verandermanagement

Destructief leiderschap in organisaties

29 januari 2023 Onderwijs 00:46:09

We praten graag over inspirerende leiders, maar we hebben het een stuk minder over de schaduwkant van leiderschap. Slecht leiderschap. Denk aan zelfverrijking, pestgedrag, verwaarlozing of nepotisme. In deze podcast praat ik hierover met Joost Kampen. Eerder schreef hij meerdere boeken over verwaarlozing in organisaties. We gaan uitgebreid in op de kenmerken van destructief leiderschap, de relatie met verandermanagement en de effecten op organisaties. Je kunt zijn nieuwe boek hier direct bestellen.

Wat zijn de organisatiekenmerken van een goed presterende schoolorganisatie?

22 januari 2023 Onderwijs 00:55:29

Goed onderwijs aanbieden aan leerlingen kan niet zonder een optimaal functionerende schoolorganisatie. Gek genoeg gaat er hier vandaag de dag weinig over als bijvoorbeeld de dalende lees- of rekenvaardigheid van leerlingen in het basisonderwijs ter sprake komt. In deze podcast ga ik expliciet in op de relatie tussen de inrichting van schoolorganisatie met bijbehorend leiderschap en de dagelijkse leskwaliteit. Een school is immers ook een organisatie met een bijbehorende managementstructuur, rollen, dagelijkse taken, met een onderwijsleider en een positieve (of soms belemmerende) werkcultuur. Dit wordt zichtbaar in de kwaliteit van tussentijdse afstemming, het niveau van team leren (lesvoorbereiding, nabespreking, verbetering) en de wijze waarop besluiten genomen worden.

De vraag die in deze podcast centraal staat is of er bepaalde bouwstenen te onderscheiden zijn als het gaat om de kwaliteit van de schoolorganisatie. Wat hebben ‘goed’ presterende scholen met elkaar gemeen? Hoe hangt hun visie op onderwijs samen met de manier van organiseren? En wat weten we hierover uit wetenschappelijk onderzoek? Ik blik in deze podcast ook terug op de afgelopen podcast afleveringen en werk de bouwstenen stuk voor stuk uit. Veel van de voorbeelden komen uit het primair onderwijs. De rollen in deze aflevering zijn opgedraaid: Simon van der Veer interviewt mij (Tjip).

Waarom maken sommige organisaties steeds dezelfde fouten?

29 augustus 2022 Samenwerken, Veranderen 00:51:03

In deze podcast praat ik met dr. Paul Kloosterboer. Paul is een zeer ervaren organisatieadviseur en expert op het gebied van veranderen in organisaties. We verkennen hoe het kan dat sommige organisaties steeds dezelfde fouten maken. Vaak zijn dit soort fouten gekoppeld aan hardnekkige (beperkte) denkpatronen. Deze denkpatronen zijn taai om te doorbreken omdat ze in zekere zin vertegenwoordigen wie we zijn (identiteit) en waar we in geloven (opvattingen). Wil je als organisatie voorkomen dat je in cirkeltjes blijft denken dan zul je deze denksporen ter discussie moeten stellen. En dat vinden we toch altijd best lastig! In deze podcast beantwoorden we diverse praktijkvragen van luisteraars.

Je kunt ons gesprek ook op YouTube bekijken:

Hoe bouw je met je onderwijsteam aan een krachtige schoolomgeving? Tjipcast 157 met Marloes Stuive, Roy Mol en Martin Ooijevaar

20 december 2021 Onderwijs, Samenwerken 00:47:22

Ik ben te gast bij de St. Nicolaasschool in Nibbixwoud, net boven Hoorn. Een basisschool die onderdeel is van SKO West-Friesland. Aan tafel zitten Maloes Stuive (schoolleider), Roy Mol (leerkracht groep 8 en ICT coach) en Martin Ooijevaar (directeur onderwijs SKO West-Friesland). De St. Nicolaasschool is een echte dorpsschool. Het staat midden in het hart van de gemeenschap. Opa’s en oma’s die hun kleinkinderen ophalen gingen er zelf ook naar school! Schooldirecteur Marloes is gestart met een interessant ontwikkeltraject, samen met haar team. De school werkt vanuit een duidelijke nadruk op techniek, ICT en mediawijsheid. Leren met techniek is sterk verbonden aan de didactische en pedagogische visie van het onderwijsteam. Maar dat ging niet zomaar. Het team werkt vanuit hoge en duidelijke ambities. Zowel op de basisvaardigheden zoals rekenen, lezen en schrijven als het bieden van een uitdagende leeromgeving voor kinderen. In deze podcast bespreken we onder andere hoe je samen met je team kunt starten met zo’n ontwikkel- en verbetertraject. Welk bewustwordingsproces daaraan ten grondslag ligt en hoe je hier een participatieve zelfevaluatie voor kunt inzetten. Een gesprek boordevol praktische tips, aanpakken en aanbevelingen voor elke (basis) school in Nederland!

Hoe bouw je aan een professionele schoolcultuur? Tjipcast 156 met Jeannette Schut en Henk Galenkamp

8 december 2021 Leiderschap, Onderwijs 49:03

Jeannette en Henk zijn al jarenlang werkzaam in het onderwijs en hebben een enorme staat van dienst opgebouwd. Ze stonden zelf voor de klas en begeleiden al heel wat jaren directies, onderwijsteams en schoolbesturen. Ze schreven het handboek ‘professionele schoolcultuur’, wat bij veel schoolleiders in de boekenkast staat. Ik ga met ze in gesprek over de vraag hoe je bouwt aan een professionele schoolcultuur. Want welke onderwijsfilosofie je ook aanhangt, het zal erop aankomen om het samen met je team in de praktijk te brengen. Hoe doe je dat op een juiste manier? En wat als de cultuur belemmerend werkt?

Je kunt ons gesprek ook op YouTube bekijken:

Enkele bronnen die naar voren kwamen in het gesprek:

Wat gebeurt er nou eigenlijk écht als organisaties veranderen en ontwikkelen? Tjipcast 154 met Thijs Homan

21 november 2021 Samenwerken, Veranderen 59:33

Thijs Homan doet al jarenlang onderzoek naar verandertrajecten in organisaties. Als hoogleraar verandermanagement raakte hij al gauw bekend als dwarsdenker. Hij is zeer kritisch als het gaat om veranderplannen (want werken niet) en hoe we vandaag de dag ‘het nieuwe denken’ afzetten tegen ‘het oude denken’. Iets dat ons weinig leert van hoe professionals wel samen het werk kunnen organiseren. Waar we nog helemaal niet veel van af weten is hoe verandering nou ‘echt’ werkt in de praktijk. En wat bevorderende en belemmerende kenmerken zijn voor blijvende verandering. Thijs Homan deed een grootschalig onderzoek naar verandertrajecten bij gemeentes in Nederland. Hij vertelt in deze podcast over de belangrijkste bevindingen om zo pas op de plaats te maken binnen het vak van verandermanagement.

Je kunt ons gesprek ook op YouTube bekijken:

Check ook de volgende publicaties van Thijs Homan:

Hoe kan je conflicten inzetten om organisatieverandering te veroorzaken? Tjipcast 147 met Shirine Moerkerken

31 oktober 2021 Leiderschap, Samenwerken, Veranderen 49:34

In deze podcast ga ik in gesprek met Shirine Moerkerken. We praten over conflicten in organisaties en samenwerkingsverbanden. In haar nieuwe boek ‘conflicteren‘ (of: conflict eren) betoogt ze dat we in organisaties deze spanning juist dienen op te zoeken en niet moeten vermijden. Op deze plek zit veel onbenut potentieel om beter met elkaar samen te werken, te leren van elkaar en daarmee als organisatie te veranderen. Nou klinkt dat natuurlijk heel mooi, maar hoe doe je dat dan? En wat nou als je conflicten juist liever vermijdt? Hoe zet je disfunctioneel conflict om in functioneel conflict?

Via onderstaande link bekijk je ons gesprek op YouTube:

Vergeet je niet te abonneren op het YouTube kanaal en mis niks.

Adviseren en interveniëren in een verwaarloosde organisatie. Hoe pak je dat aan? Tjipcast 115 met Joost Kampen

28 maart 2021 Leiderschap, Leren, Samenwerken, Veranderen 00:55:31

Joost Kampen introduceerde in 2005 de term verwaarloosde organisaties. Het beschrijft organisaties die in wanorde, mismanagement en angst opereren. Ik sprak met hem hierover vorig jaar in Tjipcast 010. De term verwaarlozing komt oorspronkelijk uit de orthopedagogiek en Joost Kampen laat zien dat bij sommige organisaties een specifieke aanpak noodzakelijk is om te kunnen veranderen en verbeteren. Zo is het niet altijd aan te raden ‘bottom-up’ te veranderen, inspirerende visies te formuleren of met veel bombarie een nieuwe strategie aan te kondigen. Vaak worden organisaties hiermee slachtoffer van managementhypes en oppervlakkige trends. Met alle risico’s van dien. In tegendeel, verwaarloosde organisaties hebben mogelijk veel meer baat bij ‘minder visie en inspiratie’ maar een werkomgeving waarin ritme, verantwoordelijkheid en praktische uitvoering wordt omarmt. De vraag is dan wel hoe je als verwaarloosde organisatie uit het dal kunt klimmen. In deze podcast lopen we langs de zes stadia van organisatieontwikkeling bezien vanuit stagnatie en achterstand om hier praktische handvatten voor aan te reiken:

  1. Stoppen van de verwaarlozing;
  2. Basis op orde krijgen;
  3. Informele organisatie overbodig maken;
  4. Professionalisering van HR, Financiën, kwaliteit en risicomanagement;
  5. Ontwikkeling integreren in de dagelijkse praktijk;
  6. Borgen van continuïteit in leiding en ontwikkeling.

Naast de uitwerking van deze stappen bespreken we diverse praktijkvragen van luisteraars. Zoals:

  • Als je een organisatie als “verwaarloosd” typeert, in hoeverre werp je dan niet een stigma/ brandmerk op de organisatie? In hoeverre loop je het gevaar dat er een self-fulfilling prophecy optreedt? 
  • Gewoon goed leidinggeven wordt steeds vaker als ‘onbelangrijk’, ‘oud’ of zelfs onnodig gezien. Toch zijn het juist de bouwsteen van niet- verwaarloosde organisaties. Hoe maak het belang van ‘gewoon goed leidinggeven’ invoelbaar bij professionals en managers?
  • Ligt de “schuld” principieel bij een bestuurder of managementteam of (deels) (ook) bij de Raad van Toezicht? ….in navolging van de schuldvraag bij de toeslagen affaire bijvoorbeeld?
  • Hoe kom je uit een patstelling tussen management en professionals? Ik heb in een organisatie gewerkt waar geen vertrouwen meer was in de directie en de directie het personeel als dwars wegzette. Dit resulteerde in steeds meer top-downmanagement. Hoe doorbreek je dit?

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Alle boeken van Joost kampen zijn te vinden in de boekenkast. Meer informatie over het boek Advieswerk in verwaarloosde organisaties vind je hier.

Wat is onmacht? Hoe komen we eraan en wat moeten we ermee? Tjipcast 114 met Jaap van ’t Hek

21 maart 2021 Filosofie, Leiderschap, Leren, Samenwerken, Veranderen

In deze podcast ontmoet ik Jaap van ’t Hek, organisatieadviseur en schrijver. Hij schreef een nieuw boek, samen met Leike van Oss over onmacht. Een boek dat dieper ingaat op taaie en moeilijke veranderingen die gaande zijn in organisaties en samenlevingen. De oorzaak is te vinden in een aantal fundamenten van samenleven, werken en organiseren die radicaal aan het verschuiven zijn. Denk aan marktwerking, de norm om continue te professionaliseren en de voortdurende druk om ‘beter te presteren’. Dat zijn verklaarbare mechanieken, maar hebben ook minder productieve en plezierige effecten. Onmacht kan zelfs destructief zijn. In hun nieuwste boek nemen Leike en Jaap het concept macht en onmacht onder de loep. Met tal van verbindingen tussen politiek, maatschappij en leiderschap in organisaties.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Leike van Oss en Jaap van ’t Hek hebben een aantal prachtige boeken geschreven over veranderen, leren en samenwerken. Zoals Onveranderbaarheid van organisaties, Onomkeerbaar en Ondertussen in organisaties. Het hele overzicht staat hier in de boekenkast. Meer informatie over het boek Onmacht vind je hier, net zoals enkele recensies.

Can you learn to be a high performance managerial leader? Tjipcast 105 with André de Waal (English)

5 februari 2021 Leiderschap, Leren, Samenwerken, Veranderen, Wetenschap 40:58

The research of André de Waal clearly shows that for an organization to perform at the highest level, the key is management. In this podcast we talk about high performance managerial leadership. We discuss De Waal’s High Performance Framework and the role that managers can play in transforming an organization in a high performance organization. We discuss five principes:

1. Future oriented and steadfast and disciplined

2. Informing, communicating and dialoguing & fast decision making and action-taking

3. Improving self and others & high performance in daily life

4. Externally and internally oriented

5. Creative improvement and fact based.

You can also check out the conversation at YouTube:

For Dutch listeners, you can check out the books of André de Waal at the online bookshelf!