didactiek

Wat bedoelen we met realistisch reken- en wiskundeonderwijs?

Realistisch rekenonderwijs is een benadering waarbij de nadruk ligt op het toepassen van rekenvaardigheden in praktische, alledaagse situaties. In plaats van alleen abstracte sommen te maken, leren leerlingen hoe ze rekenen (en wiskunde) kunnen gebruiken in de echte wereld, bijvoorbeeld bij het plannen van een reis, het beheren van een budget of het oplossen van praktische problemen. Dit betekent dat er veel aandacht is voor het begrijpen van concepten, het ontwikkelen van probleemoplossende vaardigheden en het verbinden van rekenen met andere vakken.

Realistisch rekenonderwijs in Nederland leidt in de laatste jaren ook tot discussie. Kritiek komt vooral van degenen die vinden dat de basisvaardigheden, zoals het snel en nauwkeurig kunnen rekenen zonder hulpmiddelen, niet voldoende aan bod komen. Anderen vragen zich af of deze visie op rekenen wellicht te abstract is en of het derhalve wel aansluit bij leerlingen. Wat is de stand van zaken in Nederland als het gaat om betekenisvol wiskunde- en rekenonderwijs? Hoe doen we het vergeleken met andere landen en wat is er nodig om het wiskunde- en rekenonderwijs naar een hoger plan te tillen?

In deze aflevering spreek ik met twee experts die ieder een zeer thuis zijn op het gebied van realistisch rekenonderwijs. Jenneken van der Mark is onderwijsadviseur, rekenspecialist en voorzitter van de NVORWO (Nederlandse Vereniging voor de Ontwikkeling van Reken-Wiskunde Onderwijs). Daarnaast is ze lid van het Expertisepunt Rekenen-Wiskunde. Paul Drijvers is hoogleraar didactiek van de wiskunde aan het Freudenthal Instituut van de Universiteit Utrecht, waar hij zich richt op de ontwikkeling van onderwijs in rekenen en wiskunde. Samen bespreken ze wat realistisch rekenen is en wat er nodig om stappen te zetten om het huidige rekenen en wiskundeonderwijs betekenisvol te verbeteren.

Bronnen en artikelen die in dit gesprek voorbijkomen vind je hieronder:

Basisschoolleerlingen rekenen in 2023 nog net zo goed als 20 jaar geleden

Leer ze rekenen!

Internationale reflecties op de Nederlandse didactiek van wiskunde en rekenen

Het tijdschrift Volgens Bartjens voor de praktijk van het wiskunde- en rekenonderwijs

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat kan je leren van successen?

In deze podcast ontmoet ik de collega’s van basisschool Het Octaaf uit Elburg. Dit jaar zijn ze klassewerkplek! We zoomen deze aflevering in op het belang van leren van successen. Hoe bouw je als team door op talenten? Hoe geef je handen en voeten aan gezamenlijk leren als team en wat is ervoor nodig om dit om te zetten in kwalitatief hoogstaand onderwijs voor leerlingen? Luister mee naar zeer bevlogen teamleden die vanuit sport, spel en plezier in leren werkt aan collectief vakmanschap!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl.

Meer over mijn gasten aan tafel:

  • Marieke Pluim, directeur van Het Octaaf en
  • Karl Pul en Rick Leusink, leerkracht groep 7 en 8
Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat is de kracht van een kleinschalige school?

In deze podcast staat de werkpraktijk van openbare basisschool De Springplank centraal. Dit jaar zijn ze klassewerkplek! Interessant aan deze school is de kleinschaligheid. Het is geen grote school (minder dan 140 leerlingen). En dit is iets waar het team en de ouders bijzonder trots op is. Het biedt allerlei kansen voor professionalisering, initiatief en samenwerking. Hoog tijd om in deze aflevering eens uitgebreider in gesprek te gaan over de voordelen van een kleinschalige school. Hoe ga om met werkdruk, werkplezier en afstemming? Welke rol heeft de schoolleider in een kleine school? En wat kunnen andere scholen van De Springplank leren als het gaat om werkplezier?

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl

Meer over mijn gasten aan tafel:

  • Peggy van Zitteren is directeur van OBS De Springplank
  • Anja den Dekker is intern begeleider

En natuurlijk nog even de link naar het boek De kunstenaar als leraar, geschreven door Jeroen Lutters

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe realiseer je passend én pakkend onderwijs voor ieder kind?

De Laurens-Cupertinoschool in Rotterdam Zuid werd afgelopen jaar benoemd tot één van de klassewerkplekken van Nederland. De Laurens-Cupertinoschool geeft onderwijs aan leerlingen die in aanmerking komen voor speciaal basisonderwijs (SBO). Samen leren, persoonlijke ontwikkeling en een gelukkige schooltijd zijn belangrijkste waarden binnen de school. Het team biedt passend en pakkend onderwijs aan. Daarmee is er ruim aandacht voor de basis zoals taal en rekenen, maar wordt er ook tijd gemaakt om samen te koken, te sporten en zelfs te zwemmen! We gaan in deze aflevering uitgebreid in op de curriculumdoelen van het team, de manier van samenwerken en hoe ze handen geven aan betekenisvol en nabij onderwijs. Een buitengewoon professioneel en scherp verhaal over keuzes maken, knettergoed lesgeven, leerlingen zien en hoge verwachtingen rondom teamontwikkeling. Luistertip!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl

Meer over mijn gasten aan tafel:

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Begrijpend lezen in een doorlopende lijn

Wanneer je als kind niet goed leert lezen, is het later zeer uitdagend om mee te kunnen komen in onze maatschappij. Leren lezen is een kerntaak voor elke basisschool. Leren lezen en het bevorderen van gelijke kansen zijn nauw aan elkaar verbonden. Toch is de kwaliteit van lesgeven op het gebied van lezen onder de maat. Nederland doet het vergeleken met andere landen elk jaar een beetje minder als het gaat om lezen. Steeds meer leerlingen hebben moeite met het begrijpen van een tekst. En dat heeft grote alledaagse gevolgen. Een recept van de dokter nalezen, een recept uit een kookboek doornemen of vacatures uitpluizen: mensen lezen de hele dag. Waar gaat het mis in het primair onderwijs? En bovenal: Hoe kunnen we het tij keren?

Voor een integrale aanpak op het gebied van begrijpend lezen is het nodig diverse factoren bij elkaar te brengen. Woordenschat, kennis van de wereld, hoogwaardige instructie en bovenal: een doorlopende lijn voor leerlingen. Over deze visie op lezen ga ik in gesprek met expert taal- en leesonderwijs Marita Eskes aan de hand van haar laatste boek: Begrijpend lezen in een doorlopende lijn.

Marita Eskes heeft gewerkt als leerkracht, leescoördinator en remedial teacher in het basisonderwijs. Ze is bekend als auteur van het boek Technisch lezen in een doorlopende lijn. Marita begeleidt basisscholen bij het versterken van de onderwijskwaliteit en het verbeteren van de leesresultaten samen met Marcel Schmeier. Check voor meer informatie: www.gewoongoedlesgeven.nl

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wanneer ben je als school een professionele leergemeenschap?

Kindcentrum De Driehoek in Hilvarenbeek werd afgelopen jaar klassewerkplek. Het schoolteam is ingericht als professionele leergemeenschap. Er wordt veel aandacht besteed aan samen beter worden in je vak. Door het onderwijs in te richten in leerteams slagen ze erin de opbrengsten structureel te verbeteren en tegelijkertijd flinke stappen te zetten in het werkplezier. In deze podcast staan we uitgebreid stil bij de aanpak, werkwijze en dagelijkse routines van kindcentrum De Driehoek. Thema’s die we bespreken zijn:

  • De school als thuisbasis om te werken en leren
  • Balans handhaven en werkdruk reguleren
  • Professionele groei en vakmanschap binnen het team
  • Trots op impact en kwaliteit
  • Rol van de onderwijsleider

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl

Meer over mijn gasten aan tafel:

  • Marcel Huijgens, directeur van Kindcentrum De Driehoek in Hilvarenbeek
  • Simone Wouters, leerkracht en leerteamvoorzitter bovenbouw
  • Mayke van Avendonk, leerkracht en eerder leerteamvoorzitter onderbouw

Check zeker ook mijn eerdere gesprek met Marcel Huijgens over high performance onderwijs!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Is het tijd voor een digitale (r)evolutie in het onderwijs?

Digitalisering is niet meer weg te denken in ons onderwijs. Toch is de voorspelde radicale revolutie uitgebleven. Er is meer en meer aandacht voor krachtige didactiek gekoppeld aan wetenschappelijke inzichten over hoe leren werkt. Dit vraagt om een kritische herbezinning van de rol die digitalisering kan spelen in de klas. De didactiek bepaalt de ICT tool en niet andersom. De auteurs van het recent verschenen boek Wijze lessen, digitale didactiek hebben de meest recente inzichten rondom leren, digitalisering op een zeer prettige manier uitgewerkt in 12 bouwstenen.

Twee van de auteurs, Mitte Schroeven en Wouter Buelens bezochten eind mei de studio om het boek te bespreken. Ze houden een onderbouwd en gepassioneerd betoog voor een digitale evolutie! Een zeer toepasbaar perspectief voor iedereen die onderbouwd digitale keuzes in het klaslokaal wil maken om het leren te bevorderen. Het boek is gratis (!) te downloaden via deze link en te bestellen via de boekhandel. Veel luisterplezier!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Waarom gaat leren niet vanzelf? 10 inzichten voor de leerkracht

In deze podcast ga ik in gesprek met Anna Bosman en Robin van Rijthoven. Ze vertaalde het befaamde onderwijsboek ‘Why don’t students like school?’ geschreven door cognitief psycholoog Daniel Willingham. Het boek geeft op onderzoek gebaseerde inzichten en onderbouwing hoe wij mensen leren en denken. Op basis van deze kennis biedt het boek 10 inzichten voor de leerkracht die direct toepasbaar zijn tijdens het lesgeven en in de klas.

Vragen die in deze podcast voorbijkomen zijn onder andere: Wat is het belang van achtergrondkennis wanneer we leren? Hoe komt het dat leren van nature ’traag’ is? Waarom is oefening en herhaling zo belangrijk? Waarin lijken leerlingen op elkaar en hoe kan je die overeenkomsten benutten tijdens het lesgeven? Waarom loont hard werken ten opzichte van natuurlijke aanleg? Is het zinvol om ICT te gebruiken tijdens instructie en herhaling? En natuurlijk nog veel meer!

Ik wil het boek van harte aanbevelen! Sterker nog, ik ben van mening dat iedereen die ‘iets met onderwijs doet’ baat heeft bij het lezen van dit boek. Bestel Waarom leren niet vanzelf gaat via deze link en je hebt het morgen in huis!

Robin van Rijthoven en Anna Bosman zijn beiden verbonden aan de eerste volledig universitaire lerarenopleiding voor het primair onderwijs, genaamd Pedagogische Wetenschappen van Primair Onderwijs (PWPO) van de Radboud Universiteit Nijmegen. Wij zijn collega’s. Ik doceer in de Master Curriculum Ontwikkeling voor Primair Onderwijs (COPO) en verzorg samen met Erik Meester de leergang Curriculumontwikkeling op school voor schoolleiders.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Tot welke sociale klassen behoor jij eigenlijk?

Ben jij een sociale stijger? Het is een wat ongemakkelijke vraag om mee te starten, toch niet onbelangrijk als we de impact van ons onderwijs beter willen begrijpen (en verbeteren). Lenette Schuijt schreef er een boek over: Transklasse, leven in twee werelden. Onze sociale klasse heeft grote invloed op onze kansen in samenleving. Stijgen is mogelijk, maar niet makkelijk. En als je stijgt dan leef je soms in twee werelden. De wereld van je opvoeding en ouders ten opzichte van je vrienden die je maakte tijdens je studie of werkende leven. Lenette schreef hier een persoonlijk boek over en putte uit haar eigen levensloop, interviewde tientallen sociale stijgers met hun unieke levensverhalen en verzamelde ervaringsverhalen uit de literatuur. Wat moeten sociale stijgers achterlaten en hoe verwerven ze een eigen plek in een ander milieu? Hoe zorgen ze dat ze, terwijl ze de sociale ladder beklimmen en zichzelf blijven? Hoe verandert het contact met hun milieu van afkomst? We verkennen welke consequenties dit denken heeft op de inrichting en vormgeving van ons huidige onderwijs.

Lenette Schuyt is auteur van diverse boeken op het gebied van leiderschap en bezieling. En werkt voor maatschappelijke organisaties als adviseur, coach en docent. Lenette was eerder te gast in de podcast waarin we spraken over wat er zo nieuw is aan het nieuwe organiseren.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe bouwen we in Nederland aan een professionele cultuur voor het beroep van leraar?

In de studio is Theo Witte. Theo is voorzitter van het RED-team onderwijs en ervaren lerarenleider en vakdidacticus Nederlands aan de Rijksuniversiteit Groningen. Eind vorig jaar verscheen het zeer lezenswaardige artikel Naar een professionele cultuur voor het beroep van leraar. Hierin doet Theo een aantal concrete voorstellen voor een fundamentele aanpak van het kwalitatieve lerarentekort. In deze podcast bespreken we dit artikel. Theo legt uit hoe het komt dat het onderwijs een zwakke professionele beroepscultuur kent. Hij identificeert een aantal pijnpunten en doet concrete voorstellen voor een fundamentele stelselwijziging. Dit raakt een aantal pijlers: professionele vakvereniging, professionele standaarden, verplichte en gerichte scholing en het toewerken naar een landelijke kennisinfrastructuur.

Theo Witte is voorzitter van het Meesterschapsteam Nederlands geweest dat in 2016 de inhoud en didactiek van het schoolvak Nederlands ter discussie stelde. Hij is gepromoveerd op de literaire ontwikkeling van havo- en vwo-leerlingen. Ook is hij grondlegger van de veelgebruikte website lezenvoordelijst.nl. Op dit moment is hij redacteur en auteur van de methode KERN Nederlands Taal & Cultuur.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!