Nieuwsgierig naar de eerdere gesprekken met Joost? Ik sprak Joost in aflevering 10 (!) over de introductie van het concept de verwaarloosde organisatie, over hoe te interveniëren in dit soort organisaties en later in 2023 over de invloed van destructief leiderschap.
Vrouwen leiden een team vaak anders dan mannen. In het algemeen kunnen vrouwen beter omgaan met feedback en houden ze gemakkelijker het grotere doel voor ogen, zonder dat hun eigen ego in de weg staat. Maar vrouwen zijn nog steeds ondervertegenwoordigd in besturen en leidinggevende posities. Gelukkig zien we steeds meer vrouwelijke leiders, maar dat is niet vanzelf gegaan. Lange tijd werd leiderschap vooral geassocieerd met mannelijke eigenschappen zoals daadkracht, snelle besluitvorming, bescherming en dominantie over anderen. Daardoor kregen competitiedrang en ego-gedreven leiderschap vaak de overhand. Vrouwen hebben echter een andere manier van leidinggeven, aldus mijn gasten in de studio. Ze luisteren beter, zijn minder gefocust op persoonlijk succes en stellen de ontwikkeling van het team centraal. Het is dan ook hoog tijd om hier uitgebreider over te praten! Wat kunnen mannen bijvoorbeeld van vrouwelijke leiders leren?
In deze aflevering praat ik hierover met Marike Venema, directeur van openbare basisschool de Brederoschool in Groningen. En Marie-Antoinette Hubers, Europe Regional Director van DKG. International Society for woman educators. We blikken terug op hoe vrouwen de afgelopen jaren langzaam meer leidinggevende posities gingen bekleden en wat dit van vrouwelijke professionals vroeg. Ook bespreken we hoe nu wordt gekeken naar vrouwelijk- en mannelijk leiderschap. Is de vrouwelijke emancipatie voltooid? Aan de hand van persoonlijke voorbeelden uit de dagelijkse praktijk gaan we over deze thema’s in gesprek. Hier is link naar de Delta Kappa Gamma Society (in het Engels). En de link naar de Nederlandse DKG vereniging.
Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:
Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!
Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!
In deze aflevering ga ik dieper in de vraag hoe schoolleiders binnen een stichting effectief kunnen samenwerken aan curriculumontwikkeling en verbetering. We brengen in kaart hoe schoolleiders in één bestuur, ondanks verschillende onderwijspraktijken, gericht aan een gemeenschappelijke visie en werkwijze kunnen bouwen. Welke gemeenschappelijke structuren zijn behulpzaam? Hoe werk je aan samenhang? Hoe ga je om met verschil? En is dit een werkwijze waar andere scholen ook van kunnen leren? We duiken in onderwerpen zoals de professionele leergemeenschap, de rol van collective teacher efficacy, evidence-informed onderwijs en de rol die schoolleiders spelen in het bevorderen van een lerende organisatie. Luister mee naar deze boeiende dialoog en ontdek de uitdagingen en kansen van samenwerken op stichtingsniveau in het primair onderwijs.
Meer over mijn gasten aan tafel:
Ellen-Nieke Marsman. Directeur van openbare speciale basisschool Wissel in Tiel.
Toy Hertogh. Directeur van openbare basisschool De Distelvlinder in Culemborg.
Jan van de Ven. Directeur content bij Research ED. Research Ed heeft als opdracht het delen van evidence-informed onderwijsinhoud om zo het Nederlandse onderwijs duurzaam te verbeteren.
Deze aflevering maak ik op uitnodiging van Stichting Openbaar Onderwijs Rivierenland (OPO-R) en ResearchED. Hier kun je het koersdocument van OPO-R nog even teruglezen. De werkwijze waar Ellen-Nieke en Toy naar refereren is ge-ent op de high performing school (HPS) methodiek ontwikkeld door Academica University of Applied Sciences.
Scholen staan middenin de samenleving. Leidinggeven aan een school is alleen daarom al een complexe opgave. De samenleving is continue in ontwikkeling en vraagstukken veranderen. Het is daarom nodig te begrijpen in wat voor wereld we leven en wat er nodig is om de taaie uitdagingen in onze maatschappij aan te pakken. Denk aan de merkbare polarisatie in Nederland, druk op de democratische waarden in Europa door extreem rechts, toenemende eenzaamheid en de staat van onze leefwereld in termen van ecologie, milieu en duurzaamheid. Wat doen we hiermee als leider?
Ik praat over deze thema’s met Bart Schipmölder, expert in onderwijskundig leiderschap en directeur-bestuurder bij de NSO-CNA Leiderschapsacademie. Aan de hand van treffende citaten en passages uit literatuur brengen we de kernbekwaamheden van onderwijsleiders in kaart als het gaat om de vraag hoe sturing te geven aan een collectief van professionals waar bovenstaande vragen centraal staan.
Thema’s die voorbijkomen in de podcast zijn ondermeer: de schaduwkant van meritocratie, solidariteit & inclusie, collective team efficacy, samen leren werken, veranderen en innoveren, zingeving en zelfkennis. Een selectie van de boeken die in dit gesprek voorbijkomen vind je hieronder opgesomd:
De eenzame eeuw door Noreena Herz
Het leren voorbij door Gert Biesta
De tirannie van verdiensten door Michael Sandel
Iemand zijn door Joep Dohmen
New psychology of leadership door Alexander Haslam
In love with the world door Yongey Mingyur Rinpoche
Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door Klassewerkplek. Klassewerkplek biedt onderwijsinstellingen een evidence-informed instrument voor werkgeluk, talentbehoud en verzuimreductie. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!
Meer over mijn gasten aan tafel:
En natuurlijk nog even de link naar het boek De kunstenaar als leraar, geschreven door Jeroen Lutters
Managers komen regelmatig dilemma’s tegen. Dilemma’s zijn keuzes die voor ons liggen die complex van aard zijn en geen eenduidige analysekader kennen. Elke keuze kent voordelen, maar ook weer nadelen. Zo kunnen er meerdere belangen tegelijkertijd spelen of zit er spanning tussen de korte en lange termijn opbrengsten. Hoe ga je als leider om met dit soort dilemma’s? Wat werkt wel en wat werkt niet? En wat voor zelfkennis vraag dit? Hierover praat ik met Alexandra van ’t Geloof. Alexandra is spreker, trainer, docent en coach op het gebied van persoonlijk leiderschap en veranderkunde.
Voor deze aflevering verzamelde ik enkele praktijkvoorbeelden van luisteraars. We kwamen er niet aan toe ze allemaal te behandelen. Wel bespreken we enkele handige conceptuele modellen die bruikbaar zijn om naar je eigen leiderspraktijk te kijken. We staan het meest uitgebreid stil bij het model ‘Tight-Loose-Tight‘. Op YouTube komen de modellen ook in beeld voorbij!
Meer over mijn gasten aan tafel:
Steeds meer organisaties kiezen voor een programmatische aanpak om aan de slag te gaan met complexe vraagstukken. Dit biedt met name toegevoegde waarde wanneer het nodig is om over de grenzen van organisaties heen samen te werken, de opgave vooraf niet 100% scherp de definiëren is en er veel mensen bij zijn betrokken. Een programma vormgeven, sturen en er leiding aan geven vraagt specifieke kennis, vaardigheden en gereedschap. In deze podcast praten we over de kenmerken van een programma, de stadia van verkenning en opbouw, de uitvoering en uiteindelijke afbouw. We zoomen in op de leiderschapsbekwaamheden van een programmamanager en de vermogens die nodig zijn in de organisatie(s) om uiteindelijk impact te maken en waarde toe te voegen.
Te gast zijn Björn Prevaas en Niels van Loon. De schrijvers van het recent verschenen boek Werken aan Programma’s, handboek voor de programmamanager. In deze podcast bespreken we allerlei onderwerpen waarlangs het boek is opgebouwd. Denk aan het belang van een gedragen programmavisie, kenmerken van een programma, de definitie van doelen en baten, vooruitdenken over besluitvorming, tussentijds bijsturen, omgaan met complexiteit en hoe leiding te geven aan samenwerking.
Ik wil hun nieuwe boek van harte aanbevelen! Het is met recht een ‘handboek’ te noemen. Zo worden er veel concepten besproken, actuele literatuur toegelicht en aan de hand van diverse voorbeelden verdieping aanboden (met handige werkvormen!).
Vergeet zeker niet de eerdere aflevering over programmamanagement te checken met Björn en Niels!
Hieronder nog enkele boekentips als je meer wilt weten: