autonomie

De dagelijkse administratie op school: Papieren rompslomp of kan het anders?

Hoeveel administratie is nou eigenlijk écht nodig in ons onderwijs?

In deze aflevering spreek ik met Alida Oppers, inspecteur-generaal bij de Inspectie van het Onderwijs en Nanouk Teensma, schoolleider van Jenaplanschool Het mooiste blauw in Nuenen, over de administratiedruk in het onderwijs. Hoeveel tijd besteden leerkrachten eigenlijk aan administratie? Wat is écht verplicht en wat doen we vooral uit gewoonte of voorzorg? En vooral: kan het simpeler? We bespreken een recente notitie hierover uitgebracht door de inspectie.

Als elke leraar wekelijks één uur minder kwijt zou zijn aan onnodige administratie, levert dit landelijk ontzettend veel op! De rekenkamer bracht hier ook al interessant rapport over uit. Sommige administratie is zinvol maar zeker niet alles. Toch blijft het lastig om bestaande patronen en misverstanden te doorbreken. Het kan dus wel anders, maar het lukt vaak niet in de praktijk. Zo wordt vaak gedacht dat de inspectie al die administratie eist, maar dat blijkt in de praktijk niet zo te zijn. Veel registraties, documentatie en werkprocessen zijn ontstaan binnen scholen of besturen zelf. Of ze komen voort uit kortlopende subsidies waar scholen gebruik van moeten maken. Kan dat anders? We nemen de eisen van de inspectie in deze podcast systematisch door.

Ook bespreken we hoe de georganiseerde autonomie in het huidige onderwijssysteem al gauw doorschiet naar de andere kant: overdadige controle en beheersing. Juist omdat scholen veel vrijheid hebben en daar onzeker over kunnen raken leggen ze soms onnodig veel vast waardoor de autonomie minder wordt! Tot slot verkennen we aanknopingspunten om het anders te organiseren: hoe borg je kwaliteit zonder te verdrinken in papierwerk?

🔑 Belangrijkste inzichten uit deze aflevering:

✨ Minder administratie kan ontzettend veel opleveren op landelijk niveau! Het loont kleine verbeteringen door te voeren. Deze hebben grote impact.

🛑 Veel administratie binnen scholen is niet wettelijk verplicht, maar ontstaan uit gewoonte of misverstanden.

⚖️ Autonomie is waardevol, maar kan leiden tot te veel vastleggen; kritisch blijven is essentieel en schrappen vraagt lef!

🤝 Samenwerking tussen inspectie, schoolleiders en teams kan helpen om administratie écht te versimpelen. Zoek elkaar op.

Wil je het rapport nalezen? Je kunt het hier downloaden. Bekijk ook nog eens de aflevering over het waarderingskader wat ter sprake kwam in deze aflevering!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Is er eigenlijk een verschil tussen pedagogiek en didactiek?

Voor sommige collega’s staat pedagogiek ver boven didactiek. Zonder relatie geen inhoud. Terwijl anderen het net zo gemakkelijk omdraaien en daar ook valide argumenten voor aandragen. Zoals het gegeven dat de verbinding tussen leerling en docent ook een derde variabele kent, namelijk de inhoud (kennis) waar het omdraait op school. Of dat gelijkwaardigheid pedagogisch gezien helemaal niet kan bestaan. Immers, de relatie tussen docent en leerling is fundamenteel asymmetrisch vanwege het verschil in kennis, ervaring, kunde en doelstelling. Volgens mijn gasten is het echter tijd om de brug te slaan en te zoeken naar overeenkomsten. Praten we eigenlijk niet steeds (onbewust) over hetzelfde? Is didactiek niet inherent verbonden aan pedagogiek en is het daarom niet veel raadzamer om de brug te slaan tussen deze twee basisconcepten in het onderwijs? En hoe kan je dat dan doen? Hier praat ik over door met Ismail Aghzanay en Taco Visser!

Meer over mijn gasten:

Ismail Aghzanay is van huis uit leraar Engels. Hij heeft lesgegeven in het PO, VO en MBO en is ook schoolleider geweest in het onderwijs. Hij verzorgt trainingen, lezingen en workshops rondom o.a. kansengelijkheid en schoolculturen. Ook is Ismail een van de auteurs van het boek Het Geheim van de Leraar en tot 2x toe leraar van het jaar geweest.

Taco Visser was leraar in het VO, hoofd- en eindredacteur, lerarenopleider en docent pedagogiek aan de UU, onderwijsadviseur en schooldirecteur. Momenteel is hij rector en docent van de schoolleiders-opleiding ATTC te Hilversum, van waaruit hij ook de podcast ‘Onderwijs leiden met hart en ziel’ host.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door Klassewerkplek. Klassewerkplek biedt onderwijsinstellingen een evidence-informed instrument voor werkgeluk, talentbehoud en verzuimreductie. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe bouw je aan de beste werkplek voor leerkrachten?

Vandaag ben ik afgereisd naar Utrecht en te gast bij openbare basisschool Tuindorp. Naast mij zit schooldirecteur Lotte Bakker, Fabiënne Smulders (directeur Basisschool de Vlashof in Tilburg) en Paul Baan, oprichter van klassewerkplek. We gaan in gesprek over werkgeluk in het onderwijs. Ik raakte nieuwsgierig naar klassewerkplek: een beweging in Nederland om van het basisonderwijs de allerbeste sector te maken om te werken. Het onderwijs kent helaas nog steeds een hoge uitstroom en ook hapert de instroom door berichten over werkdruk en lage beloning. Het is daarom tijd om meer aandacht te geven aan positief werkgeverschap in het primair onderwijs. We gaan in deze podcast in gesprek over de bouwstenen die nodig zijn om een aantrekkelijke werkplek vorm te geven.

Klassewerkplek zoekt basisscholen die uitblinken in hun bijdrage aan het werkgeluk van leerkrachten. Met de resultaten van Klassewerkplek kunnen álle scholen zien waar en hoe ze kunnen leren van deze voorbeeldscholen. En wie weet is jouw school wel één van die voorbeeldscholen? Speciaal voor het Voortgezet Onderwijs is er overigens een vergelijkbaar initiatief: Schoolvoorbeeld!

Je kunt ons gesprek ook op YouTube bekijken:

Hoe kan een werkomgeving dienst doen als informele leeromgeving? Tjipcast 137 met Kees van Schaik

In Tjipcast 137 is Kees van Schaik te gast. Docent, ondernemer en al 30 jaar professional in het domein van zorg en welzijn. We gaan het hebben over informeel leren. We kijken verder dan de formele leeromgeving zoals het klaslokaal of de opleiding met wekelijkse colleges en afsluitend examen. Want leren we niet eigenlijk hele dag? Op ons werk, onderweg, tijdens een wandeling of terwijl je luistert naar deze podcast. We bespreken de betekenis van informeel leren in het dagelijks werk. Wat de kenmerken zijn van een werkomgeving die tot leren uitnodigt en welke rol leidinggevenden hierin hebben.

Via onderstaande link bekijk je ons gesprek op YouTube:

Hieronder nog een aantal linkjes en bronnen die in het gesprek voorbij kwamen: