PO

Een levenlang leren klinkt prachtig: maar wat bedoelen we hier eigenlijk mee? Tjipcast 110 met Gert Biesta

In deze podcast spreek ik uitgebreid met Gert Biesta over de betekenis van een levenlang leren. Gert is momenteel professor of public education aan de universiteit van Ireland in Maynooth en bekleedt een vergelijkbare leerstoel aan de universiteit van Edinburhough. Maar eigenlijk reist hij de wereld over om les te geven, onderzoek te doen en te schrijven. Hij in de wereld van onderwijs en leren een autoriteit. Zo introduceerde hij de veelgebruikte drieslag in onderwijs, kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming. In zijn algemeenheid verbindt Biesta onderwijsfilosofie en pedagogiek om zo onderwijsactiviteiten te bestuderen en te omschrijven. Minder bekend is zijn studie en werk naar een leven lang leren. Een belangrijk uitgangspunt als het gaat om beleidsvorming in Nederland gericht op participatie, innovatie van werk en duurzame inzetbaarheid van mensen. En daarmee is er ook hier een duidelijke verbinding met onderwijs. Vragen die we in deze podcast bespreken zijn onder andere:

  • Welke verantwoordelijkheid heeft een overheid om een volwassenen de kans te bieden om zich te blijven ontwikkelen en te professionaliseren?
  • Is leren een recht voor mensen, of een plicht?
  • En als het nu iets is dat vooral bij de mensen zelf ligt, wat doen we dan met mensen die we niet bereiken?
  • Waar is volwassenen onderwijs en educatie in een samenleving nu eigenlijk voor bedoeld?
  • Waar hebben we het eigenlijk over als we spreken over leren? Is het een woord wat nog betekenis heeft?
  • Waar zit het contrast tussen onderwijs en leren? Halen we deze begrippen niet snel door elkaar?
  • Bij bovenstaande thema’s is het noodzakelijk te verkennen: Wat is nu eigenlijk een leven lang leren? Hoe vullen we dat in? Hoe ook niet?
  • Wat betekent bovenstaande verkenning voor ons land? Waar moeten we mee aan de slag?

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Gert Biesta heeft een aantal prachtige boeken geschreven. Je kunt deze vinden op de boekenplank.

Op weg naar de verkiezingen: over Onderwijs. Tjipcast 109 met Annet Kil, Ellen van Gaalen en Patrick Banis

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart 2021 maak ik in opdracht van het CAOP, kennis- en dienstencentrum op het gebied van arbeidszaken, drie podcasts over het onderwijs, de zorg en de arbeidsmarkt. Wat zijn de toekomstige urgente vraagstukken? Welke ontwikkelingen zijn relevant voor een nieuw te vormen kabinet? Hoe komen we sterker uit de huidige coronapandemie? 

In deze podcast staat het onderwijs centraal. We bespreken drie thema’s: het lerarentekort, onderwijs na corona en kansenongelijkheid. Met als terugkerende vraag: Wat is de rol van de overheid als het gaat om sterk onderwijs in Nederland? Dit bespreek ik met Annet Kil, voorzitter college van bestuur van de Gooische Scholen Federatie, Ellen van Gaalen, journalist bij het Algemeen Dagblad, en Patrick Banis, directeur arbeidsmarkt bij het CAOP.

Samenwerken in Coronatijd: Hoe hou je de (digitale) verbinding? Tjipcast 108 met Ellen van Vugt, Floor van Venrooij en Peter Loonen

In deze podcast verken ik samen met Ellen van Vugt, Floor van Venrooij en Peter Loonen welke bouwstenen belangrijk zijn om als teams (digitaal) samen te werken. Sinds maart 2020 werken bijna alle onderwijsprofessionals radicaal anders. Van basisonderwijs tot MBO en universiteit. Zo werken we al bijna één jaar veel meer vanuit huis, zijn we minder op school en ontmoeten teams elkaar veelal online voor vergaderingen, overleggen en werksessies. Dit leidt tot nieuwe uitdagingen in termen van samenwerken. Hoe hou je als (school) team de verbinding nu bijna alle werkoverleggen online zijn? Ook informeel bijpraten gaat online en wat te denken van voortgangsgesprekken, de begeleiding van zij-instromers of de afstemming met stageplekken voor MBO of HBO studenten? Dit is niet altijd makkelijk. Al is het maar vanwege het feit dat niet alle vormen van interactie geschikt zijn voor een zoom of microsoft teams overleg. Desalniettemin blijven sterke teams ontzettend belangrijk voor de kwaliteit van onderwijs. Hoe werk je in 2021 aan sterke teams? Welke lessen kunnen we al trekken? Welke valkuilen zijn er en waar kan je als schoolleider en teamlid op letten? Luister mee naar een gesprek met Ellen, Floor (allebei docent / leerkracht), Peter Loonen en mijzelf!

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Is het tijd om afscheid te nemen van het label hoogbegaafdheid? Tjipcast 107 met Lianne Hoogeveen

In deze podcast ontmoet ik Lianne Hoogeveen, expert op het gebied van hoogbegaafdheid en hoogbegaafd onderwijs. We gaan in gesprek over een complex thema binnen het basis- en voortgezet onderwijs: uitzonderlijke intelligentie. Wat bedoelen we hier eigenlijk mee? En kan een school een leeromgeving bieden voor deze groep kinderen die aantrekkelijk en uitdagend is? In de afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor hoogbegaafdheid. Maar er zijn ook nog veel vragen. Zo staat de definitie van hoogbegaafdheid wetenschappelijk ter discussie, is er ook sprake van scepsis (alweer een label) en is er veel verschil tussen scholen in termen van passend aanbod. Hoog tijd om hier dieper op in te gaan.

Volgens Lianne Hoogeveen is het uiterst belangrijk deze groep kinderen in het reguliere onderwijs niet ‘over te slaan’ of te bagataliseren. Het gaat hier om een groep kinderen die kwetsbaar zijn. Zo spreekt Lianne over risico’s in termen van depressie, eenzaamheid, welbevinden en sociale ontwikkeling. Soms zijn ouders zelfs ten einde raad. Vandaag de dag is het mogelijk kinderen ‘aan te merken’ als hoogbegaafd (HB). Vaak middels een vorm van testen en observeren. Dit opent de deuren naar beter afgestemd onderwijs en is voor veel ouders en kinderen een belangrijke eerste stap. Scholen vragen ook om zo’n externe beoordeling. Helaas met een soms eenzijdige focus op de IQ score. Ook hangt er af van de medewerking van ouders, zo zijn de kosten voor zo’n test ook een mogelijke drempel. En behalve een IQ test zijn er meer aspecten relevant als het gaat om hoogbegaafdheid. Het is volgens Lianne zelfs de vraag of dit label bevordelijk is voor kinderen en ouders. Moeten we als samenleving niet nog verder durven te kijken dan een label? En hoe past hoogbegaafdheid dan binnen het huidige reguliere onderwijs?

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het YouTube kanaal:

Meer informatie over het werk van Lianne:

Lianne Hoogeveen is hoofdopleider van de Radboud International Training on High Ability, die opleidt  tot ‘ECHA-Specialist in Gifted Education’ aan het Radboud Centrum voor Sociale Wetenschappen. Ook is ze werkzaam bij CBO Talent Development als GZ-psycholoog. Binnen de Pedagogische Wetenschappen aan de Radboud Universiteit coördineert zij de masterspecialisatie ‘Gifted Education’. Daarnaast doceert zij in zowel de Bachelor als Master Pedagogische Wetenschappen. Ze maakt deel uit van de onderzoeksgroep RATiO, die deel uitmaakt van het  Behavioral Science Institute (BSI) van de Radboud Universiteit, en van daaruit betrokken bij wetenschappelijk onderzoek op het gebied van hoogbegaafdheid, in samenwerking met collega’s van binnen- en buitenlandse universiteiten. Sinds september 2020 is Lianne Hoogeveen voorzitter van de European Council for High Ability (ECHA).

Hoe staan we er in Nederland voor met ons onderwijs? Tjipcast 106 met Aleid Truijens

In deze podcast praat ik met Aleid Truijens, bekend van haar wekelijkse onderwijscolumn in de Volkskrant. We bespreken de onderwijs actualiteit. Ondanks het winterse weer gaan op veel plekken de basisscholen deze week weer open sinds de sluiting op 17 december vanwege corona. Dit is de tweede langdurige sluiting waarin basis- en middelbare scholen bijna geheel overschakelden op online onderwijs. De zorgen over achterstanden van kinderen zijn groter geworden, de examens komen er bovendien aan en het lerarentekort is nog steeds urgent. Kortom, scholen staan onder behoorlijke druk.

Tegelijkertijd zijn de zorgen over onderwijskwaliteit in Nederland niet nieuw. Hoogstens worden ze extra zichtbaar in deze uitzonderlijke periode. Gelijke kansen voor ieder kind is actueler dan ooit. Met Aleid verken ik de grootste vraagstukken waar we als Nederland voor aan de lat staan. We bespreken de oorzaken en verkennen aanknopingspunten om ze aan te pakken.

Is het tijd om te stoppen met toetsen? Tjipcast 097 met Dominique Sluijsmans

Voor veel mensen is het maken van een toets of examen reuze spannend. Het is erop of eronder. Beheers je de stof? Lukt het om de meest lastige vragen te beantwoorden? En vooral belangrijk: Is het straks voldoende genoeg om te slagen? Toetsen zijn op veel scholen een belangrijk onderdeel van het leerproces. We kunnen ons bijna geen school voorstellen zonder examens, toetsen of overhoringen. Helaas kan het wel of niet halen van een toets belangrijker worden dan het voorafgaande leerproces. En dat is zonde, want een toets is maar een klein onderdeel van de dagelijkse lespraktijk. Ik sprak hier uitgebreid over met Dominique Sluijsmans. Zij doet al jarenlang onderzoek naar formatief en summatief toetsen. Hoe kijken we als samenleving tegen toetsen aan? Waarom oefenen scholen steeds vaker examens en heeft dat eigenlijk wel zin? En zou het bijvoorbeeld ook mogelijk zijn met toetsen een impuls te bieden om als school te werken aan verbetering en teamleren? Dominique Sluijsmans houdt een onderbouwd en praktisch betoog voor een toetsrevolutie in Nederland. Toetsen is een belangrijke onderdeel van het leren, maar zet het dan wel op een krachtige manier in. Daarmee voorkom je bovendien dat scholieren of studenten een hekel krijgen aan school. Hoe? Luister dan naar deze podcast!

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het Tjipcast YouTube kanaal:

Check ook zeker de boeken die Dominique Sluijsmans heeft geschreven over toetsen en examineren in de boekenkast van Tjip:

Hoe leren we kinderen goed lezen en spellen op de basisschool? Tjipcast 096 met Shirley Snip en José Schraven

In deze podcast ga ik in gesprek met Shirley Snip en José Schraven. We bespreken hoe leerkrachten in het basisonderwijs de effectiviteit van het lees-spellingonderwijs kunnen vergroten. José Schraven heeft hier onderbouwde preventie instructie-methode voor ontwikkeld. Met als doel het technisch lezen te verbeteren. We bespreken tal van valkuilen in het onderwijs zoals gebrekkige letterkennis, onvoldoende aandacht voor klanken leren en schrijfproblemen. Met hun praktische en onderbouwde aanpak presenteren ze een cruciaal denkkader voor het onderwijs om kinderen te helpen beter te lezen en spellen. Kijk voor meer informatie, praktijkvoorbeelden, filmpjes en bijvoorbeeld instructiebladen op: zoleerjekinderenlezenenspellen.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het Tjipcast YouTube kanaal:

Hoe ziet goed leesonderwijs eruit in de dagelijkse praktijk? Tjipcast 094 met Marita Eskes

Te gast in de studio is Marita Eskes. Ze schreef het boek Technisch lezen in een doorlopende lijn. Een handboek voor de basisschool. En in deze podcast staat de vraag centraal: Hoe ziet goed leesonderwijs eruit in de dagelijkse praktijk? Hoe komt het dat Nederlandse kinderen steeds slechter lezen? We behandelen tal van praktijkvoorbeelden en theoretische perspectieven hoe het leesonderwijs op de basisschool te verbeteren.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het Tjipcast YouTube kanaal:

Bestaat er zoiets als de Rotterdamse leerkracht? Tjipcast 091 met Noëlle Engels, Else-Marike Visser en Victor van Toer

Vandaag zijn Ivar en ik te gast in Rotterdam. En wel op 5 oktober, op de dag van de leerkracht, of eigenlijk meer de dag van het onderwijs. En we zijn hier op uitnodiging van de gemeente Rotterdam. Waar zijn we dan? Bij het ROC Albeda College op de Rosestraat. Midden in de stad. Albeda College is een regionaal opleidingscentrum en biedt tal van mbo-opleidingen aan zoals economie en ondernemen, zorg, sport, horeca, dans en nog veel meer. Op deze dag van het onderwijs werk ik samen met de Gemeente Rotterdam om twee actuele onderwijsgesprekken te voeren die deze week via dit Tjipcast kanaal te beluisteren zijn. In deze eerste podcast staat de Rotterdamse Leerkracht centraal. We gaan verkennen of er gemeenschappelijke elementen zijn aan te wijzen. Wat is de aantrekkingskracht van het werken in het Rotterdamse Onderwijs? Voor welke uitdagingen kom je te staan? En welke kansen zijn er?

Dit zijn de gasten die aan tafel aanschuiven:

  • Victor van Toer is directeur op basisschool Het Open Venster, een basisschool op Rotterdam zuid in de wijk Lombardijen. Victor maakt zich druk om het lerarentekort en dingen die op leerlingen en scholen worden afgevuurd die niet bijdragen aan de basisontwikkeling van kinderen.
  • Noëlle Engels. Kwam min of meer bij toeval in Rotterdam terecht en is nu al 20 jaar leraar op de Elisabethschool, een basisschool op Zuid, waar ze met veel plezier werkt.
  • Else-Marike Visser Docent Pedagogiek Thomas More Hogeschool, leerkracht bij de Rvko, Projectleider Talentscouting in het onderwijs bij de gemeente Rotterdam 
  • Adnan Delic, docent geschiedenis aan de Hugo de Groot school in Rotterdam. Hij groeide ook op als kind in Rotterdam Zuid en kent geen ander deze specifieke context en onderwijsomgeving.

Enkele links en tips naar initiatieven binnen de gemeente Rotterdam rondom onderwijskwaliteit en het lerarentekort:

What’s happened to our schools? A sociological approach to education. Tjipcast 090 with Frank Furedi

Frank Furedi is een wetenschapper, schrijver en publicist die ik al geruime tijd volg. Met name zijn reflecties op het huidige onderwijssysteem, de kwaliteit van universiteiten en hoe ouders hun eigen kinderen (steeds vaker niet meer) opvoeden vind ik zeer prikkelend. Enkele weken geleden ging ik uitgebreid met Frank Furedi in gesprek om over zijn opvattingen en analyses rondom het huidige schoolsysteem in Nederland te praten. Dit is de eerste podcast die ik in het Engels opneem (excuseer mijn nogal Hollands – Engels). Vandaar dat de tekst hieronder in het Engels verder gaat. Ondanks de mogelijke taalbarrière kan ik je van harte aanraden dit gesprek te beluisteren.

Frank Furedi is a emeritus professor in sociology, commentator and writer. His books are widely considered as influential and thought provoking in regards to education, learning and democracy. Topics that Frank is interested in are: education, cultural life, parenting children and the impact of new technology on young adults. In this conversation we focus on the educational system in The Netherlands. Some questions that are discussed in this podcast are:

  • How doe you see the role of learning in a society and what function does it have?
  • What kind of consequences does the focus on values such as inclusion, sustainability and for instance in the school system have on children, parents and society?
  • In The Netherlands the government wants to focus more on ‘civic society competences for children’. Revolving around the question: How to be a good citizen. Values that are emphasised are: inclusion, sustainability, being friendly to each other (extravert versus introvert). What kind of consequences does professor Furedi see when countries adopt these kind of values and impose them to our curriculum?
  • In The Netherlands there is a lot of emphasis on innovating the school system. Such as attention to reflection, 21st century skills, brain based learning, digital transformation of books and text (learning via the tablet). At the same time, there is little empirical evidence that this will work / has effect. Why are school system constantly busy with innovation?
  • In The Netherlands many teachers and schools experience problems with exercising authority to children. In the sense that structure, discipline and for instance listening for more than 3 minutes is difficult to accomplish. Dutch schools are – compared to other countries – very noisy. How does professor Furedi explain this from a sociologic perspective?
  • Are we too soft on children with regards to their learning potential? Schools nowadays are very positively focused. Learning from succes, learning from talents, etc.
  • What kind of risk do you see when adopting this philosophy to learning? I see a gradual decline in attention and focus on ’knowledge’ in schools. For instance knowledge about history, or important literature is sometimes seen as outdated. Why is this happening? What consequences does it have? And could it be that we are wrong?
  • Schools have a lot of tasks to complete. Some tasks you may argue should be regarded as ‘parent’ tasks and not school tasks. What is happening nowadays in families in regards to ‘learning etiquettes, being polite, etc.? And is it realistic to ask school to fulfil these parents tasks? What challenges do you see in regards to this?
  • What do you think schools should do to maximise the talent of each child in school? What kind of principles should we adopt and what kind of changes should schools be making?
  • We are asking children to be responsible / take responsibility for their own learning. Is this a good viewpoint? Can children do this? Shouldn’t we focus more on the responsibility of parents and teachers?

You can also check out the conversation with Frank Furedi on the YouTube platform:

Some links to books that I can recommend (some in English some in Dutch):