Episode Archives

Hoe is onderwijs de grote gelijkmaker?

Onderwijs wordt nog steeds gezien als de grote gelijkmaker in onze samenleving. Hier wordt veel over geschreven en gezegd door experts, wetenschappers, politici en beleidsmakers. Maar hoe raken deze ideeën en opvattingen de praktijk van alledag? Hoe geef je bijvoorbeeld les als leerlingen zonder ontbijt de school binnenkomen? Wat is het belang van kennis voor kinderen die niet met hun ouders naar de bibliotheek, het museum of boekhandel gaan?

Tijd om de praktijk aan het woord te laten. Ik ga in gesprek over gelijke kansen met de onderwijsprofessionals die zelf voor de klas staan en hier leiding aan geven. Aan tafel zitten Annemarie van den Berg, directeur van De Groene Vallei, Suzanne Schuijt, leerkracht in groep 4 en Marije Verkerk-Prins, kwaliteitscoördinator. De Groene Vallei is onderdeel van SKOVV, Stichting Katholiek Onderwijs Veluwe-Vallei.

We bespreken de impact van onderwijs op de leerlingen uit de buurt en hun ouders. Over ontbijten voordat school begint, de schoolweging, het belang van hoogwaardig onderwijs met hoge verwachtingen en waarom toegang tot kennis de essentie is van gelijke verwachtingen. Ook bespreken we hoe wetenschappelijk geïnformeerd les te geven, waarom het kennen van je populatie zo belangrijk is, de invulling van co-teaching en het handen en voeten geven aan voortdurende samenwerking als schoolteam.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Onderwijsnieuws: april 2024

Het is april en ik heb het nog nooit zo koud gehad in deze maand. Ik dacht dat het alleen maar warmer ging worden door de klimaatverandering? En het blijft ook maar regenen. Er is ook goed nieuws, want Peter gaat weer op meivakantie. Maar maak je geen zorgen, we hebben al het relevante onderwijsnieuws voor je op een rij gezet! Zodat je gerust de laptop kunt dichtklappen, het lokaal kunt afsluiten en van twee weken welverdiende rust kunt genieten.

Alle onderwerpen die voorbijkwamen deze maand:

Schaken op school is goed voor alles. Of kun je net zo goed gaan voetballen? – Burgerschap nieuw verplicht examenonderdeel voor mbo-studenten, ook voor het hbo en wo? – Kabinet wil dat schoolleiders en leerkrachten meer te zeggen krijgen over lesmethoden, toetsen en geld – Urenuitbreiding moet lerarentekort helpen bestrijden – Bewegingsarmoede – Vmbo, havo en vwo in één klas: het werkt (behalve voor de leraar) – Accountantsbureau KPMG Nederland heeft een boete van 25 miljoen dollar gekregen vanwege examenfraude – Vrouwen houden universiteit draaiende, maar krijgen geen waardering – Zo strijdt Utrecht tegen ongelijkheid tussen basisschoolleerlingen – De Staat van het onderwijs – Extern ingehuurde docenten bijna twee keer zo duur – School tijdens Eid al-Fitr?

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Wat is het geheim van een goede medewerkersreis voor startende schoolleiders?

Het schoolleiderstekort is in Nederland op sommige plekken groter dan het lerarentekort. Het is daarom belangrijk na te denken hoe ervaren managers (bijvoorbeeld werkzaam in de zorg of financiële sector) kunnen zij-instromen in het onderwijs. De zogeheten ‘medewerkersreis‘ biedt hier interessante perspectieven op. Het gaat over de start van je reis, de intake en de belangrijke tussenstops om op een duurzame manier verbonden te blijven aan het onderwijs. Deze reis maakt wel degelijk het verschil! Teveel professionals in het onderwijs verlaten de sector na relatief korte tijd. Zeker ook schoolleiders!

De vraag is dus: Hoe voorkom je dat? En hoe slaag je erin schoolleiders wel aan je te binden als school? Bestuur en misschien wel regio? Hierover ga ik in gesprek met Gerdo van den Burg, directeur bij basisschool Het Atelier in Zwolle. Gerdo is zij-instromer. En Inge Brummel, HR adviseur bij Stichting Openbaar Onderwijs Zwolle. OOZ biedt onderwijs aan in de regio Zwolle en regio op 37 scholen. Er werken meer dan 2.000 onderwijsprofessionals en er gaan ongeveer 12.000 leerlingen naar een OOZ school. Deze aflevering is gemaakt in samenwerking met het Arbeidsmarktplatform primair onderwijs.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe vinden vluchtelingen hun weg in de Nederlandse samenleving? En welke rol speelt onderwijs hierin?

Helaas vluchten er nog steeds jonge mensen hun geboorteland vanwege vervolging, oorlog of geweld. Soms zijn dit studenten die in Nederland hun studie weer proberen op te pakken. Hoe vinden deze jonge mensen hun weg in de Nederlandse samenleving? Is het mogelijk ‘deze professionele draad’ weer op te pakken? En hoe worden vluchtelingstudenten gevormd door hun historie en levensloop?

Het project De poort van hoop van Hogeschool Utrecht voerde een actie-onderzoek uit naar bovenstaande identiteitsvragen. Het doel van dit onderzoek is om meer zicht te krijgen op het zoekproces van vluchtelingstudenten in hun nieuwe samenleving en de vele keuzes waar zij voor komen te staan. Ze schreven er een bijzonder boek over! In deze podcast ga ik met Hanke Drop en Oumar Barry in gesprek over hun bevindingen en inzichten.

Meer over mijn gasten:

Hanke Drop, van huis arabist en islamoloog. Hanke is senior onderzoeker bij de hogeschool Utrecht, specifiek bij de opleiding kunstvaktherapie bij het lectoraat normatieve professionalisering.

Oumar Barry. Hij ontvluchtte Guinee in West-Afrika. Oumar woont nu in Nederland en volgde een Master interculturele communicatie aan de Universiteit Utrecht. Hij is ook medeoprichter van de Andin Foundation. Deze stichting zet zich in om bruggen te slaan tussen Nederland en verschillende landen die in ontwikkeling zijn. Oumar is ook commissielid bij de gemeenteraad van Utrecht voor de partij één Utrecht, met in de portefeuille jeugd, welzijn en sport.

Meer weten over het boek? Check deze link!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat is de staat van ons onderwijs anno 2024?

De Staat van het Onderwijs is het jaarlijkse verslag van de Inspectie van het Onderwijs over wat er goed gaat in het onderwijs en waar verbeterpunten liggen. Het rapport is gisteren verschenen en ik ga erover in gesprek met Ria Westendorp. Ria is waarnemend inspecteur-generaal van het onderwijs en directeur Toezicht Primair Onderwijs en Kinderopvang bij de Inspectie van het Onderwijs.

Aan het gesprek doen mee: Vincent Edelman, leerkracht in groep 7 en 8 bij basisschool ‘t Schrijverke in Hellevoetsluis en Master student Curriculum Ontwikkeling van Primair Onderwijs (COPO) aan de Radboud Universiteit. En Anneke Huiskamp, directeur van Daniël de Brouwerschool in Wilp, een katholieke regioschool voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs. 

We bespreken de volgende thema’s in de podcast: stand van zaken basisvaardigheden primair onderwijs, effecten van ondermaats onderwijs op gelijke kansen, het belang van een krachtige kwaliteitscyclus, de rol van besturen en koepels, organisatie en inrichting (autonomie, vrijheid of vrijblijvendheid), passend onderwijs en samenwerking over grenzen van scholen heen, het lerarentekort, burgerschap en herstelopdrachten, tijd voor een innovatieverbod (?) en tot slot bespreken we enkele langere lijnen die in het rapport naar voren komen.

Je kunt de staat van het onderwijs 2024 hier downloaden. En hier vind je het artikel waar Vincent op het einde van het gesprek naar refereerde gericht op gaten dichten met kennis in relatie tot gelijke kansen.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Waarom is het tijd voor ambitiebewust onderwijs?

We vinden het tegenwoordig bijna vanzelfsprekend dat studenten en professionals (hoge) ambities hebben. Toch is dit veel minder het geval wanneer we aan kinderen denken die naar de school gaan. Maar het blijkt dat kinderen wel degelijk ambities hebben. Dat kan heel concreet zijn (ik wil de beste keeper worden van Nederland) of breder (ik wil alles leren over vliegtuigen). Volgens mijn gasten is het de moeite waard om deze ‘doelen’ met leerlingen te bespreken. En om ze zelfs om te zetten naar actie. Volgens Froukje en Jolien maakt dit ‘leerenergie’ los. Het kan zijn dat er dieper liggende gedachten onder deze ambities schuilgaan of hele concrete persoonlijke ervaringen. Het zorgt ervoor dat leerlingen in aanraking komen met nieuwe werelden en bijzondere ervaringen opdoen.

Froukje heeft een onderzoek gedaan naar de relatie tussen ambities van kinderen en leren. En nu is ze samen met scholen een beweging gestart om werk te maken van ambitie bewust onderwijs. Jolien doet hier als leerkracht aan mee en deelt in de podcast haar ervaringen om dit soort gesprekken en projecten uit te voeren met leerlingen.

Over mijn gasten:

  • Froukje Hoobroeckx is onderwijsadviseur bij Sardes, een onderwijskundig onderzoeks- en adviesbureau. Eerder stond ze voor de klas als docent Nederlands in het voortgezet onderwijs en was ze schooldirecteur in het primair onderwijs.
  • Jolien van der Ven is leerkracht op de Lukasschool in Utrecht en samen met Annelies Maas één van de kartrekkers van de ambitieclub op haar school.

Bronnen die in het gesprek voren kwamen:

Kansen vergroten met ambitiebewust onderwijs

Vitamines voor groei, ontwikkeling voeden vanuit de self-determinatie theorie

De Grit factor, de kracht van passie en doorzettingsvermogen

Over het essay: Waar een wil is .. Over ambities van leerlingen benutten en bevorderen

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe krijgen we pestgedrag de wereld uit?

In deze aflevering praat ik met Kees van Overveld over pesten. Kees is gedragsdeskundige, onderwijsexpert op het gebied van klassenklimaat, gedrag en sociaal emotioneel leren en auteur van diverse onderwijsboeken. We bespreken de kenmerken van pestgedrag, de relatie met groepsvorming in de klas en de rol die de leerkracht hierin heeft. We blikken ook terug op de afgelopen jaren waarin er verschillende beleidsinitiatieven zijn geweest om pesten de wereld uit te helpen. Wat heeft wel geholpen, wat ook niet? Tot slot bespreken we wat leerkrachten wel en niet kunnen doen om succesvol pesten de kop in te drukken. Hier vind je meer artikelen van Kees over pesten, groepsgedrag en kansrijke interventies.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Welke rol spelen educatieve uitgevers in ons onderwijs?

Elke school in Nederland gebruikt lesmethoden om onderwijs te geven aan leerlingen, scholieren en studenten. Deze lesmethoden (ook wel leeroplossingen genoemd) vallen uiteen in lesboeken, werkboeken, online leeromgevingen en andere zogeheten ‘leeroplossingen’. Educatieve uitgeverijen maken deze methoden. In Nederland wordt dit bewust overgelaten aan commerciële organisties. Deze uitgeverijen werken vaak samen met onderwijskundigen, leerkrachten, docenten en experts. De redenering is dat deze marktwerking leidt tot continue kwaliteitsverbetering, variatie en meer keuzemogelijkheid.

Het is mij echter ook opgevallen dat er in de afgelopen jaren in toenemende mate kritiek is op educatieve uitgevers. Methoden zouden te makkelijk zijn, alleen nog maar digitaal, ‘oppervlakkig’ en niet geënt op wetenschappelijk onderzoek. Er wordt echter weinig met deze educatieve uitgeverijen gesproken over kwaliteit, de totstandkoming en de uiteindelijke samenstelling van leermaterialen. Hoog tijd om hier verandering in te brengen. Ik benaderde drie grote educatieve uitgevers (Noordhoff, Malmberg en Boom) voor een podcast gesprek over onderwijskwaliteit, gebruik van wetenschappelijke inzichten en de huidige onderwijs uitdagingen in Nederland.

Ik zit in deze podcast aan tafel met Petra van der Veen, segmentmanager basisonderwijs bij Noordhoff, Gemma Jissink, uitgever Nederlands voortgezet onderwijs en mbo bij Boom en Ina Bruining, portfoliomanager talen VO bij Malmberg.

Tijdens de start van de podcast bespreken we enkele onderwijsboeken. Hieronder staan ze opgesomd (in willekeurige volgorde).

Boom Nederlands voor het MBO

Kern Nederlands Taal & Cultuur

Leesrijk met talent

Rijke taal (v)mbo

Getal en ruimte

Getal en ruimte junior

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Onderwijsnieuws: maart 2024

Maart roert zijn staart, maar het onderwijs ook. Het is maandag 1 april (geen grap), de zomertijd is ingegaan en Peter en ik nemen het onderwijsnieuws van de maand maart systematisch door. En er was nieuws! De lijst is lang, dus we beperken ons tot de top 10.

Alle onderwerpen die voorbijkwamen deze maand:

Groningen mogen een toga dragen en krijgen promotierecht, zowel in de Toeslagenaffaire als bij DUO zie ik een overheid die discrimineert, Pabo Emmen hoopt op meer mannelijke studenten, Het woord afgestudeerd in de ban, Week van hoogbegaafdheid, Studenten mogen sinds een jaar in beroep bij de Raad van State: ‘Soms denk je: formeel heb je het recht, maar moreel past het niet, Italiaanse universiteit blijkt nep: geneeskundediploma’s zijn niets waard, Beter onderwijs begint op de pabo Onrust over de uitslag doorstroomtoets, Estland als voorbeeld om jongengeren weer aan het lezen te krijgen, Overheid moet haast maken met herwaardering van het (v)mbo, Nieuwe Utrechtse bangalijst, Focus op de basis, Geen lelies naast de basisschool, Beroepsopleidingen moeten stages doelgerichter inzetten, Een leven lang leren, behalve in groep acht en Minister van Onderwijs onderzoekt verlaging leerplichtleeftijd naar 4 jaar

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Is het tijd voor meer zingeving en levensbeschouwing in het onderwijs?

Te gast in de studio is hoogleraar Gerdien Bertram-Troost. Ze richt als wetenschapper zowel op godsdienst en levensbeschouwing, als ook op brede levenbeschouwelijke vorming van kinderen en jongeren. We gaan in deze podcast in gesprek over hoe onderwijs inherent samenvalt met fundamentele levensvragen die op jongeren afkomen. Bijvoorbeeld wanneer kinderen naar school gaan en ze onderlinge verschillen, opvattingen en geloofsovertuigingen van elkaar ontdekken. Hoe ga je daar als school goed mee om? Ook leven we in een geïndividualiseerde samenleving. Opvallend is dat jongeren meer en meer persoonlijke levensbeschouwelijke vragen hebben. De grote interesse in mindfulness, boeddhisme en stoïcisme laat dit bijvoorbeeld duidelijk zien. School is daarom bij uitstek een plek voor betekenisvolle zingeving en levensbeschouwing!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!