VO

Bordwerk en aantekeningen: Slow teaching in de 21e eeuw. Tjipcast 087 met Marcel Schmeier

16 september 2020 Didactiek en Pedagogiek, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 00:51:06

Onderwijsexpert Marcel Schmeier is te gast in de studio. We gaan in gesprek over zijn net verschenen boek Bordwerk en aantekeningen, slow teaching in de 21e eeuw. In dit boek beschrijft Marcel hoe leerkrachten en docenten gebruik kunnen maken van het bord. Dat kan een whiteboard, krijtbord of smartboard zijn of een combinatie.

Het is opvallend dat het bord de afgelopen jaren een beetje in de vergetelheid is geraakt. Gelukkig is het nut en de noodzaak van bordwerk en aantekeningen bezig met een opmerkelijke opmars. Steeds meer leerkrachten zien dat het gebruik van het bord de instructie en kennisoverdracht versterkt. Ook geeft het de leerkracht en leerlingen heldere kapstokken waarlangs te werken en te leren.

In deze podcast bespreken we hoe je het bord kunt inzetten tijdens lessen, wat het vraagt ter voorbereiding en hoe je als leerkracht werkt met een zorgvuldige en stapsgewijze opbouw. Ook kijken we naar het belang van aantekeningen maken, leren samenvatten en meeschrijven. Marcel bundelt in zijn boek honderden jaren onderwijservaring met de nieuwste inzichten en technieken. Deze podcast is met beeld opgenomen om zo voorbeelden uit de praktijk te laten zien. Neem eens een kijkje op het YouTube kanaal om het gesprek te bekijken! Tijdens de podcast worden diverse vragen van luisteraars (in dit geval docenten en leerkrachten) over gebruik van het bord in de klas besproken.

Links die ter sprake kwamen in de podcast:

Bestel via deze link het boek van Marcel Schmeier:

Bekijk hieronder het gesprek met Marcel op YouTube:

Hoe krijgen we in Nederland weer beter onderwijs? (En waarom is dat toch zo ingewikkeld?) Tjipcast 086 met René Kneyber

7 september 2020 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 00:59:44

In deze podcast spreek ik met René Kneyber, wiskunde docent, kroonlid van de onderwijsraad en auteur van diverse onderwijsboeken. Met René ga ik in gesprek over de vraag hoe we in Nederland weer beter onderwijs krijgen. En hoe het komt dat dit ingewikkelder is dan we vaak denken. We concentreren ons in dit gesprek op ons land, de kwaliteit van beleid en de feitelijke uitvoering daarvan. Waarom? Helaas is de onderwijskwaliteit op tal van gebieden aan het dalen terwijl er meer dan genoeg analyses en rapporten zijn. De overheid wijst snel naar de schoolbesturen (andersom net zo) en regelmatig krijgen opleidingen of leerkrachten kritiek te verduren. Recente pogingen om onderwijs te verbeteren sterven vaak een stille dood (denk aan de rekentoets of het lerarenregister). Wat is er aan de hand? En hoe kan het dat beleid dat zich richt op verbetering faalt in de uitvoering? Met René ga ik in gesprek over deze vragen en concentreren we ons op het gebrekkig lerend vermogen en het korte termijn denken wat ten grondslag ligt aan de actuele onderwijsproblemen. We verkennen welke bouwstenen er zijn om als maatschappij structureel aan beter onderwijs te werken. Waarom staat er bijvoorbeeld in de Grondwet niets over het recht van kinderen op kwalitatief goed onderwijs? Hoe komt het dat we als maatschappij zoveel onderzoeksrapporten produceren zonder dat ze opvolging krijgen? Welke rol kan de wetenschap spelen in deze discussie en is er ook nog een rol voor ethiek en filosofie? Luister nu naar aflevering 86!

Boeken die de moeite waard zijn om te lezen:

Bronnen die ter sprake kwamen in de podcast:

Is Jesse beter dan Thierry? Burgerschapsonderwijs is gevaarlijk. Tjipcast 082 met Marcel Schmeier

13 juli 2020 Didactiek en Pedagogiek, Filosofie en Verdieping, Leiderschap en Verandermanagement 00:23:46

De politiek bemoeit zich steeds meer met de waarden en normen die scholen zouden moeten uitdragen. Sinds 2006 moeten scholen in zogenoemde burgerschapslessen verplicht aandacht besteden aan waarden zoals vrijheid, gelijkwaardigheid en tolerantie. Minister Arie Slob (Onderwijs, ChristenUnie) scherpte de eisen onlangs verder aan. Wij vinden het een gevaarlijk idee wanneer de overheid zich gaat bemoeien welke waarden dat moeten zijn voor kinderen. Burgerschapskunde geeft daarnaast politici, activisten, lobbyclubs, zedenpredikers en belangenbehartigers toegang tot de meningsvorming van beïnvloedbare jonge mensen. In een democratie wordt kennis onderwezen zodat kinderen zelf leren denken. Ik schreef hier samen met Marcel Schmeier een opiniestuk over dat vorige week verscheen op de NRC Handelsblad onderwijsblog. In deze podcast bespreek ik samen met Marcel Schmeier de reacties die het stuk opriep. We verkennen welke tegenargumenten wel of geen hout snijden en kijken vooruit naar de belangrijkste vervolgvragen over burgerschap. Is onze samenleving gebaat bij de politisering van het onderwijscurriculum? Klopt het dat ons onderwijs zich meer en meer op waarden richt en kennis links laat liggen of is dit een schijnbare tegenstelling? En waar komt deze ‘burgerschapsbeweging’ eigenlijk vandaan? Voorafgaand aan het gesprek lees ik de volledige blog voor. Reacties zijn welkom.

Hoe gaat blockchain ons onderwijs verbeteren? Tjipcast 080 met Wim Pelgrim

22 juni 2020 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 00:43:25

Blockchain wordt door de consumentenbond de grootste uitvinding sinds die van het internet genoemd. Blockchain maakt het mogelijk data en transacties veilig op te slaan. Zonder tussenkomst van bijvoorbeeld banken. Dit zet veel bestaande opvattingen over veiligheid, toezicht en transparantie totaal op zijn kop. Want er is geen ‘middelpunt’ meer (één iemand die alles controleert). In plaats daarvan zijn alle betrokkenen samen een soort onbreekbare ketting van samenwerkingsrelaties. De spannende vraag is hoe blockchain ons onderwijs kan verbeteren. Daarover ging ik in gesprek met docent Nederlands en blockchain expert Wim Pelgrim. Als ‘IT dummy’ vraag ik hem alles over blockchain. Wat is het? Hoe werkt het? Wat kan het doen in ons onderwijs en wat ook niet? Luister nu naar een buitengewoon interessant gesprek over een uiterst haalbare, spannende (innovatieve) toekomst! Nieuwsgierig naar meer? Luister dan ook zeker eens naar de onderwijspodcast van Wim. De Engelse podcast van Wim is via deze link te beluisteren.

Een geschiedenis van het onderwijs in Nederland. Tjipcast 078 met Piet de Rooy

8 juni 2020 Didactiek en Pedagogiek 51:42

In deze podcast ga ik in gesprek met emeritus hoogleraar Nederlandse Geschiedenis Piet de Rooy. We doen dit aan de hand van zijn laatste boek: Een geschiedenis van het onderwijs in Nederland. We starten bij het allereerste begin van onderwijs en werken zo vooruit naar het de 21ste eeuw. Wat kunnen we leren van het onderwijs in het begin van onze jaartelling? Hoe ging het er toen aan toe? Welke ontwikkelingen zijn er sindsdien zichtbaar? We maken wat sprongen in de tijd naar 1800. Het onderwijs in Nederland was weinig gestructureerd, maar in de loop van de negentiende eeuw veranderde dat snel. Meer en meer gaat de overheid eisen stellen. Gelijke kansen worden belangrijker: goed onderwijs voor iedereen. Maar onderwijs ging (en gaat?) zeker ook over excellentie. Dat uit zich in type schooladvies (Gymnasium of Mavo?), toegang tot een vervolgopleiding en dus de kans op werk. Onderwijs was tot dan toe een gevolg van de standenmaatschappij. Maar vanaf de jaren zestig zijn er nieuwe geluiden hoorbaar: onderwijs zou moeten gaan om kinderen bij elkaar brengen! Gelijkheid, ‘community’ en het kind centraal stellen worden belangrijke sleutelwoorden. Tegelijkertijd ontstaat er een grotere nadruk op efficiency en ‘meten’. Het zijn vandaag nog steeds drie verschillende zienswijze op onderwijs die met elkaar strijden. Op school, in de politiek en bij ouders en kinderen zelf. Hoe breng je de balans tussen excellentie, gelijke kansen en efficiency? En wat kunnen we leren van deze geschiedkundige lessen als we het onderwijsdiscours vandaag de dag aanschouwen? Veel luisterplezier!

  • www.lokocartoons.nl

Het boek van Piet de Rooy is absoluut de moeite waard om te lezen:

Een geschiedenis van het onderwijs in Nederland

Hoe pakt het project ‘Schoolplein Noord’ het lerarentekort in de regio Friesland, Groningen en Drenthe aan?

27 mei 2020 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling, Samenwerken en Teamleren 00:36:52

In deze podcast ga ik in gesprek met Annemiek Kamsma en Tom Dolleman over een bijzonder initiatief om het lerarentekort aan te pakken in de regio Friesland, Groningen en Drenthe: Schoolplein Noord. Schoolplein Noord is ontwikkeld door 21 schoolbesturen en de drie noordelijke provincies. Het is een online regionaal loket waar vacatures in het onderwijs gebundeld zijn. Kandidaten kunnen zich verbinden aan het initiatief, solliciteren en participeren. Met het hogere doel om vraag en aanbod dichter bij elkaar te brengen en over de grenzen van scholen heen te kijken. Dit maakt de onderwijsarbeidsmarkt transparant en inzichtelijk. In de regio werken verschillende schoolbesturen actief samen om dit te realiseren. Het project verloopt voorspoedig en in deze podcast kijken we terug op het ontwikkelproces. Hoe pak je zo’n groot project aan? Hoe verbind je de belangen van al die scholen? Wat kunnen andere regio’s in Nederland leren van deze aanpak en hoe gaan ze verder de aankomende maanden? Deze podcast is ontwikkeld in co-creatie met Arbeidsmarktplatform PO, VOION en Stichting onderwijsmarktarbeidsmarkt fonds MBO.

Tjipcast 075 met Vivian Tevreden: Bestaan er bouwstenen om te werken aan innovatie in een school?

19 mei 2020 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren, Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling 00:39:21

Met Vivian Tevreden werk ik nu twee jaar met veel plezier samen binnen het Masterprogramma Leiderschap en Innovatie, Kind en Educatie aan de Katholieke Pabo in Zwolle. In deze podcast reflecteren we op de ervaringen met formele en informele schoolleiders die participeren in dit programma. Hoe werken ze aan innovatieprocessen? Zijn er bepaalde bouwstenen te identificeren? Hoe begin je? Waar loop je tegenaan in de dagelijkse praktijk en welke valkuilen kan je wellicht voorkomen?

1+1=11. Wat is de zin en onzin van onderwijsvernieuwing? Tjipcast 072 met Ivar Troost

19 april 2020 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren 1:00:29

In het afgelopen jaar schreef ik om de week een onderwijsblog voor de website van NRC. Al deze stukjes zijn gebundeld in een boek: 1+1=11, over de zin en onzin van onderwijsvernieuwing. In deze podcast ga ik met Ivar Troost in gesprek over de thema’s die centraal staan in het boek. We praten over leren rekenen, schrijven en lezen. Maar ook over de pauzetijden die onder druk staan op de basisschool met vervelende gevolgen voor kinderen en leerkrachten. Maar er komen meer thema’s voorbij: groene schoolpleinen, hoogbegaafdheid, ICT en wat een schoolleider nou precies goed maakt. We werken zo toe naar de hamvraag in Tjipcast 072: Wat is de zin en onzin van onderwijsvernieuwing vandaag de dag?

www.lokocartoons.nl

Dialoogbijeenkomst over een sterke, vroege start. Tjipcast 059 #toekomstonderwijs

14 februari 2020 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement 1:19:40

Luister nu naar de tweede dialoogbijeenkomst over het discussiestuk Toekomst van ons onderwijs. Het thema van deze bijeenkomst is een sterke, vroege start. Een initiatief dat is genomen door een brede coalitie van onderwijsorganisaties. Op 13 februari waren we te gast bij de Willibrordschool in Rotterdam. Een vroege sterke start is één van de vijf ankerpunten uitgewerkt in het discussiestuk De toekomst van onderwijs. In deze podcast hoor je hoe aan de hand van stellingen wordt gediscussieerd en uitgewisseld. Drie experts reflecteren op de denkrichting en opvattingen uit het publiek. Dit zijn Magda Heijtel, Rene Peeters en Jos van Zutphen. In de zaal zitten onder andere collega’s afkomstig uit de kinderopvang, diverse brancheverenigingen, MBO opleidingen, basisscholen, gemeentes en voorschoolse opvang. Je kunt reageren op social media door gebruik te maken van de #toekomstonderwijs. Je bent van harte welkom te participeren in aankomende dialoogsessies. Check dan: www.toekomstvanonsonderwijs.nl

Dialoogbijeenkomst over toegang tot onderwijs en gelijke kansen. Tjipcast 058 #toekomstonderwijs

12 februari 2020 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement 1:29:19

Luister nu naar de eerste dialoogbijeenkomst over het discussiestuk Toekomst van ons onderwijs. Het thema van deze bijeenkomst is toegang tot onderwijs en gelijke kansen. Een initiatief dat is genomen door een brede coalitie van onderwijsorganisaties. Op 10 februari waren we te gast bij ROC Mondriaan in Den Haag. Toegang tot onderwijs en gelijke kansen is één van de vijf ankerpunten uitgewerkt in het discussiestuk De toekomst van onderwijs. In deze podcast hoor je hoe aan de hand van stellingen wordt gediscussieerd en uitgewisseld. Drie experts reflecteren op de denkrichting en opvattingen uit het publiek. Dit zijn Louise Elffers is lector Kansrijke schoolloopbanen in een diverse stad op de HvA en universitair docent Onderwijswetenschappen op de UvA, Sylvia Pronk, interim-directeur werkzaam bij De Haagse Scholen en Hanke Korpershoek, universitair hoofddocent verbonden aan het GION Onderwijs/Onderzoek instituut van de Rijksuniversiteit Groningen. Je kunt reageren op social media door gebruik te maken van de #toekomstonderwijs. Je bent van harte welkom te participeren in aankomende dialoogsessies. Check dan: www.toekomstvanonsonderwijs.nl