We praten graag over inspirerende leiders, maar we hebben het een stuk minder over de schaduwkant van leiderschap. Slecht leiderschap. Denk aan zelfverrijking, pestgedrag, verwaarlozing of nepotisme. In deze podcast praat ik hierover met Joost Kampen. Eerder schreef hij meerdere boeken over verwaarlozing in organisaties. We gaan uitgebreid in op de kenmerken van destructief leiderschap, de relatie met verandermanagement en de effecten op organisaties. Je kunt zijn nieuwe boek hier direct bestellen.
Goed onderwijs aanbieden aan leerlingen kan niet zonder een optimaal functionerende schoolorganisatie. Gek genoeg gaat er hier vandaag de dag weinig over als bijvoorbeeld de dalende lees- of rekenvaardigheid van leerlingen in het basisonderwijs ter sprake komt. In deze podcast ga ik expliciet in op de relatie tussen de inrichting van schoolorganisatie met bijbehorend leiderschap en de dagelijkse leskwaliteit. Een school is immers ook een organisatie met een bijbehorende managementstructuur, rollen, dagelijkse taken, met een onderwijsleider en een positieve (of soms belemmerende) werkcultuur. Dit wordt zichtbaar in de kwaliteit van tussentijdse afstemming, het niveau van team leren (lesvoorbereiding, nabespreking, verbetering) en de wijze waarop besluiten genomen worden.
De vraag die in deze podcast centraal staat is of er bepaalde bouwstenen te onderscheiden zijn als het gaat om de kwaliteit van de schoolorganisatie. Wat hebben ‘goed’ presterende scholen met elkaar gemeen? Hoe hangt hun visie op onderwijs samen met de manier van organiseren? En wat weten we hierover uit wetenschappelijk onderzoek? Ik blik in deze podcast ook terug op de afgelopen podcast afleveringen en werk de bouwstenen stuk voor stuk uit. Veel van de voorbeelden komen uit het primair onderwijs. De rollen in deze aflevering zijn opgedraaid: Simon van der Veer interviewt mij (Tjip).
Voor meer informatie over de ‘vier’ vragen die ik behandel in de podcast, check zeker even dit artikel. Overigens is dit weer afkomstig van het gedachtegoed van Academica. Een (particuliere) hogeschool in Amsterdam waar schoolteams, onderwijsdirecteuren en leerkrachten een opleiding of leergang kunnen volgen gericht op high performance onderwijs, de brug met o.a. het HPO gedachtegoed is dan snel gemaakt! N.B. Dit is geen reclame.
De Nederlandse filosoof Cornelis Verhoeven (1928-2001) was niet alleen hoogleraar. Hij stond 27 jaar voor de klas als docent klassieke talen en schreef prikkelende essays over onderwijs. De meest bekende wellicht is het Tractaat over het spieken uit 1980. Joop Berding schreef een boek over de waarde van zijn ideeën voor het onderwijs met de titel: Rondom Cornelis Verhoeven. Ruimte voor vertraging in filosofie en onderwijspraktijk.
En over dit nieuwe boek praat ik met auteur Joop Berding en Floris van der Klein. Joop is pedagoog en opvoedingsfilosoof. Floris van der Klein is directeur van jenaplanschool De Waterval in Lisse. Hij werd bij de totstandkoming van dit boek geïnterviewd.
Thema’s die centraal staan in de podcast gaan over onderwijsaspecten als verwondering en dankbaarheid, ontvankelijkheid en geduld, rust en stilte. Deze bieden volgens Joop Berding een belangrijk tegenwicht tegen de nadruk op snelle resultaten in het onderwijs. Hiermee nam Cornelis Verhoeven al lange tijd geleden afstand van de maakbaarheidsideologie en pleit voor het niet-planbare en niet-berekenbare dat de kern van onderwijs uitmaakt: een leraar en zijn leerlingen die zich samen buigen over de zaken uit de wereld. Check zeker ook de andere boeken die Joop schreef over onderwijs en filosofie. Meer lezen? Recent werd Joop geïnterviewd door het filosofie magazine.
In de studio is Bart de Coo. Bart is een ervaren docent Nederlands aan de Waerdenborch in Holten, Overijssel. Aanleiding voor ons gesprek is een blog die Bart schreef met de titel ‘gepersonaliseerd onderuit‘. Over een studiedag waar Bart is weggelopen. Bart stelt fundamentele vragen over gepersonaliseerd onderwijs. Het doet hem vooral denken aan een progressieve ideologie, die niet uitvoerbaar is, niet gestoeld is op wetenschappelijke kennis over leren en bovendien leidt het tot slechte resultaten op school. Over zijn blog en perspectief op onderwijs en leren gaan we in deze podcast in gesprek. Ook verkennen we waarom scholen zo graag blijven trainen en professionaliseren middels studiedagen terwijl het effect hiervan meestal zeer laag is. Lees hierover zeker eens het artikel ‘The Great training Robbery‘.
Samen met Peter Loonen neem ik het onderwijsnieuws van de maand december door. Deze maand: ChatGPT en het einde van toetsen? Red het onderwijs over leren lezen. Druk bij studenten neemt toe. Instroom internationale studenten blijft hoog. Uitval stijgt. Financiele steun voor mbo studenten. Moslimorganisaties doen aangifte tegen Wiersma. Diversteitsmedewerkers in het hoger onderwijs worden bedreigd en geïntimideerd. Het lerarentekort en mogelijke oplossingen. Meer leerpleinen? Kolderpedagogiek.
Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!
Jan van den Akker is te gast in de studio. Jan is emeritus-hoogleraar curriculumontwerp en -implementatie aan de Universiteit Twente en tevens voormalig directeur van SLO (stichting Leerplan Ontwikkeling). Hij stond aan de wieg van het SLO en we blikken terug op de verschillende onderwijskundige vraagstukken tussen toen (1975) en nu. Centrale vraag in deze podcast is hoe een curriculum te ontwikkelen. Meteen komt hier ook de relatie met implementatie en borging aan de orde. We bespreken dit op verschillende niveaus: macro (samenleving), meso (school, bestuur) en micro (klas, leerkracht). Natuurlijk spreken we ook uit uitgebreid over het onderwijsmodel dat Jan introduceerde in 2003: het curriculaire spinnenweb. We bespreken in deze podcast ook diverse vragen van luisteraars.
In deze podcast praat ik met drie schoolleiders over onderwijskundig leiderschap. Wat bedoel we hier eigenlijk mee? Ik ben hiervoor op bezoek bij basisschool ’t Ruimteschip, een SKO West-Friesland school in Opmeer. Tijdens een eerder gedaan praktijkonderzoek identificeerden we acht bekwaamheden die belangrijk zijn voor een schooldirecteuren om te beheersen. In deze podcast bespreken we ze aan de hand van praktijkvoorbeelden. Thema’s die voorbijkomen zijn: transparant leidinggeven, aandacht hebben voor je team, ondernemerschap, samenspel en visie tot aan het filteren van informatie die van buiten op de school afkomt. Veel luisterplezier!
Gasten aan tafel:
Amanda Breeman, schoolleider bij SKO West-Friesland. Bij basisschool St. Werenfridus in Wervershoof
Rein Swart, schoolleider bij SKO West-Friesland, ’t Bonischip (twee scholen: Bonifatius en ’t Ruimteschip)
Anja Braas, lid van het directieteam bij ’t Ruimteschip en de Bonifatius
Samen met Peter Loonen neem ik het onderwijsnieuws van de maand november door. Deze maand: Nieuwe correctiewaarden bij de beoordeling van leerresultaten? Advies onderwijsraad. Aanzien mbo student moet beter. Mijn kind naar het mbo? Liever niet. Digitaleringsimpuls in het hoger onderwijs. Switchen moet makkelijk. Mobiele telefoons verbieden in de klas. Zeldzaam: Dijkgraaf heeft kritiek. Muziekles in het speciaal onderwijs. Onderwijsbegroting 2023 en premier Rutte gaat straks voor de klas.
Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!
Met vakgenoot Peter Loonen ben ik gestart met een nieuwe podcast serie: Top 10 onderwijsnieuws. We nemen kort en bondig al het onderwijsnieuws in de maand oktober door. Deze maand: de onderwijsraad komt met een nieuw advies over de basisvaardigheden, online onderwijs heeft meerwaarde, delegatie gaat op studiereis naar Helsinki en Minister Dijkgraaf is druk met het mbo. De harde leerschool versus of de pedagogische leerschool? En: het hbo moet op de schop. Alweer? Zijn we blij met steeds meer hoogopgeleiden in Nederland?
Deze podcast is te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!
Om als organisatie succesvol te blijven is het belangrijk continue bij te sturen, te leren en te innoveren om zo werkprocessen, producten en diensten af te stemmen op je klant. Het is een cruciaal criterium om een strategie te realiseren. Dit kan je niet alleen doen op buikgevoel. Maar alleen maar sturen op cijfers blijkt in de praktijk ook riskant. Hoe dan wel? Over deze vraag praat ik met Leo Kerklaan. Auteur van diverse bekende managementboeken zoals De cockpit van de organisatie en De wendbare organisatie. Leo houdt een krachtig pleidooi voor een overzichtelijk managementdashboard om prestaties te kunnen meten en analyseren. Maar hoe ontwerp je zo’n dashboard? Wat vraagt het van managers en professionals en hoe stuur je slim bij? Daarover gaat deze podcast. We bespreken diverse praktijkvraagstukken, sommige afkomstig uit het onderwijs.
