Een van de grote uitdagingen in het beroepsonderwijs is digitalisering. Studenten zijn continue online en verwachten in toenemende mate dat hun school dat ook is. Maar hoe ga je als beroepsopleiding mee met deze technologische ontwikkelingen zonder de kwaliteit van het onderwijs op het spel te zetten? Wat vraagt dit van onderwijsprofessionals, managers en onderwijsontwikkelaars? Is het nodig dat zij ook ‘digital experts” zijn? En als een ROC voor een opleiding alle werkprotocollen, informatie en kennis vooraf online aanbiedt: hoe ziet een lesuur er dan uit waar studenten samenkomen? Volgens Daphne vraagt dit ondermeer een coachende rol van docenten. Maar dat betekent niet dat kennis onbelangrijk is! Je kunt alleen begeleiden als je boven de materie staat. En dat vraagt net zo goed kennis van examineren, begeleiden en didactiek. Hoewel deze didactiek volop in beweging is. Luister of kijk naar een prachtige toelichting van Daphne in hoe ROC Friese Poort werkt aan digitalisering, onderwijsvernieuwing en professionele ontwikkeling!
cartoon gemaakt door Lodewijk van www.lokocartoons.nl
Er is een fundamentele crisis in het onderwijs gaande. Resultaten dalen al jaren. Toenemende medicalisering, extra zorgtaken en continue innovatie van onderwijs maken het niet makkelijk het tij te keren. Leerkrachten voelen zich bedreigd in de kernopdracht van hun vak: lesgeven. Als we dit willen veranderen dan vraagt dit een grondige maatschappelijke discussie over welk doel onderwijs heeft. En het is nodig kennis te benutten van hoe kinderen leren en welke rol een leerkracht hierin heeft. Zodat we niet weglopen met ongefundeerde perspectieven op leren, kennisoverdracht en de ontwikkeling van jonge kinderen. Wetenschap kan hier veel aan bijdragen! In deze podcast ga ik hierover in gesprek met Wim van den Broeck. Professor in ontwikkelings- en onderwijspsychologie en methodoloog aan de vrije universiteit Brussel.
Het onderwijs vormt niet, het vervormt. Doordat het uitgaat van verkeerde aannames en ideeën. Hier begint hoogleraar Jan Bransen zijn kritisch betoog om anders te durven kijken naar onderwijs, leren en ontwikkeling. Want leren is veel meer dan een toets of examen halen. Reflectie en onderzoek doen naar wie je bent als mens, wat je drijft en motiveert is minstens zo waardevol! Maar deze activiteiten vragen ruimte, aandacht en begeleiding en zijn bovendien niet zo makkelijk ’te meten’. In deze Tjipcast spreek ik uitgebreid met Jan Bransen over zijn nieuwe boek ‘Gevormd, of vervormd? Pleidooi voor ander onderwijs’. Een buitengewoon spannend gesprek over de rol van kennis, experimenteren en het belang van motivatie en ‘zin in leren’. Want uiteindelijk is leren veel meer dan de spiegel van een helder gegeven instructie. Durven we nog wel zo naar ons onderwijs te kijken?
4.00 Kritische reflectie: willen studenten nog wel studeren? Of willen ze tentamens halen? Hoe is dat zo gekomen?
5.00 Calculerend leren versus het hebben van een doel
8.00 De onderbouw
9.40 Leeropbrengsten en leerdoelen, wat is het verschil?
13.00 Gedragsontwikkeling, de weg naar het leerdoel toe (maar kan dat wel?)
17.00 Zelfvertrouwen en jezelf leren beheersen, hoe ontwikkel je dat? Dit is ook onderdeel van ‘lid worden van onze taalgemeenschap’
20.00 Vragen die ons denken stimuleren, ook al is er geen pasklaar antwoord
23.00 De hoog – laag metafoor van onderwijs
23.40 Leren zien als de spiegel van instructie, waar is dan de wil en motivatie?
29.00 Toets na toets
31.30 Agora onderwijs en andere varianten zoals het Vathorst college
37.00 Biologie van het leren
42.00 Naïef idee om te denken dat je kinderen MOET bezighouden
44.00 Leren van de ervaring, dat is veel meer dan alleen de expliciete instructie
45.00 Moet het onderwijs nog wel summatief toetsen (examen wel of niet slagen)?
51.00 Het belang van vragen stellen, onderzoek doen en ‘doorleren’
55.00 De inrichting van de school en het belang van ‘de wil tot leren’
58.00 Circus om school heen, verbeteren van overgangen tussen niveaus
59.00 De universiteit als fabriek
1.01 Onderzoek doen: vragen in een ruimte je weg proberen te vinden, het belang van houding en attitude (in plaats van het bouwen aan een evidence based model van de werkelijkheid)
Hoe komt het dat kinderen in Nederland de afgelopen jaren steeds slechter zijn gaan rekenen? En belangrijker, hoe kunnen we dit verbeteren? Hier praat ik over met leerkracht, onderwijsadviseur en rekenexpert Marcel Schmeier. We analyseren de stand van zaken wat betreft rekenonderwijs in Nederland en reflecteren op de onderwijsvernieuwingen van de afgelopen 20 jaar. Marcel geeft met praktische voorbeelden en duidelijke onderbouwing aan waar het veelal mis gaat op de basisschool. Rekenen is een oerwoud geworden van plaatjes, tekst, verschillende aanpakken en vage vraagstellingen. Maar rekenen vraagt om iets anders. Bijvoorbeeld duidelijke instructie, herhaling, regelmatig oefenen en toewerken naar abstractievermogen. Het is hoog tijd dat de leerkracht aan zet komt en zich niet laat leiden door verleidelijke nieuwe rekenboeken, politieke vergezichten en hypes over leren. Dat leidt de aandacht juist af van de essentie. Kijk of luister nu naar buitengewoon boeiend gesprek waarin duidelijk wordt wat de effecten zijn van ongefundeerd vertrouwen in onderwijsmethodes zoals realistisch rekenen, 21st century skills en gepersonaliseerd leren. We bespreken ook wat er nodig is om het beter te doen: door terug te gaan naar de basis van rekenen. Een basis die nog steeds ontzettend waardevol is en kinderen bovendien veel vertrouwen geeft!
7.05 Belang van gezamenlijkheid in de rekenles. Dezelfde taal, woorden, aanpak en begrippen delen
7.40 Belang van samen leren rekenen, gemeenschappelijkheid in de klas bevorderen
8.10 Individuele leerroutes zetten druk op de gezamenlijkheid in een klas
8.35 Op maat en gepersonaliseerd leren klinkt mooi, uitwerking is vaak: kinderen komen lager uit. Zie ook hierover deze link over de effecten van maatwerk in het onderwijs en meer over de staartdeling hier.
8.50 13.000 kinderen verlaten per jaar de basisschool als slechte rekenaar
9.00 Individualisme hoort niet thuis in een schoolklas, het leidt tot grotere verschillen. Resultaten worden ook slechter. Met name bij kinderen uit lagere sociaal economische klasse Zie hier een link naar het onderzoek van Andersen en Andersen.
9.45 Wat is het doel van onderwijs? Leuke leestip.
10.40 Het belang van het leerstofjaarklassensysteem
11.20 Durf ambitie te hebben als school, stel zelf je ambities vast en laat het niet afhangen van toetsen
12.08 Geen breuken meer in het onderwijs? Moet je niets van aantrekken als school, durf zelf doelen te bepalen! Neem ook die verantwoordelijkheid. Zie ook het initiatief lerarencollectief.
13.39 Wat is expliciete directe instructie? Voor een uitgebreide uitwerking met antwoorden op de meest gestelde vragen, kijk hier.
14.30 Het belang van voorbeelden uitwerken op het bord en vragen stellen. Bijvoorbeeld: hoe ben ik tot dit antwoord gekomen?
15.20 De kracht van vragen stellen is cruciaal op school. Maar wel de juiste vragen!
16.30 Voorkennis van kinderen verschilt enorm. De kunst is die voorkennis te activeren. Zie hierover dit artikel.
17.35 We zijn kennis een trucje gaan noemen, dat is eigenlijk heel vreemd. Uitleg met voorbeelden
18.20 Kennis leidt tot vaardigheden, daardoor wordt de wereld van kinderen groter
18.50 Creativiteit heeft kennis nodig, anders is het niets. Link taxonomie van Bloom. Misvatting: te snel naar hogere niveaus. Terwijl de basis is ‘dingen kunnen onthouden’
20.05 De leerkracht als expert, de leerling als beginner. Waar zit het verschil? Experts denken anders dan kinderen, kinderen zijn geen volwassenen
22.05 Hoe geef je goede instructie op een Montessorischool waar verschillende niveaus bij elkaar in de klas zitten?
23.44 Teveel differentiëren leidt tot teveel versnippering en dus leertijd. Zie hierover ook dit artikel
24.00 Spanning tussen de individuele ontwikkeling van een kind en de groepsontwikkeling.
24.50 Denkoefening: Is het ethisch juist elk kind een eigen leraar te geven? Stel dat het kon?
25.20 Wetenschap krijgt steeds meer een plek op school, gelukkig maar! Hier de link naar het genoemde ‘Op de schouders van reuzen‘
26.00 Hoe biedt je verschillende rekenstrategieën aan binnen een leerlijn? Van concreet naar abstract!
28.27 Zo leer je kinderen rekenen van Douwe Sikkes
28.55 Hebben een kinderen een voorkeurstrategie? Nee, dat is een fabeltje. Het doel van onderwijs is de juiste strategie aanreiken
29.40 Zijn we op scholen te voorzichtig geworden om kinderen iets te leren en te snel iets leuk, makkelijk of gaan vermijden? Succes behalen door iets te doen wat moeilijk is. Zie ook deze leestip van Marcel
30.50 Aandacht voor reflectie op school. Reflectie kan pas bij beheersing op de stof. Zie ook dit onderzoek hierover
34.00 De grootste uitdaging in Nederland wat betreft het rekenonderwijs
34.40 Protocol ERWD: alles is verstrengeld, terwijl de uitdaging op school is te ontwarren, dat stapsgewijs oefenen met je kinderen. Zie ook deze link
38.00 Belang van herhaling wordt meestal onderschat
38.50 Rekenen leeft enorm in Nederland
39.20 Klopt het dat breuken uit het curriculum worden gehaald? Zie ook dit artikel hierover
41.00 De staartdeling die na 2002 (intro euro) is vervangen. Naar realistisch rekenen.
42.30 Waarom werkt de staartdeling zo goed? Zie ook hier
44.50 Kan realistisch rekenen samenkomen met traditioneel rekenen?
45.50 Rol van ouders
49.40 Grootschalig onderzoek naar effectieve vormen van onderwijs: directe instructie werkt! Maar helaas is het niet overgenomen in het basisonderwijs. Meer hierover zie onder andere:
2.40 Het woord God, het woord rede, wat betekent het?
4.40 Toelichting woordveld en betekenisveld.
4.50 Samenvatting van Spinoza zijn filosofie door Maarten, de Ethica ‘richtlijnen voor het goede leven’.
5.30 De rede en redelijkheid, maar de rede heeft ook een sociale betekenis of wel gemeenschapszin.
6.45 De term rede heeft meerdere betekenissen: verhouding, oorzaak, ratio, boekhouden. Centraal staat wel logisch denken, dat komt voor uit gemeenschapszin.
8.58 Hoe komt het dat zoveel mensen geluk en rust halen uit het werk van Spinoza?
9.42 Eigengerechtigheid. Het van eigen recht zijn; het verwerven van zelfstandigheid, ontworstelen van bevoogding door allerlei instanties.
10.40 Leren zelfstandig denken, ontworstelen aan je ouders, opvoeders, opnieuw leren denken volgens je eigen logische denken. Niet zaken vanzelfsprekend overnemen.
11.35 Alles opnieuw ordenen en toetsen aan je eigen kritische denken. Je maakt het jezelf eigen. Dan heb je ook geen opvoeder meer nodig.
12.12 Tweedehands kennis. Hier een link naar een artikel van Joseph Kessels over dit denken.
13.35. Verschil of je oud bent geworden en je dit maar moeilijk kunt accepteren, Spinoza gaat verder: je moet het je eigen maken. Het opnemen, dat gaat veel verder dan accepteren. Je leert ermee samen te vallen.
15.15 Actief versus reactief
15.50 De mens als bewust wezen
16.20 Passies = leiden aan.. Spinoza ziet passies als dat je lijdzaam aan de omstandigheden bent overgeleverd. Dat is het kwaad volgens Spinoza. Het goede begint als je de passies volgens het logisch denken transformeert tot acties.
17.20 Aan het stuur van je eigen leven: Van eigen regie zijn.
17.49 Eigen meester niemands knecht.
18.50 Durf te denken, link naar de Duitse filosoof Immanuel Kant.
20.20 Kritische grondhouding naar prikkels van buiten af, zelfs richting mensen die stellen het beste met je voor hebben.
21.12 De rede als rechter in je hoofd.
23.05 Innerlijke eigenmaking, wat voor richtlijnen geeft Spinoza? De brug tussen kritisch denken en een levenslange training in de aanvaarding van de dingen die goed voor je te zijn.
23.50 Hoe train je jezelf dan? Verkenning van meditatie als voertuig. Rust, besef, aansluiting met kritisch aanschouwen van prikkels.
Hoe maak je van je van leren en opleiden in een organisatie een aantrekkelijke activiteit?
Ik ga over deze vraag in gesprek met Joseph Kessels, emeritus hoogleraar onderwijskunde en oprichter van het adviesbureau Kessels & Smit, The Learning Company. We zijn lange tijd collega’s geweest en werken nog steeds nauw samen. Zo heb ik met Joseph het filosofieboek geschreven Denken in organisaties, pleidooi voor een nieuwe Verlichting en werken we samen aan een onderzoek over hoe jonge musici van elkaar leren in het Meesters en Gezellen programma. Wat is er nodig om in organisaties het feitelijke werk als uitgangspunt van leren te zien? En wat voor organisatiekenmerken bevorderen professionele ontwikkeling of zetten er juist de rem op? Is het mogelijk professionals te verplichten om te leren? Daarover gaat dit gesprek.
bekijk op YouTube
