docent

Hoe krijg je kinderen aan het lezen? Tjipcast 121 met Martin Bootsma

9 mei 2021 Didactiek en Pedagogiek 00:55:53

In deze podcast praat ik met Martin Bootsma over het belang van (jeugd)literatuur op de basisschool. Martin is medeoprichter van de Alan Turingschool in Amsterdam, is leraar, teamleider en initiatiefnemer van de Enigma kwaliteitsaanpak. Ook is hij auteur van ‘En wat als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven?‘ Een boek over onderwijsverbetering gericht op het basisonderwijs en voortgezet onderwijs.

Het is vandaag de dag helaas niet al te best gesteld met de leesvaardigheid van kinderen. Ondanks dat er veel aandacht voor is wat betreft onderzoek en beleid. Hoe kan dit? En hoe kan je als leerkracht, docententeam en school kinderen met plezier en succes leren lezen? In dit gesprek laat Martin aan de hand van diverse passages uit jeugdliteratuur zien hoe je samen met kinderen kunt lezen. Hoe je koppelingen kunt maken tussen boeken, gedichten en passages. En hoe kunst, historie en wereldoriëntatie bij uitstek verdieping en verrijking kan aanbrengen in het bevorderen van leesplezier.

We spreken in deze podcast over verschillende onderwerpen zoals leesmotivatie, juiste didactiek, monitoring en stapsgewijze verdieping. Deze zijn gekoppeld aan een breder spectrum gericht op een gedragen, schoolbrede kwaliteitsaanpak. Ook houdt Martin een stevig pleidooi tegen de ontkaveling van leren lezen. Denk aan het verschil tussen technisch lezen, begrijpend lezen en goed leren schrijven. We knippen hierdoor het taalonderwijs in kleine stukjes en leerlingen zien de samenhang niet meer, laat staan het belang van het leren van de Nederlandse taal in relatie tot hun eigen leven/de wereld buiten het klaslokaal. Gelukkig kan dat kan anders en daarmee ook beter! Daar gaat deze podcast over

Boeken en links die besproken worden in deze podcast:

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Hoe komt het dat zoveel Nederlandse kinderen minder goed kunnen rekenen en schrijven? Tjipcast 120 met Sezgin Cihangir

25 april 2021 Didactiek en Pedagogiek 00:56:17

In deze podcast ga ik in gesprek met Sezgin Cihangir, directeur van het Nederlands Mathematisch Instituut en voorvechter van beter reken- en leesonderwijs op de basisschool. Sezgin schrijft regelmatig over de staat van het onderwijs in Nederland. Eén van de punten die mij opviel is zijn constatering dat ‘pure wiskunde’ en aandacht voor cijfers stilaan verdwijnen en vervangen worden door ingewikkelde en complexe talige opdrachten voor kinderen. Het lijkt er zelfs op dat we bepaalde aspecten van rekenen ouderwets zijn gaan vinden. Helaas met negatieve gevolgen: kinderen rekenen (en lezen) jarenlang op rij steeds een beetje minder. Hoe is deze neergaande trend te verklaren? En belangrijker: Hoe is het op te lossen en wat vraagt dat van ons als samenleving, school en maatschappij? In deze podcast staan de volgende vragen centraal:

  • Hoe is het gesteld met het rekenonderwijs in Nederland?
  • Waar liggen de grootste zorgen en problemen?
  • Wat zijn kansrijke oplossingen?
  • Welke inspanning is nodig voor leerkrachten en scholen?
  • Zijn de rekenprincipes van vroeger achterhaald en ouderwets?
  • Hoe kan je kinderen foutloos leren rekenen? Wat is hier voor nodig?
  • Het Nederlands Mathematisch Instituut is ook initiatiefnemer van foutloos rekenen, een organisatie dat kinderen helpt bij het leren rekenen. Wat doen jullie hier dat werkt?
  • Je noemde de organisatie foutloos rekenen ook wel eens gekscherend een ‘schadeherstelbedrijf‘. Is het niet tijd dat deze lesmethode meer aandacht krijgt in Nederland?

Boeken en links die besproken worden in deze podcast:

  • Euclides Elements
  • Check voor meer informatie over foutloos rekenen, praktijkvoorbeelden en casuïstiek hun website (deze link is op geen enkele manier gesponsord)
  • Het boek waar Sezgin naar refereert is nog niet te koop helaas.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Praktijkonderzoek naar ‘levensechte leereenheden’ bij Aventus: Formeel en informeel leren bij de opleiding sociaal werk(t)! Tjipcast 119

15 april 2021 Didactiek en Pedagogiek 00:30:34

Samen met docenten, werkveld en onderwijsadviesbureau Dekkers maak ik een podcast drieluik over ‘levensechte leereenheden’ bij Aventus. Aventus is een MBO instelling in de regio Apeldoorn – Deventer – Zutphen. Ze zetten interessante stappen in hun onderwijsontwikkeling, gericht op een duurzame verbinding met het werkveld. Vakmanschap staat hierin centraal. In deze podcast ga ik in gesprek met Sacha Jansen Schuiling (docent sociaal werk) en Sanne Anna Kapelle (docent sociaal werk en leertrajectbegeleider). We verkennen hoe je als docententeam kunt werken aan krachtig onderwijs, gericht op studenten, op het beroep en het werkveld. Hoe leg je hier de verbinding tussen praktijk leren en kennisoverdracht? Welke rol heeft reflectie voor studenten en hoe waardeer je zowel formeel als informeel leren? Over dit soort vragen en meer gaan we in gesprek!

Hoe draagt een traineeprogramma bij aan aantrekkelijk werkgeverschap binnen het onderwijs? Tjipcast 118 met Paul Slegers, Suzanne Nelissen en Mirjam Bongaerts-Collart

13 april 2021 Didactiek en Pedagogiek 40:49

In deze podcast gaan Ivar en ik op bezoek bij Stichting Onderwijs Midden-Limburg (SOML) om te leren over een succesvol tweejarig traineeprogramma in de regio. Daarbij gaan we in gesprek over goed werkgeverschap en de uitdagingen binnen het onderwijs zoals krimp en uitstroom van leraren door o.a. pensioen. Hoe ga je vergrijzing tegen en trek je jonge professionals aan binnen de school? Dit zijn vragen die gaan over aantrekkelijk werkgeverschap en daarmee ook onderwijsontwikkeling raken die aansluit bij een nieuwe generatie professionals. 

Ik zit aan tafel met drie gasten:

  • Paul Slegers, lid college van bestuur en de grondlegger van het traineeprogramma binnen SOML
  • Suzanne Nelissen: jonge, enthousiaste, ambitieuze Duits-docente, ze is ook bezig om een bevoegdheid Nederlands te halen. Suzanne is sinds dit schooljaar 1 van de 11 trainees.
  • Mirjam Bongaerts-Collart, docente Lichamelijke Opvoeding. Ze is regisseur van het traineetraject binnen SOML.

Deze podcast is uitgebracht in samenwerking met Voion. Voion is kennis- en sparringpartner voor het voortgezet onderwijs op het gebied van de onderwijsarbeidsmarkt en veilig en vitaal werken. Voor meer informatie over inspirerende praktijkvoorbeelden uit de regio Limburg check deze link. En via deze link vind je meer praktijkverhalen van andere scholen hoe die omgaan met krapte op de arbeidsmarkt.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Waarom is het belangrijk om burgerschap een plek te geven in ons onderwijs? Tjipcast 117 met Hessel Nieuwelink

12 april 2021 Didactiek en Pedagogiek 00:53:14

Vergeleken met andere Europese landen wordt er binnen het onderwijs in Nederland relatief weinig aandacht besteed aan thema’s als democratie, politiek en grondrechten. Het is zelfs zo dat Nederlandse kinderen weinig kennis hebben van deze thema’s. En dat is volgens mijn gast, lector Hessel Nieuwelink een zorgelijk ontwikkeling. Een oplossing waarover veel wordt gesproken de afgelopen jaren is ‘meer en beter’ burgerschapsonderwijs. Het blijkt dat sommige scholen worstelen met de uitvoering hiervan. Want wat is burgerschap eigenlijk? Hoe relateert meer aandacht voor burgerschap zich aan gelijke kansen (een term dit steeds vaker opduikt in het onderwijsdebat vandaag de dag)?

De aanleiding voor deze podcast is een opiniestuk dat ik schreef met Marcel Schmeier voor de onderwijsblog van NRC. Hierin nemen we juist stelling tegen burgerschap. We signaleren dat de overheid scholen steeds meer oplegt wat voor waarden ze moeten overdragen. En dus stelling neemt in wat ‘een goede burger’ is. Dit opent de deur naar politieke inmenging in het onderwijs, iets wat we zouden moeten voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan radicaal verschillende opvattingen over immigratie, geloof of duurzaamheid. Liever richten we ons op school op de overdracht van kennis, dan volgt actief burgerschap vanzelf.

Volgens Hessel Nieuwelink is deze redenering veel te kort door te bocht. Kennis over democratie en politiek gaat juist hand in hand gaan met burgerschapslessen. Het een hoeft het ander niet uit te sluiten. Kennis is belangrijk, maar dat vraagt ook iets van docenten en scholen. Een onbelicht thema volgens hem. Maar wat moeten we dan doen als school en samenleving? Hierover ga ik met Hessel uitgebreid in gesprek. Behalve een reflectie op het opiniestuk en de huidige discussie in het onderwijsdebat bespreken we een aantal vragen:

  1. Wat bedoelen we eigenlijk met burgerschap?
  2. Waarom (en hoe) zou burgerschap ‘gevaarlijk’ kunnen zijn en waarom ook juist niet?
  3. Waarom is het belangrijk en noodzakelijk burgerschap een structureel onderdeel te laten zijn van ons onderwijs?
  4. Hoe hangt burgerschap volgens Hessel samen met gelijke kansen in het onderwijs
  5. Wat moet de overheid wel en ook niet doen in deze discussie?
  6. Wat zijn effectieve manieren om burgerschapslessen aan te bieden? Wat werkt wel en wat ook niet?
  7. En als sprake is van een bepaalde normativiteit, hoe gaan we daar als school dan mee om?

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Praktijkonderzoek naar ‘levensechte leereenheden’ bij ROC Aventus: Samenwerken binnen de Cleantech regio. Tjipcast 116

5 april 2021 Didactiek en Pedagogiek

Samen met docenten, werkveld en enkele onderzoekers maak ik een podcast drieluik over ‘levensechte leereenheden’ binnen het ROC Aventus. Aventus is een MBO instelling in de regio Apeldoorn – Deventer – Zutphen. Ze zetten interessante stappen in hun onderwijsontwikkeling, gericht op een duurzame verbinding met het werkveld. Vakmanschap staat hierin centraal. In deze podcast spreek ik met Hans Visser en Fokko de Gans, collega’s van Aventus. Ze vertellen meer over de uitvoering van werkend leren binnen het MBO. Zo werken ze nauw samen met ondernemingen binnen de clean tech regio. Duurzaamheid en technologie spelen hierin een belangrijke rol. Hoe kan je bijvoorbeeld de afvalberg van elektrische apparatuur terugdringen? Hoe kan je slim en duurzaam bouwen met recyclede materialen? En wat kunnen ROC studenten hierin betekenen? Dit vraagt meer flexibilisering van Aventus zelf. Sommige studenten en bedrijven willen bijvoorbeeld ook in het weekend werken. Of een specifiek keuzedeel gericht op duurzaamheid eerder volgen in het bestaande curriculum. Kan een school dat organiseren? En hoe geven docenten hun lessen dan vorm? Ook op een ‘nieuwe’ manier of spelen hier nog lastige klassieke didactische uitdagingen waar nog niet altijd een antwoord op is? Luister nu!

Vooraankondiging: Praktijkonderzoek naar ‘levensechte leereenheden’ bij ROC Aventus

31 maart 2021 Didactiek en Pedagogiek 00:06:22

Samen met docenten, werkveld en enkele onderzoekers maak ik een podcast drieluik over ‘levensechte leereenheden’ binnen het ROC Aventus. Aventus is een MBO instelling in de regio Apeldoorn – Deventer – Zutphen. Ze zetten interessante stappen in hun onderwijsontwikkeling, gericht op een duurzame verbinding met het werkveld. Vakmanschap staat hierin centraal. In deze teaser van 6 minuten blikken we vooruit op dit onderzoek. Hans Visser en Fokko de Gans, collega’s van Aventus, komen kort aan het woord en vertellen meer over hun visie op leren en de dagelijkse praktische uitvoering. Vanaf volgende week kun je luisteren naar het gehele gesprek en daarna volgen nog twee podcasts over dit thema!

Terugblik op de podcast met Gert Biesta over een levenlang leren. Tjipcast 113 met Floor van Venrooij en Ellen van Vugt

17 maart 2021 Didactiek en Pedagogiek, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 00:38:54

Twee weken geleden verscheen de podcast over een levenlang leren met prof. Gert Biesta. Ik kreeg hier veel reacties op! Ook leverde het weer een aantal nieuwe vragen op. Dat was voor ons genoeg reden om op deze podcast terug te blikken en enkele inzichten te bespreken. En dat doe ik met collega podcastmakers Floor van Venrooij en Ellen van Vugt. Thema’s die we bespreken zijn: Hoe bereik je als samenleving juist die mensen die van nature niet ‘graag’ naar school gaan, een training volgen of zich aanmelden voor scholing? Waarom (en hoe) wil de overheid eigenlijk een levenlang leren mogelijk maken? En kan een levenlang leren ongemerkt ook druk genereren bij professionals? Daarnaast spreken we in Corona tijden al snel over leerachterstand, maar klopt dat woord eigenlijk wel? Volgens Biesta is leren immers een ‘leeg begrip’. Is het niet beter om over een schoolachterstand of curriculumachterstand te spreken? Luister nu naar een echte ‘napraat’ podcast!

Wat zegt de wetenschap eigenlijk over online leren? Tjipcast 103 met Peter Loonen

24 januari 2021 Didactiek en Pedagogiek 0:34:35

Sinds maart van vorig jaar is het online leren exponentieel gestegen. Jongeren volgen vanwege de Corona crisis al lange tijd online onderwijs. Dat geldt voor het basis, middelbaar en hoger onderwijs. Een enorme operatie voor docenten en leerkrachten. Hoog tijd om de balans te maken en te bespreken welke aanknopingspunten de wetenschap biedt voor het krachtig organiseren en aanbieden van online onderwijs. Peter Loonen gaf hier twee weken geleden een interessant webinar over en ik besloot hem te interviewen. Hij maakte er een kleine studie van en die bespreken we in dit gesprek. Zo komen diverse onderwerpen aan bod: de lesvoorbereiding, opbouw en ontwerp, de rol van instructie, de hogere frequentie in variatie van werkvorm en welke valkuilen je kunt voorkomen. Een podcast die uitermate toepasbaar is in deze tijd waarin de lockdown helaas nog wel even gaat duren. Veel luisterplezier!

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het Tjipcast YouTube kanaal:

Is het tijd dat de leerkracht zijn ambacht terugclaimt? Tjipcast 101 met Jan van de Ven

3 januari 2021 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement 00:49:49

In deze eerste podcast van 2021 spreek ik met Jan van de Ven. Jan is ruim twaalf jaar leraar basisonderwijs en stond als leerkracht in groep 1 t/m 8. Hij verwierf grote bekendheid toen hij samen met Thijs Roovers de actiegroep PO in actie oprichtte en in 2017 met tienduizenden collega-leraren in hun kielzog de bestuurlijke en politieke onderwijspolder wakker schudde. Inmiddels zijn hier 44.000 leerkrachten bij aangesloten en is er een Lerarencollectief opgericht. Centrale boodschap is telkens weer: het is aan de leerkracht zelf om de eer van hun vak hoog te houden. Dat vraagt betrokkenheid, vakmanschap, goede informatievoorziening en betere vertegenwoordiging. De tijd is voorbij dat politici zonder kennis van zaken praten over onderwijsveranderingen zonder dat hier leerkrachten bij vertegenwoordigd zijn! Over deze ‘bottom-up’ beweging, verdere toekomstplannen en inhoudelijke doelstellingen praat ik uitgebreid met Jan.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het Tjipcast YouTube kanaal:

Er is meer leuk nieuws! In maart 2021 verschijnt het boek ‘Leraar, durf te claimen!‘ geschreven door Jan en Thijs. Over hoe leraren samen steeds verder de regie terug kunnen nemen op hun vak.