Samenwerken en Teamleren

Professionele cultuur – Topteams – Talenten – Gespreid leiderschap – Samenwerken op afstand – Teamspeler – Onderlinge afhankelijkheid – Dynamiek – Feedback – Aanspreken – Gedoe in teams – Verwaarlozing – Flow

Hoe leidt de samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs tot betere onderwijskwaliteit?

Vandaag ben ik te gast bij Stichting Voorschool en Primair Onderwijs De Linge, tijdens hun jaarlijkse studiedag. De Linge bestaat uit zes integrale kindcentra, twee basisscholen en een peutergroep in de gemeente Lingewaard. En deze opname doen we dus niet in de studio, maar op een bijzondere locatie: De Vasim in Nijmegen, een bruisende ontmoetingsplek voor cultuur, sport en ondernemerschap.

Het thema van deze podcast is de doorgaande lijn voor leerlingen in een Integraal Kindcentrum, kortweg IKC. Een plek waar opvang, onderwijs en soms ook zorg samenkomen voor kinderen van 0 tot 13 jaar. Onder één dak, met één team en één gedeelde visie. Dat klinkt natuurlijk prachtig, maar hoe organiseer je dat eigenlijk? Welke rol spelen onderwijskundig leiderschap, samenwerking en vakmanschap? En vooral: hoe zorgt de verbinding tussen kinderopvang en onderwijs voor betere onderwijskwaliteit? Hierover ga ik in gesprek met Marjonel de Wit, directeur van IKC Marang in Angeren en Annemieke Keersemaekers, curriculumexpert, intern begeleider en leerkracht bij De Borgwal in Bemmel.

In dit gesprek bespreken we vragen als: Hoe ‘reist’ een kind eigenlijk door een Integraal Kind Centrum? Welke keuzes maakt een stichting om op integrale kindcentra in te zetten? Hoe werk je samen aan kwaliteit en wat vraagt dat van professionals, zowel in de klas als in de opvang en BSO? Ook kijken we naar dilemma’s, praktijkvoorbeelden en de toekomst van dit onderwijsmodel. Tussendoor stellen collega’s van De Linge vragen uit de praktijk waar we op reageren.

Check het hamburgermodel onderaan deze pagina! Eerder sprak ik overigens met Francis van Haandel en Linda Druijten over teamdynamiek. Een superaflevering om ook eens te beluisteren als het gaat om het versterken van onderwijskwaliteit. Check hier het gezamenlijk pedagogisch beleidsplan voor kinderopvang en onderwijs!

Hoe verzilver je als school hoge ambities in de dagelijkse praktijk?

Veel basisscholen formuleren grootse doelen: werkgeluk voor leraren, kansrijk leren voor ieder kind en een cultuur van samenwerking. Maar hoe vertaal je die ambities naar het klaslokaal, naar het team en naar de dagelijkse praktijk? In dit gesprek met Nathalie Bos, schooldirecteur van Openbare Basisschool Plantijn in Barneveld en Marian Brinkhuis, kwaliteitscoördinator bij dezelfde school verkennen we hoe een duidelijke visie en sterke cultuur kunnen uitgroeien tot een werkplek waar iedereen zich gezien voelt en waar leren centraal staat. Plantijn is onderdeel van onderdeel van stichting STEV stichting Eén Vallei. Een aantal highlights die in deze podcast voorbijkomen:

🌱 Een cultuur van leren en vertrouwen
Fouten maken mag en is zelfs noodzakelijk. Leraren tonen kwetsbaarheid, geven elkaar feedback en zijn zo een krachtig voorbeeld voor hun leerlingen.

🤝 Iedereen doet mee
Van directeur tot conciërge: iedereen voelt zich verantwoordelijk en draagt bij. Leiderschap betekent ruimte geven en vertrouwen hebben in het team.

📚 Hoge verwachtingen, kansrijk leren
De lat ligt hoog, maar ieder kind krijgt kansen op maat. Vakspecialisten versterken de kwaliteit van basisvakken en stimuleren samenwerking tussen collega’s.

Samen leren, creëren
Het motto van de school komt dagelijks tot leven. Ambitie, nieuwsgierigheid en werkgeluk versterken elkaar en maken van Plantijn een plek waar elke dag een beetje beter wordt.

Nieuwsgierig naar de boeken die voorbijkwamen in deze aflevering? Hieronder kan je ze vinden!

📖 Fouten maken mag
Beklemtoont dat leren onlosmakelijk verbonden is met het maken van fouten. Het creëert ruimte voor kwetsbaarheid, reflectie en groei binnen teams en klaslokalen.

📖 Christine Rubie-Davies – Raising the Bar
Toont aan dat hoge verwachtingen voor alle leerlingen essentieel zijn. Leerkrachten die geloven in het potentieel van hun leerlingen, stimuleren betere prestaties en meer zelfvertrouwen.

📖 Anthony Muhammad – (werken over schoolcultuur en hoge verwachtingen)
Bekend om zijn inzichten in hoe scholen een cultuur kunnen bouwen die gericht is op samenwerking, hoge doelen en gelijke kansen, ondanks verschillen tussen leerlingen.

📖 Arend Ardon – Doorbreek de cirkel
Richt zich op het doorbreken van ingesleten patronen in organisaties. Ardon laat zien hoe leiders en teams door zelfreflectie en het doorbreken van oude gewoontes ruimte maken voor vernieuwing en groei.

📖 Margaret de Wit – Making Shift Happen
Een praktisch handboek over verandermanagement in onderwijs en organisaties. Het geeft strategieën om ambities niet alleen te formuleren, maar ook echt te verwezenlijken.

📖 Gert Biesta – (diverse werken over pedagogiek en onderwijsvisie)
Biesta’s boeken onderzoeken de fundamentele doelen van onderwijs: kwalificatie, socialisatie en subjectificatie. Hij benadrukt dat onderwijs meer is dan kennisoverdracht — het gaat ook om persoonlijke en maatschappelijke vorming.

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe maak je als onderwijskundig leider werk van talentontwikkeling in je team?

In samenwerking met Klassewerkplek ga ik dit jaar opnieuw op zoek naar scholen die niet alleen goed onderwijs geven, maar ook investeren in werkgeluk. Want gelukkige leraren maken het verschil – voor zichzelf, voor hun collega’s én voor hun leerlingen. In deze aflevering spreek ik met Angelique van Hees, directeur van Openbare basisschool Bijvanck, onderdeel van Talent Primair en Cordula Rooijendijk, voorzitter College van Bestuur van Talent Primair. Met locaties in Gooi en Vechtstreek gaan hier ongeveer 5.000 leerlingen naar school!

In deze aflevering spreek ik met Cordula en Angelique over hoe hun scholen het predicaat Klassewerkplek hebben verdiend. Cordula licht toe waar de overkoepelende schoolorganisatie op inzet en Angelique deelt haar ontwikkelproces met de collega’s van op openbare basisschool De Bijvanck. De kracht van het team, een sterke focus op talentontwikkeling en continue professionele groei komen aan bod. We bespreken bovendien hele toepasbare methodieken om talent in beeld te krijgen zoals een geweldig toepasbare methodiek: de successlinger :-).

Aan bod komt ook hoe onderwijskundig leiderschap kan ontwikkelen op basis van wisselingen in het team. En hoe je als leider koers kan houden in relatie tot het thema ‘anders organiseren’, bijvoorbeeld vanwege uitdagingen gericht op het lerarentekort. Zo is er binnen de Bijvanck bewust veel aandacht voor het laag houden van de werkdruk, flexibel werken en het creëren van professionele ruimte voor jezelf. Talentontwikkeling is geen losstaand thema maar wordt gekoppeld aan onderwijskwaliteit en stichtingsbrede hoge verwachtingen. De leider is hierin egoloos en stuurt op hoge verwachtingen en impact voor alle leerlingen, aldus Cordula. Tot slot gaan we dieper in wat het predicaat Klassewerkplek hen heeft opgeleverd én geven ze enkele praktische tips voor andere scholen. Een inspirerend gesprek over visie, structuur en het aanjagen van positieve verandering binnen schoolorganisaties.

Wist je dat Cordula ook wetenschapper is en auteur van verschillende onderwijsboeken? Bijvoorbeeld: Eén jaar uit het leven van een basisschooldirecteur! En: Vijftien lessen die kleurrijke basisscholen ons aanraden. Aanraders!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat zijn de dimensies van een lerende (en professionele) schoolorganisatie?

Vandaag in Tjipcast: Anje Ros! Ze is leading lector bij het Kenniscentrum Leven Lang Ontwikkelen en lector ‘Goed leraarschap, goed leiderschap’ verbonden aan Fontys Educatie. In deze aflevering gaan we in gesprek over de vraag: Wat zijn de dimensies van een lerende schoolorganisatie? Hoe ontwikkel je als school bijvoorbeeld een gedeelde visie, stimuleer je teamleren en geef je ruimte aan gespreid leiderschap? En hoe verbind je onderzoek, praktijk en beleid met elkaar in een steeds complexer onderwijslandschap? Anje deelt haar inzichten, ervaringen en reflecties uit onderzoek én praktijk. We spreken over evidence informed werken, het bouwen aan een sterke feedbackcultuur – ook in relatie tot leiderschap – en de kracht én uitdagingen van samenwerken binnen én buiten de school. Ook praktische vragen komen aan bod: hoe begin je, wat vraagt dit van onderwijsprofessionals, en hoe houd je het werkbaar? Ben je schoolleider, leraar, beleidsmaker of gewoon nieuwsgierig naar hoe scholen samen leren? Dan is dit een aflevering die je niet wilt missen.

Check de shownotes op Tjipcast.nl voor modellen, artikelen en extra links. Bekijk de aflevering ook eens op YouTube of laat je reactie achter via Tjipcast.nl/vraag.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Werken aan werkgeluk in het onderwijs: Hoe doe je dat?

In samenwerking met Klassewerkplek ga ik dit jaar opnieuw op zoek naar scholen die niet alleen goed onderwijs geven, maar ook investeren in werkgeluk. Want gelukkige leraren maken het verschil – voor zichzelf, voor hun collega’s én voor hun leerlingen. In deze aflevering spreek ik met Babette de Vries, directeur van de Immanuelschool in Oudewater. Haar school ontving het predicaat Klassewerkplek en dat is geen toeval. We verkennen de rol van persoonlijk leiderschap, het versterken van talent, het creëren van focus en een gezonde werkcultuur. We bespreken hoe je als schoolleider een team ondersteunt, hoe samenwerking werkdruk kan verlagen en waarom werkgeluk geen luxe is, maar een fundament voor onderwijskwaliteit. Laat je verrassen door de kracht van kleine veranderingen die een groot verschil maken.

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Waarom hebben leerkrachten baat bij onderwijskundig coachen?

Vandaag duiken we in een thema dat steeds vaker opduikt in scholen, opleidingen en lerarenkamers: onderwijskundig coachen. Wat is het precies? Wat is het níet? En waarom is het zo’n krachtige manier om leerkrachten te ondersteunen in hun professionele ontwikkeling? Mijn gast is Tim van der Meulen, kerndocent bij Academica University of Applied Sciences. Samen met David Roelofs begeleidt hij dagelijks leerkrachten in hun werkpraktijk met als specialisatie onderwijskundig coachen.

In deze aflevering bespreken we de opkomst van didactisch coaching in de dagelijkse onderwijspraktijk. We nemen hiervoor als leidraad het boek Responsive Coaching van Josh Goodrich. Daarin wordt coaching niet gezien als vrijblijvend of vaag, maar juist als een doelgerichte en evidence-informed leerpraktijk. Denk aan samen lessen voorbereiden, feedback geven op instructie (in de klas) en ge-ent op het verbeteren van iemands vakmanschap. Onderwijskundig coachen toont in die zin overeenkomsten met de meester-gezelrelatie. We gaan in de podcast ook specifiek in op de methodiek en werkwijze.

We bespreken in deze podcast hoe je als coach én coachee effectief kunt samenwerken, wat deze aanpak vraagt van een schoolcultuur, en hoe je concreet aan de slag kunt met duurzame verbetering van onderwijs. Hier kan je meer lezen over de opleiding onderwijskundig coachen in de lespraktijk! En deze methodiek kent ook een interessante relatie met de Master excellent teaching aangeboden door Acadamica University of Applied Sciences.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe ga je als team aan de slag met het waarderingskader?

Het toezichtkader van de Inspectie van het Onderwijs is nog lang niet bij iedereen bekend. Vaak komt het pas in beeld wanneer er ‘iets aan de hand is’ op een school — en dat is eigenlijk zonde. Het waarderingskader kan juist een waardevol hulpmiddel zijn om actief te werken aan onderwijskwaliteit. Het biedt duidelijke aanknopingspunten voor gesprekken over kwaliteit en leerresultaten (de impact op leerlingen), en helpt scholen toewerken naar een gedeeld beeld van wat goed onderwijs inhoudt.

In deze aflevering ga ik in gesprek met Jelle Admiraal en Emile Joosse over de opbouw, inhoud en praktische toepassingen van het waarderingskader. Jelle Admiraal was lange tijd schooldirecteur en is nu onderwijsadviseur en trainer bij Waardeer je kwaliteit en Puzzel mij. Emile Joosse is kwaliteitscoördinator op de Kralingsche School in Rotterdam. Samen schreven ze het artikel Het waarderingskader als hulpmiddel in de schoolontwikkeling. We bespreken de belangrijkste startvragen, de structuur van het waarderingskader voor scholen, en delen voorbeelden uit de praktijk. Ook komt professionalisering aan bod — inclusief enkele suggesties. Check daarvoor deze link.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe bouw je als onderwijsleider aan een goed team?

Leiderschap is essentieel in een schoolorganisatie. Een leider geeft bijvoorbeeld richting (visie), bewaakt de professionele schoolcultuur en stuurt op effectieve communicatie en verbetering van werkprocessen. Maar dit leiderschap moet je ook krijgen van een team. Dit raakt een best ongrijpbare maar belangrijke concepten als vertrouwen, wederkerigheid, gezamenlijkheid en transparantie. Leiderschap is hiermee veel meer dan een functieschaal of hiërarchische positie. Hoog tijd om hier dieper in te gaan op de kenmerken van goed leiderschap en de relatie met teamontwikkeling. Ik praat hierover met Miriam Gouwens, directeur van Openbare Basisschool ’t Palet en Christel Wieman, voorzitter van het college van bestuur van Stichting Klasse in Gouda en omstreken. ’t Palet is recent Klassewerkplek geworden. Collega’s werken hier veel trots, plezier en passie in het onderwijs en waarderen het bijbehorende leiderschap. Wat kunnen we leren van deze schoolpraktijk? En hoe geeft Stichting Klasse praktisch handen en voeten aan collectief leiderschap? Luister nu!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe zet je teamsucces om in onderwijsresultaten?

Heel soms weet ik na het opnemen van een podcast dat er een vervolg moet komen. Dit was het geval toen ik vorig jaar de collega’s van basisschool De Octaaf sprak in de studio. Daarom ben ik samen met Paul Baan (oprichter van Klassewerkplek) naar Elburg afgereisd om het team te ontmoeten en een rondleiding door te school te krijgen. In deze podcast praat ik door met directeur Marieke Pluim en leerkracht Rick Leusink over de relatie tussen teamsucces en onderwijsresultaten. We bespreken stap voor stap en zo specifiek mogelijk hoe het team handen en voeten geeft aan een continue verbetercultuur, hoge verwachtingen en een rijke schooldag waar kinderen vooral veel kennis opdoen. Ook Paul Baan doet mee aan het gesprek! Hij legt tussendoor relaties met onderzoeksbevindingen en theoretische concepten om de werkdruk laag te houden en het werkplezier hoog! Heb je eerste aflevering nog niet gehoord? Ik kan je aanraden deze eerst even hier te beluisteren!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe leren schoolleiders samen in een stichting?

In deze aflevering ga ik dieper in de vraag hoe schoolleiders binnen een stichting effectief kunnen samenwerken aan curriculumontwikkeling en verbetering. We brengen in kaart hoe schoolleiders in één bestuur, ondanks verschillende onderwijspraktijken, gericht aan een gemeenschappelijke visie en werkwijze kunnen bouwen. Welke gemeenschappelijke structuren zijn behulpzaam? Hoe werk je aan samenhang? Hoe ga je om met verschil? En is dit een werkwijze waar andere scholen ook van kunnen leren? We duiken in onderwerpen zoals de professionele leergemeenschap, de rol van collective teacher efficacy, evidence-informed onderwijs en de rol die schoolleiders spelen in het bevorderen van een lerende organisatie. Luister mee naar deze boeiende dialoog en ontdek de uitdagingen en kansen van samenwerken op stichtingsniveau in het primair onderwijs.

Meer over mijn gasten aan tafel:

Ellen-Nieke Marsman. Directeur van openbare speciale basisschool Wissel in Tiel.

Toy Hertogh. Directeur van openbare basisschool De Distelvlinder in Culemborg.

Jan van de Ven. Directeur content bij Research ED. Research Ed heeft als opdracht het delen van evidence-informed onderwijsinhoud om zo het Nederlandse onderwijs duurzaam te verbeteren.

Deze aflevering maak ik op uitnodiging van Stichting Openbaar Onderwijs Rivierenland (OPO-R) en ResearchED. Hier kun je het koersdocument van OPO-R nog even teruglezen. De werkwijze waar Ellen-Nieke en Toy naar refereren is ge-ent op de high performing school (HPS) methodiek ontwikkeld door Academica University of Applied Sciences.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!