Gaat ons onderwijs ten onder aan regels? Zijn we stiekem verslaafd geraakt aan prachtige onderwijsvisies die in de praktijk geen betekenis krijgen? Met Remko Keizerwaard ga ik in gesprek over wat voor soort leiderschap er nodig is om niet te verdwalen in dit type afspraken, vage teamdagen en onduidelijke visietrajecten. Hoe doorbreek je dat patroon? Hoe werk je als leider samen met je team en welke valkuilen kan je beter vermijden? En hoe komt het dat zoveel mooie ideeën stagneren wanneer er plannen, stuurgroepen en ontwikkelteams worden geformuleerd? Ondanks de vaak prachtige vergezichten en plannen, lijkt het wel alsof ons onderwijssysteem kickt op regeltjes, protocollen en structuren. Maar vernieuwing in combinatie met regels en controlemechanismen gaan niet goed samen. Hoe kicken we hier als onderwijsprofessional vanaf? Luister nu naar een nieuwe Tip van Tjip met onderwijsmanager Remko Keizerwaard!
In de afgelopen jaren zijn er grote verbeteringen in de bouw- en infrasector doorgevoerd wat betreft veiligheid en gezondheid. Denk aan harde maatregelen gericht op gevaarlijke stoffen, beschermingsmaatregelen en veilig werken. Daarnaast is er ook steeds meer aandacht voor preventie, gezondheid en bijbehorend veilig gedrag. Helaas is de bouw- en infra nog wel de dodelijkste sector in Nederland. Elk jaar gebeuren er ongelukken, soms helaas met dodelijke afloop. Daarnaast is het werk fysiek zwaar, waardoor het nodig om als professional extra belangrijk is bezig te zijn met duurzame inzetbaarheid, plezier, veiligheid en bijvoorbeeld herstel. De spannende vraag in de bouw en infrasector is of het mogelijk is sturing te geven aan het gedrag wat hierbij hoort. Je kunt verplichten of verleiden: maar zijn er andere manieren om naar gedragsverandering te kijken? Hierover ging ik in gesprek met Tjeerd Hobma, algemeen directeur van Volandis. Volandis is een kennis- en adviescentrum dat in het leven is geroepen voor werkgevers en werknemers. Is het volgens Tjeerd mogelijk sturing te geven aan gedrag of zijn er grenzen? En wat is de verantwoordelijkheid van werkgever en de werknemer zelf?
Het is niet al te ingewikkeld om in een organisatie omvangrijke en ambitieuze veranderplannen te formuleren. Maar als het niet in de dagelijkse werkpraktijk van collega’s specifieke betekenis krijgt, dan zal het bij plannen maken blijven. Veranderen in organisaties heeft veel meer met emotie, beleving en individualiteit te maken dan we soms willen denken. Niet alles is in teamsessies of heidagen op te lossen en ‘aan te gaan’. De kern van een veranderopgave ligt in de kwestie of het in de hoofden en harten van professionals kan komen. Een spannend begin van een gesprek met Marco de Witte over de essentie van veranderen. Rationele doelen vragen om concrete betekenis, ruimte om het te kunnen vervormen en zo eigen te maken. Dat is een kernopgave in een veranderproces die veel leiders maar lastig durven aan te gaan. Hoe ga je met deze spanningen om? Je kunt het nu beluisteren in Tjipcast 024!
Verslaving is een groot maatschappelijk probleem. Zo zijn er in Nederland ongeveer 1 miljoen mensen die zwaar en problematisch drinken. Maar van deze groep laat maar een kleine 80.000 mensen zich behandelen. En ongeveer 18% van de Nederlandse bevolking rookt dagelijks en is ‘verslaafd’. Waarom doen deze mensen dat? En waarom stoppen ze niet, het is immers levensbedreigend en zeker niet gezond! Verslaving is echter een complex verschijnsel. En afkicken blijkt niet makkelijk en vraagt om meer dan pure wilskracht. Er speelt vaak meer op de achtergrond zoals schaamte, onvermogen om te veranderen, sociale druk, eenzaamheid of meervoudige middelen afhankelijkheid. Verslaving is een chronische hersenziekte en vraagt specifieke hulp en begeleiding. Niet alleen het fysieke vraagt aandacht, in grote mate is het ook een gedragskwestie. In deze Tjipcast spreek ik hoogleraar verslaving en verslavingszorg Cor de Jong over verslaving, afkicken en kunnen minderen. We verkennen hoe verslaving werkt, hoe het ontstaat en op wat de belangrijkste aanknopingspunten zijn uit de wetenschap vandaag de dag.
Een lerende organisatie stelt de kerntaak richting zijn klanten centraal en is bereid elk werkproces, procedure of structuur ter discussie te stellen als deze geen waarde toevoegt. Maar hoe blijf je met elkaar scherp op deze kerntaak? En hoe voorkom je zinloze hiërarchie en vertraging zoals bureaucratie en doorgeslagen zelforganisatie? Met Simon van der Veer verkennen we belangrijke uitgangspunten voor een lerende organisatie zoals vakmanschap, autonomie, beslissingsbevoegdheid en de rol van historie en cultuur in een organisatie.
Veel organisaties besteden flinke tijd en energie aan activiteiten die weinig tot geen impact hebben. Meestal weten collega’s dit ook haarfijn te benoemen. Het zijn de klassieke studiedagen, de oeverloze vergaderingen, de neiging alles in visiedocumenten te verpakken en ga zo maar door. We zijn er dus wel bewust van, maar zijn niet in staat ermee te stoppen. Typisch een verslaving! In deze Tjipcast gaat Frank Hulsbos met Tjip in gesprek over dit ongewone perspectief op organisaties: verslaving en hardnekkige routines. Hoe kick je af? Waar begin je en wat te doen bij een terugval?
Snelheid, reactievermogen en wendbaarheid is voor een organisatie in de 21ste eeuw cruciaal. Je producten of diensten aanpassen aan de wensen van je klant, inspelen op innovatie en ondernemerschap zijn hierin belangrijke bekwaamheden. Maar hoe ontwikkel je snelheid in een organisatie? Hoe zorg je ervoor dat je niet te lang blijft praten, maar je rap van je stoel afkomt en aan de slag gaat? Wat moet je hiervoor kunnen en welk type leiderschap staat hierbij centraal? En welk leiderschap haalt juist de vaart uit een organisatie? Hierover gaat deze uiterst optimistische, toepasbare en vlotte Tjipcast met niemand minder dan Hans van der Loo!
Het gesprek dat ik voerde met Manon Ruijters over professionaliteit (Tjipcast 014) was ontzettend boeiend, interessant en zat vol met allerlei nieuwe vragen, inzichten en reflecties over mooi werk. We raakten er bijna niet over uitgepraat. En dat gebeurde dan ook nadat de opname stopte. Al gauw bedachten om dit een deel II te noemen en snel de recorder aan te zetten. Hierin bevraagt Manon mij! In niet meer dan 13 minuten blikken we samen terug op de eerste Tjipcast opnames. Bijzonder leuk en leerzaam! Eigenlijk meer een Tip voorTjip 🙂 De opname is niet alleen als gebruikelijke podcast te beluisteren, maar ook op youtube te zien. Check de link hieronder!
De meeste van ons kunnen precies het verschil uitleggen tussen een hele goede en slechte training of opleiding. Vaak doen we dit op basis van eigen ervaringen. Waar het kan gaan om de toepasbaarheid van aangereikte kennis, de ervaren begeleider of de prettige groep deelnemers waar iedereen elkaar uitdaagt en steunt om het maximale eruit te halen. Is het echter ook mogelijk dit soort ‘leerervaringen’ bewust te ontwerpen? Zijn er uitgangspunten en kenmerken van een ontwerpproces die de kans op krachtige leerprocessen’ groter maakt? Zodat ze baat hebben bij het individu, het team en de organisatie waar een professional werkt?
02.30 Opleiding als middel en geen doel en waarom leertraject een beter woord is
03.30 Leren geeft meer ruimte dan opleiden
06.00 Verplichten van leren, kan dat?
07.00 Wanneer maak jij het verschil? Meestal leer je dat niet op een school
09.30 Opleidingskunde als vak en discipline, leren in het werk, rond het werk en voor het werk
12.45 Verklaringen waarom er nog veel getraind wordt in organisaties
17.00 Diegene die het werk doen, staan aan de basis van het leertraject
21.00 De rol van HR(D) en trainingsprofessionals in organisaties
25.00 Benaderingen om naar ontwerpen te kijken
30.00 Leerdoelen, kan je daar mee werken als ontwerper?
33.00 Werk centraal stellen, van competentie naar bekwaamheid
36.00 Pleidooi voor de analyse (vaak wordt dit vergeten)
40.00 Evalueren die je constant, niet alleen op het einde
43.00 Enkele valkuilen. Teveel werken met ‘saaie methodes, durf verder te kijken dan een interview afnemen: dagboek bijhouden, filmpjes maken en andere tools benutten
43.30 Visie op leren, wat heb je daaraan als ontwerper?
45.45 Primaire proces van de organisatie heeft grote invloed op de leervoorkeur.Â
47.10 Meegaan in de dominante manier van leren als ontwerper, ook al kan dat niet altijd het best werken
47.55 Risico van te mooie woorden omtrent leren, praat en doe theorie
49.40 Passie om het werk te bestuderen, daar gaat het om!
Link naar een introductie artikel over ‘leren ontwerpen’ vind je hier.
In deze achtste Tip van Tjip ga ik dieper in op de vraag hoe organisaties erin kunnen slagen om opgedane kennis en expertise te delen tussen collega’s, teams of afdelingen. Dit naar aanleiding van twee recente projecten waar ik gevraagd ben om mee te denken hoe (en eigenlijk of) kennis van hun professionals beter deelbaar te maken is. Ik doe dit door een werkbare definitie van kennisdelen in organisaties te geven. Zo is informatie iets heel anders dan kennis. Een fout die nog veel gemaakt wordt. Daarnaast noem ik enkele principes die bevorderlijk zijn voor dit soort ‘deelprocessen’. Zo is kennis een resultaat van een leerproces. En leren vraagt om nieuwsgierigheid, urgentie of een aanleiding (een zogeheten ‘pull’ strategie). Ik sluit af met een aantal praktische tips hoe je deze ideeën kunt toepassen in je eigen werkpraktijk.
bekijk op YouTube
