leren lezen

Hoe geef je effectief spellingonderwijs op de basisschool?

3 november 2024 Didactiek en Pedagogiek

Kim Cordewener en Anna Bosman brachten recent een nieuw boek uit over spellingonderwijs op de basisschool. Het boek beschrijft welke kennis je als leerkracht nodig hebt om kwalitatief hoogstaand spellingonderwijs te geven. In deze podcast gaan we dieper in op de historie van schrijven en spellen, de ontwikkeling van spellen en de bijbehorende didactiek. Aangezien Kim en Anna allebei wetenschapper zijn is dit boek geheel wetenschappelijk onderbouwd en vertaald naar de praktijk.

Vragen die aan bod komen zijn onder andere:

  • Wat dienen docenten van de geschiedenis van geschreven teksten te weten en waarom?
  • Wat is spelling? En wat ook niet?
  • Waarom is spellen moeilijker dan lezen?
  • Hoe hangt spellen samen met leren schrijven?
  • Wat zijn belangrijke didactische uitgangspunten voor leren spellen?
  • Wat doe je tijdens de klankzugivere en niet klankzugivere periode?
  • Waar gaat het in de praktijk vaak mis?
  • Hoe is het gesteld met het spellingonderwijs in Nederland?

Meer over mijn gasten:

Dr. Kim Cordewener is docent aan het onderwijsinstituut Pedagogische en Onderwijswetenschappen van de Radboud Universiteit. Kim stond aan de basis van de opleiding tot basisschoolleerkracht Pedagogische Wetenschappen van Primair Onderwijs. Daarnaast is zij als onderzoeker verbonden aan het Behavourial Science Institute van de Radboud Universiteit.

Prof. dr. Anna Bosman. Anna is onderzoeker en docent verbonden aan het Behavourial Science Institute en het Onderwijsinstituut Pedagogische Wetenschappen en Onderwijswetenschappen van de Radboud Universiteit. Daarnaast heeft zij de opleiding tot basisschoolleerkracht Pedagogische Wetenschappen van Primair Onderwijs opgericht. Anna is ook de initiator van de masteropleiding Curriculumopleiding voor Primair Onderwijs.

Ik kan je het boek van harte aanraden! Je kunt het bestellen via deze link.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe krijg je kinderen aan het lezen? Tjipcast 121 met Martin Bootsma

9 mei 2021 Didactiek en Pedagogiek 00:55:53

In deze podcast praat ik met Martin Bootsma over het belang van (jeugd)literatuur op de basisschool. Martin is medeoprichter van de Alan Turingschool in Amsterdam, is leraar, teamleider en initiatiefnemer van de Enigma kwaliteitsaanpak. Ook is hij auteur van ‘En wat als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven?‘ Een boek over onderwijsverbetering gericht op het basisonderwijs en voortgezet onderwijs.

Het is vandaag de dag helaas niet al te best gesteld met de leesvaardigheid van kinderen. Ondanks dat er veel aandacht voor is wat betreft onderzoek en beleid. Hoe kan dit? En hoe kan je als leerkracht, docententeam en school kinderen met plezier en succes leren lezen? In dit gesprek laat Martin aan de hand van diverse passages uit jeugdliteratuur zien hoe je samen met kinderen kunt lezen. Hoe je koppelingen kunt maken tussen boeken, gedichten en passages. En hoe kunst, historie en wereldoriëntatie bij uitstek verdieping en verrijking kan aanbrengen in het bevorderen van leesplezier.

We spreken in deze podcast over verschillende onderwerpen zoals leesmotivatie, juiste didactiek, monitoring en stapsgewijze verdieping. Deze zijn gekoppeld aan een breder spectrum gericht op een gedragen, schoolbrede kwaliteitsaanpak. Ook houdt Martin een stevig pleidooi tegen de ontkaveling van leren lezen. Denk aan het verschil tussen technisch lezen, begrijpend lezen en goed leren schrijven. We knippen hierdoor het taalonderwijs in kleine stukjes en leerlingen zien de samenhang niet meer, laat staan het belang van het leren van de Nederlandse taal in relatie tot hun eigen leven/de wereld buiten het klaslokaal. Gelukkig kan dat kan anders en daarmee ook beter! Daar gaat deze podcast over

Boeken en links die besproken worden in deze podcast:

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Hoe komt het dat zoveel Nederlandse kinderen minder goed kunnen rekenen en schrijven? Tjipcast 120 met Sezgin Cihangir

25 april 2021 Didactiek en Pedagogiek 00:56:17

In deze podcast ga ik in gesprek met Sezgin Cihangir, directeur van het Nederlands Mathematisch Instituut en voorvechter van beter reken- en leesonderwijs op de basisschool. Sezgin schrijft regelmatig over de staat van het onderwijs in Nederland. Eén van de punten die mij opviel is zijn constatering dat ‘pure wiskunde’ en aandacht voor cijfers stilaan verdwijnen en vervangen worden door ingewikkelde en complexe talige opdrachten voor kinderen. Het lijkt er zelfs op dat we bepaalde aspecten van rekenen ouderwets zijn gaan vinden. Helaas met negatieve gevolgen: kinderen rekenen (en lezen) jarenlang op rij steeds een beetje minder. Hoe is deze neergaande trend te verklaren? En belangrijker: Hoe is het op te lossen en wat vraagt dat van ons als samenleving, school en maatschappij? In deze podcast staan de volgende vragen centraal:

  • Hoe is het gesteld met het rekenonderwijs in Nederland?
  • Waar liggen de grootste zorgen en problemen?
  • Wat zijn kansrijke oplossingen?
  • Welke inspanning is nodig voor leerkrachten en scholen?
  • Zijn de rekenprincipes van vroeger achterhaald en ouderwets?
  • Hoe kan je kinderen foutloos leren rekenen? Wat is hier voor nodig?
  • Het Nederlands Mathematisch Instituut is ook initiatiefnemer van foutloos rekenen, een organisatie dat kinderen helpt bij het leren rekenen. Wat doen jullie hier dat werkt?
  • Je noemde de organisatie foutloos rekenen ook wel eens gekscherend een ‘schadeherstelbedrijf‘. Is het niet tijd dat deze lesmethode meer aandacht krijgt in Nederland?

Boeken en links die besproken worden in deze podcast:

  • Euclides Elements
  • Check voor meer informatie over foutloos rekenen, praktijkvoorbeelden en casuïstiek hun website (deze link is op geen enkele manier gesponsord)
  • Het boek waar Sezgin naar refereert is nog niet te koop helaas.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Hoe leren we kinderen goed lezen en spellen op de basisschool? Tjipcast 096 met Shirley Snip en José Schraven

15 november 2020 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement 00:52:27

In deze podcast ga ik in gesprek met Shirley Snip en José Schraven. We bespreken hoe leerkrachten in het basisonderwijs de effectiviteit van het lees-spellingonderwijs kunnen vergroten. José Schraven heeft hier onderbouwde preventie instructie-methode voor ontwikkeld. Met als doel het technisch lezen te verbeteren. We bespreken tal van valkuilen in het onderwijs zoals gebrekkige letterkennis, onvoldoende aandacht voor klanken leren en schrijfproblemen. Met hun praktische en onderbouwde aanpak presenteren ze een cruciaal denkkader voor het onderwijs om kinderen te helpen beter te lezen en spellen. Kijk voor meer informatie, praktijkvoorbeelden, filmpjes en bijvoorbeeld instructiebladen op: zoleerjekinderenlezenenspellen.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het Tjipcast YouTube kanaal:

Hoe ziet goed leesonderwijs eruit in de dagelijkse praktijk? Tjipcast 094 met Marita Eskes

29 oktober 2020 Didactiek en Pedagogiek 1:00:03

Te gast in de studio is Marita Eskes. Ze schreef het boek Technisch lezen in een doorlopende lijn. Een handboek voor de basisschool. En in deze podcast staat de vraag centraal: Hoe ziet goed leesonderwijs eruit in de dagelijkse praktijk? Hoe komt het dat Nederlandse kinderen steeds slechter lezen? We behandelen tal van praktijkvoorbeelden en theoretische perspectieven hoe het leesonderwijs op de basisschool te verbeteren.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het Tjipcast YouTube kanaal:

Waarom roept Curriculum.nu zoveel weerstand op? Tjipcast 089 met Wim van de Hulst

27 september 2020 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren 00:58:50

Met wiskundedocent Wim van de Hulst ga ik in gesprek over de grootschalige onderwijsvernieuwing Curriculum.nu. Curriculum.nu is een vernieuwingsproces dat vanuit het ministerie in gang is gezet om het curriculum voor zowel basisonderwijs (PO) als de onderbouw van het voortgezet onderwijs (VO) ingrijpend te herzien. Wat zijn de doelen precies en waarom leidt de aanpak in het werkveld nu eigenlijk tot zoveel weerstand? Wim van de Hulst heeft het proces de laatste anderhalf jaar nauwgezet bestudeerd en deze zomer een uitgebreide analyse geschreven. In deze aflevering van Tjipcast verkennen we een aantal van de bezwaren tegen Curriculum.nu en we bespreken de politieke en beleidsmatige besluitvorming. Klopt het beeld van een olietanker die koste wat het kost zijn koers vasthoudt? 
Wim stelt zichzelf vooral ook de vraag hoe het proces zo omgebogen zou kunnen worden dat het juist wel tot een positieve impuls voor het onderwijs zou kunnen leiden. Het onderwijs dat immers toch al in zulk zwaar weer verkeerd! En wat is de rol van de Tweede Kamer eigenlijk in het proces? We proberen een aantal zaken wat helderder te krijgen.

Bekijk hieronder het gesprek met Wim op het Tjipcast YouTube kanaal:

Linkjes naar boeken en websites die in het gesprek naar voren kwamen:

Bordwerk en aantekeningen: Slow teaching in de 21e eeuw. Tjipcast 087 met Marcel Schmeier

16 september 2020 Didactiek en Pedagogiek, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 00:51:06

Onderwijsexpert Marcel Schmeier is te gast in de studio. We gaan in gesprek over zijn net verschenen boek Bordwerk en aantekeningen, slow teaching in de 21e eeuw. In dit boek beschrijft Marcel hoe leerkrachten en docenten gebruik kunnen maken van het bord. Dat kan een whiteboard, krijtbord of smartboard zijn of een combinatie.

Het is opvallend dat het bord de afgelopen jaren een beetje in de vergetelheid is geraakt. Gelukkig is het nut en de noodzaak van bordwerk en aantekeningen bezig met een opmerkelijke opmars. Steeds meer leerkrachten zien dat het gebruik van het bord de instructie en kennisoverdracht versterkt. Ook geeft het de leerkracht en leerlingen heldere kapstokken waarlangs te werken en te leren.

In deze podcast bespreken we hoe je het bord kunt inzetten tijdens lessen, wat het vraagt ter voorbereiding en hoe je als leerkracht werkt met een zorgvuldige en stapsgewijze opbouw. Ook kijken we naar het belang van aantekeningen maken, leren samenvatten en meeschrijven. Marcel bundelt in zijn boek honderden jaren onderwijservaring met de nieuwste inzichten en technieken. Deze podcast is met beeld opgenomen om zo voorbeelden uit de praktijk te laten zien. Neem eens een kijkje op het YouTube kanaal om het gesprek te bekijken! Tijdens de podcast worden diverse vragen van luisteraars (in dit geval docenten en leerkrachten) over gebruik van het bord in de klas besproken.

Links die ter sprake kwamen in de podcast:

Bestel via deze link het boek van Marcel Schmeier:

Bekijk hieronder het gesprek met Marcel op YouTube: