vakmanschap

Waarom roept Curriculum.nu zoveel weerstand op? Tjipcast 089 met Wim van de Hulst

27 september 2020 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren 00:58:50

Met wiskundedocent Wim van de Hulst ga ik in gesprek over de grootschalige onderwijsvernieuwing Curriculum.nu. Curriculum.nu is een vernieuwingsproces dat vanuit het ministerie in gang is gezet om het curriculum voor zowel basisonderwijs (PO) als de onderbouw van het voortgezet onderwijs (VO) ingrijpend te herzien. Wat zijn de doelen precies en waarom leidt de aanpak in het werkveld nu eigenlijk tot zoveel weerstand? Wim van de Hulst heeft het proces de laatste anderhalf jaar nauwgezet bestudeerd en deze zomer een uitgebreide analyse geschreven. In deze aflevering van Tjipcast verkennen we een aantal van de bezwaren tegen Curriculum.nu en we bespreken de politieke en beleidsmatige besluitvorming. Klopt het beeld van een olietanker die koste wat het kost zijn koers vasthoudt? 
Wim stelt zichzelf vooral ook de vraag hoe het proces zo omgebogen zou kunnen worden dat het juist wel tot een positieve impuls voor het onderwijs zou kunnen leiden. Het onderwijs dat immers toch al in zulk zwaar weer verkeerd! En wat is de rol van de Tweede Kamer eigenlijk in het proces? We proberen een aantal zaken wat helderder te krijgen.

Bekijk hieronder het gesprek met Wim op het Tjipcast YouTube kanaal:

Linkjes naar boeken en websites die in het gesprek naar voren kwamen:

Bordwerk en aantekeningen: Slow teaching in de 21e eeuw. Tjipcast 087 met Marcel Schmeier

16 september 2020 Didactiek en Pedagogiek, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 00:51:06

Onderwijsexpert Marcel Schmeier is te gast in de studio. We gaan in gesprek over zijn net verschenen boek Bordwerk en aantekeningen, slow teaching in de 21e eeuw. In dit boek beschrijft Marcel hoe leerkrachten en docenten gebruik kunnen maken van het bord. Dat kan een whiteboard, krijtbord of smartboard zijn of een combinatie.

Het is opvallend dat het bord de afgelopen jaren een beetje in de vergetelheid is geraakt. Gelukkig is het nut en de noodzaak van bordwerk en aantekeningen bezig met een opmerkelijke opmars. Steeds meer leerkrachten zien dat het gebruik van het bord de instructie en kennisoverdracht versterkt. Ook geeft het de leerkracht en leerlingen heldere kapstokken waarlangs te werken en te leren.

In deze podcast bespreken we hoe je het bord kunt inzetten tijdens lessen, wat het vraagt ter voorbereiding en hoe je als leerkracht werkt met een zorgvuldige en stapsgewijze opbouw. Ook kijken we naar het belang van aantekeningen maken, leren samenvatten en meeschrijven. Marcel bundelt in zijn boek honderden jaren onderwijservaring met de nieuwste inzichten en technieken. Deze podcast is met beeld opgenomen om zo voorbeelden uit de praktijk te laten zien. Neem eens een kijkje op het YouTube kanaal om het gesprek te bekijken! Tijdens de podcast worden diverse vragen van luisteraars (in dit geval docenten en leerkrachten) over gebruik van het bord in de klas besproken.

Links die ter sprake kwamen in de podcast:

Bestel via deze link het boek van Marcel Schmeier:

Bekijk hieronder het gesprek met Marcel op YouTube:

Hoe ontwerp je een goed leertraject?Tjipcast 013 met Mariël Rondeel

8 juli 2019 Didactiek en Pedagogiek, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 51:09

De meeste van ons kunnen precies het verschil uitleggen tussen een hele goede en slechte training of opleiding. Vaak doen we dit op basis van eigen ervaringen. Waar het kan gaan om de toepasbaarheid van aangereikte kennis, de ervaren begeleider of de prettige groep deelnemers waar iedereen elkaar uitdaagt en steunt om het maximale eruit te halen. Is het echter ook mogelijk dit soort ‘leerervaringen’ bewust te ontwerpen? Zijn er uitgangspunten en kenmerken van een ontwerpproces die de kans op krachtige leerprocessen’ groter maakt? Zodat ze baat hebben bij het individu, het team en de organisatie waar een professional werkt?

Cartoon is gemaakt door www.lokocartoons.nl

Speakersnotes

Tijdcodes

  • 02.30 Opleiding als middel en geen doel en waarom leertraject een beter woord is
  • 03.30 Leren geeft meer ruimte dan opleiden
  • 06.00 Verplichten van leren, kan dat?
  • 07.00 Wanneer maak jij het verschil? Meestal leer je dat niet op een school
  • 09.30 Opleidingskunde als vak en discipline, leren in het werk, rond het werk en voor het werk
  • 12.45 Verklaringen waarom er nog veel getraind wordt in organisaties
  • 17.00 Diegene die het werk doen, staan aan de basis van het leertraject
  • 21.00 De rol van HR(D) en trainingsprofessionals in organisaties
  • 25.00 Benaderingen om naar ontwerpen te kijken
  • 30.00 Leerdoelen, kan je daar mee werken als ontwerper?
  • 33.00 Werk centraal stellen, van competentie naar bekwaamheid
  • 36.00 Pleidooi voor de analyse (vaak wordt dit vergeten)
  • 40.00 Evalueren die je constant, niet alleen op het einde
  • 43.00 Enkele valkuilen. Teveel werken met ‘saaie methodes, durf verder te kijken dan een interview afnemen: dagboek bijhouden, filmpjes maken en andere tools benutten
  • 43.30 Visie op leren, wat heb je daaraan als ontwerper?
  • 45.45 Primaire proces van de organisatie heeft grote invloed op de leervoorkeur. 
  • 47.10 Meegaan in de dominante manier van leren als ontwerper, ook al kan dat niet altijd het best werken
  • 47.55 Risico van te mooie woorden omtrent leren, praat en doe theorie
  • 49.40 Passie om het werk te bestuderen, daar gaat het om!

Link naar een introductie artikel over ‘leren ontwerpen’ vind je hier.

Wat is professionaliteit? En hoe geef je het vorm in een organisatie? Tjipcast 014 met Manon Ruijters

1 juli 2019 Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 1:09:57

Leren en ontwikkelen is in zekere zin de kern van ons bestaan. Wij als mensen doen niet anders, misschien kunnen we zelfs niet anders. Maar deze termen kunnen in organisaties snel nauw worden gedefinieerd, waardoor er minder ruimte overblijft voor intuïtie, vakmanschap en bijvoorbeeld praktische wijsheid. Zo betekent het woord professionaliseren iets heel anders dan ‘professional’ zijn. En de vraag ”Wanneer doe je het goed?’ kan bij de leden van een team fundamenteel verschillende reacties oproepen. Het zijn enkele thema’s waar Manon Ruijters zich al geruime tijd mee bezighoudt. Als lector professionele identiteit en organisatieontwikkeling aan de Aeres Hogeschool. En sinds 2017 is ze hoogleraar aan de vrije Universiteit Amsterdam waar ze zich richt op leren, ontwikkelen en gedragsverandering. Luister of kijk nu naar een nieuwe Tjipcast over goede vragen te durven stellen, het cruciale verschil tussen reflecteren en evalueren en onze zoektocht naar betekenisgeving in ons werk.

Gemaakt door Lodewijk van Lokocartoons.nl

Speakersnotes

Tijdcodes

  • 01.20 Wat is professionaliteit?
  • 02.20 Iets meer professionaliteit verwacht en de impliciete norm (is die er wel?)
  • 04.30 Wanneer heb jij het goed gedaan als professional?
  • 09.00 De praktijk in de wetenschap
  • 13.00 Wat is goed werk?
  • 14.00 De rol van informele systemen in organisaties.
  • 14.30 De ecologische visie op leren
  • 18.00 Wat levert het nou op? En waarom dit zo’n lastige vraag is i.r.t. leren
  • 22.00 Ondersteunende systemen, netwerken die niet werken en al het gedoe wat we om het werk heen organiseren
  • 28.00 Contracteren en samenwerken
  • 33.00 Afwegingsprocessen rondom professionaliseren
  • 38.00 Praten over een norm, het verschil tussen reflectie en evaluatie
  • 42.00 Deugden
  • 50.00 Praten over wat goed werk is dat werkt
  • 52.00 De vijand van leren? Spanning tussen instrumentele en creatieve rationaliteit
  • 59.00 Vragen stellen, soms werkt het ook niet
  • 1.03 Onderzoekend leren, kwetsbaar opstellen en het ‘niet mogen weten’
  • 1.06 De wetenschap van leren, veranderen en gedragsverandering

Hoeveel eigenaarschap kunnen professionals aan? Tjipcast 012 met Thijs Spaargaren van Schoongewoon

24 juni 2019 Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling, Samenwerken en Teamleren 54:54

Schoongewoon is een uniek schoonmaakbedrijf: alle medewerkers zijn georganiseerd in lokale coöperaties en iedereen is volledig eigenaar van de onderneming. Schoongewoon kiest een andere koers in een zeer agressieve concurrerende branche waar professionals meestal weinig tot niets in te brengen hebben. Wat betekent het als letterlijk alle professionals verregaande invloed kunnen nemen op de besluitvorming, de winstverdeling en inrichting van de dagelijkse samenwerking? Wat vraagt het van deze professionals die hier meestal nog totaal geen ervaring mee hebben? En waarom zou je deze organisatievorm eigenlijk kiezen? Thijs Spaargaren geeft in deze Tjipcast op zeer heldere wijze (en zonder managementjargon) toelichting op de werkingswijze van Schoongewoon. Eigenaarschap heeft grote voordelen: Een sterke verbinding met alle zakelijke facetten van ondernemen, meer trots en plezier in het werk en gelukkige collega’s. Maar deze vorm van ondernemen doet nog iets anders: Klanten zijn er nieuwsgierig naar, stellen er vragen over en willen ‘meedoen’. Kijk of luister nu naar een geweldig praktisch verhaal over ondernemerschap, samenwerken en vakmanschap!

Speakersnotes

Tijdcodes

  • 0.30 Hoe is Schoongewoon ontstaan?
  • 02.00 Structuur en toelichting op de structuur van de onderneming
  • 05.00 Kan iedereen eigenaar zijn van het bedrijf waar hij of zij werkt?
  • 08.30 Aanspraak maken op andere bekwaamheden behalve kunnen schoonmaken
  • 12.30 Zicht op financiën en andere ‘nieuwe vragen”
  • 16.30 Kies je klanten uit en andersom, wees kritisch
  • 21.00 Anders organiseren, afleren om leiding te geven
  • 26.00 Oplossingen zoeken voor taaie vraagstukken
  • 27.30 Ondersteunende diensten, HR en andere afdelingen
  • 31.00 Winst is niet zo belangrijk voor deze ondernemers, het gaat om voldoende capaciteit en het werk ‘goed kunnen uitvoeren”
  • 35.20 Met plezier naar je werk gaan
  • 38.00 Besluiten voorleggen aan de leden
  • 42.00 Oprecht zijn, de rol van eerlijkheid en het model voor continuïteit
  • 46.00 Op zoek naar jong talent
  • 46.20 Positief en realistisch beeld hebben. Het gaat niet altijd goed
  • 51.00 Stabiliteit, omzetgroei en jonge mensen aantrekken, kritisch blijven kijken naar de structuur van je onderneming
  • 52.00 Een sociale schoonmaakbranche
  • 52.10 Zelfsturend team als verdienmodel
  • 53.45 Coöperatie opstarten waar klanten mede-eigenaar van zijn, de nieuwe stappen van Schoongewoon!

Hoe het rijnlandsdenken werkt in organisaties: Tjipcast 007 met Jaap Peters

20 mei 2019 Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling, Samenwerken en Teamleren 57:26

Hoe komt het dat nog zoveel mensen in organisaties vastlopen in regels, procedures en controlemechanismen? Waardoor kijken we bij vragen die gaan over visie, strategie en beleid altijd ‘omhoog’? En worden we slimmer van al die regels of staan ze vooruitgang juist in de weg? In deze Tjipcast ga ik in gesprek met adviseur, schrijver, ondernemer en ‘organisatieactivist’ Jaap Peters. Jaap is auteur van diverse boeken, waaronder De intensieve menshouderij en Bij welke reorganisatie werk jij? Als geen ander weet hij treffend uit te leggen welke effecten het eenzijdig economisch denken heeft op mensen, organisaties en onze samenleving. Maar Jaap gaat verder, hij biedt een praktisch alternatief: het Rijnlands denken. Vakmanschap, autonomie en het werk zelf mogen en kunnen organiseren staat centraal. De achterkant van organisatie volgt de voorkant en niet andersom. Een Tjipcast die je niet mag missen!

Deze cartoon is gemaakt door Lodewijk van Loko Cartoons

Speakersnotes

Tijdcodes

  • 01.25 Het Rijnlands denken, introductie samen met o.a. Matthieu Weggeman
  • 01.40 Slow Management, aandacht voor kwaliteit en ‘slow food’
  • 02.25 Hoe produceert een organisatie zichzelf en wat voor invloed heeft een organisatie op mensen?
  • 2.50 Werkt een organisatie niet juist ‘in mensen’?
  • 3.30 Het mentale model van een organisatie
  • 4.05 Verschil tussen Rijnlands denken en Angelsaksisch denken
  • 5.00 Mensen als een Human Resource 
  • 06.30 Het denken van Taylor: hoe pak je het initiatief van mensen af? Hier de link naar het hele boek
  • 08.00 Als mensen geen overzicht hebben over hun werk, dan nemen ze geen initiatief
  • 08.35 Regels zijn regels, ook dan stoppen mensen in de regel met denken, maar gaan ze alleen ‘uitvoeren’
  • 09.00 Economische noodzaak en relatie met het Angelsaksisch denken
  • 10.05 Dominante heersende klasse, rijk wordt rijker, arm wordt armer
  • 10.40 Marktwerking
  • 11.40 Intensieve Menshouderij: ‘wij sturen handjes op afstand’
  • 12.15 Failissement van TSN thuiszorg, voor meer achtergrond over deze casus, ga naar deze link.
  • 17.30 De achterkant van de organisatie volgt de voorkant van de organisatie en niet andersom
  • 18.20 Belang om professionals in organisaties te helpen, niet lastig te vallen met procedures
  • 18.40 Voorbeeld Max Verstappen die zijn banden verwisseld
  • 21.50 Het zit in mensen om te willen afbakenen en te versimpelen: noodzaak tot overzicht
  • 22.50 Belang van autonomie en zelf organiseren: pakken van eigenaarschap
  • 28.00 Rooster en planningsproblemen in organisaties, welke oorzaak zit hieronder?
  • 30.10 Balans tussen effectiviteit en efficiency, voordelen van schaalvergroting versus autonomie en gezamenlijkheid
  • 33.00 Krimpscholen, onderwijsfilosofie en gesprekken over ‘het nu’
  • 37.00 Besturingsfilosofie, wie heeft het stuur in handen van de organisatie?
  • 37.50 Prachtige woorden op papier, maar de praktijk is anders, hoe komt dat?
  • 38.11 Vergaderen: vergaderen is dagbesteding voor volwassen mensen
  • 40.10 Met schuld kun je schuiven, met schaamte niet
  • 42.00 De voorkant gaat in gesprek met de achterkant van een organisatie: dat helpt om een collectieve ambitie te verwezenlijken
  • 43.00 De klant centraal, maar die zit in mensen en niet in een organisatie
  • 47.00 Leiderschap klinkt mooi, maar is het niet gewoon initiatief nemen?
  • 47.45 Gespreid leiderschap in een team, hoe afstemming en coördinatie een rol speelt
  • 49.20 Zelf organiserende team, of zelf organiserende individuen?
  • 50.10 Voorbeeld van Lego cadeaus aan kinderen: waar is de gebruiksaanwijzing?
  • 51.30 hiërarchie en zelfsturing, hoe gaat dat samen?
  • 52.10 Wil je beginnen met veranderen, dan moet je overal beginnen
  • 54.00 Maatwerk, gereedschap en samenwerken
  • 55.30 De school voor vakmanschap: Waar liggen jou talenten? Hoe kunnen we die talenten verder ontwikkelen?

Leren en opleiden aantrekkelijk maken: Tjipcast 001 met Joseph Kessels

5 april 2019 Didactiek en Pedagogiek, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 52:58

Hoe maak je van je van leren en opleiden in een organisatie een aantrekkelijke activiteit?

Ik ga over deze vraag in gesprek met Joseph Kessels, emeritus hoogleraar onderwijskunde en oprichter van het adviesbureau Kessels & Smit, The Learning Company. We zijn lange tijd collega’s geweest en werken nog steeds nauw samen. Zo heb ik met Joseph het filosofieboek geschreven Denken in organisaties, pleidooi voor een nieuwe Verlichting en werken we samen aan een onderzoek over hoe jonge musici van elkaar leren in het Meesters en Gezellen programma. Wat is er nodig om in organisaties het feitelijke werk als uitgangspunt van leren te zien? En wat voor organisatiekenmerken bevorderen professionele ontwikkeling of zetten er juist de rem op? Is het mogelijk professionals te verplichten om te leren? Daarover gaat dit gesprek.

Lodewijk van www.lokocartoons.nl maakte deze fraaie tekening na het gesprek met Joseph!

Speakersnotes