Episode Archives

Hoe volgt mbo instelling Firda de ontwikkeling van burgerschap bij hun studenten?

3 oktober 2024 Filosofie en Verdieping

Dit is de derde aflevering in een vijfdelige serie. De eerste aflevering ging over de geschiedenis van burgerschap. In de tweede aflevering verkennen we hoe burgerschap er uit kan zien in de dagelijkse schoolpraktijk. En in deze aflevering staat het ‘meten’ en monitoren van burgerschap centraal. Hoe volg je de ontwikkeling van burgerschap bij jongeren? Wat is zinvol om wel en niet te doen? We concentreren ons in deze aflevering op de onderwijspraktijk van Firda. 

Hoe geeft deze mbo-instelling handen en voeten aan burgerschap? We bespreken dit aan de hand van een lopend onderzoek naar burgerschapsontwikkeling in samenwerking met hoogleraar Arjo Klamer. Ook scholen in andere sectoren kunnen van de praktijk bij Firda leren. Het evalueren van de effecten van burgerschapsonderwijs gebeurt natuurlijk ook in PO en VO. Dit naar aanleiding van de wettelijke burgerschapsopdracht, in het MBO zijn de kwalificatie-eisen het uitgangspunt. 

Deze podcast maak ik samen met het Expertisepunt Burgerschap. Samen maken we een reeks van vijf speciale afleveringen over burgerschap in het onderwijs. Van aanleiding naar praktijk, van kennis naar handelen. Volg deze afleveringen en je bent helemaal bij als het gaat om burgerschap! Meer weten? Kijk voor meer informatie op www.expertisepuntburgerschap.nl

Nog wat meer informatie, bronnen en linkjes die in het gesprek naar voren kwamen:

Meer informatie over mijn gasten aan tafel:

  • Mathijs de Jong en Alinda Kiel. Zij coördineren bij Firda vanuit het expertisecentrum het burgerschapsonderwijs. Dit doen ze in samenwerking met werkgroepen van docenten uit verschillende mbo-colleges. Daarnaast werken we bij NHL Stenden (hogeschool) en zijn ze betrokken bij het opzetten en verzorgen van post-hbo-leergangen burgerschap in het mbo.
  • Arjo Klamer, gasthoogleraar humane economie aan de vrije universiteit in Amsterdam. In deze context ook als consultant betrokken bij het onderzoek.
Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Onderwijsnieuws: september

1 oktober 2024 Didactiek en Pedagogiek 22:46

De herfst is begonnen en dat geldt niet alleen voor het weer. Bezuinigingen, minder instroom van (internationale) studenten, Red het onderwijs komt met een boek en een onderzoek naar fouten maken. En het blijkt dat bijna de helft van de leerlingen niet of bijna nooit poept op school. Kortom veel en gevarieerd nieuws deze maand! Peter en ik nemen de hoofdpunten door in 20 minuten.

Alle onderwerpen die voorbijkwamen deze maand:

Hoe gaan kinderen om met fouten maken? – Welke opleidingen gaan er straks sneuvelen? –  Stoppen met studentevaluaties? – MBO student Daan laste de hele zomer door – Stress door opeenstapeling stage, studie en bijbaan – Haal nu je vmbo en mbo diploma inéén – Verbod op telefoon in de klas bleek toch behoefte aan – Poepen op school, liever niet – Leraar in de klas of, niet excursies begeleiden – Taal- en rekentoets hebben lerarentekort vergroot maar kwaliteit pabo niet verbeterd – Bezuinigen in het hoger onderwijs – Red het onderwijs!

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Hoe kijk je als onderwijsteam eens wat vaker in de spiegel?

29 september 2024 Samenwerken en Teamleren

In de afgelopen jaren heeft SKO West Friesland een zelfevaluatie methodiek ontwikkeld om de opbrengsten gericht op rekenen en lezen te verbeteren. SKO West Friesland is een schoolbestuur met 22 scholen. De zelfevaluatie is een ‘manier van werken’ en fungeert als spiegel om tussentijdse opbrengsten kritisch te analyseren en om vervolgens naar het eigen leerkracht handelen te kijken. Elke school binnen SKOWF werkt met deze methodiek en er wordt onderling veel uitgewisseld en van elkaar geleerd. De zelfevaluatie is in de kern simpel en bestaat uit vier steeds terugkomende fasen: verzamelen, integreren, interpreteren en handelen.

In deze aflevering praat ik over ontstaangeschiedenis, werkwijze en resultaten. Aan tafel zit Martin Ooijevaar, directeur onderwijs bij SKO WestFriesland. En Ilse Borst, leerkracht in groep 1/2. Ook deed Ilse onderzoek naar de werking van de zelfevaluatie in het kader van haar Master onderwijswetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Ze schreef er haar stageonderzoek over.

In deze podcast hoor je diverse fragmenten waar collega’s van verschillende scholen aan het woord komen die werken met de zelfevaluatie. Ze delen ervaringen, reflecties en opbrengsten. Aan de hand deze ervaringen leggen we de werkwijze, onderliggende filosofie en opbrengsten zo concreet mogelijk uit. Ook delen we tips hoe scholen samen kunnen werken om te werken aan onderwijsverbetering.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Nieuwsgierig naar de visie op het jonge kind opgesteld door PCBO? Bekijk het bestand via deze link!

Hoe werk je opbrengstgericht met jonge kinderen?

26 september 2024 Didactiek en Pedagogiek

Op uitnodiging van PCBO Rotterdam Zuid ben ik te gast bij basisschool De Klaver Carnisse. Ik ga in gesprek over opbrengstgericht werken en het jonge kind. Hoe werk je vanuit een stevige visie op leren? Hoe zorg je voor een doorlopende leerlijn vanaf jonge kinderen tot groep 3? Hierover ga ik in gesprek in deze speciale aflevering. En we doen dat op een hele speciale en leuke manier: we behandelen concrete leservaringen!

We bespreken de volgende thema’s: Het belang van spel en samen spelen, het bieden van een rijke leeromgeving zoals speelhoeken en themahoeken. Dagelijks werken met voorbeelden en het geven van instructie en uitleg bijvoorbeeld gericht op taalontwikkeling. Ook staan we stil bij hoe te observeren tijdens de les en de kracht van de kleine kring.

Ik praat met Sacha Ipenburg – Aalbers, adviseur jonge kind bij PCBO, Sharoney  Zechiël, adjunct-directeur van basisschool De Klaver Carnisse en Fieke Diepenhorst, leerkracht groep 1 bij de Hoeksteen.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Nieuwsgierig naar de visie op het jonge kind opgesteld door PCBO? Bekijk het bestand via deze link!

Wat kunnen we doen tegen online pesten?

22 september 2024 Leiderschap en Verandermanagement 51:33

Pesten kan zowel kinderen als volwassenen kan treffen, zowel op school als tijdens het werk. Een steeds groter wordend probleem is online pesten. Pesten heeft vaak grote impact op het zelfvertrouwen, het welzijn en de mentale gezondheid van slachtoffers. Het tegengaan van pesten vereist een gezamenlijke inspanning van ouders, leraren, collega’s en de bredere gemeenschap. Door bewustwording te creëren, open communicatie te bevorderen en duidelijk op te treden tegen pestgedrag is het mogelijk een omgeving te creëren waarin iedereen zich veilig en gerespecteerd voelt. Maar hoe pak je dat aan?

Preventie, ondersteuning en educatie spelen hierin een cruciale rol. Maar dit is zo makkelijk nog niet. Helemaal nu jongeren zich steeds meer in een online wereld begeven. Hoe krijgen we toegang tot ‘deze digitale wereld’? Waar begin je? Wat voor gesprek voer je met jongeren en is het uiteindelijk mogelijk online pesten geheel aan banden te leggen? Ik praat hierover met Bamber Delver en Kees van Overveld.

Wist je dat het tussen 23 en 27 september de week tegen pesten is? Dit jaar is het thema ‘Denk na als het om geklets gaat’. Kijk voor meer informatie op website van Stichting school en veiligheid.

Meer over mijn gasten aan tafel:

  • Bamber Delver, hoofddocent Nationale Opleiding MediaCoach. Schrijver van het handboek tegen pesten.
  • Kees van Overveld, gedragsdeskundige, onderwijsexpert op het gebied van klassenklimaat, gedrag en sociaal emotioneel leren. 

Tijdens het gesprek komen we terug op twee eerdere afleveringen over pesten. De eerste over hoe pesten tegen te gaan op school en een verdiepende aflevering over pestgedrag met Kees van Overveld.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe realiseer je passend én pakkend onderwijs voor ieder kind?

19 september 2024 Didactiek en Pedagogiek

De Laurens-Cupertinoschool in Rotterdam Zuid werd afgelopen jaar benoemd tot één van de klassewerkplekken van Nederland. De Laurens-Cupertinoschool geeft onderwijs aan leerlingen die in aanmerking komen voor speciaal basisonderwijs (SBO). Samen leren, persoonlijke ontwikkeling en een gelukkige schooltijd zijn belangrijkste waarden binnen de school. Het team biedt passend en pakkend onderwijs aan. Daarmee is er ruim aandacht voor de basis zoals taal en rekenen, maar wordt er ook tijd gemaakt om samen te koken, te sporten en zelfs te zwemmen! We gaan in deze aflevering uitgebreid in op de curriculumdoelen van het team, de manier van samenwerken en hoe ze handen geven aan betekenisvol en nabij onderwijs. Een buitengewoon professioneel en scherp verhaal over keuzes maken, knettergoed lesgeven, leerlingen zien en hoge verwachtingen rondom teamontwikkeling. Luistertip!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl

Meer over mijn gasten aan tafel:

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe werk je aan een programma?

15 september 2024 Samenwerken en Teamleren 0:52:02

Steeds meer organisaties kiezen voor een programmatische aanpak om aan de slag te gaan met complexe vraagstukken. Dit biedt met name toegevoegde waarde wanneer het nodig is om over de grenzen van organisaties heen samen te werken, de opgave vooraf niet 100% scherp de definiëren is en er veel mensen bij zijn betrokken. Een programma vormgeven, sturen en er leiding aan geven vraagt specifieke kennis, vaardigheden en gereedschap. In deze podcast praten we over de kenmerken van een programma, de stadia van verkenning en opbouw, de uitvoering en uiteindelijke afbouw. We zoomen in op de leiderschapsbekwaamheden van een programmamanager en de vermogens die nodig zijn in de organisatie(s) om uiteindelijk impact te maken en waarde toe te voegen.

Te gast zijn Björn Prevaas en Niels van Loon. De schrijvers van het recent verschenen boek Werken aan Programma’s, handboek voor de programmamanager. In deze podcast bespreken we allerlei onderwerpen waarlangs het boek is opgebouwd. Denk aan het belang van een gedragen programmavisie, kenmerken van een programma, de definitie van doelen en baten, vooruitdenken over besluitvorming, tussentijds bijsturen, omgaan met complexiteit en hoe leiding te geven aan samenwerking.

Ik wil hun nieuwe boek van harte aanbevelen! Het is met recht een ‘handboek’ te noemen. Zo worden er veel concepten besproken, actuele literatuur toegelicht en aan de hand van diverse voorbeelden verdieping aanboden (met handige werkvormen!).

Vergeet zeker niet de eerdere aflevering over programmamanagement te checken met Björn en Niels!

Hieronder nog enkele boekentips als je meer wilt weten:

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Begrijpend lezen in een doorlopende lijn

8 september 2024 Didactiek en Pedagogiek

Wanneer je als kind niet goed leert lezen, is het later zeer uitdagend om mee te kunnen komen in onze maatschappij. Leren lezen is een kerntaak voor elke basisschool. Leren lezen en het bevorderen van gelijke kansen zijn nauw aan elkaar verbonden. Toch is de kwaliteit van lesgeven op het gebied van lezen onder de maat. Nederland doet het vergeleken met andere landen elk jaar een beetje minder als het gaat om lezen. Steeds meer leerlingen hebben moeite met het begrijpen van een tekst. En dat heeft grote alledaagse gevolgen. Een recept van de dokter nalezen, een recept uit een kookboek doornemen of vacatures uitpluizen: mensen lezen de hele dag. Waar gaat het mis in het primair onderwijs? En bovenal: Hoe kunnen we het tij keren?

Voor een integrale aanpak op het gebied van begrijpend lezen is het nodig diverse factoren bij elkaar te brengen. Woordenschat, kennis van de wereld, hoogwaardige instructie en bovenal: een doorlopende lijn voor leerlingen. Over deze visie op lezen ga ik in gesprek met expert taal- en leesonderwijs Marita Eskes aan de hand van haar laatste boek: Begrijpend lezen in een doorlopende lijn.

Marita Eskes heeft gewerkt als leerkracht, leescoördinator en remedial teacher in het basisonderwijs. Ze is bekend als auteur van het boek Technisch lezen in een doorlopende lijn. Marita begeleidt basisscholen bij het versterken van de onderwijskwaliteit en het verbeteren van de leesresultaten samen met Marcel Schmeier. Check voor meer informatie: www.gewoongoedlesgeven.nl

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe ziet burgerschap eruit in de dagelijkse schoolpraktijk?

5 september 2024 Filosofie en Verdieping 44:55

In deze podcast gaan we het hebben over burgerschap. Dit is de tweede aflevering in een vijfdelige serie. De eerste aflevering ging over de geschiedenis van burgerschap en verscheen midden juni. In deze tweede aflevering verkennen we hoe burgerschap uit kan zien in de dagelijkse schoolpraktijk. Hoe werk je aan een logische samenhang? Hoe dien je burgerschap als onderwijsteam te benaderen?

Ik ga hierover in gesprek met Hessel Nieuwelink, lector Burgerschapsonderwijs aan de Hogeschool van Amsterdam. En Hans Teunissen, bestuurder bij De Nassau. Een middelbare school in Breda voor mavo, havo, vwo, gymnasium en tweetalig onderwijs. Hans is ook vicevoorzitter van het landelijk bestuur van D66. In 2023 was hij ook lid van de Tweede Kamer. 

Deze podcast maak ik samen met het Expertisepunt Burgerschap. Samen maken we een reeks van vijf speciale afleveringen over burgerschap in het onderwijs. Van aanleiding naar praktijk, van kennis naar handelen. Volg deze afleveringen en je bent helemaal bij als het gaat om burgerschap! Meer weten? Kijk voor meer informatie op www.expertisepuntburgerschap.nl

Boeken en bronnen die in het gesprek voorbijkomen vind je hieronder:

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat hebben kansenongelijkheid en tijd met elkaar te maken?

1 september 2024 Innoveren en Verbeteren 0:49:48

Als je erover nadenkt is tijd eigenlijk het meest kostbare dat we hebben. Je kunt tijd maar één keer ‘besteden’ en daarna komt het nooit meer terug. Gek genoeg gaat het in ons onderwijs niet vaak over de relatie tussen tijd en gelijke kansen. De ene tijdsbesteding is misschien meer ‘waard’ dan de ander. Echter, hoe breng je tijd scherp in kaart? En op basis waarvan maak je dan keuzes? En breder kunnen we onszelf als onderwijsprofessional de vraag stellen: Welke invloed heeft tijd op de kansen van leerlingen? Is er überhaupt genoeg tijd om alle onderwijsdoelen te behalen? En hebben bepaalde leerlingen recht op meer ’tijd’ dan andere leerlingen?

Mijn gast Marjolein Ploegman heeft een boek geschreven over tijd in het onderwijs. Met de titel Kansengelijkheid, een kwestie van tijd brengt ze aantal taaie kwesties in kaart. In deze podcast gaan we hierover in gesprek en komen diverse onderwerpen aan bod die te maken met effectieve tijdsbesteding. Denk aan lestijd, pauzetijd, het vakantierooster, gemiste tijd, invaltijd, rommeltijd en betekenisvolle leertijd. Hoe worden er in Nederland keuzes gemaakt als het gaat om tijdsbesteding in het primair onderwijs? Hoe breng je tijd als onderwijsteam slim in kaart? En aan welke wijzers van de klok kun je draaien om kansengelijkheid te bevorderen?

Marjolein Ploegman is onderwijs- en organisatiedeskundige. Ook was ze oprichter en voormalig directeur/ bestuurder van De School in Zandvoort. Een school die vijftig weken per jaar hele dagen open is en op initiatief van Marjolein Ploegman experimenteerde met flexibele en ruime schooltijden.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!