inclusief onderwijs

School is dood! Lange leve school!

Er is een toenemende groep leerkrachten, schoolleiders en bestuurders die van mening is dat het roer radicaal om moet in het primair en voortgezet onderwijs. Volgens hen kent het huidige stelsel te veel knelpunten, is het hopeloos verouderd en brengt het ons niet dichterbij gelijke kansen voor iedere kind. Zo worden kinderen (net zoals 200 jaar geleden) ingedeeld op leeftijd, staat het curriculum centraal, dragen leraren alleen kennis over en er wordt onvoldoende rekening gehouden met de persoonlijkheid van leerlingen. De taskforce ontwikkelgericht onderwijs is daarom gestart met een experiment om de vertaalslag te maken van klassikaal leren naar ontwikkelingsgericht leren.

Over hun aanpak, beleidskaders, doelen en resultaten spreek ik met Mini Schouten en Gérard Zeegers. Mini is bestuurder bij Stichting Openbaar Basisonderwijs Duin- en Bollenstreek (11 openbare basisscholen met 16 vestigingen) en voorzitter van de Taskforce Ontwikkelingsgericht onderwijs. Gérard Zeegers is voorzitter van het College van Bestuur bij SPOLT. SPOLT staat voor Stichting Primair Onderwijs Leudal en Thornerkwartier en bestaat uit 10 basisscholen in de gemeente Leudal en 1 voor speciaal basisonderwijs in de gemeente Maasgouw. Gérard is lid van de taskforce Ontwikkelingsgericht onderwijs.

De titel van deze podcast ontleen ik aan het boek dat Gérard meebracht en waaraan hij refereert in het gesprek.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe is het om te leven met een zorgintensief kind dat naar school gaat?

Vandaag ben ik te gast bij Voortgezet Speciaal Onderwijs school de Hoge Brug in Rotterdam. Een school voor zml-onderwijs (zeer moeilijk lerende leerlingen) waar ongeveer 150 leerlingen naartoe gaan. Deze aflevering maak ik in samenwerking met de gemeente Rotterdam. We maken een speciale aflevering over de samenwerking tussen ouders en school als het gaat om kinderen en jongeren met een beperking. Wat is er nodig om dit te organiseren? En hoe blijf je bewust elkaars perspectief zien en erkennen? Check voor meer informatie over het samenwerkingsverband koers voortgezet onderwijs regio Rotterdam Koersvo.nl of ga naar: onderwijs010.nl

In deze podcast ga ik in gesprek met:

  • Annemarie Rodenburg, beleidsmedewerker bij koersvo en als moeder ervaringsdeskundige met een zorgintensieve zoon van 23
  • Karin Catsman, ondersteuningscoordinator bij de Hoge brug in Rotterdam, al 44 jaar werkzaam in het onderwijs.

En let op! Matzer theaterproducties speelt begin 2024 vijf keer de voorstelling BROOS! Een ontroerende theaterproductie over hoe je jezelf kunt kwijtraken in de zorg om een ander. Je kunt hier kaartjes bestellen!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Van individueel naar inclusief onderwijs. Met Bert Wienen

Onderwijs en zorg raakt steeds meer met elkaar verweven in het primair- en voortgezet onderwijs. Steeds meer kinderen krijgen met jeugdzorg te maken of andere gemeentelijke instanties. Er is een grote nadruk op het individuele welbevinden van kinderen op school. En jongeren krijgen al een snel een label opgeplakt als dit welbevinden en presteren in het gedrang komt. Gek genoeg laten studies zien dat kinderen de laatste jaren angstiger zijn en ook meer kampen met psychische problemen.

Het uitgangspunt nu is bijna altijd: ‘Wat heeft het kind nodig? Welke expertise kunnen we inschakelen? Hoe gaan we andere partijen positioneren?’ Met als gevolg dat er allerlei ‘experts’ de school binnenkomen met (goedbedoelde) ideeën, oplossingen en methodieken om kinderen te helpen. De vraag is of deze methodiek en zienswijze eigenlijk wel zo’n goed idee is. Is de slinger niet te ver doorgeslagen naar het individuele kind?

Kan het anders, slimmer en effectiever? En wat zouden kansrijke ‘sleutels’ zijn om dit te realiseren? Mijn gast Bert Wienen houdt een pleidooi om terug te keren naar de basis van ‘goed onderwijs’ en het belang van de leerkracht (of docent) centraal te stellen. We verkennen hoe zou dit eruit kan zien en welke stappen dan nodig zijn. Bert Wienen is auteur van het boek ‘Van individueel naar inclusief onderwijs, pleidooi voor minder labelen en meer aandacht voor de kracht van onderwijs‘.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe maakt de Monnikskap werk van inclusief onderwijs?

In deze aflevering zit ik niet in de studio, maar ben ik naar Nijmegen afgereisd. Ik bezoek middelbare school De Monnikskap in Nijmegen. De Monnikskap van het Dominicus College Nijmegen verzorgt inclusief onderwijs biedt havo, vwo en gymnasium voor leerlingen met een beperking. Dit is (voor zover ik weet) de enige plek in Nederland waar leerlingen met een chronische ziekte en/of fysieke beperking regulier havo/vwo onderwijs kunnen volgen. Ik ga hierover in gesprek met Jeroen Pouwels, docent Nederlands, Marijke Welten, projectleider onderwijsvernieuwing en docent Nederlands, Luuk Teunissen, onderwijsassistent. En Casper de Gans en Joris Berkers, eindexamen leerlingen van 5 havo.

Hoe geef je als basisschool handen en voeten aan inclusief onderwijs?

Bij basisschool ’t Ruimteschip in Opmeer wordt op een bijzondere samengewerkt met leer- en werkbedrijf samen iets anders. Hier werken mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt vanwege een beperking of een andere oorzaak samen met leerkrachten in het onderwijs. Dit geeft een hele bijzondere dynamiek die de moeite waard is om te verkennen. 

Zo zijn collega’s inzetbaar op de school als conciërge, tuinman, hulp bij de overblijf, klassen assistent of schoonmaker. Ze helpen bij de voorbereiding van een activiteit of doet andere klusjes die zich op dat moment voordoen. Zo hebben leerkrachten een paar extra handen tot hun beschikking en medewerkers doen ervaring, kennis en kunde op. 

Ik bezocht in oktober de school en ging in gesprek met:

  • Rein Swart, schoolleider bij basisschool ’t Ruimteschip
  • Terry Huiberts, één van de medewerkers van Samen Iets Anders
  • En Alysia Ali, één van de deelnemers