onderwijsinnovatie

Tjipcast 075 met Vivian Tevreden: Bestaan er bouwstenen om te werken aan innovatie in een school?

Met Vivian Tevreden werk ik nu twee jaar met veel plezier samen binnen het Masterprogramma Leiderschap en Innovatie, Kind en Educatie aan de Katholieke Pabo in Zwolle. In deze podcast reflecteren we op de ervaringen met formele en informele schoolleiders die participeren in dit programma. Hoe werken ze aan innovatieprocessen? Zijn er bepaalde bouwstenen te identificeren? Hoe begin je? Waar loop je tegenaan in de dagelijkse praktijk en welke valkuilen kan je wellicht voorkomen?

1+1=11. Wat is de zin en onzin van onderwijsvernieuwing? Tjipcast 072 met Ivar Troost

In het afgelopen jaar schreef ik om de week een onderwijsblog voor de website van NRC. Al deze stukjes zijn gebundeld in een boek: 1+1=11, over de zin en onzin van onderwijsvernieuwing. In deze podcast ga ik met Ivar Troost in gesprek over de thema’s die centraal staan in het boek. We praten over leren rekenen, schrijven en lezen. Maar ook over de pauzetijden die onder druk staan op de basisschool met vervelende gevolgen voor kinderen en leerkrachten. Maar er komen meer thema’s voorbij: groene schoolpleinen, hoogbegaafdheid, ICT en wat een schoolleider nou precies goed maakt. We werken zo toe naar de hamvraag in Tjipcast 072: Wat is de zin en onzin van onderwijsvernieuwing vandaag de dag?

www.lokocartoons.nl

Waarom is verbeelding en fantasie belangrijk in ons (werkende) leven? Tjipcast 071 met Ottolien Boeschoten

Verbeelding, fantasie, creativiteit en improvisatievermogen: als acteur zijn het fundamentele bouwstenen. Iemand die dit als geen ander weet is actrice Ottolien Boeschoten. Ze speelde in talloze radio, TV, film en toneelproducties. Denk aan Man bij hond, de Nachtzusters, Goede tijden slechte tijden en TiTa Tovenaar. Met Ottolien ga ik in gesprek over hoe fantasie en improvisatievermogen werkt. Is het iets dat je kunt aanleren? Hoe doe je dat? En kan je het ook afleren? Luister mee naar een leerzaam gesprek over de kunst van afkijken, nadoen en imiteren. En hoe je voor jezelf belangrijke ‘denkruimte’ kunt maken voor nieuwe mogelijkheden, kansen en ideeën. Improvisatie en creativiteit is zoveel meer dan een gekke workshop of dag op de hei! Het is een manier van durven denken en kijken.

Hoe komt het dat sommige mensen innovatief en ondernemend zijn en anderen niet? Tjipcast 069 met Paul Delnooz

Om bovenstaande vraag te beantwoorden is het volgens mijn gast wetenschapper en adviseur Paul Delnooz noodzakelijk om ons onderwijssyteem beter te begrijpen. Onderwijs gaat volgens hem al lang niet meer om creatief leren nadenken, maar vooral om het kunnen reproduceren, imiteren en nadoen. Met als doel toegang te krijgen tot een soort ‘universele cultuur van de waarheid’. Dit speelt met name in het middelbaar en hoger onderwijs een belemmerende rol als het gaat om innovatie, vernieuwing en ondernemerschap. Het lokt passiviteit uit en zet de rem op creativiteit, twijfel en kritisch denken. De spannende vraag is hoe een onderwijssysteem zichzelf kan inrichten om die innovatie en vernieuwing juist aan te moedigen. Kan dat eigenlijk wel? Is het mogelijk onderzoek, leren en kennisontwikkeling hand in hand te laten gaan zonder dat de leerling eenzijdig luistert naar de expert? En zo ja: hoe doen we dat dan? Luister nu naar aflevering 069 met Paul Delnooz toekomstbestendig onderwijs!

www.lokocartoons.nl

Boeken van Paul Delnooz:

Wat is de toekomst van ons hoger onderwijs? Tjipcast 064 met Ad Verbrugge

Hoe kunnen we als samenleving onderwijs de waardering geven die het verdient? En waarom investeren we als land meer in het einde van iemands leven, dan aan het begin? Spannende vragen die Ad Verbrugge – filosoof en voorzitter van Beter Onderwijs Nederland – in directe relatie brengt met de staat van ons huidige hoger onderwijs. En er zijn best wat onderwerpen in het hoger onderwijs die aandacht vragen. Zo is op steeds meer hogescholen en universiteiten de voertaal Engels. En in toenemende mate staat er druk op kleine studies en opleidingen, die niet genoeg ‘rendabel zijn’. De marktwerking dringt ook door in de toetsen en examens. Multiple choice, digitaal, open boek tentamen of uitgebreide reflectieverslagen hebben de voorkeur. Met strenge exameneisen die veelal niets met de inhoud te maken hebben. Maar worden studenten hier beter van? En is het überhaupt wel zo’n goed idee volledig mee te gaan in dit marktdenken? Is Nederlands als taal echt ‘voorbij’? Moet alles in het Engels? En welk effect heeft het op de kwaliteit van ons onderwijs? Volgens Ad Verbrugge staan we onvoldoende stil bij wat de verengelsing doet met doceren, denken, leren en discussiëren. Het is goed te doen voor buitenlandse studenten, maar leiden we hiermee ook Nederlandse toponderzoekers op? Breder beschouwd: Wat doet internationalisering en een sterke externe (marktgerichte) blik met docenten, wetenschappers en studenten? Wat inmiddels wel duidelijk begint te worden is dat de schrijf- en leesvaardigheid van veel studenten slechter wordt. Liever werken we met moderne digitale opdrachten, online portfolio’s en multiple choice toetsing. Maar wat deze vorm van onderwijs met leren beargumenteren, lange stukken tekst kunnen analyseren en bijvoorbeeld een essay of scriptie schrijven is twijfelachtig. Volgens Ad Verbrugge is het hoog tijd dat hogescholen en universiteiten zich openlijker uitspreken over de kwaliteit van onderwijs. En dus weerstand durven bieden tegen digitalisering, internationalisering en totale marktwerking. Inderdaad, er zijn steeds meer studenten. En ja, dat zet druk op de tijd die er is. Is dit echter een vrijbrief om schrijfopdrachten, dialoog, discussie en verdieping te vermijden? Maar, als we dit willen aanpakken, waar beginnen we dan? Deze podcast is opgenomen in aanloop naar het congres toetsen en examineren in het hoger onderwijs waar Ad Verbrugge gastspreker is.

Enkele publicaties van Ad Verbrugge die de moeite waard zijn om te lezen:

Dialoogbijeenkomst over ruimte voor leerlingen en studenten om het beste uit zichzelf te halen. Tjipcast 62 #toekomstonderwijs

In deze derde dialoogbijeenkomst zijn we te gast bij Hotelschool Den Haag in Amsterdam. We verkennen het thema ‘ruimte voor leerlingen en studenten om het beste uit zichzelf te halen. Aan tafel zitten Frank Léoné, Paul Delnooz en Jeffrey Meijer. Om ons heen zitten ongeveer zestig deelnemers. Dit zijn studenten, leerlingen, leerkrachten, docenten en onderwijsleiders. Ook enkele initiatiefnemers van het discussiestuk Toekomst van ons onderwijs praten mee. Aan de hand van stellingen en discussie verkennen we thema’s zoals toetsing, motivatie, de rol van begeleiding, stress en het belang van persoonlijke ontwikkeling in moderne tijden. Luister nu mee!

Links en bronnen die ter sprake kwamen tijdens deze dialoogbijeenkomst:

Dialoogbijeenkomst over nieuwe arrangementen voor werken, onderzoeken en (leven lang) ontwikkelen. Tjipcast 61 #toekomstonderwijs

In deze derde dialoogbijeenkomst zijn we in Utrecht en verkennen we hoe onze samenleving een leven lang ontwikkelen kan ondersteunen. En wat hier voor nodig is. We brengen verschillende dilemma’s en vraagstukken die hieraan ten grondslag liggen in kaart. En we bespreken succesvolle lokale en landelijke strategieën samenwerkingsverbanden. Daarnaast leggen we de relatie met een sterke vroege start, met het basis- en voortgezet onderwijs en de rol van docenten en leerkrachten. Ook impliciete opvattingen over leren, ontwikkelen en werken komen aan bod. Is een leven lang leren voor iedereen een aantrekkelijk perspectief? Aan tafel zitten Erik Stam (hoogleraar strategie, organisatie en ondernemerschap), Rob Mudde (vice rector magnificus in het college van bestuur TU Delft) en Henk Hagort (voorzitter van het college van bestuur van Hogeschool Windesheim). Om ons heen zitten ongeveer 60 gasten. Dit zijn docenten, bestuurders, leerkrachten en ondernemers. Via de toekomst van ons onderwijs volgt nog een uitgebreide schriftelijke uitwerking.

Dialoogbijeenkomst over een sterke, vroege start. Tjipcast 059 #toekomstonderwijs

Luister nu naar de tweede dialoogbijeenkomst over het discussiestuk Toekomst van ons onderwijs. Het thema van deze bijeenkomst is een sterke, vroege start. Een initiatief dat is genomen door een brede coalitie van onderwijsorganisaties. Op 13 februari waren we te gast bij de Willibrordschool in Rotterdam. Een vroege sterke start is één van de vijf ankerpunten uitgewerkt in het discussiestuk De toekomst van onderwijs. In deze podcast hoor je hoe aan de hand van stellingen wordt gediscussieerd en uitgewisseld. Drie experts reflecteren op de denkrichting en opvattingen uit het publiek. Dit zijn Magda Heijtel, Rene Peeters en Jos van Zutphen. In de zaal zitten onder andere collega’s afkomstig uit de kinderopvang, diverse brancheverenigingen, MBO opleidingen, basisscholen, gemeentes en voorschoolse opvang. Je kunt reageren op social media door gebruik te maken van de #toekomstonderwijs. Je bent van harte welkom te participeren in aankomende dialoogsessies. Check dan: www.toekomstvanonsonderwijs.nl

Teaser: Toekomst van ons onderwijs

Tjip en Ivar zijn op weg naar Dudok Den Haag voor de kick-off van een nieuwe maatschappelijke discussie over de toekomst van ons onderwijs

Een brede coalitie van vertegenwoordigers van leerlingen, studenten, docenten, onderwijsondersteuners, schoolleiders, onderwijsbesturen en kinderopvangorganisaties stelt dat er veel goed gaat in het onderwijs, maar dat het systeem uit zijn voegen barst. Daarom is er groot onderhoud nodig aan het onderwijs.

Over de komende maanden gaan we in discussie met allerlei partijen in het onderwijs, om tot de kern van de zaak te komen. Deze sessies zijn openbaar, dus kijk op de website van Toekomst van Ons Onderwijs voor meer details over hoe jij ook je stem kan laten horen.

Ons onderwijs vormt niet, maar vervormt. Tijd om anders te durven kijken naar ons onderwijssysteem. Tjipcast 011 met Jan Bransen

Het onderwijs vormt niet, het vervormt. Doordat het uitgaat van verkeerde aannames en ideeën. Hier begint hoogleraar Jan Bransen zijn kritisch betoog om anders te durven kijken naar onderwijs, leren en ontwikkeling. Want leren is veel meer dan een toets of examen halen. Reflectie en onderzoek doen naar wie je bent als mens, wat je drijft en motiveert is minstens zo waardevol! Maar deze activiteiten vragen ruimte, aandacht en begeleiding en zijn bovendien niet zo makkelijk ’te meten’. In deze Tjipcast spreek ik uitgebreid met Jan Bransen over zijn nieuwe boek ‘Gevormd, of vervormd? Pleidooi voor ander onderwijs’. Een buitengewoon spannend gesprek over de rol van kennis, experimenteren en het belang van motivatie en ‘zin in leren’. Want uiteindelijk is leren veel meer dan de spiegel van een helder gegeven instructie. Durven we nog wel zo naar ons onderwijs te kijken?



Speakersnotes

Tijdcodes

  • 0.30 Filosofie en onderwijs, zo’n gekke combinatie is het niet
  • 1.00 De analyse van de taal
  • 3.00 Waarom dit boek? Menselijk gedrag, ontwikkelen en vormen en dus ‘iets’ met onderwijs
  • 3.30 Eerder boek over gezond verstand
  • 4.00 Kritische reflectie: willen studenten nog wel studeren? Of willen ze tentamens halen? Hoe is dat zo gekomen?
  • 5.00 Calculerend leren versus het hebben van een doel
  • 8.00 De onderbouw
  • 9.40 Leeropbrengsten en leerdoelen, wat is het verschil?
  • 13.00 Gedragsontwikkeling, de weg naar het leerdoel toe (maar kan dat wel?)
  • 17.00 Zelfvertrouwen en jezelf leren beheersen, hoe ontwikkel je dat? Dit is ook onderdeel van ‘lid worden van onze taalgemeenschap’
  • 20.00 Vragen die ons denken stimuleren, ook al is er geen pasklaar antwoord
  • 23.00 De hoog – laag metafoor van onderwijs
  • 23.40 Leren zien als de spiegel van instructie, waar is dan de wil en motivatie?
  • 29.00 Toets na toets
  • 31.30 Agora onderwijs en andere varianten zoals het Vathorst college
  • 37.00 Biologie van het leren
  • 42.00 Naïef idee om te denken dat je kinderen MOET bezighouden
  • 44.00 Leren van de ervaring, dat is veel meer dan alleen de expliciete instructie
  • 45.00 Moet het onderwijs nog wel summatief toetsen (examen wel of niet slagen)?
  • 51.00 Het belang van vragen stellen, onderzoek doen en ‘doorleren’
  • 55.00 De inrichting van de school en het belang van ‘de wil tot leren’
  • 58.00 Circus om school heen, verbeteren van overgangen tussen niveaus
  • 59.00 De universiteit als fabriek
  • 1.01 Onderzoek doen: vragen in een ruimte je weg proberen te vinden, het belang van houding en attitude (in plaats van het bouwen aan een evidence based model van de werkelijkheid)
  • 1.03 Context neutrale kennis?
  • 1.04 Je verstand durven gebruiken!