didactiek

Hoe zet je teamsucces om in onderwijsresultaten?

26 maart 2025 Samenwerken en Teamleren 34:25

Heel soms weet ik na het opnemen van een podcast dat er een vervolg moet komen. Dit was het geval toen ik vorig jaar de collega’s van basisschool De Octaaf sprak in de studio. Daarom ben ik samen met Paul Baan (oprichter van Klassewerkplek) naar Elburg afgereisd om het team te ontmoeten en een rondleiding door te school te krijgen. In deze podcast praat ik door met directeur Marieke Pluim en leerkracht Rick Leusink over de relatie tussen teamsucces en onderwijsresultaten. We bespreken stap voor stap en zo specifiek mogelijk hoe het team handen en voeten geeft aan een continue verbetercultuur, hoge verwachtingen en een rijke schooldag waar kinderen vooral veel kennis opdoen. Ook Paul Baan doet mee aan het gesprek! Hij legt tussendoor relaties met onderzoeksbevindingen en theoretische concepten om de werkdruk laag te houden en het werkplezier hoog! Heb je eerste aflevering nog niet gehoord? Ik kan je aanraden deze eerst even hier te beluisteren!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe laten we de pedagogische basis met rust?

2 maart 2025 Didactiek en Pedagogiek 33:41

Wie maakt zich vandaag de dag niet druk over opvoeding en onderwijs? Tal van organisaties, instellingen, partners, overheidsinitiatieven zijn er dagelijks druk mee. En wat valt op? Het gaat vaak over de pedagogische basis. Maar wat is de pedagogische basis nu eigenlijk? En zijn we ongemerkt niet vooral druk bezig om het onderwijs te overbelasten met nieuwe plannetjes en ideeën? Kan het slimmer, beter en krachtiger? Over dit soort vragen praat ik met Bert Wienen. Oprichter van het instituut voor inclusief onderwijs. Hij is wetenschapper, adviseur voor scholen, gemeenten en jeugdhulp. En schreef eerder het zeer goed ontvangen onderwijsboek Van individueel naar inclusief onderwijs. Zijn tweede boek is een vervolg en verdieping hierop en gaat in op de vraag hoe organisaties samen kunnen optrekken om sterke leeromgevingen voor kinderen te ontwikkelen en te bestendigen.

Meer weten over opvoeding en onderwijs? Bezoek deze site over het pedagogisch perspectief eens!

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe leren leerlingen goed schrijven op de basisschool?

23 februari 2025 Didactiek en Pedagogiek 46:48

Goed kunnen schrijven is een belangrijke voorwaarde om te kunnen leren op school. Gek genoeg is er relatief weinig aandacht voor handschriftonderwijs. De digitalisering in het primair onderwijs heeft hier ook niet aan bijdragen. Uit de praktijk komen wel duidelijke signalen naar voren dat leerlingen steeds slechter schrijven. Dit is problematisch want een goed handschrift is belangrijk als het gaat om leren lezen, spellen, rekenen en de opbouw van algemene kennis. Leerlingen die niet leesbaar, vlot en prettig kunnen schrijven ondervinden daar ook nadelen op de de middelbare school. Hoe kan het dat er dan zo weinig bekend is over het handschrift curriculum? En waarom bestaan er inmiddels zoveel misvattingen over leren schrijven? We bespreken vanaf de kleuterklas tot en met groep acht hoe het handschriftcurriculum op te bouwen. Welke lettervormgeving leidend bijvoorbeeld dient te zijn en wat vraagt dit van de leerkracht die voor de klas staat. Hoe begin je in de kleuterklas? Wat doe je wel en niet? En we brengen in kaart welke algemene basis noodzakelijk is voor leerkrachten om goed handschriftonderwijs te kunnen geven zodat iedere leerling correct leert schrijven.

Mijn gast Freek Turlings schreef samen met Sanne Kuster een fantastisch boek over leren schrijven op school: Effectief handschriftonderwijs op de basisschool. Volgens Freek en Sanne hebben handschriftproblemen veel minder te maken met motorische problemen (wat vaak gedacht wordt), maar zijn ze het gevolg van tekortschietende instructie. Het goede nieuws is dus wel: ieder kind kan goed leren schrijven! In deze podcast bespreken we ook diverse voorbeelden uit de klas. Deze zijn te bekijken met beeld op YouTube of hieronder te vinden en te downloaden.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

De voorbeelden die Freek bespreekt zijn hieronder te vinden.

Moet een leraar lezen?

16 februari 2025 Didactiek en Pedagogiek

In deze aflevering praat ik met Martin Bootsma over zijn nieuwste boek Brieven aan Miyo, over het lezen van de klassieken met kinderen. Dit boek is een bundeling van brieven die Martin schrijft aan zijn stagiaire (Miyo). Hierin deelt hij zijn passie en liefde voor literatuur. De vraag ‘Moet een leraar lezen?’ is volmondig met ja te beantwoorden. Maar achter dit antwoord gaat een veel diepere uitleg schuil die vaak onbesproken blijft in de hedendaagse discussies over lezen op school. Goede literatuur is een manier om kennis te maken met universele levensvragen. Denk aan de zoektocht naar geluk, liefde, omgaan met lijden, tegenslag en persoonlijke groei. Klassieke verhalen bieden een unieke mogelijk om met elkaar in gesprek te gaan op een dieper niveau en geeft daarmee inkleuring aan ons dagelijks leven. En dat kan juist ook met kinderen! Aan de hand van anekdotes, passages, meegenomen favoriete boeken en dagelijkse ervaringen in de klas bespreken we hoe het belang van het lezen van literatuur met kinderen.

Meer over Martin Bootsma:

Martin is bijna 30 jaar leraar in het basisonderwijs. Hij was in 2011 leraar van het Jaar in het primair onderwijs en van 2011-2014 lid van de jury Excellente Scholen. Martin is medeoprichter, teamleider en leraar van de Alan Turingschool te Amsterdam. Daarnaast schrijft hij over leesonderwijs, geeft hij lezingen en biedt hij scholen begeleiding bij curriculumontwerp, Close Reading en het invoeren van de Enigma-aanpak. Hij schreef samen met Eva Naaijkens de boeken: En wat als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven (voor po en vo), de school als werkplaats en Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs. 

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door Klassewerkplek. Klassewerkplek biedt onderwijsinstellingen een evidence-informed instrument voor werkgeluk, talentbehoud en verzuimreductie. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe kan mastery learning bijdragen aan beter rekenonderwijs?

2 februari 2025 Didactiek en Pedagogiek 36:36

Inmiddels staan de reken- wiskundeprestaties van Nederlandse leerlingen ruim 20 jaar onder druk. Er zijn kleine verbeteringen zichtbaar, maar de trend van het reken-wiskundeniveau wordt een aantal jaar aanhoudend negatief genoemd. Zorgelijk, maar wat is hier aan te doen? Een grootschalige aanpak in Engeland gericht op mastery learning biedt interessante aanknopingspunten voor Nederland. Mastery learning kiest niet voor niveau differentiatie, maar kent een strakke volgorde, veel oefening onder begeleiding en er wordt verder gegaan als alle leerlingen de stof beheersen en begrijpen. Is dit nu ouderwets of inmiddels juist heel modern qua didactiek en begeleiding? En hoe kunnen leerkrachten en docenten aan de slag met mastery learning in hun eigen lespraktijk? Ik ga hierover in gesprek met Peter Langerak.

Peter is onderzoeker bij het Nederlands Mathematisch Instituut en promovendus aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Zijn onderzoek richt zich op het verbeteren van reken-wiskundeonderwijs door middel van wetenschappelijk onderbouwde inzichten die impact hebben op leerlingen, leraren en scholen. Peter volgt de internationale ontwikkelingen op de voet en presenteert in deze podcast een routekaart om Nederlandse resultaten op het gebied van reken- en wiskundeonderwijs gericht te verbeteren.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door Klassewerkplek. Klassewerkplek biedt onderwijsinstellingen een evidence-informed instrument voor werkgeluk, talentbehoud en verzuimreductie. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Is er eigenlijk een verschil tussen pedagogiek en didactiek?

30 januari 2025 Didactiek en Pedagogiek 46:07

Voor sommige collega’s staat pedagogiek ver boven didactiek. Zonder relatie geen inhoud. Terwijl anderen het net zo gemakkelijk omdraaien en daar ook valide argumenten voor aandragen. Zoals het gegeven dat de verbinding tussen leerling en docent ook een derde variabele kent, namelijk de inhoud (kennis) waar het omdraait op school. Of dat gelijkwaardigheid pedagogisch gezien helemaal niet kan bestaan. Immers, de relatie tussen docent en leerling is fundamenteel asymmetrisch vanwege het verschil in kennis, ervaring, kunde en doelstelling. Volgens mijn gasten is het echter tijd om de brug te slaan en te zoeken naar overeenkomsten. Praten we eigenlijk niet steeds (onbewust) over hetzelfde? Is didactiek niet inherent verbonden aan pedagogiek en is het daarom niet veel raadzamer om de brug te slaan tussen deze twee basisconcepten in het onderwijs? En hoe kan je dat dan doen? Hier praat ik over door met Ismail Aghzanay en Taco Visser!

Meer over mijn gasten:

Ismail Aghzanay is van huis uit leraar Engels. Hij heeft lesgegeven in het PO, VO en MBO en is ook schoolleider geweest in het onderwijs. Hij verzorgt trainingen, lezingen en workshops rondom o.a. kansengelijkheid en schoolculturen. Ook is Ismail een van de auteurs van het boek Het Geheim van de Leraar en tot 2x toe leraar van het jaar geweest.

Taco Visser was leraar in het VO, hoofd- en eindredacteur, lerarenopleider en docent pedagogiek aan de UU, onderwijsadviseur en schooldirecteur. Momenteel is hij rector en docent van de schoolleiders-opleiding ATTC te Hilversum, van waaruit hij ook de podcast ‘Onderwijs leiden met hart en ziel’ host.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door Klassewerkplek. Klassewerkplek biedt onderwijsinstellingen een evidence-informed instrument voor werkgeluk, talentbehoud en verzuimreductie. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat bedoelen we met realistisch reken- en wiskundeonderwijs?

15 december 2024 Didactiek en Pedagogiek 45:22

Realistisch rekenonderwijs is een benadering waarbij de nadruk ligt op het toepassen van rekenvaardigheden in praktische, alledaagse situaties. In plaats van alleen abstracte sommen te maken, leren leerlingen hoe ze rekenen (en wiskunde) kunnen gebruiken in de echte wereld, bijvoorbeeld bij het plannen van een reis, het beheren van een budget of het oplossen van praktische problemen. Dit betekent dat er veel aandacht is voor het begrijpen van concepten, het ontwikkelen van probleemoplossende vaardigheden en het verbinden van rekenen met andere vakken.

Realistisch rekenonderwijs in Nederland leidt in de laatste jaren ook tot discussie. Kritiek komt vooral van degenen die vinden dat de basisvaardigheden, zoals het snel en nauwkeurig kunnen rekenen zonder hulpmiddelen, niet voldoende aan bod komen. Anderen vragen zich af of deze visie op rekenen wellicht te abstract is en of het derhalve wel aansluit bij leerlingen. Wat is de stand van zaken in Nederland als het gaat om betekenisvol wiskunde- en rekenonderwijs? Hoe doen we het vergeleken met andere landen en wat is er nodig om het wiskunde- en rekenonderwijs naar een hoger plan te tillen?

In deze aflevering spreek ik met twee experts die ieder een zeer thuis zijn op het gebied van realistisch rekenonderwijs. Jenneken van der Mark is onderwijsadviseur, rekenspecialist en voorzitter van de NVORWO (Nederlandse Vereniging voor de Ontwikkeling van Reken-Wiskunde Onderwijs). Daarnaast is ze lid van het Expertisepunt Rekenen-Wiskunde. Paul Drijvers is hoogleraar didactiek van de wiskunde aan het Freudenthal Instituut van de Universiteit Utrecht, waar hij zich richt op de ontwikkeling van onderwijs in rekenen en wiskunde. Samen bespreken ze wat realistisch rekenen is en wat er nodig om stappen te zetten om het huidige rekenen en wiskundeonderwijs betekenisvol te verbeteren.

Bronnen en artikelen die in dit gesprek voorbijkomen vind je hieronder:

Basisschoolleerlingen rekenen in 2023 nog net zo goed als 20 jaar geleden

Leer ze rekenen!

Internationale reflecties op de Nederlandse didactiek van wiskunde en rekenen

Het tijdschrift Volgens Bartjens voor de praktijk van het wiskunde- en rekenonderwijs

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat kan je leren van successen?

20 november 2024 Samenwerken en Teamleren 0:33:03

In deze podcast ontmoet ik de collega’s van basisschool Het Octaaf uit Elburg. Dit jaar zijn ze klassewerkplek! We zoomen deze aflevering in op het belang van leren van successen. Hoe bouw je als team door op talenten? Hoe geef je handen en voeten aan gezamenlijk leren als team en wat is ervoor nodig om dit om te zetten in kwalitatief hoogstaand onderwijs voor leerlingen? Luister mee naar zeer bevlogen teamleden die vanuit sport, spel en plezier in leren werkt aan collectief vakmanschap!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl.

Meer over mijn gasten aan tafel:

  • Marieke Pluim, directeur van Het Octaaf en
  • Karl Pul en Rick Leusink, leerkracht groep 7 en 8
Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat is de kracht van een kleinschalige school?

17 oktober 2024 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling, Samenwerken en Teamleren 38:03

In deze podcast staat de werkpraktijk van openbare basisschool De Springplank centraal. Dit jaar zijn ze klassewerkplek! Interessant aan deze school is de kleinschaligheid. Het is geen grote school (minder dan 140 leerlingen). En dit is iets waar het team en de ouders bijzonder trots op is. Het biedt allerlei kansen voor professionalisering, initiatief en samenwerking. Hoog tijd om in deze aflevering eens uitgebreider in gesprek te gaan over de voordelen van een kleinschalige school. Hoe ga om met werkdruk, werkplezier en afstemming? Welke rol heeft de schoolleider in een kleine school? En wat kunnen andere scholen van De Springplank leren als het gaat om werkplezier?

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl

Meer over mijn gasten aan tafel:

  • Peggy van Zitteren is directeur van OBS De Springplank
  • Anja den Dekker is intern begeleider

En natuurlijk nog even de link naar het boek De kunstenaar als leraar, geschreven door Jeroen Lutters

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe realiseer je passend én pakkend onderwijs voor ieder kind?

19 september 2024 Didactiek en Pedagogiek

De Laurens-Cupertinoschool in Rotterdam Zuid werd afgelopen jaar benoemd tot één van de klassewerkplekken van Nederland. De Laurens-Cupertinoschool geeft onderwijs aan leerlingen die in aanmerking komen voor speciaal basisonderwijs (SBO). Samen leren, persoonlijke ontwikkeling en een gelukkige schooltijd zijn belangrijkste waarden binnen de school. Het team biedt passend en pakkend onderwijs aan. Daarmee is er ruim aandacht voor de basis zoals taal en rekenen, maar wordt er ook tijd gemaakt om samen te koken, te sporten en zelfs te zwemmen! We gaan in deze aflevering uitgebreid in op de curriculumdoelen van het team, de manier van samenwerken en hoe ze handen geven aan betekenisvol en nabij onderwijs. Een buitengewoon professioneel en scherp verhaal over keuzes maken, knettergoed lesgeven, leerlingen zien en hoge verwachtingen rondom teamontwikkeling. Luistertip!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl

Meer over mijn gasten aan tafel:

  • Wouter van der Windt is de directeur van SBO Laurens Cupertino, een school voor speciaal basisonderwijs in Rotterdam Zuid
  • Milou Aartsen is leerkracht in groep 8
Bekijk ons gesprek eens op YouTube!