basisschool

What’s happened to our schools? A sociological approach to education. Tjipcast 090 with Frank Furedi

Frank Furedi is een wetenschapper, schrijver en publicist die ik al geruime tijd volg. Met name zijn reflecties op het huidige onderwijssysteem, de kwaliteit van universiteiten en hoe ouders hun eigen kinderen (steeds vaker niet meer) opvoeden vind ik zeer prikkelend. Enkele weken geleden ging ik uitgebreid met Frank Furedi in gesprek om over zijn opvattingen en analyses rondom het huidige schoolsysteem in Nederland te praten. Dit is de eerste podcast die ik in het Engels opneem (excuseer mijn nogal Hollands – Engels). Vandaar dat de tekst hieronder in het Engels verder gaat. Ondanks de mogelijke taalbarrière kan ik je van harte aanraden dit gesprek te beluisteren.

Frank Furedi is a emeritus professor in sociology, commentator and writer. His books are widely considered as influential and thought provoking in regards to education, learning and democracy. Topics that Frank is interested in are: education, cultural life, parenting children and the impact of new technology on young adults. In this conversation we focus on the educational system in The Netherlands. Some questions that are discussed in this podcast are:

  • How doe you see the role of learning in a society and what function does it have?
  • What kind of consequences does the focus on values such as inclusion, sustainability and for instance in the school system have on children, parents and society?
  • In The Netherlands the government wants to focus more on ‘civic society competences for children’. Revolving around the question: How to be a good citizen. Values that are emphasised are: inclusion, sustainability, being friendly to each other (extravert versus introvert). What kind of consequences does professor Furedi see when countries adopt these kind of values and impose them to our curriculum?
  • In The Netherlands there is a lot of emphasis on innovating the school system. Such as attention to reflection, 21st century skills, brain based learning, digital transformation of books and text (learning via the tablet). At the same time, there is little empirical evidence that this will work / has effect. Why are school system constantly busy with innovation?
  • In The Netherlands many teachers and schools experience problems with exercising authority to children. In the sense that structure, discipline and for instance listening for more than 3 minutes is difficult to accomplish. Dutch schools are – compared to other countries – very noisy. How does professor Furedi explain this from a sociologic perspective?
  • Are we too soft on children with regards to their learning potential? Schools nowadays are very positively focused. Learning from succes, learning from talents, etc.
  • What kind of risk do you see when adopting this philosophy to learning? I see a gradual decline in attention and focus on ’knowledge’ in schools. For instance knowledge about history, or important literature is sometimes seen as outdated. Why is this happening? What consequences does it have? And could it be that we are wrong?
  • Schools have a lot of tasks to complete. Some tasks you may argue should be regarded as ‘parent’ tasks and not school tasks. What is happening nowadays in families in regards to ‘learning etiquettes, being polite, etc.? And is it realistic to ask school to fulfil these parents tasks? What challenges do you see in regards to this?
  • What do you think schools should do to maximise the talent of each child in school? What kind of principles should we adopt and what kind of changes should schools be making?
  • We are asking children to be responsible / take responsibility for their own learning. Is this a good viewpoint? Can children do this? Shouldn’t we focus more on the responsibility of parents and teachers?

You can also check out the conversation with Frank Furedi on the YouTube platform:

Some links to books that I can recommend (some in English some in Dutch):

Heeft een integraal kindcentrum de toekomst? Tjipcast 079 met Jos van Zutphen

Begin dit jaar ontmoette ik Jos van Zutphen, directeur van speelleercentrum De Wijde Wereld in Uden. Dit was in het kader van het initiatief ‘De toekomst van onderwijs‘, waar ik eerder deze reeks gesprekken over online zette. Ik was indertijd onder de indruk van het verhaal van Jos. Zijn school is één van de eerste zogeheten ‘IKCs’. Een Integraal Kind Centra waar kinderopvang, onderwijs, buitenschoolse opvang en sport samen worden aangeboden. Een buitengewoon mooi perspectief op leren, ontwikkelen en samenleven! De grenzen tussen opvang, voorschool en school vervagen. Kinderen hebben er meer tijd om te bewegen, samen te eten en verantwoordelijkheid te nemen voor hun leeromgeving. En bij een effectieve samenwerking tussen betrokken partijen worden achterstanden en aandachtspunten sneller gesignaleerd en opgepakt. In deze podcast interview ik Jos van Zutphen over zijn aanpak als schoolleider. Wat kom je allemaal tegen? Hoe begin je en welke resultaten levert zo’n IKC in de praktijk op? En is het werkelijk de toekomst voor basisscholen? Deze podcast is onderdeel uit een collegereeks die ik verzorg voor het Masterprogramma Leiderschap en Innovatie Kind en Educatie (MLIKE) aan de Katholieke Pabo in Zwolle.

Hoe pakt het project ‘Schoolplein Noord’ het lerarentekort in de regio Friesland, Groningen en Drenthe aan?

In deze podcast ga ik in gesprek met Annemiek Kamsma en Tom Dolleman over een bijzonder initiatief om het lerarentekort aan te pakken in de regio Friesland, Groningen en Drenthe: Schoolplein Noord. Schoolplein Noord is ontwikkeld door 21 schoolbesturen en de drie noordelijke provincies. Het is een online regionaal loket waar vacatures in het onderwijs gebundeld zijn. Kandidaten kunnen zich verbinden aan het initiatief, solliciteren en participeren. Met het hogere doel om vraag en aanbod dichter bij elkaar te brengen en over de grenzen van scholen heen te kijken. Dit maakt de onderwijsarbeidsmarkt transparant en inzichtelijk. In de regio werken verschillende schoolbesturen actief samen om dit te realiseren. Het project verloopt voorspoedig en in deze podcast kijken we terug op het ontwikkelproces. Hoe pak je zo’n groot project aan? Hoe verbind je de belangen van al die scholen? Wat kunnen andere regio’s in Nederland leren van deze aanpak en hoe gaan ze verder de aankomende maanden? Deze podcast is ontwikkeld in co-creatie met Arbeidsmarktplatform PO, VOION en Stichting onderwijsmarktarbeidsmarkt fonds MBO.

Het belang van maakonderwijs op de basisschool. Tjipcast 020 met Wytske de Man

Op veel scholen verdwijnen de handvaardigheidslokalen. Eind 2018 schreef ik hierover een opiniestuk in het NRC. Ik kreeg hier ontzettend veel reacties op. Hoe kan dit als we tegelijkertijd geen vakmensen kunnen vinden in Nederland? En hoe komt het dat we leren timmeren, zagen en ‘iets maken’ met je handen niet meer zo hoog op de prioriteitenladder hebben staan? Je handen als instrument leren gebruik en de wereld ‘kunnen vormgeven’ is minstens zo belangrijk! Gelukkig is er een spannende nieuwe beweging in Nederland gaande: het maakonderwijs ook wel ’the maker movement’. Hier gaat leren en mooie dingen maken hand in hand! En dit kan in de klas, bij de bieb of op bezoek bij de fietsenmaker. Met maakonderwijs expert Wytkse de Man van de Alan Turingschool in hartje Amsterdam ga ik hierover in gesprek. We verkennen hoe leerkrachten kunnen starten met maakonderwijs en wat het vraagt van de dagelijkse schoolomgeving.


Cartoon gemaakt door Lodewijk van www.lokocartoons.nl

Tijdcodes

  • 01.00 Kunstonderwijs en de brug naar school
  • 02.00 Wereldburgerschap en maakonderwijs op de Alan Turingschool
  • 0.40 Maakopdracht in de klas, hoe ga je aan de slag?
  • 07.30 Verbindingen leggen tussen disciplines en de rol van de leerkracht
  • 11.00 De rol van de kunstdocent of ‘maker”
  • 15.00 Brief van de Koning
  • 18.00 Om je heen kijken in je omgeving en slim aansluiten bij wat er mogelijk is
  • 21.00 Verschillende soorten kennis (techniek, geschiedenis, aardrijkskunde)
  • 25.00 Maakproject in de tuin van school, praktijkvoorbeeld
  • 28.00 Slagvaardige kinderen
  • 33.00 De leerkracht heeft ook wat te leren! Luisteren, laat ze struikelen, kijken, helpen en niet overnemen..
  • 38.00 Maker spaces! Plekken in Nederland waar je als school verbinding mee kunt leggen
  • 42.00 Samen optrekken: de rol van de docent en ‘maakexpert’
  • 46.00 Hedendaagse kunst erbij halen, het hoeft niet, maar het kan wel! Art en science VO link
  • 47.00 Afrondende woorden en blik vooruit

Ons onderwijs vormt niet, maar vervormt. Tijd om anders te durven kijken naar ons onderwijssysteem. Tjipcast 011 met Jan Bransen

Het onderwijs vormt niet, het vervormt. Doordat het uitgaat van verkeerde aannames en ideeën. Hier begint hoogleraar Jan Bransen zijn kritisch betoog om anders te durven kijken naar onderwijs, leren en ontwikkeling. Want leren is veel meer dan een toets of examen halen. Reflectie en onderzoek doen naar wie je bent als mens, wat je drijft en motiveert is minstens zo waardevol! Maar deze activiteiten vragen ruimte, aandacht en begeleiding en zijn bovendien niet zo makkelijk ’te meten’. In deze Tjipcast spreek ik uitgebreid met Jan Bransen over zijn nieuwe boek ‘Gevormd, of vervormd? Pleidooi voor ander onderwijs’. Een buitengewoon spannend gesprek over de rol van kennis, experimenteren en het belang van motivatie en ‘zin in leren’. Want uiteindelijk is leren veel meer dan de spiegel van een helder gegeven instructie. Durven we nog wel zo naar ons onderwijs te kijken?



Speakersnotes

Tijdcodes

  • 0.30 Filosofie en onderwijs, zo’n gekke combinatie is het niet
  • 1.00 De analyse van de taal
  • 3.00 Waarom dit boek? Menselijk gedrag, ontwikkelen en vormen en dus ‘iets’ met onderwijs
  • 3.30 Eerder boek over gezond verstand
  • 4.00 Kritische reflectie: willen studenten nog wel studeren? Of willen ze tentamens halen? Hoe is dat zo gekomen?
  • 5.00 Calculerend leren versus het hebben van een doel
  • 8.00 De onderbouw
  • 9.40 Leeropbrengsten en leerdoelen, wat is het verschil?
  • 13.00 Gedragsontwikkeling, de weg naar het leerdoel toe (maar kan dat wel?)
  • 17.00 Zelfvertrouwen en jezelf leren beheersen, hoe ontwikkel je dat? Dit is ook onderdeel van ‘lid worden van onze taalgemeenschap’
  • 20.00 Vragen die ons denken stimuleren, ook al is er geen pasklaar antwoord
  • 23.00 De hoog – laag metafoor van onderwijs
  • 23.40 Leren zien als de spiegel van instructie, waar is dan de wil en motivatie?
  • 29.00 Toets na toets
  • 31.30 Agora onderwijs en andere varianten zoals het Vathorst college
  • 37.00 Biologie van het leren
  • 42.00 Naïef idee om te denken dat je kinderen MOET bezighouden
  • 44.00 Leren van de ervaring, dat is veel meer dan alleen de expliciete instructie
  • 45.00 Moet het onderwijs nog wel summatief toetsen (examen wel of niet slagen)?
  • 51.00 Het belang van vragen stellen, onderzoek doen en ‘doorleren’
  • 55.00 De inrichting van de school en het belang van ‘de wil tot leren’
  • 58.00 Circus om school heen, verbeteren van overgangen tussen niveaus
  • 59.00 De universiteit als fabriek
  • 1.01 Onderzoek doen: vragen in een ruimte je weg proberen te vinden, het belang van houding en attitude (in plaats van het bouwen aan een evidence based model van de werkelijkheid)
  • 1.03 Context neutrale kennis?
  • 1.04 Je verstand durven gebruiken!

Goed leren rekenen op de basisschool: Tjipcast 005 met Marcel Schmeier

Hoe komt het dat kinderen in Nederland de afgelopen jaren steeds slechter zijn gaan rekenen? En belangrijker, hoe kunnen we dit verbeteren? Hier praat ik over met leerkracht, onderwijsadviseur en rekenexpert Marcel Schmeier. We analyseren de stand van zaken wat betreft rekenonderwijs in Nederland en reflecteren op de onderwijsvernieuwingen van de afgelopen 20 jaar. Marcel geeft met praktische voorbeelden en duidelijke onderbouwing aan waar het veelal mis gaat op de basisschool. Rekenen is een oerwoud geworden van plaatjes, tekst, verschillende aanpakken en vage vraagstellingen. Maar rekenen vraagt om iets anders. Bijvoorbeeld duidelijke instructie, herhaling, regelmatig oefenen en toewerken naar abstractievermogen. Het is hoog tijd dat de leerkracht aan zet komt en zich niet laat leiden door verleidelijke nieuwe rekenboeken, politieke vergezichten en hypes over leren. Dat leidt de aandacht juist af van de essentie. Kijk of luister nu naar buitengewoon boeiend gesprek waarin duidelijk wordt wat de effecten zijn van ongefundeerd vertrouwen in onderwijsmethodes zoals realistisch rekenen, 21st century skills en gepersonaliseerd leren. We bespreken ook wat er nodig is om het beter te doen: door terug te gaan naar de basis van rekenen. Een basis die nog steeds ontzettend waardevol is en kinderen bovendien veel vertrouwen geeft!


Lodewijk van Loko cartoons maakte deze cartoon bij Tjipcast 005 over leren rekenen op school!

Speakersnotes

 

Boeken die op tafel liggen

  • Effectief rekenonderwijs op de basisschool

  • Expliciete directe instructie

Tijdcodes

  • 0.41 Artikel NRC 1+1=11
  • 1.44 Waarom kunnen kinderen steeds minder goed rekenen? Additionele link met onderbouwing
  • 2.05 Onderzoek onderwijsinspectie naar de oorzaak naar de dalende resultaten in het rekenen. Additionele link met onderbouwing
  • 2.50 Speciaal basisonderwijs heeft geen specifieke rekenmethode, leerkracht doet het zelf, in het team
  • 3.35 De introductie van realistisch rekenen en ontdekkend rekenen. Lees er hier meer over.
  • 3.50 Wat is realistisch rekenen? Lees er meer over in deze blog van Marcel Schmeier
  • 4.45 Voorbeeld: over het tiental leren rekenen. Met extra uitleg hier
  • 5.00 Cognitieve overbelasting van het brein. Zie ook deze link
  • 6.05 Kinderen mogen op verschillende manieren tot een oplossing komen. Dat leidt tot verwarring. Liever kiezen voor één manier
  • 7.05 Belang van gezamenlijkheid in de rekenles. Dezelfde taal, woorden, aanpak en begrippen delen
  • 7.40 Belang van samen leren rekenen, gemeenschappelijkheid in de klas bevorderen
  • 8.10 Individuele leerroutes zetten druk op de gezamenlijkheid in een klas
  • 8.35 Op maat en gepersonaliseerd leren klinkt mooi, uitwerking is vaak: kinderen komen lager uit. Zie ook hierover deze link over de effecten van maatwerk in het onderwijs en meer over de staartdeling hier.
  • 8.50 13.000 kinderen verlaten per jaar de basisschool als slechte rekenaar
  • 9.00 Individualisme hoort niet thuis in een schoolklas, het leidt tot grotere verschillen. Resultaten worden ook slechter. Met name bij kinderen uit lagere sociaal economische klasse
    Zie hier een link naar het onderzoek van Andersen en Andersen.
  • 9.45 Wat is het doel van onderwijs? Leuke leestip.
  • 10.40 Het belang van het leerstofjaarklassensysteem
  • 11.20 Durf ambitie te hebben als school, stel zelf je ambities vast en laat het niet afhangen van toetsen
  • 12.08 Geen breuken meer in het onderwijs? Moet je niets van aantrekken als school, durf zelf doelen te bepalen! Neem ook die verantwoordelijkheid. Zie ook het initiatief lerarencollectief.
  • 13.39 Wat is expliciete directe instructie? Voor een uitgebreide uitwerking met antwoorden op de meest gestelde vragen, kijk hier.
  • 14.30 Het belang van voorbeelden uitwerken op het bord en vragen stellen. Bijvoorbeeld: hoe ben ik tot dit antwoord gekomen?
  • 15.20 De kracht van vragen stellen is cruciaal op school. Maar wel de juiste vragen!
  • 16.30 Voorkennis van kinderen verschilt enorm. De kunst is die voorkennis te activeren. Zie hierover dit artikel.
  • 17.35 We zijn kennis een trucje gaan noemen, dat is eigenlijk heel vreemd. Uitleg met voorbeelden
  • 18.20 Kennis leidt tot vaardigheden, daardoor wordt de wereld van kinderen groter
  • 18.50 Creativiteit heeft kennis nodig, anders is het niets. Link taxonomie van Bloom. Misvatting: te snel naar hogere niveaus. Terwijl de basis is ‘dingen kunnen onthouden’
  • 20.05 De leerkracht als expert, de leerling als beginner. Waar zit het verschil? Experts denken anders dan kinderen, kinderen zijn geen volwassenen
  • 22.05 Hoe geef je goede instructie op een Montessorischool waar verschillende niveaus bij elkaar in de klas zitten?
  • 23.44 Teveel differentiëren leidt tot teveel versnippering en dus leertijd. Zie hierover ook dit artikel
  • 24.00 Spanning tussen de individuele ontwikkeling van een kind en de groepsontwikkeling.
  • 24.50 Denkoefening: Is het ethisch juist elk kind een eigen leraar te geven? Stel dat het kon?
  • 25.20 Wetenschap krijgt steeds meer een plek op school, gelukkig maar! Hier de link naar het genoemde ‘Op de schouders van reuzen
  • 26.00 Hoe biedt je verschillende rekenstrategieën aan binnen een leerlijn? Van concreet naar abstract!
  • 28.20 Initiatief foutloos rekenen
  • 28.27 Zo leer je kinderen rekenen van Douwe Sikkes
  • 28.55 Hebben een kinderen een voorkeurstrategie? Nee, dat is een fabeltje. Het doel van onderwijs is de juiste strategie aanreiken
  • 29.40 Zijn we op scholen te voorzichtig geworden om kinderen iets te leren en te snel iets leuk, makkelijk of gaan vermijden? Succes behalen door iets te doen wat moeilijk is. Zie ook deze leestip van Marcel
  • 30.50 Aandacht voor reflectie op school. Reflectie kan pas bij beheersing op de stof. Zie ook dit onderzoek hierover
  • 34.00 De grootste uitdaging in Nederland wat betreft het rekenonderwijs
  • 34.40 Protocol ERWD: alles is verstrengeld, terwijl de uitdaging op school is te ontwarren, dat stapsgewijs oefenen met je kinderen. Zie ook deze link
  • 38.00 Belang van herhaling wordt meestal onderschat
  • 38.50 Rekenen leeft enorm in Nederland
  • 39.20 Klopt het dat breuken uit het curriculum worden gehaald? Zie ook dit artikel hierover
  • 41.00 De staartdeling die na 2002 (intro euro) is vervangen. Naar realistisch rekenen. 
  • 42.30 Waarom werkt de staartdeling zo goed? Zie ook hier
  • 44.50 Kan realistisch rekenen samenkomen met traditioneel rekenen?
  • 45.50 Rol van ouders
  • 49.40 Grootschalig onderzoek naar effectieve vormen van onderwijs: directe instructie werkt! Maar helaas is het niet overgenomen in het basisonderwijs. Meer hierover zie onder andere:
  • 50.00 Positieve beweging in ons onderwijs: de leerkracht centraal! Lees hierover ook zeker dit artikel.