leren

Tip van Tjip 010 met Peter Loonen: Hoe begin je aan het nieuwe schooljaar?

5 september 2019 Didactiek en Pedagogiek 11:48

Met onderwijskundige Peter Loonen ga ik in gesprek over de start van het schooljaar. Het moment dat we vaak overlopen met energie en mooie plannen hebben voor het aanstaande schooljaar. Maar helaas kan dat ook snel wegzakken, voor je het weet verliezen we ons in ingewikkelde examenplannen, overleggen, discussies en inspectiebezoeken. Hoe hou je die positieve energie vast? En wat is daarvoor nodig? We blikken ook vooruit op de spieken studiedag van 30 oktober. Op deze studiedag kunnen onderwijsleiders in 1 dag overzicht en inzicht krijgen in de belangrijkste managementmodellen die er vandaag de dag toe doen. Over leren, veranderen, coachen en leidinggeven en nog veel meer. Op basis van het boek ‘Spiekboekje voor Managers. Met veel praktische toepasbaarheid, een no-nonsense filosofie, boordevol actuele casuïstiek en veel discussie en verdieping. Schrijf je nu in via deze link!

Hoe kan je als organisatie spelend veranderen? Tjipcast 022 met Jaap Boonstra

25 augustus 2019 Leiderschap en Verandermanagement 1:06:13

Generieke, groots uitgerolde veranderplannen hebben hun langste tijd gehad. Steeds vaker komen we erachter dat vraagstukken waar organisaties mee in aanraking komen om een andere aanpak vragen. Het speelveld, de spelers en de spelambitie is de afgelopen jaren fundamenteel anders geworden. Snelheid maken, innoveren, leren en uitproberen zijn meer en meer doorslaggevende kenmerken van succesvolle trajecten. Maar hoe geef je leiding en richting aan dit soort veranderprocessen? In zijn meest recente boek ‘Veranderen als samenspel’ presenteert hoogleraar Jaap Boonstra hiervoor een spelmodel voor verandering. Door meervoudig te leren kijken, speldynamiek te benutten en bijvoorbeeld met een doorleefde spelambitie te werken. Een unieke kijk op veranderen die ook nog eens praktisch en toepasbaar is! Over deze nieuwe manier van kijken naar veranderen gingen Jaap en ik in gesprek in Tjipcast 022.

Cartoon gemaakt door Lodewijk van www.lokocartoons.nl

Boeken die op tafel liggen

Tijdcodes

  • 01.00 Een positieve kijk op verandering! Maar meedoen is een persoonlijke afweging
  • 02.00 Wat gaan we doen? De kernvraag van spelen
  • 05.00 Wat maakt dat professionals moe worden van verandertrajecten?
  • 08.00 Antwoorden uit bestaande managementliteratuur, de noodzaak om anders te kijken naar veranderen
  • 12.00 Spelpatronen, spanning en tegenstellingen
  • 17.00 Variëteit aan initiatieven, leren van experimenten en duiding door enkele maatschappelijke vraagstukken
  • 20.00 Gestandaardiseerde aanpakken hebben hun langste tijd gehad
  • 24.00 Diverse veranderverhalen en toewerken naar één verhaal (energie loskrijgen)
  • 27.00 Het is nooit af, dat weet je zeker (doorgaande beweging van spelen)
  • 30.00 Spel als activiteit
  • 34.00 Homo Ludens
  • 37.00 Liefde voor je vak, goed werk willen doen
  • 42.00 Chocolade maken van data en informatie
  • 46.00 Doe je mee als startvraag
  • 50.00 Nieuwsgierigheid als aanjager van verandering
  • 53.00 Spelregels, cultuur en patronen leren zien
  • 57.00 Taaie vraag bij veranderprocessen: Wat doen we wel en wat doen we ook echt niet?
  • 01.00 Goede vragen durven stellen
  • 01.03 Vervolgvragen en blik vooruit

Het belang van maakonderwijs op de basisschool. Tjipcast 020 met Wytske de Man

12 augustus 2019 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement 49:12

Op veel scholen verdwijnen de handvaardigheidslokalen. Eind 2018 schreef ik hierover een opiniestuk in het NRC. Ik kreeg hier ontzettend veel reacties op. Hoe kan dit als we tegelijkertijd geen vakmensen kunnen vinden in Nederland? En hoe komt het dat we leren timmeren, zagen en ‘iets maken’ met je handen niet meer zo hoog op de prioriteitenladder hebben staan? Je handen als instrument leren gebruik en de wereld ‘kunnen vormgeven’ is minstens zo belangrijk! Gelukkig is er een spannende nieuwe beweging in Nederland gaande: het maakonderwijs ook wel ’the maker movement’. Hier gaat leren en mooie dingen maken hand in hand! En dit kan in de klas, bij de bieb of op bezoek bij de fietsenmaker. Met maakonderwijs expert Wytkse de Man van de Alan Turingschool in hartje Amsterdam ga ik hierover in gesprek. We verkennen hoe leerkrachten kunnen starten met maakonderwijs en wat het vraagt van de dagelijkse schoolomgeving.

Cartoon gemaakt door Lodewijk van www.lokocartoons.nl

Tijdcodes

  • 01.00 Kunstonderwijs en de brug naar school
  • 02.00 Wereldburgerschap en maakonderwijs op de Alan Turingschool
  • 0.40 Maakopdracht in de klas, hoe ga je aan de slag?
  • 07.30 Verbindingen leggen tussen disciplines en de rol van de leerkracht
  • 11.00 De rol van de kunstdocent of ‘maker”
  • 15.00 Brief van de Koning
  • 18.00 Om je heen kijken in je omgeving en slim aansluiten bij wat er mogelijk is
  • 21.00 Verschillende soorten kennis (techniek, geschiedenis, aardrijkskunde)
  • 25.00 Maakproject in de tuin van school, praktijkvoorbeeld
  • 28.00 Slagvaardige kinderen
  • 33.00 De leerkracht heeft ook wat te leren! Luisteren, laat ze struikelen, kijken, helpen en niet overnemen..
  • 38.00 Maker spaces! Plekken in Nederland waar je als school verbinding mee kunt leggen
  • 42.00 Samen optrekken: de rol van de docent en ‘maakexpert’
  • 46.00 Hedendaagse kunst erbij halen, het hoeft niet, maar het kan wel! Art en science VO link
  • 47.00 Afrondende woorden en blik vooruit

Wat is een lerende organisatie? En hoe word je het? Tjipcast 019 met Simon van der Veer

4 augustus 2019 Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 59:32

Een lerende organisatie stelt de kerntaak richting zijn klanten centraal en is bereid elk werkproces, procedure of structuur ter discussie te stellen als deze geen waarde toevoegt. Maar hoe blijf je met elkaar scherp op deze kerntaak? En hoe voorkom je zinloze hiërarchie en vertraging zoals bureaucratie en doorgeslagen zelforganisatie? Met Simon van der Veer verkennen we belangrijke uitgangspunten voor een lerende organisatie zoals vakmanschap, autonomie, beslissingsbevoegdheid en de rol van historie en cultuur in een organisatie.

Speakersnotes

Boeken die op tafel liggen

Tijdcodes

  • 04.00 Het label van lerende organisatie en de zoektocht naar toegevoegde waarde
  • 04.45 Is de voorkant van de organisatie leidend?
  • 08.00 Feodale systeem, een historisch perspectief
  • 09.50 Zelforganisatie, dat gaat vanzelf
  • 12.50 Ratio versus emotie
  • 13.00 Planning en control als verbindend en sociaal proces
  • 16.00 Hoe wordt het geld verdiend en hoe wordt het verdeeld?
  • 20.00 Wat is het bestaansrecht van deze organisatie?
  • 25.00 Goede vragen durven stellen
  • 28.00 Persoonlijk leiderschap verbeteren of de omgeving beter begrijpen?
  • 34.00 Inchecken en uitchecken
  • 37.00 Ben je bereid om de prijs ‘van leren’ te betalen? 
  • 41.00 Spannende gesprekken die je juist wel moet durven voeren = gemakkelijk voelen in ongemakkelijke situaties
  • 45.40 Nieuw boek: kijk het beest in de bek
  • 49.00 Vage grenzen van organisaties
  • 52.00 Waar begint het? Bij het directe contact met de klant
  • 56.00 Vakgenoten en kritische reflectie
  • 58.00 Afronding en blik vooruit

Tip voor Tjip 009: Manon ruijters interviewt mij na het opnemen van 15 Tjipcasts

10 juli 2019 Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 14:06

Het gesprek dat ik voerde met Manon Ruijters over professionaliteit (Tjipcast 014) was ontzettend boeiend, interessant en zat vol met allerlei nieuwe vragen, inzichten en reflecties over mooi werk. We raakten er bijna niet over uitgepraat. En dat gebeurde dan ook nadat de opname stopte. Al gauw bedachten om dit een deel II te noemen en snel de recorder aan te zetten. Hierin bevraagt Manon mij! In niet meer dan 13 minuten blikken we samen terug op de eerste Tjipcast opnames. Bijzonder leuk en leerzaam! Eigenlijk meer een Tip voorTjip 🙂 De opname is niet alleen als gebruikelijke podcast te beluisteren, maar ook op youtube te zien. Check de link hieronder!

Zomertip! Kunnen we nog wel niets doen? Tjipcast 015 met Derk van der Pol

8 juli 2019 Filosofie en Verdieping 46:13

Niets doen is niet makkelijk. Probeer het maar eens. Maar soms is niets doen wel heel fijn, bijvoorbeeld op vakantie of als je ineens geconfronteerd wordt met ‘wachttijd”. En nietsdoen leidt vaak ook tot mooie nieuwe inzichten en ideeën! Mediteren is eigenlijk ook een vorm van georganiseerd niets doen. Waarom zijn zoveel mensen hier fan van? En is onze samenleving nog wel ingericht om niets te doen? Is niets doen nog wel in de mode? Luister of kijk nu naar een onconventioneel gesprek over lummelen, rommelen en uit het raam kijken. Een heerlijke opmaat naar de zomervakantie!

Cartoon is gemaakt door www.Lokocartoons.nl

Speakersnotes

Tijdcodes

  • 01.00 Het probleem van niets doen en wat we dan al gauw gaan denken
  • 04.00 Ik zit hier weer niets te doen, voorbeeld uit Afrika
  • 07.00 De telefoon
  • 10.00 Stilte
  • 12.30 Rust en weer doorgaan
  • 14.00 Doelen, zijn ze van jezelf of van anderen?
  • 15.50 Worden we slim van niets doen?
  • 18.00 Creativiteit en tijdverspilling
  • 22.00 Puzzelen en zoeken naar antwoorden
  • 22.40 Jeukwoord van het jaar: de essentie
  • 25.30 1 minuut stilte
  • 27.30 Opa van Derk, keek altijd op de klok
  • 30.00 Doe ik het goed?
  • 32.45 De meditatie app, werkt het?
  • 36.00 Praktijkvoorbeeld van kennisdelen
  • 37.00 Er gebeurt meer dan je denkt in het nietsdoen
  • 39.00 Ritme en structuur die ruimte geeft
  • 40.00 Lunchtijd op school
  • 43.00 Opdracht met de rozijn
  • 44.50 Ogen openzetten voor toeval

Hoe ontwerp je een goed leertraject?Tjipcast 013 met Mariël Rondeel

8 juli 2019 Didactiek en Pedagogiek, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 51:09

De meeste van ons kunnen precies het verschil uitleggen tussen een hele goede en slechte training of opleiding. Vaak doen we dit op basis van eigen ervaringen. Waar het kan gaan om de toepasbaarheid van aangereikte kennis, de ervaren begeleider of de prettige groep deelnemers waar iedereen elkaar uitdaagt en steunt om het maximale eruit te halen. Is het echter ook mogelijk dit soort ‘leerervaringen’ bewust te ontwerpen? Zijn er uitgangspunten en kenmerken van een ontwerpproces die de kans op krachtige leerprocessen’ groter maakt? Zodat ze baat hebben bij het individu, het team en de organisatie waar een professional werkt?

Cartoon is gemaakt door www.lokocartoons.nl

Speakersnotes

Tijdcodes

  • 02.30 Opleiding als middel en geen doel en waarom leertraject een beter woord is
  • 03.30 Leren geeft meer ruimte dan opleiden
  • 06.00 Verplichten van leren, kan dat?
  • 07.00 Wanneer maak jij het verschil? Meestal leer je dat niet op een school
  • 09.30 Opleidingskunde als vak en discipline, leren in het werk, rond het werk en voor het werk
  • 12.45 Verklaringen waarom er nog veel getraind wordt in organisaties
  • 17.00 Diegene die het werk doen, staan aan de basis van het leertraject
  • 21.00 De rol van HR(D) en trainingsprofessionals in organisaties
  • 25.00 Benaderingen om naar ontwerpen te kijken
  • 30.00 Leerdoelen, kan je daar mee werken als ontwerper?
  • 33.00 Werk centraal stellen, van competentie naar bekwaamheid
  • 36.00 Pleidooi voor de analyse (vaak wordt dit vergeten)
  • 40.00 Evalueren die je constant, niet alleen op het einde
  • 43.00 Enkele valkuilen. Teveel werken met ‘saaie methodes, durf verder te kijken dan een interview afnemen: dagboek bijhouden, filmpjes maken en andere tools benutten
  • 43.30 Visie op leren, wat heb je daaraan als ontwerper?
  • 45.45 Primaire proces van de organisatie heeft grote invloed op de leervoorkeur. 
  • 47.10 Meegaan in de dominante manier van leren als ontwerper, ook al kan dat niet altijd het best werken
  • 47.55 Risico van te mooie woorden omtrent leren, praat en doe theorie
  • 49.40 Passie om het werk te bestuderen, daar gaat het om!

Link naar een introductie artikel over ‘leren ontwerpen’ vind je hier.

Tip van Tjip 008: Werk maken van kennisdelen in organisaties

3 juli 2019 Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling, Samenwerken en Teamleren 14:12

In deze achtste Tip van Tjip ga ik dieper in op de vraag hoe organisaties erin kunnen slagen om opgedane kennis en expertise te delen tussen collega’s, teams of afdelingen. Dit naar aanleiding van twee recente projecten waar ik gevraagd ben om mee te denken hoe (en eigenlijk of) kennis van hun professionals beter deelbaar te maken is. Ik doe dit door een werkbare definitie van kennisdelen in organisaties te geven. Zo is informatie iets heel anders dan kennis. Een fout die nog veel gemaakt wordt. Daarnaast noem ik enkele principes die bevorderlijk zijn voor dit soort ‘deelprocessen’. Zo is kennis een resultaat van een leerproces. En leren vraagt om nieuwsgierigheid, urgentie of een aanleiding (een zogeheten ‘pull’ strategie). Ik sluit af met een aantal praktische tips hoe je deze ideeën kunt toepassen in je eigen werkpraktijk.

Wat is professionaliteit? En hoe geef je het vorm in een organisatie? Tjipcast 014 met Manon Ruijters

1 juli 2019 Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 1:09:57

Leren en ontwikkelen is in zekere zin de kern van ons bestaan. Wij als mensen doen niet anders, misschien kunnen we zelfs niet anders. Maar deze termen kunnen in organisaties snel nauw worden gedefinieerd, waardoor er minder ruimte overblijft voor intuïtie, vakmanschap en bijvoorbeeld praktische wijsheid. Zo betekent het woord professionaliseren iets heel anders dan ‘professional’ zijn. En de vraag ”Wanneer doe je het goed?’ kan bij de leden van een team fundamenteel verschillende reacties oproepen. Het zijn enkele thema’s waar Manon Ruijters zich al geruime tijd mee bezighoudt. Als lector professionele identiteit en organisatieontwikkeling aan de Aeres Hogeschool. En sinds 2017 is ze hoogleraar aan de vrije Universiteit Amsterdam waar ze zich richt op leren, ontwikkelen en gedragsverandering. Luister of kijk nu naar een nieuwe Tjipcast over goede vragen te durven stellen, het cruciale verschil tussen reflecteren en evalueren en onze zoektocht naar betekenisgeving in ons werk.

Gemaakt door Lodewijk van Lokocartoons.nl

Speakersnotes

Tijdcodes

  • 01.20 Wat is professionaliteit?
  • 02.20 Iets meer professionaliteit verwacht en de impliciete norm (is die er wel?)
  • 04.30 Wanneer heb jij het goed gedaan als professional?
  • 09.00 De praktijk in de wetenschap
  • 13.00 Wat is goed werk?
  • 14.00 De rol van informele systemen in organisaties.
  • 14.30 De ecologische visie op leren
  • 18.00 Wat levert het nou op? En waarom dit zo’n lastige vraag is i.r.t. leren
  • 22.00 Ondersteunende systemen, netwerken die niet werken en al het gedoe wat we om het werk heen organiseren
  • 28.00 Contracteren en samenwerken
  • 33.00 Afwegingsprocessen rondom professionaliseren
  • 38.00 Praten over een norm, het verschil tussen reflectie en evaluatie
  • 42.00 Deugden
  • 50.00 Praten over wat goed werk is dat werkt
  • 52.00 De vijand van leren? Spanning tussen instrumentele en creatieve rationaliteit
  • 59.00 Vragen stellen, soms werkt het ook niet
  • 1.03 Onderzoekend leren, kwetsbaar opstellen en het ‘niet mogen weten’
  • 1.06 De wetenschap van leren, veranderen en gedragsverandering

Tip van Tjip 007: Veranderen in organisaties? Een kwestie van afkicken

26 juni 2019 Leiderschap en Verandermanagement 14:06

In deze zevende Tip van Tjip ga ik dieper in op het thema verslaving in organisaties. Verslaving gaat over die processen en activiteiten waar iedereen van weet dat het zinloos is, maar toch blijven we ze vrolijk uitvoeren. Hoe komt dat eigenlijk? Wat voor verslavingen in organisaties zijn dominant vandaag de dag? En hoe kan je als organisatie of team afkicken?