspectief tegen het kwaad anno nu?

Het belang van maakonderwijs op de basisschool. Tjipcast 020 met Wytske de Man

12 augustus 2019 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement 49:12

Op veel scholen verdwijnen de handvaardigheidslokalen. Eind 2018 schreef ik hierover een opiniestuk in het NRC. Ik kreeg hier ontzettend veel reacties op. Hoe kan dit als we tegelijkertijd geen vakmensen kunnen vinden in Nederland? En hoe komt het dat we leren timmeren, zagen en ‘iets maken’ met je handen niet meer zo hoog op de prioriteitenladder hebben staan? Je handen als instrument leren gebruik en de wereld ‘kunnen vormgeven’ is minstens zo belangrijk! Gelukkig is er een spannende nieuwe beweging in Nederland gaande: het maakonderwijs ook wel ’the maker movement’. Hier gaat leren en mooie dingen maken hand in hand! En dit kan in de klas, bij de bieb of op bezoek bij de fietsenmaker. Met maakonderwijs expert Wytkse de Man van de Alan Turingschool in hartje Amsterdam ga ik hierover in gesprek. We verkennen hoe leerkrachten kunnen starten met maakonderwijs en wat het vraagt van de dagelijkse schoolomgeving.

Cartoon gemaakt door Lodewijk van www.lokocartoons.nl

Tijdcodes

  • 01.00 Kunstonderwijs en de brug naar school
  • 02.00 Wereldburgerschap en maakonderwijs op de Alan Turingschool
  • 0.40 Maakopdracht in de klas, hoe ga je aan de slag?
  • 07.30 Verbindingen leggen tussen disciplines en de rol van de leerkracht
  • 11.00 De rol van de kunstdocent of ‘maker”
  • 15.00 Brief van de Koning
  • 18.00 Om je heen kijken in je omgeving en slim aansluiten bij wat er mogelijk is
  • 21.00 Verschillende soorten kennis (techniek, geschiedenis, aardrijkskunde)
  • 25.00 Maakproject in de tuin van school, praktijkvoorbeeld
  • 28.00 Slagvaardige kinderen
  • 33.00 De leerkracht heeft ook wat te leren! Luisteren, laat ze struikelen, kijken, helpen en niet overnemen..
  • 38.00 Maker spaces! Plekken in Nederland waar je als school verbinding mee kunt leggen
  • 42.00 Samen optrekken: de rol van de docent en ‘maakexpert’
  • 46.00 Hedendaagse kunst erbij halen, het hoeft niet, maar het kan wel! Art en science VO link
  • 47.00 Afrondende woorden en blik vooruit

Wat is een lerende organisatie? En hoe word je het? Tjipcast 019 met Simon van der Veer

4 augustus 2019 Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 59:32

Een lerende organisatie stelt de kerntaak richting zijn klanten centraal en is bereid elk werkproces, procedure of structuur ter discussie te stellen als deze geen waarde toevoegt. Maar hoe blijf je met elkaar scherp op deze kerntaak? En hoe voorkom je zinloze hiërarchie en vertraging zoals bureaucratie en doorgeslagen zelforganisatie? Met Simon van der Veer verkennen we belangrijke uitgangspunten voor een lerende organisatie zoals vakmanschap, autonomie, beslissingsbevoegdheid en de rol van historie en cultuur in een organisatie.

Speakersnotes

Boeken die op tafel liggen

Tijdcodes

  • 04.00 Het label van lerende organisatie en de zoektocht naar toegevoegde waarde
  • 04.45 Is de voorkant van de organisatie leidend?
  • 08.00 Feodale systeem, een historisch perspectief
  • 09.50 Zelforganisatie, dat gaat vanzelf
  • 12.50 Ratio versus emotie
  • 13.00 Planning en control als verbindend en sociaal proces
  • 16.00 Hoe wordt het geld verdiend en hoe wordt het verdeeld?
  • 20.00 Wat is het bestaansrecht van deze organisatie?
  • 25.00 Goede vragen durven stellen
  • 28.00 Persoonlijk leiderschap verbeteren of de omgeving beter begrijpen?
  • 34.00 Inchecken en uitchecken
  • 37.00 Ben je bereid om de prijs ‘van leren’ te betalen? 
  • 41.00 Spannende gesprekken die je juist wel moet durven voeren = gemakkelijk voelen in ongemakkelijke situaties
  • 45.40 Nieuw boek: kijk het beest in de bek
  • 49.00 Vage grenzen van organisaties
  • 52.00 Waar begint het? Bij het directe contact met de klant
  • 56.00 Vakgenoten en kritische reflectie
  • 58.00 Afronding en blik vooruit

Help! Organisaties zijn verslaafd! Hoe kicken we af van zinloze routines? Tjipcast 018

28 juli 2019 Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 53:45

Veel organisaties besteden flinke tijd en energie aan activiteiten die weinig tot geen impact hebben. Meestal weten collega’s dit ook haarfijn te benoemen. Het zijn de klassieke studiedagen, de oeverloze vergaderingen, de neiging alles in visiedocumenten te verpakken en ga zo maar door. We zijn er dus wel bewust van, maar zijn niet in staat ermee te stoppen. Typisch een verslaving! In deze Tjipcast gaat Frank Hulsbos met Tjip in gesprek over dit ongewone perspectief op organisaties: verslaving en hardnekkige routines. Hoe kick je af? Waar begin je en wat te doen bij een terugval?

www.lokocartoons.nl

Speakersnotes

Tijdcodes

  • 01.00 Verslaving in organisaties, de parallel tussen afkicken en veranderen
  • 04.00 Controleverlies, afhankelijkheid en dwangmatig gedrag
  • 07.30 Gedrag en ons brein
  • 10.00 Wie zijn verslaafd?
  • 13.00 Machtverslaving
  • 17.00 Een doel hebben of een visie hebben, is dat nodig?
  • 20.00 Probleemverslaving
  • 24.00 Veranderen en de rol van experimenteren en nieuwsgierigheid
  • 25.00 Terugval op hierarchie, verstoord beloningssysteem, beperkt leergedrag en sociale schade
  • 30.00 Zinloos werk
  • 33.00 Sluipmoordenaars
  • 34.00 Afkicken en minderen
  • 39.00 Reguleren en ‘ken uzelf’
  • 43.00 Over-organiseren?
  • 46.00 Tegenstellingen
  • 50.00 Autonomie, didactiek en pedagogiek
  • 52.30 Verklaringen van verslaving
  • 54.00 Systeemperspectief, individu versus geheel

Wat is er nieuw aan nieuw organiseren? Tjipcast 017 met Lenette Schuyt

22 juli 2019 Innoveren en Verbeteren, Leiderschap en Verandermanagement, Samenwerken en Teamleren 58:56

Steeds meer professionals willen in een organisatie werken die verder kijkt dan winst maken, groei forceren en de kosten zo laag mogelijk houden. Ze zoeken naar een werkomgeving waar het mogelijk is om iets wezenlijks bij te dragen aan de samenleving. En dat gaat verder dan ecologische doelen. Ze willen dit bereiken door mee te doen in besluitvormingsprocessen, met partners samen te werken en na te mogen en kunnen denken over innovatie. Sterker nog, jonge professionals zoeken organisaties die hun kunnen helpen om doelen te bereiken in plaats van andersom! Dit soort opvattingen over werk, salaris, doel en ambitie zijn de laatste jaren flink aan het veranderen. En dat vraagt een proces van ‘nieuw’ organiseren: een andere kijk op werken, leven en ondernemen. Hierover ging ik in gesprek met Lenette Schuyt. Luister of kijk nu naar een uitermate boeiende Tjipcast!

www.lokocartoons.nl

Speakersnotes

Tijdcodes

  • 01.00 Interesse in anders organiseren
  • 03.00 Nieuwe initiatieven om ons heen
  • 05.00 Ziel en zakelijkheid, de harde en zachte kant
  • 07.40 Eigendom, meer winst, meer meer en meer
  • 08.00 Betekenis geven aan wat je doet
  • 12.00 Vertrouwen in mensen, totdat het tegendeel wordt bewezen
  • 16.00 Welke bijdrage wil jij leveren?
  • 21.00 Existentiële crisis van de midden manager
  • 28.00 Purpose, doel en visie
  • 33.00 Mensgerichte zorg, wat betekent dat eigenlijk?
  • 36.00 Hiërarchie
  • 43.00 Mannen en vrouwen
  • 47.00 De apenrots, belemmerende patronen
  • 49.00 Minder grenzen, organisch en rol van de buitenwereld
  • 52.00 Bureaucratie
  • 55.00 Samenwerken is ook een individuele zoektocht
  • 57.00 Vervolgvragen

Vaart maken in organisaties, hoe doe je dat? Tjipcast 016 met Hans van der Loo

15 juli 2019 Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 1:02:29

Snelheid, reactievermogen en wendbaarheid is voor een organisatie in de 21ste eeuw cruciaal. Je producten of diensten aanpassen aan de wensen van je klant, inspelen op innovatie en ondernemerschap zijn hierin belangrijke bekwaamheden. Maar hoe ontwikkel je snelheid in een organisatie? Hoe zorg je ervoor dat je niet te lang blijft praten, maar je rap van je stoel afkomt en aan de slag gaat? Wat moet je hiervoor kunnen en welk type leiderschap staat hierbij centraal? En welk leiderschap haalt juist de vaart uit een organisatie? Hierover gaat deze uiterst optimistische, toepasbare en vlotte Tjipcast met niemand minder dan Hans van der Loo!

Cartoon gemaakt door Lodewijk van www.lokocartoons.nl

Speakersnotes

Tijdcodes

  • 01.00 Het belang van lezen, studeren en reizen
  • 05.00 De Volvo Ocean Race, leiderschap, samenwerken en presteren
  • 09.00 Strategie bepalen, was het vroeger nog 5-10 jaar vooruitkijken, nu is het maximaal 3-6 maanden
  • 13.00 Het ene kunnen en het andere, complexiteit, meervoudig kijken en bekwaamheden als leider
  • 15.00 Veranderen richting ‘op zoek gaan naar’ en het voorkomen van de rode knop (het belang van lef en durf)
  • 19.00 Energie als levenskracht, banen en bezieling
  • 22.00 Energie, gedrag en prestaties
  • 24.00 Discipline, doorzettingsvermogen en concentratie
  • 26.00 Je eigen energie
  • 29.00 Mensen meenemen, uitnodigen en uitdagen, maar toch het gedoe vaak niet willen aankijken
  • 33.00 Het belang van informeel praten, overleggen en uitwisselen
  • 36.00 Het belang van spanning, specifiek durven zijn en fantasie
  • 41.00 Nieuwe werkplekken en cultuurverandering
  • 45.00 Van buiten naar binnen toe kijken
  • 48.00 Wil je het ook echt?
  • 51.00 Ga aan de slag, ook al gaat het mis (daar leer je van!), belang van hypotheses toetsen en werkende weg veranderen
  • 55.00 Leiderschap verbeteren is geen doel op zich
  • 58.00 3 maanden aan de slag.. en dan?
  • 01.00 Nieuwe vragen en vaart maken!

Tip voor Tjip 009: Manon ruijters interviewt mij na het opnemen van 15 Tjipcasts

10 juli 2019 Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 14:06

Het gesprek dat ik voerde met Manon Ruijters over professionaliteit (Tjipcast 014) was ontzettend boeiend, interessant en zat vol met allerlei nieuwe vragen, inzichten en reflecties over mooi werk. We raakten er bijna niet over uitgepraat. En dat gebeurde dan ook nadat de opname stopte. Al gauw bedachten om dit een deel II te noemen en snel de recorder aan te zetten. Hierin bevraagt Manon mij! In niet meer dan 13 minuten blikken we samen terug op de eerste Tjipcast opnames. Bijzonder leuk en leerzaam! Eigenlijk meer een Tip voorTjip 🙂 De opname is niet alleen als gebruikelijke podcast te beluisteren, maar ook op youtube te zien. Check de link hieronder!

Zomertip! Kunnen we nog wel niets doen? Tjipcast 015 met Derk van der Pol

8 juli 2019 Filosofie en Verdieping 46:13

Niets doen is niet makkelijk. Probeer het maar eens. Maar soms is niets doen wel heel fijn, bijvoorbeeld op vakantie of als je ineens geconfronteerd wordt met ‘wachttijd”. En nietsdoen leidt vaak ook tot mooie nieuwe inzichten en ideeën! Mediteren is eigenlijk ook een vorm van georganiseerd niets doen. Waarom zijn zoveel mensen hier fan van? En is onze samenleving nog wel ingericht om niets te doen? Is niets doen nog wel in de mode? Luister of kijk nu naar een onconventioneel gesprek over lummelen, rommelen en uit het raam kijken. Een heerlijke opmaat naar de zomervakantie!

Cartoon is gemaakt door www.Lokocartoons.nl

Speakersnotes

Tijdcodes

  • 01.00 Het probleem van niets doen en wat we dan al gauw gaan denken
  • 04.00 Ik zit hier weer niets te doen, voorbeeld uit Afrika
  • 07.00 De telefoon
  • 10.00 Stilte
  • 12.30 Rust en weer doorgaan
  • 14.00 Doelen, zijn ze van jezelf of van anderen?
  • 15.50 Worden we slim van niets doen?
  • 18.00 Creativiteit en tijdverspilling
  • 22.00 Puzzelen en zoeken naar antwoorden
  • 22.40 Jeukwoord van het jaar: de essentie
  • 25.30 1 minuut stilte
  • 27.30 Opa van Derk, keek altijd op de klok
  • 30.00 Doe ik het goed?
  • 32.45 De meditatie app, werkt het?
  • 36.00 Praktijkvoorbeeld van kennisdelen
  • 37.00 Er gebeurt meer dan je denkt in het nietsdoen
  • 39.00 Ritme en structuur die ruimte geeft
  • 40.00 Lunchtijd op school
  • 43.00 Opdracht met de rozijn
  • 44.50 Ogen openzetten voor toeval

Hoe ontwerp je een goed leertraject?Tjipcast 013 met Mariël Rondeel

8 juli 2019 Didactiek en Pedagogiek, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 51:09

De meeste van ons kunnen precies het verschil uitleggen tussen een hele goede en slechte training of opleiding. Vaak doen we dit op basis van eigen ervaringen. Waar het kan gaan om de toepasbaarheid van aangereikte kennis, de ervaren begeleider of de prettige groep deelnemers waar iedereen elkaar uitdaagt en steunt om het maximale eruit te halen. Is het echter ook mogelijk dit soort ‘leerervaringen’ bewust te ontwerpen? Zijn er uitgangspunten en kenmerken van een ontwerpproces die de kans op krachtige leerprocessen’ groter maakt? Zodat ze baat hebben bij het individu, het team en de organisatie waar een professional werkt?

Cartoon is gemaakt door www.lokocartoons.nl

Speakersnotes

Tijdcodes

  • 02.30 Opleiding als middel en geen doel en waarom leertraject een beter woord is
  • 03.30 Leren geeft meer ruimte dan opleiden
  • 06.00 Verplichten van leren, kan dat?
  • 07.00 Wanneer maak jij het verschil? Meestal leer je dat niet op een school
  • 09.30 Opleidingskunde als vak en discipline, leren in het werk, rond het werk en voor het werk
  • 12.45 Verklaringen waarom er nog veel getraind wordt in organisaties
  • 17.00 Diegene die het werk doen, staan aan de basis van het leertraject
  • 21.00 De rol van HR(D) en trainingsprofessionals in organisaties
  • 25.00 Benaderingen om naar ontwerpen te kijken
  • 30.00 Leerdoelen, kan je daar mee werken als ontwerper?
  • 33.00 Werk centraal stellen, van competentie naar bekwaamheid
  • 36.00 Pleidooi voor de analyse (vaak wordt dit vergeten)
  • 40.00 Evalueren die je constant, niet alleen op het einde
  • 43.00 Enkele valkuilen. Teveel werken met ‘saaie methodes, durf verder te kijken dan een interview afnemen: dagboek bijhouden, filmpjes maken en andere tools benutten
  • 43.30 Visie op leren, wat heb je daaraan als ontwerper?
  • 45.45 Primaire proces van de organisatie heeft grote invloed op de leervoorkeur. 
  • 47.10 Meegaan in de dominante manier van leren als ontwerper, ook al kan dat niet altijd het best werken
  • 47.55 Risico van te mooie woorden omtrent leren, praat en doe theorie
  • 49.40 Passie om het werk te bestuderen, daar gaat het om!

Link naar een introductie artikel over ‘leren ontwerpen’ vind je hier.

Tip van Tjip 008: Werk maken van kennisdelen in organisaties

3 juli 2019 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling, Samenwerken en Teamleren 14:12

In deze achtste Tip van Tjip ga ik dieper in op de vraag hoe organisaties erin kunnen slagen om opgedane kennis en expertise te delen tussen collega’s, teams of afdelingen. Dit naar aanleiding van twee recente projecten waar ik gevraagd ben om mee te denken hoe (en eigenlijk of) kennis van hun professionals beter deelbaar te maken is. Ik doe dit door een werkbare definitie van kennisdelen in organisaties te geven. Zo is informatie iets heel anders dan kennis. Een fout die nog veel gemaakt wordt. Daarnaast noem ik enkele principes die bevorderlijk zijn voor dit soort ‘deelprocessen’. Zo is kennis een resultaat van een leerproces. En leren vraagt om nieuwsgierigheid, urgentie of een aanleiding (een zogeheten ‘pull’ strategie). Ik sluit af met een aantal praktische tips hoe je deze ideeën kunt toepassen in je eigen werkpraktijk.