duurzaamheid

Hoe maakt wereldburgerschap ons onderwijs mooier, beter en rijker?

21 augustus 2025 Filosofie en Verdieping

Wat betekent het om jongeren op te leiden tot wereldburgers in een tijd van klimaatverandering, polarisatie en snelle maatschappelijke veranderingen? In deze aflevering duik ik in hoe wereldburgerschap het onderwijs niet alleen verrijkt, maar ook bijdraagt aan een duurzamere én meer empathische samenleving. Samen met Sharon Ubani en Daan Bekker van Fawaka onderzoek ik hoe scholen een inclusieve leeromgeving kunnen creëren waarin ruimte is voor duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid én verschillende perspectieven — ook als die haaks op elkaar lijken te staan. Want hoe ga je in gesprek over verduurzaming met leerlingen van wie de ouders bijvoorbeeld werken in de industrie of landbouw? En hoe blijf je inclusief als jongeren zich aangetrokken voelen tot politieke stromingen die zich juist kritisch opstellen tegenover mondiale thema’s?

Volgens mijn gasten draait wereldburgerschap draait niet alleen om kennis, maar ook om betrokkenheid, dialoog en het durven omgaan met verschil. Hoe ziet dit eruit in de klas? Meer weten over de onderbouwing en aanpak van Fawaka?Check hun website! De toolbox die we ook bespreken in de podcast kan je hier terugvinden. Disclaimer: De Wereldburgerschap-cirkel is ontwikkeld door en eigendom van Wereldburgerschap.Community. Fawaka zet de Wereldburgerschap-cirkel in, in het PO, VO & MBO in Nederland

Ik maak deze podcast met de steun van het Huis van de Europese Geschiedenis, dat HistoriCall heeft ontwikkeld: een online platform voor leraren en andere onderwijsprofessionals om in de klas met de geschiedenis van Europa aan de slag te gaan. Hoe? Toegankelijk, interactief, inclusief en boeiend! Je vindt er een schat aan materialen die je morgen al kunt gebruiken. Wil je lesgeven over Europese integratie? Wil je dat je leerlingen meer leren over de Europese geschiedenis en die verbinden met actuele maatschappelijke vraagstukken? Of ben je gewoon op zoek naar bruikbaar en actueel lesmateriaal? Ga naar HistoriCall! Het is gratis, beschikbaar in maar liefst 24 Europese talen en geschikt voor leerlingen van 13 tot 16 jaar.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Is AI het ei van Columbus?

11 mei 2025 Innoveren en Verbeteren 49:41

In deze aflevering ga ik in gesprek met Hans Hoornstra over zijn nieuwe boek Het AI van Columbus. We verkennen samen hoe kunstmatige intelligentie niet alleen de wereld verandert, maar ook het onderwijs fundamenteel uitdaagt en vernieuwt. Hans trekt inspirerende parallellen tussen de ontdekkingsreis van Columbus en de zoektocht van onderwijsprofessionals in dit digitale tijdperk. Waar staan we nu op het gebied van digitalisering en kunstmatige intelligentie? Hoe gaat dit ons werk op korte- en lange termijn veranderen? En: Hoe bereiden we leerlingen voor op een toekomst die we zelf nog niet volledig begrijpen? Zijn inzichten zetten aan tot denken én doen. Stilstaan is geen optie.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

En nu? De mens als bedreigde diersoort

26 januari 2025 Filosofie en Verdieping

Het gaat niet goed met de mens en onze planeet stelt Jan Bransen. Zo stapelen we crisis op crisis en slagen we er maar niet in om aan oplossingen te werken. We zitten vast in een hardnekkige manier van denken die ons niet verder helpt. Het is tijd om hier wat aan te doen, maar wat dan? En hoe? Volgens mijn gast is het hoog tijd anders te leren denken. En dit onderstreept het belang van filosofie: we hebben het nodig om onszelf goede vragen te leren stellen, samen na te denken en op onderzoek uit te gaan. En dit is verreweg van passief, maar juist een zeer actie-gerichte activiteit!

Jan Bransen is hoogleraar filosofie van de gedragswetenschappen aan de Radboud Universiteit. Jan is onder andere auteur van Laat je niets wijsmaken (winnaar van de Socrates wisselbeker in 2014) en Gevormd of vervormd waarin hij een pleidooi houdt voor ander onderwijs. In zijn nieuwste werk En nu? De mens als bedreigde diersoort houdt Jan een pleidooi om uit je stoel te stappen en al filosoferend de wereld te verkennen. Hij helpt je hierbij door elf mentaliteitsveranderingen te introduceren als wegwijzer voor bovenstaande zoektocht.

Het muziekfragment Le temps de vivre kan je hier ook nog even terugluisteren!

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door Klassewerkplek. Klassewerkplek biedt onderwijsinstellingen een evidence-informed instrument voor werkgeluk, talentbehoud en verzuimreductie. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe ontwerp je een school?

19 januari 2025 Innoveren en Verbeteren 48:03

In deze aflevering praat ik met onderwijswetenschapper en visionair ondernemer Pieter Sprangers. Hij bracht recent een prikkelend boek uit over het design van onderwijssystemen. Pieter houdt een pleidooi voor een radicaal ander vertrekpunt voor het ontwikkelen en maken van leeromgevingen voor studenten. In zijn boek bespreekt hij waarom deze nieuwe manier van denken (en ontwerpen) noodzakelijk is voor onze samenleving en wat het kan opleveren in termen van energie, leerpotentieel en innovatie. Over zijn ideeën, wetenschappelijk onderzoek en praktijkervaring schreef hij een boek: Het design van onderwijssystemen.

Pieter Sprangers is docent en onderzoeker aan de Universiteit Antwerpen, Karel de Grote Hogeschool en AP Hogeschool. Verder is hij onderwijsdesigner en procesbegeleider bij DOMO DE REFONTIRO.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door Klassewerkplek. Klassewerkplek biedt onderwijsinstellingen een evidence-informed instrument voor werkgeluk, talentbehoud en verzuimreductie. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe geef je leiding aan het collectief?

5 januari 2025 Leiderschap en Verandermanagement

Scholen staan middenin de samenleving. Leidinggeven aan een school is alleen daarom al een complexe opgave. De samenleving is continue in ontwikkeling en vraagstukken veranderen. Het is daarom nodig te begrijpen in wat voor wereld we leven en wat er nodig is om de taaie uitdagingen in onze maatschappij aan te pakken. Denk aan de merkbare polarisatie in Nederland, druk op de democratische waarden in Europa door extreem rechts, toenemende eenzaamheid en de staat van onze leefwereld in termen van ecologie, milieu en duurzaamheid. Wat doen we hiermee als leider?

Ik praat over deze thema’s met Bart Schipmölder, expert in onderwijskundig leiderschap en directeur-bestuurder bij de NSO-CNA Leiderschapsacademie. Aan de hand van treffende citaten en passages uit literatuur brengen we de kernbekwaamheden van onderwijsleiders in kaart als het gaat om de vraag hoe sturing te geven aan een collectief van professionals waar bovenstaande vragen centraal staan.

Thema’s die voorbijkomen in de podcast zijn ondermeer: de schaduwkant van meritocratie, solidariteit & inclusie, collective team efficacy, samen leren werken, veranderen en innoveren, zingeving en zelfkennis. Een selectie van de boeken die in dit gesprek voorbijkomen vind je hieronder opgesomd:

De eenzame eeuw door Noreena Herz

De irrationele organisatie

Het leren voorbij door Gert Biesta

De tirannie van verdiensten door Michael Sandel

Iemand zijn door Joep Dohmen

New psychology of leadership door Alexander Haslam

In love with the world door Yongey Mingyur Rinpoche

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door Klassewerkplek. Klassewerkplek biedt onderwijsinstellingen een evidence-informed instrument voor werkgeluk, talentbehoud en verzuimreductie. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Welke rol speelt het mbo in de energietransitie?

19 december 2024 Innoveren en Verbeteren 40:30

In deze aflevering gaan we het hebben over de energietransitie in Nederland en de rol die practoraten binnen het mbo hierin kunnen spelen. Ik ga in gesprek met Marsha Wagner. Sinds 2011 programmadirecteur van de Human Capital Agenda bij de Topsector Energie en sinds 2021 bij GroenvermogenNL. Ook aan tafel zit Timon Jongkind, practor op het gebied van smart industries, digitalisering en energietransitie bij het Da Vinci College en is onderwijsinnovator voor de Duurzaamheidsfabriek, een fieldlab waar leren, werken en innoveren samenkomen ook in Dordrecht. We bespreken welke stappen het mbo kan (moet) zetten om op te kunnen schalen in Nederland om zo serieus werk te maken van duurzaamheid, schone energie en innovatie.

Ik maak deze aflevering samen met Stichting Practoraten. Ik ben dit keer niet in de studio maar afgereisd naar Amersfoort waar ik te gast ben op de landelijke practoratendag. Tussendoor stellen luisteraars vragen aan Marsha en Timon!

Lang leve een leven lang ontwikkelen! LIVE podcast tijdens de Nationale LLO-Conferentie

29 februari 2024 Innoveren en Verbeteren 0:43:15

Vandaag ben ik in Bussum te gast bij de Nationale LLO-conferentie. En LLO staat voor Leven Lang Ontwikkelen. Ik ga het in deze podcast hebben over de LLO-katalysator. Deze heeft als doel om een leven lang ontwikkelen voor iedereen mogelijk te maken en verder te kijken dan klassieke diploma’s en opleidingen. Hoe? Door talenten binnen bedrijven, overheid en opleidingen aan elkaar te verbinden. Check zeker de site www.llokatalysator.nl om meer te weten over de vier bouwstenen om dit belangrijke doel te bereiken!

Dit klinkt natuurlijk heel mooi, maar hoe geef je als samenleving nou praktisch handen en voeten aan een leven lang ontwikkelen? Hoog tijd om hierover in gesprek te gaan. En let op: om mij heen zitten flink wat collega’s die meedoen tijdens de podcast. We leggen hen tussendoor stellingen voor en ze kunnen vragen aan mijn gasten stellen. Ik zit aan tafel met:

  • Régine van Lieshout, directeur bij het Summa college. Het Summa college bestaat uit 26 scholen voor middelbaar beroepsonderwijs en biedt meer dan 250 opleidingen in de regio Eindhoven.
  • Radboud Dam, programmamanager leven lang ontwikkelen voor het hoger onderwijs, studiefinanciering en mbo bij het Ministerie van OC&W.
  • Ab Kragtwijk, jarenlang ondernemer en nu verbonden als business developer aan CoE groen, het onderzoekscollectief van HAS green academy, Van Hall Larenstein, Aeres en Inholland.

Hoe geeft Fontys Pulsed handen en voeten aan (radicaal) innovatief onderwijs?

15 oktober 2023 Innoveren en Verbeteren 45:48

Fontys Pulsed staat er inmiddels om bekend het hoger onderwijs fundamenteel anders te benaderen. Disruptieve innovatie vraagt om radicaal ander onderwijs. Geen ‘dood’ curriculum, maar levensecht. Geen simulaties, maar meteen met een opdrachtgever aan het werk. Veel aandacht voor het welzijn van iedere student. Geen bureaucratie om de bureaucratie maar tijd voor elkaar. Dit valt ook de bedrijven uit de omgeving positief op. De internationale ondernemingen uit de ‘Brainport’ regio komen hier dagelijks over de vloer. Studenten en docenten werken intensief samen van start tot einde. En de werkplek oogt niet als ‘weer’ een onderwijsplek. Pulsed is een huiskamer met zitjes, werkhoeken, een pingpongtafel en een gemeenschappelijk keuken waar iedereen verantwoordelijk voor is. Docenten en studenten lopen op sloffen, lunchen samen, gaan op de fiets op pad en leren in kort lopende ‘innovatie cycli’. Geen dag is hetzelfde. Pulsed is maatschappelijk zeer actief in de regio en organiseert vaak events. Dit klinkt natuurlijk fantastisch, maar om dit te bereiken hebben de oprichters keihard moeten knokken. Er werden geen cadeautjes uitgedeeld. Onderwijs wil op papier graag vernieuwen, maar in de praktijk is dat nog best lastig te realiseren. De meeste spullen kochten ze in het begin zelf. Onderwijs ‘echt anders’ aanpakken vraagt om een lange adem, volharding, soms ruzie durven maken en vooral passie.

Vorig jaar won het team de prestigieuze Nederlandse onderwijspremie van maar liefst 1,2 miljoen euro. Met name hun visie op het tegengaan van voortijdig studie uitval viel enorm op. Dit leidde tot een stroomversnelling, maar het was ook een wake-up call: Hoe blijf je trouw aan je pioniers principes als je ineens ‘groot’ bent en gezien wordt? Hoog tijd om hierover met de oprichters in gesprek te gaan! Jochem Goedhals is de leading director bij Fontys Pulsed. Peter Biekens is hoofd innovatie en Frank van den Ende is hoofd van de Pulsed academie voor onderwijs.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Is challenged based learning het beroepsonderwijs van de toekomst?

21 juli 2023 Didactiek en Pedagogiek, Innoveren en Verbeteren 45:26

Voor deze podcast ben ik te gast bij Hogeschool Saxion in Deventer. Op uitnodiging van het platform talent voor technologie maak ik een speciale aflevering over digitale werkplaatsen. Digitale Werkplaatsen zijn opgericht door het Ministerie van Economische Zaken & Klimaat, onderwijsinstellingen, lokale overheden en bedrijfsleven. Als mkb-ondernemer word je hier door studenten uit het hbo, mbo of wo, docenten en experts op maat geholpen met digitaliseren. Denk daarbij aan online sales & marketing, data en automatisering; van je website op orde krijgen tot het gebruiken van data om je bedrijfsprocessen beter in te richten.

Eén van de kernaspecten is het werken met challenged based onderwijs. En daar gaan we het in deze podcast uitgebreid over hebben. Wat bedoelen we hier precies mee? Hoe werkt deze vorm van innovatief onderwijs en wat vraagt het van werkveld, docent en student? Ik ga hierover in gesprek met Timo Kos, lid van het college van bestuur bij Saxion Hogeschool en Annette Dupree, projectleider werkplaats online ondernemen in Groningen.

Wat verstaan we onder goed programmamanagement?

5 juli 2023 Leiderschap en Verandermanagement, Samenwerken en Teamleren 59:20

In deze nieuwe aflevering spreek ik met Björn Prevaas en Niels van Loon over programmamanagement. Steeds meer organisaties (ook in het onderwijs) werken met deze filosofie en methodiek om strategische doelen te bereiken. Maar wat is programmamanagement eigenlijk en hoe verschilt het van een project? Hoe kan je ermee aan de slag en wat vraagt het van een professional om hierin te participeren? En, wat is professioneel programmamanagement? Daar gaan we het in deze podcast over hebben. Nieuwsgierig? Op 26 september 2023 organiseert PGM open een reuze interessant congres over programmamanagement! En check zeker de boeken die Björn en Niels schreven over programmamanagement. Nog wat meer linkjes: Tijdens de podcast hadden we het ook over het werk van Manon Ruijters en Hans Vermaak. Ook bespraken we het werk van Michel Thiery, kwam Benedictijns leiderschap voorbij en bespraken we het belang om te leren Denken in systemen. Mooie leestips voor de zomervakantie!