basisschool

Hoe kunnen we hiërarchie weer een beetje sexy maken in het onderwijs?

30 maart 2025 Leiderschap en Verandermanagement 39:02

Hiërarchie is al snel een beladen woord in het onderwijs. Het lijkt wel alsof we het liever niet hebben over ‘verticale’ en ‘horizontale’ afstemming in de school. Je ziet dit ook terug in de management literatuur: het gaat vandaag de dag al gauw over platte organisaties (zonder manager), minder management (ieder werkt vanuit eigen talent en zelfsturing) en democratische organisaties (iedereen heeft evenveel zeggenschap). Hoe landen dit soort concepten in de dagelijkse praktijk? Is hiërarchie werkelijk iets van het verleden?

Mijn gasten Francis van Haandel en Linda van Druijten zijn kritisch op al die ideologische beelden over samenwerken en sturen. Meestal werkt het niet en leidt het tot slechte resultaten in het onderwijs. Hiërarchie is volgens hen zelfs noodzakelijk in het onderwijs. Een leider in een school stuurt op kaders en stelt hoge verwachtingen naar teamleden. Hier hoort ook hiërarchie bij: sterker nog, je kunt niet zonder! Leiderschap is cruciaal om te bouwen aan een professionele schoolcultuur, gedeelde werkwijze en hoge onderwijskwaliteit. Hoog tijd om in deze podcast uitgebreid in te gaan op wat leiderschap wel en niet is en hoe de relatie te maken is met een transparante organisatiestructuur. Francis en Linda werken samen vanuit LEF onderwijskwaliteit. Samen organiseren en faciliteren ze hoogwaardige professionaliseringstrajecten in het onderwijs. Meer weten over hun werk? Neem hier een kijkje op hun website!

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe zet je teamsucces om in onderwijsresultaten?

26 maart 2025 Samenwerken en Teamleren 34:25

Heel soms weet ik na het opnemen van een podcast dat er een vervolg moet komen. Dit was het geval toen ik vorig jaar de collega’s van basisschool De Octaaf sprak in de studio. Daarom ben ik samen met Paul Baan (oprichter van Klassewerkplek) naar Elburg afgereisd om het team te ontmoeten en een rondleiding door te school te krijgen. In deze podcast praat ik door met directeur Marieke Pluim en leerkracht Rick Leusink over de relatie tussen teamsucces en onderwijsresultaten. We bespreken stap voor stap en zo specifiek mogelijk hoe het team handen en voeten geeft aan een continue verbetercultuur, hoge verwachtingen en een rijke schooldag waar kinderen vooral veel kennis opdoen. Ook Paul Baan doet mee aan het gesprek! Hij legt tussendoor relaties met onderzoeksbevindingen en theoretische concepten om de werkdruk laag te houden en het werkplezier hoog! Heb je eerste aflevering nog niet gehoord? Ik kan je aanraden deze eerst even hier te beluisteren!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe laten we de pedagogische basis met rust?

2 maart 2025 Didactiek en Pedagogiek 33:41

Wie maakt zich vandaag de dag niet druk over opvoeding en onderwijs? Tal van organisaties, instellingen, partners, overheidsinitiatieven zijn er dagelijks druk mee. En wat valt op? Het gaat vaak over de pedagogische basis. Maar wat is de pedagogische basis nu eigenlijk? En zijn we ongemerkt niet vooral druk bezig om het onderwijs te overbelasten met nieuwe plannetjes en ideeën? Kan het slimmer, beter en krachtiger? Over dit soort vragen praat ik met Bert Wienen. Oprichter van het instituut voor inclusief onderwijs. Hij is wetenschapper, adviseur voor scholen, gemeenten en jeugdhulp. En schreef eerder het zeer goed ontvangen onderwijsboek Van individueel naar inclusief onderwijs. Zijn tweede boek is een vervolg en verdieping hierop en gaat in op de vraag hoe organisaties samen kunnen optrekken om sterke leeromgevingen voor kinderen te ontwikkelen en te bestendigen.

Meer weten over opvoeding en onderwijs? Bezoek deze site over het pedagogisch perspectief eens!

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe leren leerlingen goed schrijven op de basisschool?

23 februari 2025 Didactiek en Pedagogiek 46:48

Goed kunnen schrijven is een belangrijke voorwaarde om te kunnen leren op school. Gek genoeg is er relatief weinig aandacht voor handschriftonderwijs. De digitalisering in het primair onderwijs heeft hier ook niet aan bijdragen. Uit de praktijk komen wel duidelijke signalen naar voren dat leerlingen steeds slechter schrijven. Dit is problematisch want een goed handschrift is belangrijk als het gaat om leren lezen, spellen, rekenen en de opbouw van algemene kennis. Leerlingen die niet leesbaar, vlot en prettig kunnen schrijven ondervinden daar ook nadelen op de de middelbare school. Hoe kan het dat er dan zo weinig bekend is over het handschrift curriculum? En waarom bestaan er inmiddels zoveel misvattingen over leren schrijven? We bespreken vanaf de kleuterklas tot en met groep acht hoe het handschriftcurriculum op te bouwen. Welke lettervormgeving leidend bijvoorbeeld dient te zijn en wat vraagt dit van de leerkracht die voor de klas staat. Hoe begin je in de kleuterklas? Wat doe je wel en niet? En we brengen in kaart welke algemene basis noodzakelijk is voor leerkrachten om goed handschriftonderwijs te kunnen geven zodat iedere leerling correct leert schrijven.

Mijn gast Freek Turlings schreef samen met Sanne Kuster een fantastisch boek over leren schrijven op school: Effectief handschriftonderwijs op de basisschool. Volgens Freek en Sanne hebben handschriftproblemen veel minder te maken met motorische problemen (wat vaak gedacht wordt), maar zijn ze het gevolg van tekortschietende instructie. Het goede nieuws is dus wel: ieder kind kan goed leren schrijven! In deze podcast bespreken we ook diverse voorbeelden uit de klas. Deze zijn te bekijken met beeld op YouTube of hieronder te vinden en te downloaden.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

De voorbeelden die Freek bespreekt zijn hieronder te vinden.

Moet een leraar lezen?

16 februari 2025 Didactiek en Pedagogiek

In deze aflevering praat ik met Martin Bootsma over zijn nieuwste boek Brieven aan Miyo, over het lezen van de klassieken met kinderen. Dit boek is een bundeling van brieven die Martin schrijft aan zijn stagiaire (Miyo). Hierin deelt hij zijn passie en liefde voor literatuur. De vraag ‘Moet een leraar lezen?’ is volmondig met ja te beantwoorden. Maar achter dit antwoord gaat een veel diepere uitleg schuil die vaak onbesproken blijft in de hedendaagse discussies over lezen op school. Goede literatuur is een manier om kennis te maken met universele levensvragen. Denk aan de zoektocht naar geluk, liefde, omgaan met lijden, tegenslag en persoonlijke groei. Klassieke verhalen bieden een unieke mogelijk om met elkaar in gesprek te gaan op een dieper niveau en geeft daarmee inkleuring aan ons dagelijks leven. En dat kan juist ook met kinderen! Aan de hand van anekdotes, passages, meegenomen favoriete boeken en dagelijkse ervaringen in de klas bespreken we hoe het belang van het lezen van literatuur met kinderen.

Meer over Martin Bootsma:

Martin is bijna 30 jaar leraar in het basisonderwijs. Hij was in 2011 leraar van het Jaar in het primair onderwijs en van 2011-2014 lid van de jury Excellente Scholen. Martin is medeoprichter, teamleider en leraar van de Alan Turingschool te Amsterdam. Daarnaast schrijft hij over leesonderwijs, geeft hij lezingen en biedt hij scholen begeleiding bij curriculumontwerp, Close Reading en het invoeren van de Enigma-aanpak. Hij schreef samen met Eva Naaijkens de boeken: En wat als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven (voor po en vo), de school als werkplaats en Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs. 

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door Klassewerkplek. Klassewerkplek biedt onderwijsinstellingen een evidence-informed instrument voor werkgeluk, talentbehoud en verzuimreductie. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat kan je leren van successen?

20 november 2024 Samenwerken en Teamleren 0:33:03

In deze podcast ontmoet ik de collega’s van basisschool Het Octaaf uit Elburg. Dit jaar zijn ze klassewerkplek! We zoomen deze aflevering in op het belang van leren van successen. Hoe bouw je als team door op talenten? Hoe geef je handen en voeten aan gezamenlijk leren als team en wat is ervoor nodig om dit om te zetten in kwalitatief hoogstaand onderwijs voor leerlingen? Luister mee naar zeer bevlogen teamleden die vanuit sport, spel en plezier in leren werkt aan collectief vakmanschap!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl.

Meer over mijn gasten aan tafel:

  • Marieke Pluim, directeur van Het Octaaf en
  • Karl Pul en Rick Leusink, leerkracht groep 7 en 8
Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe voer je gesprekken over gevoelige onderwerpen in de klas?

7 november 2024 Didactiek en Pedagogiek

Dit is de vierde aflevering in een vijfdelige serie. De eerste aflevering ging over de geschiedenis van burgerschap. In de tweede aflevering verkennen we hoe burgerschap er uit kan zien in de dagelijkse schoolpraktijk. In aflevering drie bespraken we of en hoe het mogelijk is burgerschapsontwikkeling te ‘meten’ en te monitoren. In deze aflevering staan gesprekken voeren over gevoelige onderwerpen in de klas centraal. Hoe pak je dat aan? Wat doe je beter wel en wat ook niet als leerkracht en docent? En hoe je als professional regie op de kwaliteit van het gesprek?

Deze podcast maak ik samen met het Expertisepunt Burgerschap. Samen maken we een reeks van vijf speciale afleveringen over burgerschap in het onderwijs. Van aanleiding naar praktijk, van kennis naar handelen. Volg deze afleveringen en je bent helemaal bij als het gaat om burgerschap! Meer weten? Kijk voor meer informatie op www.expertisepuntburgerschap.nl

Meer informatie over mijn gasten aan tafel:

  • Geerte Savenije, universitair docent bij het Research Institute of Child Development and Education en lerarenopleider bij de Interfacultaire lerarenopleiding (ILO) aan de Universiteit van Amsterdam.
  • Naomi Nagtegaal, docent geschiedenis en maatschappijleer aan het Hervormd Lyceum West. En Naomi heeft een eigen onderneming Naomi Creates waarmee ze educatief materiaal ontwikkelt, workshops en gastlessen geeft.
Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe geef je effectief spellingonderwijs op de basisschool?

3 november 2024 Didactiek en Pedagogiek

Kim Cordewener en Anna Bosman brachten recent een nieuw boek uit over spellingonderwijs op de basisschool. Het boek beschrijft welke kennis je als leerkracht nodig hebt om kwalitatief hoogstaand spellingonderwijs te geven. In deze podcast gaan we dieper in op de historie van schrijven en spellen, de ontwikkeling van spellen en de bijbehorende didactiek. Aangezien Kim en Anna allebei wetenschapper zijn is dit boek geheel wetenschappelijk onderbouwd en vertaald naar de praktijk.

Vragen die aan bod komen zijn onder andere:

  • Wat dienen docenten van de geschiedenis van geschreven teksten te weten en waarom?
  • Wat is spelling? En wat ook niet?
  • Waarom is spellen moeilijker dan lezen?
  • Hoe hangt spellen samen met leren schrijven?
  • Wat zijn belangrijke didactische uitgangspunten voor leren spellen?
  • Wat doe je tijdens de klankzugivere en niet klankzugivere periode?
  • Waar gaat het in de praktijk vaak mis?
  • Hoe is het gesteld met het spellingonderwijs in Nederland?

Meer over mijn gasten:

Dr. Kim Cordewener is docent aan het onderwijsinstituut Pedagogische en Onderwijswetenschappen van de Radboud Universiteit. Kim stond aan de basis van de opleiding tot basisschoolleerkracht Pedagogische Wetenschappen van Primair Onderwijs. Daarnaast is zij als onderzoeker verbonden aan het Behavourial Science Institute van de Radboud Universiteit.

Prof. dr. Anna Bosman. Anna is onderzoeker en docent verbonden aan het Behavourial Science Institute en het Onderwijsinstituut Pedagogische Wetenschappen en Onderwijswetenschappen van de Radboud Universiteit. Daarnaast heeft zij de opleiding tot basisschoolleerkracht Pedagogische Wetenschappen van Primair Onderwijs opgericht. Anna is ook de initiator van de masteropleiding Curriculumopleiding voor Primair Onderwijs.

Ik kan je het boek van harte aanraden! Je kunt het bestellen via deze link.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat is de kracht van een kleinschalige school?

17 oktober 2024 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling, Samenwerken en Teamleren 38:03

In deze podcast staat de werkpraktijk van openbare basisschool De Springplank centraal. Dit jaar zijn ze klassewerkplek! Interessant aan deze school is de kleinschaligheid. Het is geen grote school (minder dan 140 leerlingen). En dit is iets waar het team en de ouders bijzonder trots op is. Het biedt allerlei kansen voor professionalisering, initiatief en samenwerking. Hoog tijd om in deze aflevering eens uitgebreider in gesprek te gaan over de voordelen van een kleinschalige school. Hoe ga om met werkdruk, werkplezier en afstemming? Welke rol heeft de schoolleider in een kleine school? En wat kunnen andere scholen van De Springplank leren als het gaat om werkplezier?

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl

Meer over mijn gasten aan tafel:

  • Peggy van Zitteren is directeur van OBS De Springplank
  • Anja den Dekker is intern begeleider

En natuurlijk nog even de link naar het boek De kunstenaar als leraar, geschreven door Jeroen Lutters

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe volgt mbo instelling Firda de ontwikkeling van burgerschap bij hun studenten?

3 oktober 2024 Filosofie en Verdieping

Dit is de derde aflevering in een vijfdelige serie. De eerste aflevering ging over de geschiedenis van burgerschap. In de tweede aflevering verkennen we hoe burgerschap er uit kan zien in de dagelijkse schoolpraktijk. En in deze aflevering staat het ‘meten’ en monitoren van burgerschap centraal. Hoe volg je de ontwikkeling van burgerschap bij jongeren? Wat is zinvol om wel en niet te doen? We concentreren ons in deze aflevering op de onderwijspraktijk van Firda. 

Hoe geeft deze mbo-instelling handen en voeten aan burgerschap? We bespreken dit aan de hand van een lopend onderzoek naar burgerschapsontwikkeling in samenwerking met hoogleraar Arjo Klamer. Ook scholen in andere sectoren kunnen van de praktijk bij Firda leren. Het evalueren van de effecten van burgerschapsonderwijs gebeurt natuurlijk ook in PO en VO. Dit naar aanleiding van de wettelijke burgerschapsopdracht, in het MBO zijn de kwalificatie-eisen het uitgangspunt. 

Deze podcast maak ik samen met het Expertisepunt Burgerschap. Samen maken we een reeks van vijf speciale afleveringen over burgerschap in het onderwijs. Van aanleiding naar praktijk, van kennis naar handelen. Volg deze afleveringen en je bent helemaal bij als het gaat om burgerschap! Meer weten? Kijk voor meer informatie op www.expertisepuntburgerschap.nl

Nog wat meer informatie, bronnen en linkjes die in het gesprek naar voren kwamen:

Meer informatie over mijn gasten aan tafel:

  • Mathijs de Jong en Alinda Kiel. Zij coördineren bij Firda vanuit het expertisecentrum het burgerschapsonderwijs. Dit doen ze in samenwerking met werkgroepen van docenten uit verschillende mbo-colleges. Daarnaast werken we bij NHL Stenden (hogeschool) en zijn ze betrokken bij het opzetten en verzorgen van post-hbo-leergangen burgerschap in het mbo.
  • Arjo Klamer, gasthoogleraar humane economie aan de vrije universiteit in Amsterdam. In deze context ook als consultant betrokken bij het onderzoek.
Bekijk ons gesprek eens op YouTube!