filosofie Archieven

Is het tijd voor meer vertraging in filosofie en onderwijspraktijk? Tjipcast 173 met Joop Berding

10 april 2022 00:58:22

In deze podcast spreek ik met opvoedingsfilosoof en oud-docent Joop Berding. Hij denkt na over onderwijs op het grensvlak van filosofie en praktijk. Hij baseert zijn denken onder andere op het werk van Hannah Arendt, Janusz Korczak en John Dewey. Binnenkort verschijnt er een nieuw boek over de Nederlandse filosoof Cornelis Verhoeven. In deze podcast verkennen we het belang en idee van vertragen in ons onderwijs. Vertraging is een heel wezenlijk onderdeel van leren en ontwikkelen. Toch staat het onder druk in ons onderwijssysteem. Sterker nog, we hebben er niet altijd meer het ‘geduld’ voor. Liever leren we vandaag de dag snel, efficiënt en zoveel mogelijk. Maar welke functie kan vertragen hebben en waarom doet het ertoe doet in een klaslokaal of lespraktijk? En is het mogelijk om geduld, aandacht en vertraging in het hart van ons onderwijs te positioneren?

Je kunt ons gesprek ook op YouTube bekijken:

Check zeker ook de boeken van Joop:

Hoe zet je een klas aan het denken? Tjipcast 158 met Dick van der Wateren

26 december 2021 52:12

In de studio is Dick van der Wateren. Hij schreef het boek De denkende klas. Hij verkent in dit rijk geïllustreerde boek de vraag hoe je leerlingen kunt motiveren door samen met hen na te denken en te filosoferen. Een onconventioneel vertrekpunt over hoe je als leraar (en pedagoog) ‘denken’ een plek kunt geven in het dagelijks onderwijs. Volgens Dick is ons onderwijs teveel bezig met het reproduceren van kennis. Kennis is echter pas iets als we hierover leren na te denken. Kennis is daarmee ook een bekwaamheid gericht op dialoog, leren kijken en met elkaar samenwerken. Dit ‘diepe’ denken vraagt om vaardigheden als vragen leren stellen, je durven te verwonderen en op onderzoek gaan. Met tal van voorbeelden uit de praktijk gaan we in gesprek. Om zo de bouwstenen te identificeren hoe hoe je de klas kunt transformeren tot een ‘denkende klas’. En afsluitend ons af te vragen wat dit vraagt van ons als onderwijsprofessionals.

Je kunt ons gesprek ook op YouTube bekijken:

Hebben we het recht om ons eigen einde te kiezen? Tjipcast 142 met Klaas Rozemond

30 augustus 2021 00:57:11

In Tjipcast 142 spreek ik met filosoof en jurist Klaas Rozemond. Hij schreef het boek ‘Het zelfgekozen levenseinde’ naar aanleiding van de spraakmakende koffie-euthanasie zaak. In het zijn laatste boek houdt Rozemond een juridisch en filosofisch pleidooi voor het recht van ieder mens om over zijn of haar levenseinde te beschikken. Volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft ieder mens het recht om te bepalen op welke wijze en op welk moment zijn of haar leven moet worden beëindigd. Het Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap beschermt het zelfbeschikkingsrecht van mensen met dementie. Het zelfbeschikkingsrecht zou daarom het uitgangspunt moeten zijn bij beslissingen over euthanasie bij mensen met dementie. Dat recht houdt in dat deze mensen zelf mogen aangeven wanneer zij daarvoor de tijd rijp achten. Het zelfbeschikkingsrecht zou eveneens de grondslag moeten zijn van hulp bij zelfdoding wanneer mensen met of zonder handicap hun leven voltooid achten. Deze redenering creëert echter ook juridische en filosofische vragen waar we in deze podcast uitgebreid op in gaan.

Klaas Rozemond is filosoof en jurist en werkt als universitair hoofddocent strafrecht aan de vrije universiteit Amsterdam. Hij publiceerde eerder het menselijk kwaad, waar we een podcast over maakt en de laatste filosoof. Samen met Jet Nijkamp en Co Woudsma maakte hij de filosofieboeken het aardse leven en filosofie voor de zwijnen. Dit boek stond op de shortlist voor de Socrates wisselbeker.

Via onderstaande link bekijk je ons gesprek op YouTube:

Vergeet je niet te abonneren op het YouTube kanaal en mis niks.

Jan versus Jan: de podcast. Tjipcast 132 met Jan Tishauser en Jan Bransen

28 juni 2021 01:01:05

Jan Tishauser en Jan Bransen corresponderen al geruime tijd in het vakblad Didactief Online over actuele onderwijsvraagstukken. Dat kan gaan over principiële vragen zoals wat kennisoverdracht precies is, op welk moment een kind leert, of wat we bedoelen met onderwijsachterstanden. Ik vind de briefwisseling buitengewoon interessant omdat beiden er een andere opvatting op nahouden. Jan Tishauser is programmadirecteur van Research ED, een door leraren geïnitieerde beweging die zich ten doel stelt de verbinding tussen onderwijsonderzoek en de praktijk te versterken. Jan Bransen hoogleraar filosofie van de gedragswetenschappen aan de Radboud Universiteit. Hij schreef onder andere het boek Gevormd of hervormd, dat leest als een kritische reflectie op het huidige onderwijssysteem. Hoog tijd om hen aan tafel uit te nodigen voor een gesprek.

Hoeveel invloed heeft ons lichaam op hoe we denken en leren? Tjipcast 085 met Aldo Houterman

24 augustus 2020 54:56

In deze podcast ga in gesprek met filosoof en wetenschapper Aldo Houterman. Aldo schreef een prachtig boek: Wij zijn ons lichaam waarin hij onderzoekt wat de betekenis is van ons menselijk lichaam op hoe we denken en doen. Erg relevant in deze technologische tijd. Er is vandaag de dag ruim aandacht voor ons brein als het gaat om leren, denken en leven, maar de werking van (en interactie met) ons lichaam krijgt veel minder aandacht. Vandaar dat we de vragen verkennen: Wat is de relatie tussen bewegen en denken? Wat kunnen we leren van sporters die denken en doen nauw laten samenvallen? Kan ons lichaam eigenlijk ook denken of is ons brein de enige die ‘slim’ is? Aldo laat op een hele toegankelijke en aanstekelijke manier zien hoe ons lichaam zeer actief meedoet wanneer we denken, bewegen en leren. Met voorbeelden uit de sport, filosofie en het dagelijks leven. Wetenschapper Dick Swaab werd bekend met zijn slogan: Wij zijn ons brein! Maar klopt dat eigenlijk wel? Filosoof Aldo Houterman hanteert een nieuw adagium: Wij zijn ons lichaam! Veel luisterplezier!

Het boek van Aldo kan je hier vinden: Wij zijn ons lichaam – Wat sport en beweging ons vertellen over menselijk gedrag

Wat doet een organisatie met mensen? Tjipcast 070 met Mieke Moor

5 april 2020 0:46:35

Mieke Moor is filosoof en kijkt op een unieke manier naar mensen in organisaties. Ze bestudeert interactiepatronen, (impliciete) normen over professionaliteit en de rol die management speelt in ons tijdgewricht. Maar ze doet nog iets anders wat heel erg de moeite waard is: ze analyseert en bestudeert hoe bestaande managementliteratuur ‘schrijft’ en redeneert over mensen die in organisaties werken en leven. Hierdoor ontstaat een soort nieuwe studie over taal, ‘waarheid’, kennis en opvattingen over vooruitgang en samenwerking. Mieke doet dit op een onconventionele manier. Zo liep ze een jaar lang ‘mee’ in het Radboud UMC. Ze schreef er een boek over, wat bijna als een dagboek leest. Luister nu naar een geheel nieuw gesprek over wat denken, werken, leven en leren met mijn gast Mieke Moor in Tjipcast nummer 070!

Boeken van Mieke Moor:

Inclusieve organisaties, klinkt mooi, maar hoe dan? Tjipcast 067 met Jitske Kramer

23 maart 2020 00:48:30

Inclusie gaat over meedoen. Over het aangaan van betekenisvolle relaties met anderen. Ook in organisaties. Misschien wel juist in organisaties! Dat dit verre van vaag en abstract is kan Jitske Kramer haarfijn en met prachtige voorbeelden uitleggen. Ze is corporate antrolopoog en reist de wereld over om culturen, organisaties en onbekende leefgebieden beter te begrijpen. Ze schrijft er boeken over en wordt gezien als één van de beste sprekers van Nederland. In deze podcast verkennen we wat inclusie voor organisaties kan betekenen. Hoe het te relateren is aan geluk, spiritualiteit, maar ook presteren en veranderen. Hoe kun je samenwerken met mensen die je leuk vindt? En hoe werkt dat met mensen die je niet leuk vindt? Luister mee naar een geweldig leuk gesprek over leiderschap, ‘niet weten’, de kracht van samen ‘jammen’ en het belang om systemen ter discussie te durven stellen. Een podcast die zeer actueel is vandaag de dag!

Publicaties van Jitske Kramer:

Wat kan de mens leren over zichzelf aan de hand van Das Wohltemperierte Klavier van J.S. Bach? Tjipcast 054 met Jos Kessels

26 januari 2020 46:11

Wat is de relatie tussen muziek en taal? Wat gebeurt er met je als je een mooie melodie of muziekstuk hoort? En is het zelfs mogelijk te reflecteren op wie je bent aan de hand van muziek? Over deze vragen sprak ik met filosoof Jos Kessels. Muziek raakt de mens op een hele unieke en niet te vergelijken manier. Je komt soms in een andere wereld terecht, waar je de tijd vergeet, ontroerd raakt, blij wordt of juist weemoedig. Hoe komt dat eigenlijk? Jos Kessels schreef hier een boek over aan de hand van zijn liefde voor Das Wohltemperierte Klavier gecomponeerd door J.S. Bach. Muziek leert ons heel veel over wie we zijn. Maar het vraagt wel om te durven luisteren. Naar de muziek en jezelf. Volgens Jos zit de kern van iemands persoonlijke ontwikkeling in de momenten dat hij of zij geraakt wordt, dat er een bres in je geslagen wordt, dat er een appèl wordt gedaan. In zijn boek beschrijft hij een groot aantal voorbeelden daarvan. Die geraaktheid kan zitten in de liefde, in positieve ervaringen (kunst, schoonheid), maar ook in de omgang met het negatieve. Tjipcast 054 wordt afgewisseld met pianomuziek gespeeld door Marcel Worms.

Cartoon gemaakt door Lodewijk van www.lokocartoons.nl

Boeken op tafel

Hoe krijg je een beetje zin in kerst? Tjipcast 048 met Derk van der Pol

19 december 2019 32:37

Veel mensen kijken tegenwoordig een beetje tegen de kerstperiode op. Vaak staat eerste en tweede kerstdag in het teken van verplichte bezoekjes aan familie, teveel eten en flauwe films kijken. Sommige mensen vinden het juist een bijzonder moment, waarbij spiritualiteit en bezinning centraal staan. Maar het is ook een gegeven dat vele van ons niet meer goed weten waar Kerstmis nou eigenlijk om gaat. Met Derk van der Pol kijk ik vooruit naar de kerstperiode. Hoe kom je een beetje ‘in de kerststemming’? Is het mogelijk niet mee te gaan in al het commerciële geweld van vandaag? En hoe doe je dat dan? Kijk of luister nu naar een vrolijk gesprek over huurbomen, lampjes, linzensoep, bezinning en mooie gesprekken. Een podcast met een knipoog!

bekijk op YouTube

Thema’s die voorbijkomen in deze podcast:

Kersttruien
Aan tafel met familie
Andere gesprekken
Leen kerstbomen
Vliegschaamte
Tijd
Praten om het praten
Niets doen

Hoe krijg je hoogopgeleide mensen met een WW-uitkering voor de klas? Tjipcast 046 met Delie op den Camp en Frank Bruijenberg

18 december 2019 35:25

In de regio Limburg is een bijzonder project gestart om een antwoord te geven op het lerarentekort. Samen met het UWV werken verschillende basisscholen samen aan een opleidingsinitiatief. Met als doel hoogopgeleide mensen die tijdelijk in de WW zitten om te scholen tot leerkracht. Hoe? Met gerichte begeleiding in het dagelijks werk, een talent gerichte benadering en een maatwerk pabo opleiding. In deze podcast bespreek ik met één van de deelnemers Delie op den Camp en projectleider Frank Bruijenberg hoe ze te werk zijn gegaan. We verkennen wat er zo goed werkt aan dit project en welke lessen eruit gehaald kunnen worden voor de toekomst. Deze podcast breng ik uit in co-creatie met Arbeidsmarktplatform PO.