leerkracht

Wat moet je weten wanneer je wilt werken in het onderwijs?

30 april 2025 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 30:15

Elk jaar starten er zij-instromers in het onderwijs en wisselen leerkrachten van school. Vaak begint deze verkenning zo rond de meivakantie. Het is belangrijk dat starters en zij-instromers een goed beeld krijgen bij wat het onderwijs en lesgeven inhoudt. PCBO in Rotterdam-Zuid organiseert daarom elke jaar een kom in de klas dag, dit jaar gepland op vrijdag 16 mei! Het is een geweldig initiatief om kennis te maken met alle facetten van het primair onderwijs. Veel scholen openen dan hun deuren en er is van alles te ervaren en mee te maken.

Over starten, zij-instromen en kennis maken met onderwijs praat ik door met Judith van der Welle, intern begeleider op basisschool De Schakel. Sanne de Cock, leerkracht (en zelf zij-instromer) op basisschool Het Waterschip en Daphne Zwijgers, directeur van de Prins Willem Alexanderschool. We nemen stapsgewijs door wat er allemaal op je afkomt als startende leerkracht waar je op kunt letten wanneer je een school bezoekt en hoe het is om als relatieve nieuwkomer dagelijks te werken in het primair onderwijs in Rotterdam-Zuid.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat maakt iemand een leraar?

23 maart 2025 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren 31:45

De huidige bekwaamheidseisen voor leraren dateren uit 2017. Hierin staat wat leraren moeten weten en kunnen. Als je de tekst leest valt het direct op dat het nogal vaag is. En bovendien is er de laatste jaren veel meer aandacht gekomen voor de wetenschappelijke onderbouwing van didactiek en pedagogiek in de klas. En het werkveld spreekt zich ook explicieter uit over de kwaliteit, opbouw en inhoud van lerarenopleidingen. Er is teveel ‘verschil’ (of positief gezegd: keuze). De bekwaamheidseisen voor leraren dienen elke zes wettelijk te worden herzien. Wat gaat er uitkomen? Hoe is er te werk gegaan en wat kunnen we (niet) verwachten?

Ik ga hierover in gesprek met Dorien Zevenbergen. Projectleider voor de herijking van de bekwaamheidseisen. Ze is leraar filosofie en co-auteur van het boek De sluipende crisis: waarom het onderwijs niet beter wordt. En aan tafel zit Hannah Bijlsma, lid van de denktank van leraren in de herijking van de bekwaamheidseisen. Hannah is leraar in het basisonderwijs en onderzoeker aan de Radboud Universiteit. Ze is ook Senior Inhoudelijk Expert op het gebied van leraren en lerarenopleidingen bij het Nationaal Regieorgaan voor Onderwijsonderzoek en auteur van diverse onderwijspublicaties.

We gaan in gesprek over de aanpak, werkwijze en aanleiding van de herijking. We het gesprek op langs vier gebieden: inhoud, didactiek, pedagogiek en de professionele bekwaamheid. Ook bespreken we de rol van de wetenschappelijke denktank die in dit project is gepositioneerd.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door: Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee! En: Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat als ieder kind wil slagen?

13 februari 2025 Filosofie en Verdieping 33:19

Bart Niemeijer heeft als docent wiskunde een eigenwijze blik op onderwijs. Volgens wordt er teveel nadruk gelegd op de resultaten van leerlingen. Deze druk staat persoonlijke ontwikkeling en groei in de weg. En leidt tot een nieuw soort ‘strijd in de klas’. Maar er is nog een groot nadeel aan deze prestatiedruk: Het maakt dat docenten zich niet makkelijk kwetsbaar durven op te stellen, zichzelf ‘vergeten’ en daarmee het relationele aspect van doceren uit het oog verliezen. Ik ga over deze redenering in gesprek met Bart. Naast wiskunde doceren is Bart technasium docent en auteur van het boek Ieder kind wil slagen. Een eigenwijze blik op het middelbaar onderwijs.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door Klassewerkplek. Klassewerkplek biedt onderwijsinstellingen een evidence-informed instrument voor werkgeluk, talentbehoud en verzuimreductie. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

LIVE podcast op het jaarlijkse NOT congres: Hoe is nieuwsgierigheid de motor van leren?

22 januari 2025 Didactiek en Pedagogiek 0:33:45

Het is vandaag woensdag 22 januari en ik ben eens niet in de studio, maar in Utrecht. Te gast op de NOT onderwijsbeurs (Nationale Onderwijs Tentoonstelling). De collega’s van Blink hebben mij uitgenodigd om in gesprek te gaan over de rol van nieuwsgierigheid. Reuze interessant natuurlijk omdat Blink lesmethodes ontwikkelt voor het basis – en voortgezet onderwijs die sterk inzetten op het samen ontdekken van de wereld. Maar hoe geef je praktisch handen en voeten aan dit toch wat vage begrip nieuwsgierigheid? Wat kan een leerkracht doen om de nieuwsgierigheid, creativiteit en verbinding met de wereld te realiseren? Daar gaat het over in deze podcast! Om mij heen zitten ook enkele collega’s die meeluisteren en tussendoor vragen stellen.

Ik zit aan tafel met:

Jorien Castelein, oprichter en algemeen directeur van Blink.

Ron Huntley, oud-leerkracht en expert in human-centered design, een aanpak voor productontwikkeling die Blink heeft omarmd.

Onder welke omstandigheden zijn directe instructie en onderzoekend leren het meest effectief?

8 december 2024 Didactiek en Pedagogiek

Er is binnen het onderwijs al jaren een felle discussie over de meeste effectieve vorm van didactiek en lesgeven. Soms lijkt het wel alsof er twee kampen zijn die elkaar fel bestrijden, al dan niet met wetenschappelijke onderbouwing. Dit leidt overigens vaak tot verwarring bij leerkrachten. Want wat is nou wel of niet ‘evidence-informed’? Hoog tijd om hier eens uitgebreider bij stil te staan en een wetenschappelijke pas op de plaats te maken. Te gast in de studio is hoogleraar onderwijswetenschappen Ard Lazonder. Samen met vakgenoten schreef hij enkele belangrijke artikelen waarin de effectiviteit van beide methoden wordt vergeleken. In deze podcast neemt hij ons mee in de uitkomsten. Aan de hand van praktische voorbeelden en rijke wetenschappelijke ‘duiding’ maakt hij de balans op om de hoofdvraag te beantwoorden van deze podcast: Onder welke omstandigheden zijn directe instructie en onderzoekend leren het meest effectief?

In deze podcast worden verschillende artikelen en publicaties besproken. Hieronder staan de belangrijkste opgesomd:

Let’s talk evidence – The case for combining inquiry-based and direct instruction.

Beyond inquiry or direct instruction: Pressing issues for designing impactful science learning opportunities

Het is wellicht handig om de volledige publicatielijst van Ard te bezoeken, dat kan hier.

Inquiry and learning, by Chin and Duncan (2021)

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Waarom moet ons onderwijs gered worden? En waarvan?

1 december 2024 Filosofie en Verdieping, Innoveren en Verbeteren 54:01

In deze aflevering spreek ik met docent, wetenschapper en rector Jan Drentje. Jan is één van de kernleden van het Red-team onderwijs. Recent schreef deze club van ervaren docenten, bestuurders en wetenschappers een belangwekkend boek waarin gepleit wordt voor tien fundamentele maatregelen om het onderwijs in Nederland te verbeteren. Het red-team onderwijs schuwt de media niet en is bekend geworden met het uitdelen van zogeheten ‘rode (en groene) kaarten aan politiek, bestuurders en scholen. Dit nieuw boek bevat zeer scherpe aanbevelingen, zoals het stoppen met financiële targets voor besturen, het centraal stellen van het lesgeven (in plaats van allerhande activiteiten eromheen) en het meer durven voeren van scherpe regie op kwaliteitsverbetering.

Ik praat uitgebreid met Jan over de totstandkoming van het Red-team en deze publicatie. We nemen de belangrijkste aanbevelingen door en kijken vooruit naar de komende jaren. Gaat het lukken om het onderwijs weer op de rit te krijgen? En wat is hiervoor nodig? Nieuwsgierig geworden naar het onderzoekswerk van Jan naar de grondlegger van onze grondwet Thorbecke? Je kunt hier zijn werk bekijken. Er zijn mooie lijnen te trekken tussen dit gesprek en de filosofie van Thorbecke, zoals we af en toe aanstippen.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe geef je effectief spellingonderwijs op de basisschool?

3 november 2024 Didactiek en Pedagogiek

Kim Cordewener en Anna Bosman brachten recent een nieuw boek uit over spellingonderwijs op de basisschool. Het boek beschrijft welke kennis je als leerkracht nodig hebt om kwalitatief hoogstaand spellingonderwijs te geven. In deze podcast gaan we dieper in op de historie van schrijven en spellen, de ontwikkeling van spellen en de bijbehorende didactiek. Aangezien Kim en Anna allebei wetenschapper zijn is dit boek geheel wetenschappelijk onderbouwd en vertaald naar de praktijk.

Vragen die aan bod komen zijn onder andere:

  • Wat dienen docenten van de geschiedenis van geschreven teksten te weten en waarom?
  • Wat is spelling? En wat ook niet?
  • Waarom is spellen moeilijker dan lezen?
  • Hoe hangt spellen samen met leren schrijven?
  • Wat zijn belangrijke didactische uitgangspunten voor leren spellen?
  • Wat doe je tijdens de klankzugivere en niet klankzugivere periode?
  • Waar gaat het in de praktijk vaak mis?
  • Hoe is het gesteld met het spellingonderwijs in Nederland?

Meer over mijn gasten:

Dr. Kim Cordewener is docent aan het onderwijsinstituut Pedagogische en Onderwijswetenschappen van de Radboud Universiteit. Kim stond aan de basis van de opleiding tot basisschoolleerkracht Pedagogische Wetenschappen van Primair Onderwijs. Daarnaast is zij als onderzoeker verbonden aan het Behavourial Science Institute van de Radboud Universiteit.

Prof. dr. Anna Bosman. Anna is onderzoeker en docent verbonden aan het Behavourial Science Institute en het Onderwijsinstituut Pedagogische Wetenschappen en Onderwijswetenschappen van de Radboud Universiteit. Daarnaast heeft zij de opleiding tot basisschoolleerkracht Pedagogische Wetenschappen van Primair Onderwijs opgericht. Anna is ook de initiator van de masteropleiding Curriculumopleiding voor Primair Onderwijs.

Ik kan je het boek van harte aanraden! Je kunt het bestellen via deze link.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Begrijpend lezen in een doorlopende lijn

8 september 2024 Didactiek en Pedagogiek

Wanneer je als kind niet goed leert lezen, is het later zeer uitdagend om mee te kunnen komen in onze maatschappij. Leren lezen is een kerntaak voor elke basisschool. Leren lezen en het bevorderen van gelijke kansen zijn nauw aan elkaar verbonden. Toch is de kwaliteit van lesgeven op het gebied van lezen onder de maat. Nederland doet het vergeleken met andere landen elk jaar een beetje minder als het gaat om lezen. Steeds meer leerlingen hebben moeite met het begrijpen van een tekst. En dat heeft grote alledaagse gevolgen. Een recept van de dokter nalezen, een recept uit een kookboek doornemen of vacatures uitpluizen: mensen lezen de hele dag. Waar gaat het mis in het primair onderwijs? En bovenal: Hoe kunnen we het tij keren?

Voor een integrale aanpak op het gebied van begrijpend lezen is het nodig diverse factoren bij elkaar te brengen. Woordenschat, kennis van de wereld, hoogwaardige instructie en bovenal: een doorlopende lijn voor leerlingen. Over deze visie op lezen ga ik in gesprek met expert taal- en leesonderwijs Marita Eskes aan de hand van haar laatste boek: Begrijpend lezen in een doorlopende lijn.

Marita Eskes heeft gewerkt als leerkracht, leescoördinator en remedial teacher in het basisonderwijs. Ze is bekend als auteur van het boek Technisch lezen in een doorlopende lijn. Marita begeleidt basisscholen bij het versterken van de onderwijskwaliteit en het verbeteren van de leesresultaten samen met Marcel Schmeier. Check voor meer informatie: www.gewoongoedlesgeven.nl

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat is belangrijk dat leraren leren?

2 juni 2024 Didactiek en Pedagogiek, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling

De kwaliteit van de lerarenopleidingen in Nederland ligt de afgelopen onder een vergrootglas. Er is veel discussie over wat een leraar wel of niet zou ‘moeten kunnen’. Het is een centrale vraag bij het uitwerken van het beroepsbeeld voor leraren. Ook om hier bijvoorbeeld meer centrale regie op te kunnen voeren. Anne Fleur Kortekaas en Fred Janssen doen onderzoek naar deze vraagstelling. Ik ga uitgebreid met ze in gesprek over het belang van een leven-lang leren van leraren. Ze onderbouwen in dit gesprek het belang om de inrichting van opleidingen en voortgaande professionalisering te laten informeren door wat we weten over goed onderwijzen en over leren van leraren.

In deze aflevering bespreken we de huidige wetenschappelijke inzichten over het leren van leerkrachten, vergelijken dit met het buitenland en bespreken eerste denkrichtingen en ideeën over ‘geïntegreerd opleiden’ aan de hand van beroepstaken. Om vervolgens stil te staan bij de vraag hoe hier vanuit samenhang en waardering regie op te voeren in Nederland.

Meer over mijn gasten aan tafel:

Anne Fleur Kortekaas is universiteit hoofddocent onderwijswetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam en opleidingsdirecteur van de Educatieve Master Primair Onderwijs (EMPO)

Fred Janssen is hoogleraar didactiek van de Natuurwetenschappen en directeur van het Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsonderzoek en Nascholing van de Universiteit Leiden (ICLON)

Het whitepaper ‘Wat is belangrijk dat leraren leren’ biedt een integratie van inzichten uit onderzoek naar leren van leraren. Het whitepaper ‘Gemeenschappelijk taal voor goed onderwijzen‘ heeft de ondertitel: Een ontbrekende schakel voor samen opleiden en professionaliseren in onderwijsregio’s en bevat een synthese van inzichten over goed onderwijzen.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe krijgen we pestgedrag de wereld uit?

7 april 2024 Didactiek en Pedagogiek 36:48

In deze aflevering praat ik met Kees van Overveld over pesten. Kees is gedragsdeskundige, onderwijsexpert op het gebied van klassenklimaat, gedrag en sociaal emotioneel leren en auteur van diverse onderwijsboeken. We bespreken de kenmerken van pestgedrag, de relatie met groepsvorming in de klas en de rol die de leerkracht hierin heeft. We blikken ook terug op de afgelopen jaren waarin er verschillende beleidsinitiatieven zijn geweest om pesten de wereld uit te helpen. Wat heeft wel geholpen, wat ook niet? Tot slot bespreken we wat leerkrachten wel en niet kunnen doen om succesvol pesten de kop in te drukken. Hier vind je meer artikelen van Kees over pesten, groepsgedrag en kansrijke interventies.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!