Leiderschap en Verandermanagement

Situationeel leiderschap – Sturen – Loslaten – Visie – Verwaarloosde organisatie – Gedragsverandering – Aanspreken – Waarderend veranderen – Ken uzelf – Groei – Reflectie – Feedback – Programmamanagement – Processen – Emotie – Boze bazen – Vrijheid – Verbondenheid – Vakmanschap

Wat is de sleutel tot beter onderwijs? Tjipcast 055 met Jaap Versfelt

2 februari 2020 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling, Samenwerken en Teamleren 37:50

Succesvolle scholen omarmen een praktische verbetercultuur. En een verbetercultuur bereik je door elke dag een beetje beter te willen. En eigenlijk vooral ’te doen’. Daar hoef je niet uren voor te vergaderen of een nieuwe onderwijsstrategie voor te ontwikkelen. Je bereikt het door problemen aan te pakken, als team slim te overleggen en feedback snel en adequaat op te pakken. Klinkt simpel, is vaak nog erg uitdagend. Over de kenmerken van de leerKRACHT aanpak praat ik met oprichter Jaap Versfelt. Wat ooit begon met een groep vrijwilligers is inmiddels een serieuze organisatie met een aanpak die nu gebruikt wordt door 896 scholen in het basisonderwijs, middelbaar en beroepsonderwijs in heel Nederland. Werken aan een professionele cultuur creëren doe je niet zomaar, het vraagt een simpele en ondersteunende structuur. Iets wat gek genoeg vaak ontbreekt op een school. Stichting leerKracht werkt met vier bouwstenen: een verbeterbord, gezamenlijk lesontwerp, lesbezoek en de stem van de leerling. Luister mee naar hoe je praktisch en no-nonsense aan de slag kunt gaan met verbeteren in de praktijk!

Cartoon gemaakt door Lodewijk van www.lokocartoons.nl

Links, bronnen en websites

  • De feedback app die is ontwikkeld met leerling- en lerarenvakbonden en gratis voor Nederlandse leraren beschikbaar is vind je hier.
  • Blog: Kansenongelijkheid, wat kun je er aan doen?
  • Hier vind je de materialen om zelf aan de slag te gaan met onderdelen van leerKRACHT
  • En, check ook zeker de website van leerkracht.

Wat mogen we vandaag de dag verwachten van onderwijsbestuurders? Tjipcast 053 met Hartger Wassink

19 januari 2020 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement 40:14

Bestuurders van organisaties liggen onder een vergrootglas. Helemaal in het onderwijs. En wat ook opvalt: ‘ze’ krijgen vaak snel de schuld van allerlei problemen. Hoe komt dat? En wat doen bestuurders van scholen dagelijks? Wat is hun doel en bijbehorende rol? Hoe is de relatie met toezicht georganiseerd en wanneer doet een bestuurder het wel en niet goed? Hier ga ik over in gesprek met Hartger Wassink. Hij werkt veel samen met bestuurders en kent de vraagstukken als geen ander. In deze podcast verkennen we de uitdagingen, dilemma’s en worstelingen. En we kijken vooruit: Wat is de toekomstige rol van een effectieve bestuurder in het onderwijs?

Boeken die op tafel liggen:

Kan een organisatie ziek worden? En wat moeten we dan doen om beter te worden? Tjipcast 050 met Philippe Bailleur

5 januari 2020 Leiderschap en Verandermanagement, Persoonlijke en Professionele Ontwikkeling, Samenwerken en Teamleren 00:59:52

Soms gebeuren er dingen in organisaties die zeer ingrijpende consequenties hebben voor de professionals die er werken. Denk aan een plotselinge reorganisatie, ingrijpende bezuiniging, een ongeval of niet functionerende leidinggevende. Als men dit niet aankijkt, bespreekt en verwerkt kan er een ‘organisatietrauma’ ontstaan. De organisatie wordt letterlijk ziek. Hoe? Het sociale weefsel, de interactie en communicatie tussen collega’s, partners en klanten verziekt. Collega’s raken achterdochtig, op hun hoede en dragen het verleden met zich mee. Met systemisch coach, schrijver en adviseur Philippe Bailleur ga ik in gesprek over dit soort trauma’s. We verkennen de oorzaak, zoeken naar verklaringen en bespreken wat er aan te doen is in moderne organisaties. Want als organisaties ziek kunnen worden, hoe maken we ze dan beter? Luister nu naar een unieke kijk op organiseren en maak kennis met tal van ‘nieuwe’ maar zeer relevante begrippen als systeemtrauma, sociaal weefsel, sociaal kapitaal en herstel. Een gesprek over de zachte kant van organiseren met harde consequenties!

www.lokocartoons.nl

Boeken die op tafel liggen:

Thema’s die voorbijkomen in deze podcast:

  • Organisaties als machines
  • Onderstroom en emotioneel trauma
  • Geleidelijke oorzaken en plotselinge oorzaken
  • Nadere bespreking van zieke organisaties
  • Symptomen leren herkennen
  • Voorbeelden uit de praktijk
  • Herstel, erkenning en dialoog
  • Meervoudig kijken naar werk
  • Anders kijken naar werk: een leven lang leren?
  • Duurzaamheid en energie
  • Nieuwe vragen in het licht van trauma in organisaties

Hoe krijg je hoogopgeleide mensen met een WW-uitkering voor de klas? Tjipcast 046 met Delie op den Camp en Frank Bruijenberg

18 december 2019 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement 35:25

In de regio Limburg is een bijzonder project gestart om een antwoord te geven op het lerarentekort. Samen met het UWV werken verschillende basisscholen samen aan een opleidingsinitiatief. Met als doel hoogopgeleide mensen die tijdelijk in de WW zitten om te scholen tot leerkracht. Hoe? Met gerichte begeleiding in het dagelijks werk, een talent gerichte benadering en een maatwerk pabo opleiding. In deze podcast bespreek ik met één van de deelnemers Delie op den Camp en projectleider Frank Bruijenberg hoe ze te werk zijn gegaan. We verkennen wat er zo goed werkt aan dit project en welke lessen eruit gehaald kunnen worden voor de toekomst. Deze podcast breng ik uit in co-creatie met Arbeidsmarktplatform PO.

Thema’s die voorbijkomen in deze podcast:

  • Omscholen tot leerkracht, waar begin je?
  • Samenwerking met besturen
  • Het belang van leren in het werk en een goede stagebegeleider
  • Professionals weten en kunnen al meer dan je denkt! Maar nog niet alles
  • Goed leren lesgeven: een kwestie van doen?
  • Lessen uit de praktijk: hoe maak je van zo’n project een succes?
  • Valkuilen en vraagstukken in de samenwerking
  • De toekomst van het onderwijs: hoe gaan we verder?

Wat is de relatie tussen een levenlang leren en democratie? Tjipcast 046 met Joseph Kessels

16 december 2019 Didactiek en Pedagogiek, Filosofie en Verdieping, Leiderschap en Verandermanagement 1:14:37

In 2018 verscheen het filosofieboek Denken in Organisaties, pleidooi voor een nieuwe Verlichting. In dit boek verken ik samen met Joseph Kessels de invloed van de economie op onze opvattingen over leren, samenwerken, duurzaamheid en innovatie. Is economische groei een resultaat van een krachtige samenleving of is het een dogmatische norm geworden? In deze podcast verkennen we welke effecten dit economisch denken heeft op leren en ons onderwijs. Bij het beantwoorden van deze vraag grijpen we terug op de belangrijkste filosofen uit de Verlichtingsperiode. Een filosofisch tijdperk waar zelfstandigheid, autonomie, vrijheid, vertrouwen in wetenschap en kritisch durven denken voor het eerst in het hart van een samenleving werden geplaatst. In deze podcast bouwen we voort op deze ‘lichtbakens’. We verkennen wat de relatie is tussen een levenlang leren en democratie. En hoe onderwijs hierin een rol kan spelen. Joseph presenteert bovendien een constructieve routekaart hoe hieraan te werken; als individu, samenleving, school en organisatie.

Boeken die op tafel liggen:

Thema’s die voorbijkomen in deze podcast:

  • Verlichtingsfilosofie in een notendop
  • Belangrijkste lichtbakens uit de Verlichting
  • Belang van een levenlang leren
  • Huidige onderwijsuitdagingen en perspectieven hierop vanuit de Verlichting
  • Democratie in het onderwijs: realistisch of fabeltje?
  • Weg vooruit

Wat doen basisscholen en hogescholen samen aan het oplossen van het lerarentekort? En werkt het? Tjipcast 045 met Christine de Heer en Fred Ruijling

11 december 2019 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement, Samenwerken en Teamleren 0:47:28

In deze podcast staat een unieke samenwerking centraal tussen verschillende besturen van basisscholen en hogescholen met één gezamenlijke ambitie: het regionale lerarentekort aan te pakken. Hoe ze dit doen? Door gezamenlijk talent te werven, intakegesprekken te voeren, de zij-instroom te coördineren, trainees te begeleiden en de vervangingspoule bij ziekte te organiseren. Deze samenwerking heeft meerdere positieve gevolgen. Het breekt door bestaande muren van scholen, leidt tot meer leerkrachten en stuwt de kwaliteit van onderwijs omhoog. Maar zo’n samenwerking vraagt wel iets van alle betrokken partijen. En daar gaan we in deze podcast uitgebreid op in! Ik spreek met twee van de trekkers van dit initiatief: Christine de Heer van de Christelijke Hogeschool Ede en Fred Ruijling, projectleider van het Regionale Transfer Centrum Gelderland-Utrecht. Deze podcast breng ik uit in co-creatie met Arbeidsmarktplatform PO.

Thema’s die voorbijkomen in deze podcast:

  • Hoe het lerarentekort al jaren geleden zichtbaar begon te worden
  • Over het project en de samenwerking
  • Individuele belangen versus gemeenschappelijke belangen
  • Werken aan een hoger doel
  • Resultaten in de praktijk: speeddaten, samen werven, trainees begeleiden en andere bijvangst
  • Samenwerken is een individuele keuze
  • Begeleiding en procesbewaking
  • Welke lessen kunnen we hier uithalen?
  • Toekomst van de samenwerking
  • Vraagstukken in het onderwijs die gaan over samenwerking

Hoe organiseer je als school kwalitatief goed onderwijs? Tjipcast 044 met Eva Naaijkens

8 december 2019 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement 00:56:28

Leerkrachten ervaren veel werkdruk. Gedurende een schooldag zijn er tal van zaken die aandacht en prioriteit vragen. En na schooltijd zijn er vergaderingen, extra activiteiten en bijvoorbeeld bijscholing. De werkdruk kan alleen dalen als een school hier de juiste balans in weet te vinden. Maar hoe doe je dat? Wat vraagt dit van een onderwijsteam en schoolleider? Over deze vragen sprak ik met Eva Naaijkens, directeur van de Alan Turingschool in Amsterdam. Samen met Martin Bootsma schreef ze het boek ‘En wat als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven? Een krachtig pleidooi voor een heldere en gestructureerde aanpak om aan kwaliteit en dagelijkse verbetering te werken. Eén van de geheimen: beperk het aantal ambities, zodat er zoveel mogelijk ruimte is voor vakmanschap en professionaliteit in de klas. In deze podcast verkennen we verschillende thema’s, dilemma’s en methoden hoe hier praktisch en concreet mee aan de slag te gaan.

www.lokocartoons.nl

Boek dat op tafel ligt:

Thema’s die voorbijkomen in deze podcast:

  • De leerkracht centraal stellen: hoe doe je dat?
  • Tijd om les te geven
  • Te volle dienbladen, durf te kiezen
  • De rol van instructie in het onderwijs
  • Onderwijshypes, wat doe je ermee?
  • Lezen, schrijven, rekenen en wereldoriëntatie
  • Kwaliteitskaarten
  • Waar zit ruimte en tijdswinst?
  • Minder vergaderen, hoe doe je dat?
  • Kiezen voor onderwijs!
  • Blijvend verbeteren

Hoe zorgen we er in Nederland voor dat iedereen kan meedoen? Tjipcast 043 met Jan Troost

5 december 2019 Leiderschap en Verandermanagement, Tjipcast 46:03

Jan Troost is al meer dan 40 jaar actief als belangenbehartiger van gehandicapten. Hij is ook ervaringsdeskundige: hij leeft met osteogenesis imperfecta, ook wel de brozebottenziekte genoemd. Gelijke kansen voor mensen met een beperking klinkt logisch, maar is in Nederland nog verre van actueel. Probeer maar eens een studie te volgen of een aangepaste auto via je gemeente te krijgen. Dit is verre van makkelijk. De politiek spreekt over geleidelijke verbeterprocessen. Maar volgens Jan is dit de dood in de pot voor gelijke kansen. En met significante maatschappelijke gevolgen. Een grote groep mensen leeft hierdoor met een achterstand. Sociaal, intellectueel, economisch en maatschappelijk. Gelukkig gaat Jan niet bij de pakken neerzitten. Als professionele bemoeial lukt het hem om gelijke kansen voor gehandicapten steeds hoger op de agenda te krijgen. Hij strijdt met humor, gevoel voor historie, confrontatie en veel kennis voor een samenleving waar iedereen kan meedoen!

www.lokocartoons.nl

Boek die op tafel liggen:

Thema’s die voorbijkomen in deze podcast:

  • Leven met een handicap, hoe was dat 40 jaar geleden?
  • Leven met een handicap in de 21ste eeuw
  • Ongelijke kansen op school
  • ‘Gehandicapten komen toch niet aan het werk’
  • Leven achter een hek
  • Activisme, acties optuigen! Maar zijn mensen met een handicap zielig?
  • Gelijke rechten, gelijke kansen en ‘het belang om mens te zijn’
  • Hoe je door ongelijke kansen langzaam verleert om te dromen
  • Geleidelijk is een dodelijk woord
  • Waarom Nederland veel zaken nog niet op orde heeft
  • Woonvormen, sociale werkplaatsen en speciale vervoerssystemen
  • Participatiesamenleving, klinkt leuk, maar is flauwekul
  • Beleid maken, wat heeft zin?
  • Seksualiteit en leven met een handicap
  • Trouwen, werken, leren en ondernemen: er kan veel meer dan we denken!
  • De toekomst: hoe verder met gelijke kansen?

Wat is de invloed van management op ons werk, leven en democratie? Tjipcast 042 met Marjolein Quené

2 december 2019 Filosofie en Verdieping, Leiderschap en Verandermanagement, Samenwerken en Teamleren 43:17

Management is niet meer weg te denken uit onze samenleving. Ook al is het relatief jong verschijnsel, er zijn nog maar weinig plekken in ons werk en leven die niet worden gemanaged. De natuur, de zorg, de school van onze kinderen, de rechtspraak: op al deze plekken zijn er managers die coördineren, faciliteren, sturen, doelen bepalen en monitoren. Historicus en bedrijfskundige Marjolein Quené schreef er een boek over: Voorbij de managementmaatschappij. De invloed van management op werk, democratie en vrijheid. Ik sprak met haar over de kenmerken van onze managementmaatschappij: over producten in plaats van diensten, eenzijdige relaties, gebrek aan wederkerigheid, vertrouwen, focus op winstmaximalisatie en continue economische druk. Hoe het komt dat management zo’n grote invloed op ons leven heeft? Er is immers ook kritiek op al dit management denken en doen. Kan het ook anders? Is het mogelijk met minder management toch een prettige en aantrekkelijke samenleving op te bouwen? En hoe doen we dat dan als samenleving?

www.lokocartoons.nl

Boek van Marjolein Quené:

Thema’s die voorbijkomen in deze podcast:

  • Introductie van de manager in ons werk
  • Omgekeerd denken
  • Focus op eenzijdige waardecreatie
  • Van dienst naar product denken
  • De middenmanager
  • Invloed op onze samenleving
  • Invloed op ons politiek stelsel
  • Milieuproblematiek en de noodzaak om het anders te doen
  • Hannah Arendt en het belang om te denken (en te praten)
  • Blik vooruit: hoe nu verder?

Gelijke kansen in het onderwijs: Hoe bereiken we dat? Tjipcast 041 met Bertus Meijer

28 november 2019 Didactiek en Pedagogiek, Leiderschap en Verandermanagement 53:18

Kinderen hebben recht op gelijke kansen in ons onderwijs. Dit is een fundamenteel uitgangspunt in onze samenleving. Helaas gebeuren er veel zaken in onderwijsland die juist het tegenovergestelde effect hebben. Dit wordt ook steeds meer zichtbaar op basisscholen. Zo is kennis een cruciaal voertuig voor gelijke kansen. En dat is volgens mijn gast Bertus Meijer iets heel anders dan ontdekkend leren of inzetten op creativiteit. Daar profiteren misschien welgestelde kinderen van, maar maakt het voor veel kinderen ook lastig om mee te komen. Bertus praat met passie en ervaring over onderwijs. Hij is al meer dan 30 jaar leerkracht en daarnaast oprichter van het facebook platform Onderwijsenzo. Volgens Bertus is het oliedomme denkfout te blijven zeggen dat we kinderen moeten voorbereiden op een toekomst die ongewis is. Of dat schrijven onnodig is omdat computers het overnemen. Lariekoek! Liever zouden we onze lestijd dienen te besteden aan het verbeteren van geletterdheid, goed leren rekenen, wereldoriëntatie en schrijven. Dat is pas echt innovatief! En dan is er genoeg tijd over handvaardigheid, mooie projecten, gym en muziek. Dat vraagt wel iets van leerkrachten: laat je informeren door actuele inzichten, wees gezond kritisch als het over onderwijshypes gaat en ontwikkel je vakmanschap. Luister of kijk naar een mooi gesprek over het prachtige beroep van leerkracht, over de kracht van verhalen vertellen in de klas en het belang van durven toetsen.

www.lokocartoons.nl

Thema’s die voorbijkomen in deze podcast:

  • Gelijke kansen als uitgangspunt van onderwijs
  • Utopie of realistisch doel?
  • Wat zijn gelijke kansen?
  • De basis op orde: goed leren lezen, schrijven en rekenen
  • Groeiende kloof tussen curriculum en praktijk van alledag
  • Passend onderwijs en gelijke kansen
  • Vernieuwing is niet altijd verbetering
  • Lerarentekort
  • Toetsen en schooladvies
  • Onderwijshypes en de effecten daarvan
  • Blik vooruit