onderwijsverbetering

Wat hebben Beter Onderwijs Nederland, Stichting Goed rekenonderwijs en Red het onderwijs met elkaar gemeen? Tjipcast 138 met Gerard Verhoef

3 augustus 2021 Didactiek en Pedagogiek 01:00:58

In deze podcast is Gerard Verhoef te gast. Gerard is docent wiskunde, voorheen lerarenopleider en nu docent bij de technische faculteit van de Hogeschool van Amsterdam. Hij is ook bestuurslid van Beter Onderwijs Nederland, bestuurslid van stichting goed rekenonderwijs en lid van het team ‘red het onderwijs’. We verkennen de vraag wat deze drie initiatieven met elkaar gemeen hebben. Waarom zijn ze opgericht? Welk doel hebben ze en wat willen ze bereiken? We kijken zowel terug als vooruit in bespreken actuele onderwijsvraagstukken. We cirkelen in het gesprek rondom rondom de spanning tussen onderwijs willen vernieuwen (innovatie) of verbeteren (stap voor stap beter maken). De rol van ICT in het onderwijs komt ook uitgebreid aan bod.

Via onderstaande link bekijk je ons gesprek op YouTube:

Hieronder nog een aantal linkjes en bronnen die in het gesprek voorbij kwamen:

Napraten over examineren in coronatijd. Tjipcast 123 te gast bij het ROC da Vinci college en de duurzaamheidsfabriek

20 mei 2021 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement, Samenwerken en Teamleren 00:18:21

In deze podcast van 20 minuten blik ik met Floor, Ellen en Peter terug op de gesprekken die we voerden met docenten, studenten, werkveld en onderwijsmanagers bij het ROC da Vinci college. De vraag die centraal staat is hoe je kwalitatief en betekenisvol kunt examineren in coronatijd. In de duurzaamheidsfabriek weten ze dit succesvol vorm te geven. Ondanks de vele uitdagingen. Hoe hebben ze dit aangepakt? Wat viel op? Wat werkte goed en wat kunnen andere beroepsopleidingen leren van deze werkwijze?

Deze podcast is onderdeel van een reeks praktijkonderzoeken die ik samen met Metis Onderwijsadvies uitvoer en vormgeef. We zijn op zoek naar de bouwstenen van excellent onderwijs en reizen door Nederland om hierover met onderwijsprofessionals, studenten en werkveld over in gesprek te gaan. Voor meer informatie bezoek de website van Metis Onderwijsadvies.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Examineren in coronatijd, hoe doe je dat? Tjipcast 122 te gast bij het roc da Vinci college

14 mei 2021 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement, Samenwerken en Teamleren 00:47:30

Het ROC da Vinci College heeft in de periode van Corona een enorme innovatieversnelling doorlopen wat betreft examineren. Het examineren en stagelopen was vanwege de corona richtlijnen niet meer mogelijk en die urgentie heeft ervoor gezorgd dat ze hun eigen schoolomgeving hebben omgebouwd hebben tot realistische werk-leeromgeving. In de duurzaamheidsfabriek in Dordrecht is het nu mogelijk om meerdere vakgebieden (opleidingen) te examineren in nauwe afstemming met het werkveld. De intentie is nu om deze beweging verder uit te bouwen en om die rede is het buitengewoon interessant hier nader onderzoek naar te doen.

Vragen die we hierbij hebben zijn onder andere:

Hoe borg je de betrouwbaarheid en validiteit van zo’n nieuwe vorm van examineren?

Hoe ervaren studenten deze nieuwe vorm van examineren?

Wat vraagt het van de docenten en begeleiders? En hoe kan je deze beweging breder op gang krijgen in en rondom een school? Uiteindelijk kan zo’n ‘nieuwe’ beweging ook het onderwijs zelf veranderen (de weg ernaar toe) en welke effecten zou dit kunnen hebben?

Kortom: genoeg animo voor een praktijkonderzoek en podcast gesprek op locatie! De volgende onderwerpen worden besproken: Inzicht in het examineren in de duurzaamheidsfabriek. We willen leren van successen en zicht krijgen op het examen proces van begin tot einde. Ook zoeken we naar de definitie, aanleiding vanuit de praktijk, taal en begrippen (wat is het wel, wat ook niet). Wat zijn de dilemma’s en uitdagingen in de praktijk? Waar liepen collega’s van da Vinci College tegenaan? Denk aan spanningen tussen docenten, bedrijfsleven, examencommissie, de fabriek zelf, etc.). Maar ook in termen van aansturing (Hoe begin je eigenlijk en hoe zet je dat dan voort?). Weg vooruit: We kijken waarderend naar de successen die er zijn behaald, beantwoorden en verkennen de weg vooruit. We identificeren adviezen voor andere scholen, bespreken de actuele uitdagingen.

Deze podcast is onderdeel van een reeks praktijkonderzoeken die ik samen met Metis onderwijsadvies uitvoer en vormgeef. We zijn op zoek naar de bouwstenen van excellent onderwijs en reizen door Nederland om hierover met onderwijsprofessionals, studenten en werkveld over in gesprek te gaan. Voor meer informatie bezoek de website van Metis onderwijsadvies.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Hoe krijg je kinderen aan het lezen? Tjipcast 121 met Martin Bootsma

9 mei 2021 Didactiek en Pedagogiek 00:55:53

In deze podcast praat ik met Martin Bootsma over het belang van (jeugd)literatuur op de basisschool. Martin is medeoprichter van de Alan Turingschool in Amsterdam, is leraar, teamleider en initiatiefnemer van de Enigma kwaliteitsaanpak. Ook is hij auteur van ‘En wat als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven?‘ Een boek over onderwijsverbetering gericht op het basisonderwijs en voortgezet onderwijs.

Het is vandaag de dag helaas niet al te best gesteld met de leesvaardigheid van kinderen. Ondanks dat er veel aandacht voor is wat betreft onderzoek en beleid. Hoe kan dit? En hoe kan je als leerkracht, docententeam en school kinderen met plezier en succes leren lezen? In dit gesprek laat Martin aan de hand van diverse passages uit jeugdliteratuur zien hoe je samen met kinderen kunt lezen. Hoe je koppelingen kunt maken tussen boeken, gedichten en passages. En hoe kunst, historie en wereldoriëntatie bij uitstek verdieping en verrijking kan aanbrengen in het bevorderen van leesplezier.

We spreken in deze podcast over verschillende onderwerpen zoals leesmotivatie, juiste didactiek, monitoring en stapsgewijze verdieping. Deze zijn gekoppeld aan een breder spectrum gericht op een gedragen, schoolbrede kwaliteitsaanpak. Ook houdt Martin een stevig pleidooi tegen de ontkaveling van leren lezen. Denk aan het verschil tussen technisch lezen, begrijpend lezen en goed leren schrijven. We knippen hierdoor het taalonderwijs in kleine stukjes en leerlingen zien de samenhang niet meer, laat staan het belang van het leren van de Nederlandse taal in relatie tot hun eigen leven/de wereld buiten het klaslokaal. Gelukkig kan dat kan anders en daarmee ook beter! Daar gaat deze podcast over

Boeken en links die besproken worden in deze podcast:

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Hoe komt het dat zoveel Nederlandse kinderen minder goed kunnen rekenen en schrijven? Tjipcast 120 met Sezgin Cihangir

25 april 2021 Didactiek en Pedagogiek 00:56:17

In deze podcast ga ik in gesprek met Sezgin Cihangir, directeur van het Nederlands Mathematisch Instituut en voorvechter van beter reken- en leesonderwijs op de basisschool. Sezgin schrijft regelmatig over de staat van het onderwijs in Nederland. Eén van de punten die mij opviel is zijn constatering dat ‘pure wiskunde’ en aandacht voor cijfers stilaan verdwijnen en vervangen worden door ingewikkelde en complexe talige opdrachten voor kinderen. Het lijkt er zelfs op dat we bepaalde aspecten van rekenen ouderwets zijn gaan vinden. Helaas met negatieve gevolgen: kinderen rekenen (en lezen) jarenlang op rij steeds een beetje minder. Hoe is deze neergaande trend te verklaren? En belangrijker: Hoe is het op te lossen en wat vraagt dat van ons als samenleving, school en maatschappij? In deze podcast staan de volgende vragen centraal:

  • Hoe is het gesteld met het rekenonderwijs in Nederland?
  • Waar liggen de grootste zorgen en problemen?
  • Wat zijn kansrijke oplossingen?
  • Welke inspanning is nodig voor leerkrachten en scholen?
  • Zijn de rekenprincipes van vroeger achterhaald en ouderwets?
  • Hoe kan je kinderen foutloos leren rekenen? Wat is hier voor nodig?
  • Het Nederlands Mathematisch Instituut is ook initiatiefnemer van foutloos rekenen, een organisatie dat kinderen helpt bij het leren rekenen. Wat doen jullie hier dat werkt?
  • Je noemde de organisatie foutloos rekenen ook wel eens gekscherend een ‘schadeherstelbedrijf‘. Is het niet tijd dat deze lesmethode meer aandacht krijgt in Nederland?

Boeken en links die besproken worden in deze podcast:

  • Euclides Elements
  • Check voor meer informatie over foutloos rekenen, praktijkvoorbeelden en casuïstiek hun website (deze link is op geen enkele manier gesponsord)
  • Het boek waar Sezgin naar refereert is nog niet te koop helaas.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Hoe draagt een traineeprogramma bij aan aantrekkelijk werkgeverschap binnen het onderwijs? Tjipcast 118 met Paul Slegers, Suzanne Nelissen en Mirjam Bongaerts-Collart

13 april 2021 Didactiek en Pedagogiek 40:49

In deze podcast gaan Ivar en ik op bezoek bij Stichting Onderwijs Midden-Limburg (SOML) om te leren over een succesvol tweejarig traineeprogramma in de regio. Daarbij gaan we in gesprek over goed werkgeverschap en de uitdagingen binnen het onderwijs zoals krimp en uitstroom van leraren door o.a. pensioen. Hoe ga je vergrijzing tegen en trek je jonge professionals aan binnen de school? Dit zijn vragen die gaan over aantrekkelijk werkgeverschap en daarmee ook onderwijsontwikkeling raken die aansluit bij een nieuwe generatie professionals. 

Ik zit aan tafel met drie gasten:

  • Paul Slegers, lid college van bestuur en de grondlegger van het traineeprogramma binnen SOML
  • Suzanne Nelissen: jonge, enthousiaste, ambitieuze Duits-docente, ze is ook bezig om een bevoegdheid Nederlands te halen. Suzanne is sinds dit schooljaar 1 van de 11 trainees.
  • Mirjam Bongaerts-Collart, docente Lichamelijke Opvoeding. Ze is regisseur van het traineetraject binnen SOML.

Deze podcast is uitgebracht in samenwerking met Voion. Voion is kennis- en sparringpartner voor het voortgezet onderwijs op het gebied van de onderwijsarbeidsmarkt en veilig en vitaal werken. Voor meer informatie over inspirerende praktijkvoorbeelden uit de regio Limburg check deze link. En via deze link vind je meer praktijkverhalen van andere scholen hoe die omgaan met krapte op de arbeidsmarkt.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Waarom is het belangrijk om burgerschap een plek te geven in ons onderwijs? Tjipcast 117 met Hessel Nieuwelink

12 april 2021 Didactiek en Pedagogiek 00:53:14

Vergeleken met andere Europese landen wordt er binnen het onderwijs in Nederland relatief weinig aandacht besteed aan thema’s als democratie, politiek en grondrechten. Het is zelfs zo dat Nederlandse kinderen weinig kennis hebben van deze thema’s. En dat is volgens mijn gast, lector Hessel Nieuwelink een zorgelijk ontwikkeling. Een oplossing waarover veel wordt gesproken de afgelopen jaren is ‘meer en beter’ burgerschapsonderwijs. Het blijkt dat sommige scholen worstelen met de uitvoering hiervan. Want wat is burgerschap eigenlijk? Hoe relateert meer aandacht voor burgerschap zich aan gelijke kansen (een term dit steeds vaker opduikt in het onderwijsdebat vandaag de dag)?

De aanleiding voor deze podcast is een opiniestuk dat ik schreef met Marcel Schmeier voor de onderwijsblog van NRC. Hierin nemen we juist stelling tegen burgerschap. We signaleren dat de overheid scholen steeds meer oplegt wat voor waarden ze moeten overdragen. En dus stelling neemt in wat ‘een goede burger’ is. Dit opent de deur naar politieke inmenging in het onderwijs, iets wat we zouden moeten voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan radicaal verschillende opvattingen over immigratie, geloof of duurzaamheid. Liever richten we ons op school op de overdracht van kennis, dan volgt actief burgerschap vanzelf.

Volgens Hessel Nieuwelink is deze redenering veel te kort door te bocht. Kennis over democratie en politiek gaat juist hand in hand gaan met burgerschapslessen. Het een hoeft het ander niet uit te sluiten. Kennis is belangrijk, maar dat vraagt ook iets van docenten en scholen. Een onbelicht thema volgens hem. Maar wat moeten we dan doen als school en samenleving? Hierover ga ik met Hessel uitgebreid in gesprek. Behalve een reflectie op het opiniestuk en de huidige discussie in het onderwijsdebat bespreken we een aantal vragen:

  1. Wat bedoelen we eigenlijk met burgerschap?
  2. Waarom (en hoe) zou burgerschap ‘gevaarlijk’ kunnen zijn en waarom ook juist niet?
  3. Waarom is het belangrijk en noodzakelijk burgerschap een structureel onderdeel te laten zijn van ons onderwijs?
  4. Hoe hangt burgerschap volgens Hessel samen met gelijke kansen in het onderwijs
  5. Wat moet de overheid wel en ook niet doen in deze discussie?
  6. Wat zijn effectieve manieren om burgerschapslessen aan te bieden? Wat werkt wel en wat ook niet?
  7. En als sprake is van een bepaalde normativiteit, hoe gaan we daar als school dan mee om?

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Tjipcast aflevering 100! Terugkijken en vooruitkijken met Joseph Kessels en Ivar Troost

21 december 2020 Didactiek en Pedagogiek, Filosofie en Verdieping, Innoveren en Verbeteren, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 0:54:32

Met Joseph Kessels en Ivar Troost blik ik in deze Tjipcast terug op 100 podcast afleveringen. Tijd voor een (bescheiden) feestje! Anderhalf jaar geleden begon ik met deze reeks en het werd een geweldig leuk en vooral leerzaam avontuur. De podcast serie is in deze tijd ontzettend gegroeid. Zo begon ik met 100 luisteraars per week en groeide het bereik naar ruim 9.000 beluisterde afleveringen per maand. Wie had dat gedacht! Ook op YouTube is het kanaal goed vindbaar, waar bijna alle gesprekken met beeld te zien zijn. Alle inhoud is gratis en voor iedereen toegankelijk. Een belangrijk uitgangspunt van deze ‘onderzoeksreis’.

Joseph was mijn eerste gast in de studio en kwam ook daarna nog eens op bezoek om te praten over ons filosofieboek ‘Denken in organisaties‘ en de relatie tussen democratie en een levenlang leren. Ivar en ik trokken in deze periode intensief met elkaar op in het ontwikkelen van het format en scherpstellen van de techniek. Daarnaast was Ivar ook regelmatig co-host en natuurlijk speciale gast (nadat hij in de zomer van 2020 zijn tweede master afrondde) om te praten over de toekomst van wetenschappelijk onderzoek.

In aflevering 100 bespreken we een selectie van thema’s en gespreksonderwerpen die voorbijkwamen en komen we tot enkele geleerde lessen. Natuurlijk leidt dit tot weer nieuwe vragen, dilemma’s en onderzoeksperspectieven. Dit brengt ons bij een eerste routekaart voor het vervolg van de podcastserie in 2021! Daarover in het nieuwe jaar meer informatie.

Ik wil alle luisteraars, vragenstellers, gasten, sponsoren (zoals OABDekkers en Managementboek.nl) en scherpe meedenkers vanaf de zijlijn hartelijk bedanken voor de geweldige samenwerking! Fijne feestdagen in deze gekke tijd. En graag tot 2021!

Hoe gaat blockchain ons onderwijs verbeteren? Tjipcast 080 met Wim Pelgrim

22 juni 2020 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 00:43:25

Blockchain wordt door de consumentenbond de grootste uitvinding sinds die van het internet genoemd. Blockchain maakt het mogelijk data en transacties veilig op te slaan. Zonder tussenkomst van bijvoorbeeld banken. Dit zet veel bestaande opvattingen over veiligheid, toezicht en transparantie totaal op zijn kop. Want er is geen ‘middelpunt’ meer (één iemand die alles controleert). In plaats daarvan zijn alle betrokkenen samen een soort onbreekbare ketting van samenwerkingsrelaties. De spannende vraag is hoe blockchain ons onderwijs kan verbeteren. Daarover ging ik in gesprek met docent Nederlands en blockchain expert Wim Pelgrim. Als ‘IT dummy’ vraag ik hem alles over blockchain. Wat is het? Hoe werkt het? Wat kan het doen in ons onderwijs en wat ook niet? Luister nu naar een buitengewoon interessant gesprek over een uiterst haalbare, spannende (innovatieve) toekomst! Nieuwsgierig naar meer? Luister dan ook zeker eens naar de onderwijspodcast van Wim. De Engelse podcast van Wim is via deze link te beluisteren.

Een geschiedenis van het onderwijs in Nederland. Tjipcast 078 met Piet de Rooy

8 juni 2020 Didactiek en Pedagogiek 51:42

In deze podcast ga ik in gesprek met emeritus hoogleraar Nederlandse Geschiedenis Piet de Rooy. We doen dit aan de hand van zijn laatste boek: Een geschiedenis van het onderwijs in Nederland. We starten bij het allereerste begin van onderwijs en werken zo vooruit naar het de 21ste eeuw. Wat kunnen we leren van het onderwijs in het begin van onze jaartelling? Hoe ging het er toen aan toe? Welke ontwikkelingen zijn er sindsdien zichtbaar? We maken wat sprongen in de tijd naar 1800. Het onderwijs in Nederland was weinig gestructureerd, maar in de loop van de negentiende eeuw veranderde dat snel. Meer en meer gaat de overheid eisen stellen. Gelijke kansen worden belangrijker: goed onderwijs voor iedereen. Maar onderwijs ging (en gaat?) zeker ook over excellentie. Dat uit zich in type schooladvies (Gymnasium of Mavo?), toegang tot een vervolgopleiding en dus de kans op werk. Onderwijs was tot dan toe een gevolg van de standenmaatschappij. Maar vanaf de jaren zestig zijn er nieuwe geluiden hoorbaar: onderwijs zou moeten gaan om kinderen bij elkaar brengen! Gelijkheid, ‘community’ en het kind centraal stellen worden belangrijke sleutelwoorden. Tegelijkertijd ontstaat er een grotere nadruk op efficiency en ‘meten’. Het zijn vandaag nog steeds drie verschillende zienswijze op onderwijs die met elkaar strijden. Op school, in de politiek en bij ouders en kinderen zelf. Hoe breng je de balans tussen excellentie, gelijke kansen en efficiency? En wat kunnen we leren van deze geschiedkundige lessen als we het onderwijsdiscours vandaag de dag aanschouwen? Veel luisterplezier!

  • www.lokocartoons.nl

Het boek van Piet de Rooy is absoluut de moeite waard om te lezen:

Een geschiedenis van het onderwijs in Nederland