basisschool

Wat is er in Nederland met ons rekenonderwijs aan de hand?

13 september 2023 Didactiek en Pedagogiek 0:48:12

Het rekenonderwijs in Nederland staat onder druk. De resultaten zijn niet goed en het blijft lastig het tij te keren. In deze podcast ga ik samen met Peter Langerak op zoek naar de onderliggende verklaringen. Nederland heeft bijvoorbeeld ontzettend veel rekendoelen. Daarnaast is ons rekenonderwijs te typeren als een monocultuur. Er is één onderliggende visie op rekenen die voor iedereen leidend is, ook al is hier veel kritiek op te geven. Robbert Dijkgraaf waarschuwde al in 2009 dat deze monocultuur zorgwekkend is, omdat het tot verarming leidt. Dat schreef hij in het het KNAW-rapport over rekenonderwijs. Daarin werd opgeroepen tot meer wetenschappelijk onderzoek naar rekenonderwijs: stimuleer onderzoek naar rekenonderwijs en vergroot het palet van het onderzoek. Hoog tijd om in 2023 pas op de plaats te maken en te bepalen waar we nu als samenleving staan als het gaat om kinderen goed te leren rekenen.

Peter Langerak is onderwijspedagoog bij het Nederlands Mathematisch Instituut. Peter begeleidt scholen in het gebruik van de methode Foutloos Rekenen, ontwikkelt de methode door zodat het een volledige basisschoolmethode wordt en doet een promotieonderzoek aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Hieronder nog wat interessante leessuggesties:

Wat hebben we vandaag de dag nog aan gelijke kansen?

26 juni 2023 Didactiek en Pedagogiek, Filosofie en Verdieping 0:48:21

Lange tijd was scholing het antwoord op het verbeteren van gelijke kansen in Nederland. Onderwijs was de manier om te klimmen op de sociale ladder en je leven economisch gezien te verbeteren. Maar in hoeverre kan onderwijs deze functie nog vervullen in Nederland? We praten graag en veel over gelijke kansen, maar de economische verschillen tussen mensen worden groter. En wat heb je dan aan gelijke kansen als je weet dat je niet in staat bent en nooit in staat zult zijn om ze te benutten, en je kinderen evenmin? Over deze ontwikkeling schreef Kees Vuyk een zeer lezenswaardig boek. Hij laat zien dat er, ondanks alle goede bedoelingen, in onze egalitaire samenleving een nieuwe vorm van ongelijkheid is ontstaan. In deze podcast verkennen we hoe deze nieuwe vorm van ongelijkheid eruit ziet, hoe ze is ontstaan en of het mogelijk is deze te bestrijden.

Waarom is het belangrijk dat ieder kind goed leert schrijven?

19 juni 2023 Didactiek en Pedagogiek 0:48:04

De kwaliteit van het handschrift bij kinderen neemt al jaren af. Een recente landelijke schrijfoefening liet zien dat de helft van de leerlingen geen goed handschrift heeft. Hiervoor zijn verschillende oorzaken, zoals de opkomende digitalisering (we typen meer en schrijven minder), de corona tijd (alles ging online) en de vaak gebrekkige aandacht voor handschriftonderwijs op de opleidingen. In zijn algemeenheid is er minder aandacht voor schrijven als het gaat om instructie en oefening. Dat start al vanaf jonge leeftijd (kleuterklas). Een zorgelijke ontwikkeling, want goed leren schrijven gaat niet vanzelf. Er zijn duidelijke ‘regels’ die ingeoefend dienen te worden. Dit vraagt veel expertise van de leerkracht. Soepel kunnen schrijven is Het ontwikkelen van een handschrift is bovendien belangrijk richting de overstap naar de middelbare school. Schrijven is een belangrijke manier om informatie te onthouden en te verwerken.

In deze podcast praat ik over het belang van goed leren schrijven met Gerda Broekstra. Gerda is kinderergotherapeut en specialist in handschrift- en schrijfonderwijs. Ze is onder andere ontwikkelaar van de methodieken Aan boord en Steeds beter schrijven. Aan de hand van tal van voorbeelden uit de praktijk gaan we in gesprek over het belang van goed leren schrijven. We bespreken het belang van oefening in de kleuterklas, hoe de doorlopende leerlijn eruit ziet tot en met groep 8, de meest gemaakte schrijf fouten en wat geschikte materialen zijn (papier, schrift, pen, potlood, maar ook houding aan tafel).

Hoe maak je een goede lesmethode? Met Erik Meester

29 mei 2023 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren 00:51:31

Erik Meester draait er niet omheen. De meeste lesmethodes in Nederland zijn over het algemeen heel slecht. Er is weinig aandacht voor algemene kennisopbouw, taalrijkheid, instructie en de verschillende dimensies van leren in de klas. Denk daarbij aan het belang van aantekeningen maken (schrijven), herhaling (immersie) en het vertellen en delen van kennis via verhalen. Tel daarbij op dat de onderwijsresultaten in Nederland al zo’n 20 jaar dalen dan is het tijd dat het roer radicaal omgaat. De afgelopen jaren heeft Erik samen met het Nederlands Mathematisch Instituut gewerkt aan een nieuwe lesmethode voor het primair onderwijs. Deze methode, het onderliggende curriculumontwerp en de didactische uitgangspunten staan centraal in deze podcast. Aan de hand van diverse praktijkvoorbeelden bespreken we de werking en de effecten op leerlingen en leraren.

Hoe kan je toetsen leergericht gebruiken?

14 mei 2023 Didactiek en Pedagogiek 45:03

Het gaat in ons onderwijs vaak over het belang van toetsen. Regelmatig hebben experts hier stevige opvattingen over. En momenteel laait de discussie over de zin en onzin van de eindtoets in het primair onderwijs ook weer op. Tijd om de praktijk aan het woord te laten en in te zoomen op het nut van toetsen. In de studio is Martin Ooijevaar. Directeur onderwijs bij SKO West Friesland, een schoolbestuur met 22 scholen. Hij verdiept zich al geruime tijd in hoe je de leervorderingen van leerlingen op de juiste manier kunt volgen. En welke rol toetsing hierin kan spelen. Hij publiceert met enige regelmaat over het gebruik van de referentieniveaus in het primair onderwijs en vergelijkt bijvoorbeeld de verschillende leerlingvolgsystemen en de kwaliteit van verschillende toetsen. In deze podcast deelt Martin zijn belangrijke praktijkbevindingen en schetst een evidence-informed methodiek hoe toetsen leergericht zijn in te zetten. Dit doet hij op klas, school en stichtingsniveau.

Van wie is het probleem van het lerarentekort?

10 april 2023 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren 39:34

In deze podcast praat ik met Meintje Spijker en Lorance Janssen over het landelijke platform onderwijsambassadeurs. Een vrijwilligersorganisatie die professionals koppelt aan scholen. Onderwijsambassadeurs zijn werkzaam buiten het onderwijs of met pensioen en willen zich inzetten voor het onderwijs. In een half of heel schooljaar bieden ze ondersteuning in de klas, doordat zij helpen met allerlei taken van een leerkracht. Onderwijsambassadeurs kunnen ook gerichte expertise, werkervaring en talenten inzetten om leerlingen en leerkrachten te inspireren.

Over mijn gasten:

Meintje Spijker is initiatiefnemer en directeur van stichting onderwijsambassadeurs verbonden aan PCOU Willibord in Utrecht.

Lorance Janssen is schoolleider op basisschool De Krullevaar in De Meern (Utrecht). Zij-instromer en daarvoor directeur geweest van de jeugd poot van Erasmus plus.

Is het tijd voor een Nederlands Kennis Curriculum?

26 maart 2023 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren 00:55:42

Een omvangrijke groep leerkrachten, docenten en experts is gestart met de ontwikkeling van een Nederlands Kennis Curriculum (NKC). Het NKC is uniek omdat de einddoelen van de wereldoriënterende vakken over de gehele basisschool periode wordt verdeeld. Op die manier is het voor een schoolteam mogelijk om thematisch en in een doorlopende lijn te werken. Dit heeft grote voordelen: leerlingen werken intensief aan het behalen van de kennisdoelen op school. Leerlingen gaan aan de slag met inhoudelijke thema’s zoals kunstgeschiedenis, de VOC of de Hanzesteden in Nederland. En er wordt sterk ingezet op het vergroten van woordenschat. De kennis die leerlingen opdoen helpt om de wereld beter te begrijpen. Bovendien fungeert die opgedane kennis als klittenband, want hoe meer kennis je hebt, hoe meer kennis je kunt vergaren!

In deze aflevering legt opleidingsmanager Alex Koks (van Academica University of Applied Sciences) de historie en aanleiding van het NKC uit, hoe ze samenwerken met scholen en welke resultaten ze zien in de praktijk.

Linkjes die in het gesprek naar voren kwamen:

Wat heeft 50 jaar toetsen in het onderwijs ons geleerd?

19 maart 2023 Didactiek en Pedagogiek 1:01:21

Met Ben Wilbrink blik ik terug op meer dan 50 jaar toetsen en examineren in het Nederlands onderwijs. We schetsen een uitgebreide historielijn die start in de jaren 50 van de vorige eeuw en loopt tot aan nu (2023). Waar komt de aandacht voor toetsen vandaan? Waarom zijn we ooit begonnen met toetsen en hoe is de relatie met de statistiek erbij gekomen? We bespreken aspecten als betrouwbaarheid, validiteit en controleerbaarheid die een grote impact hebben op onze opvattingen over toetsen, leren en wat een ‘goede’ school is. Ook verkennen we de noodzaak om toetsen als inherent onderdeel te zien van leren en dus niet ‘losstaand’ van het onderwijs. Maar dat kan alleen als we ook kritisch in de spiegel durven te kijken als het gaat om de rol die toetsing wel en niet speelt tijdens het leren op school.

Hoe kan digitale technologie ons basisonderwijs verbeteren?

12 maart 2023 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren 00:47:18

Steeds meer kinderen leren en werken op een tablet of computer op de basisschool. Digitalisering is niet meer weg te denken in het basisonderwijs. De één is voorstander, de ander juist terughoudend en kritisch. In deze aflevering ga ik over deze digitalisering in het basisonderwijs in gesprek met Martijn Allessie. Tien jaar geleden richtte hij samen met Xander Verdonkschot Snappet op. Een complete en digitale lesmethode voor het basisonderwijs. Inmiddels werken meer dan 2.500 scholen met Snappet en zijn ze de ‘grootste’ digitale aanbieder in Nederland in het primair onderwijs.

Hoog tijd om met Martijn terug te blikken op de onderwijskundige start van Snappet, de ideeën van toen en de reis naar nu. Ook gaan we uitgebreid in op de werking en effecten van een digitale methode. Zowel het niveau van leerlingen, het schoolteam en de gehele onderwijskwaliteit. We verkennen de vraag hoe digitalisering het onderwijs kan verbeteren. Check hier ook een link naar enkele uitgevoerde onderzoeken die naar voren kwamen tijdens het gesprek.

Hoe is het beroep van leerkracht aan het veranderen?

5 februari 2023 Didactiek en Pedagogiek 1:04:29

Te gast is Marco Snoek, lector Leren en Innoveren aan de Hogeschool van Amsterdam. Marco houdt zich bezig met de professionaliteit en leiderschap van leraren en lerarenopleiders. In deze podcast gaan we onder andere in gesprek over waarom het noodzakelijk is ‘breder’ te kijken naar vakmanschap binnen het funderend onderwijs. We verkennen nieuwe ontwikkelrichtingen, bespreken de historische aanleiding van deze beweging in Nederland en verkennen de verandering van expertisegebieden. Ook komt de relatie met onderwijsinnovatie aan bod.