Didactiek en Pedagogiek

Instructie – Toetsen – Vakmanschap – Voorkennis – EDI – Veiligheid – Leren lezen – Herhalen – Leerlingvolgsysteem – Rekenen – Vertrouwen – Pesten – Maakonderwijs – Checken van begrip – Kennis – Toetsrevolutie – Formatief handelen – Stress – Nieuwsgierigheid

Hoe zorg je ervoor dat leerlingen gemotiveerd teksten schrijven?

Het gaat niet goed met het schrijfonderwijs in Nederland. Dit is een zorgelijke ontwikkeling omdat leren schrijven op een heel wezenlijke manier samenhangt met tal van fundamentele lesactiviteiten zoals leren lezen (en begrijpen wat je leest), kennis opdoen over de wereld en ‘leren leren’ zoals een correcte samenvatting kunnen maken. Leerlingen goed een tekst laten schrijven is veel meer dan een verhaal opschrijven met interpuncties en gebruik van hoofdletters. Er zijn diverse genres waar leerkrachten hun leerlingen mee in aanraking kunnen laten komen. Denk aan een vertelling of procedure (stapsgewijze instructie). Elke genre kent een specifieke opbouw, voorbereiding en vraagt gerichte oefening. De ervaring leert dat dit schrijven (en lezen!) voor leerlingen erg de moeite waard maakt!

In deze podcast praat ik over het gebruik van genres met Suzanne van Norden en Femke Cools. Aan de hand van diverse voorbeelden uit de dagelijkse schoolpraktijk bespreken wat genres precies zijn, hoe je ermee aan de slag kan gaan en welke kennis leerkrachten nodig hebben. Ook laten we zien hoe werken met genres leidt tot leergierige leerlingen.

Over mijn gasten:

  • Suzanne van Norden is auteur van diverse boeken over schrijf- en taalonderwijs in het basisonderwijs en begeleidt scholen die hun schrijfonderwijs willen verbeteren.
  • Femke Cools is als bovenschools TaalPlusKlas-coördinator betrokken bij 8 Tielse VVE-scholen van 3 besturen. Ze traint teams op het gebied van taal en lezen en houdt zich momenteel veel bezig met de kwaliteitsverbetering van het schrijfonderwijs.

De boeken van Suzanne zijn absoluut aanraders. Check ze hieronder!

Iedereen kan leren schrijven, schrijfplezier en schrijfvaardigheid in het basisonderwijs

Wat een goede tekst! Gids voor schrijven in 10 genres voor het basisonderwijs

Hieronder vind je enkele foto’s van het werk van leerkrachten en leerlingen die in de podcast voorbijkwamen:

“Als je goed wilt nadenken over iets, dan moet je eens proberen om het op te schrijven”
Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Onderwijsnieuws: januari 2024

2024 is begonnen! En de (voor sommige toch wel sombere) maand januari zit erop. De zon schijnt en het voorjaar lonkt! We zetten het onderwijsnieuws op een rij en bespreken de belangrijkste 10 onderwerpen. In willekeurige volgorde: Rekenfout van de minister, nog 2 miljard NPO gelden niet besteed! Drempels weg naar het beroepsonderwijs. Wie is de mol en AI? Zingen in de klas voor taalontwikkeling. Lerarentekort op de formatietafel? Maak de lerarenopleiding gratis. Cocaine op het Franstalige ministerie van onderwijs. Collegereeks over holocaust en antisemitisme geschopt aan de Hogeschool Utrecht. Geen ov-studentenkaart voor de praktijkschoolleerlingen en stress in de aanloop naar de week van lentekriebels?

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Wat doen auctoraten in het voortgezet onderwijs?

Auctoraten passen in het rijtje naast de practoraten (mbo) en lectoraten (hbo). Een auctoraat is een vindplaats voor onderzoek en ontwikkeling in de school. Met onderzoek van, voor en door het voortgezet onderwijs geeft het een impuls aan de kwaliteit van onderwijs en is het een reflectie plek midden in de onderwijspraktijk. Auctoraten zijn een relatief nieuw fenomeen in Nederland. Mooie aanleiding om samen met stichting auctoraten een speciale podcast over auctoraten in het voortgezet onderwijs te maken.

Ik ga in gesprek met Mathilde Tempelman-Lam en Alex van den Berg. Mathilde is lid van het kwartiermakersbestuur Stichting Auctoraat in het VO, promovendus aan de Universiteit Utrecht en Alex is auctor hoge verwachtingen bij het openbaar onderwijs Groningen, lerarenopleider scheikunde en docent scheikunde. We gaan in op de onstaansgeschiedenis van auctoraten, bespreken diverse praktijkvoorbeelden en gaan in de op relatie met onderwijskwaliteit en de aantrekkelijkheid van het beroep docent. Voor meer informatie check www.auctoraat.nl

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe kan je anders kijken naar gedragsproblemen in de klas?

In deze podcast praat ik met Anton Horeweg. Hij is gedragsspecialist en heeft meer dan 35 jaar ervaring als leraar in het basisonderwijs. Hij is auteur van diverse onderwijsboeken en is een veelgevraagd spreker op scholen en congressen. We praten in deze podcast over gedragsproblemen in de klas. Wanneer spreken we van gedragsproblemen? Hoe ligt de relatie met traumatische gebeurtenissen bij kinderen? En wat vraagt dit van leerkrachten en professionals?

Anton schreef een aantal belangrijke boeken over gedragsproblemen en trauma verwerking bij kinderen. Hieronder is een selectie te vinden:

Handboek gedrag op school

De trauma sensitieve school

Een leerling die stil is

Dit is een verschrikkelijk boek

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

10 tips voor goed handschrift onderwijs

Vorig jaar maakten ik met Gerda Broekstra een podcast (aflevering 249) over het belang van goed leren schrijven op de basisschool. Daarop kwamen zoveel reacties dat we snel besloten om een vervolg te maken! In deze aflevering bespreken we tien praktische tips die direct toepasbaar zijn in de klas om leerlingen beter te laten schrijven.

Check hieronder de linkjes naar de bronnen, hulpmiddelen en didactische ondersteuning die we voorbijkwamen in het gesprek:

Schneider Base Senso Lichtjespen

Observatiebladen

Steeds Beter Schrijven

Scholing en cursussen

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Waarom moet mijn kind eigenlijk naar school?

In deze aflevering doe ik een stapje terug en bespreek ik een principiële vraag: Waarom moeten kinderen eigenlijk naar school? Ik ga hierover in gesprek met Pedro de Bruyckere. Hij schreef er (samen Glenn Whitman en Ian Kelleher) een heel leuk boek over. Tal van praktische vragen komen aan de orde, waarin de antwoorden telkens zoveel mogelijk wetenschappelijk worden onderbouwd. Wat is de functie van huiswerk? Wat moet je als ouder doen als je kind dreigt te blijven zitten? Hoe kies je een school uit? En heeft het zin samen huiswerk te maken? Je kunt het boek hier vinden. Veel luister en of kijkplezier!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wie wil er voor de klas?

In deze aflevering ontmoet ik Patricia Veldhuis, plaatsvervangend hoofdredacteur van NRC. Patricia schrijft al jarenlang over onderwijs en is drie keer genomineerd voor de Nationale Prijs voor de Onderwijsjournalistiek. Eind 2023 verscheen haar boek Wie wil er voor de klas? Wat er misgaat in het onderwijs en hoe het beter kan. De gevolgen van het lerarentekort beginnen steeds zichtbaarder te worden. Klassen worden regelmatig naar huis gestuurd, in sommige regio’s wordt er al rekening gehouden met een vierdaagse schoolweek en ook de onderwijskwaliteit staat hierdoor onder druk. Hoe heeft dit zover kunnen komen? Waarom kiezen zo weinig mensen voor het vak van leerkracht, wat doet de politiek (wel en niet) en waarom stoppen zoveel starende leraren in hun eerste jaren? Patricia besloot zelf zeven maanden voor de klas te gaan staan om op zoek te gaan naar antwoorden.

Linkjes die voorbijkwamen in het gesprek:

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Onderwijsnieuws: december 2023

2023 zit er bijna op. Samen met Peter Loonen blik ik terug op het onderwijsnieuws van 2023. We staan uitgebreid stil bij twee publicaties. Ten eerste het onderzoek in opdracht van ministerie van OC&W Vertrekredenen leraren en docenten in het po, vo en mbo. En vervolgens de nota geschreven door Theo Witte Naar een professionele cultuur voor het beroep van leraar. Ze raken wat ons betreft de kern van 2023: Het toenemende lerarentekort in Nederland wat hand in hand gaat met niveaudaling van leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs. Is er hoop? En wie wil er nog voor de klas? We kijken voorzichtig vooruit naar 2024.

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

De dagelijkse praktijk van kennisrijk en thematisch onderwijs op de basisschool

In deze podcast bespreken we de dagelijkse praktijk van het Nederlands Kennis Curriculum. Het Nederlands Kenniscurriculum (NKC) is een kennisgericht basisschoolcurriculum: een concrete en kennisgerichte invulling van de kerndoelen van het onderwijs in Nederland. Met het NKC kunnen scholen en leerkrachten zelfstandig hun onderwijs vormgeven. Hoe werkt dit in de praktijk? Hoe ga je er als team mee aan de slag? En hoe ziet de dagelijkse uitvoering eruit? Hierover praat ik met Wieteke de Wit, leerkracht op de Jan Ligthartschool in Arnhem. Ze is curriculum ontwikkelaar bij het NKC en Alex Koks. Projectleider van het Nederlands Kennis Kenniscurriculum (NKC) bij de School of Education and Society van Academica University of Applied Sciences. Expert op het gebied van curriculum implementatie en ontwikkeling in het PO.

Let op: Eerder dit jaar maakte in een speciale aflevering over de onderliggende bouwstenen van het NKC. Dit is aflevering 231 en is te bekijken via deze link.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Is het voor een cijfer? Hoe jongeren meer kunnen leren met minder stress

Jongeren ervaren steeds meer prestatiedruk en stress op school. Volgens Johannes Visser is dat niet zo gek: scholen zijn cijferfabrieken geworden waar het intussen meer om de prestatie draait dan om het leren. In zijn boek Is het voor een cijfer? laat Johannes zien wat alsmaar toenemende prestatiedruk voor effecten heeft op leerlingen (en docenten). Ook verkennen we kansrijke manieren om deze neerwaartse spiraal te doorbreken en de motivatie en het welzijn van leerlingen centraal te stellen op school.

Johannes was eerder docent Nederlands en schrijft al enkele jaren voor De Correspondent. Hij won tweemaal de Nationale Prijs voor onderwijsjournalistiek. In 2015 over het thema excelleren in het (voortgezet) onderwijs en in 2022 over een serie artikelen over kansenongelijkheid binnen het onderwijs. 

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!