Episode Archives

Welke eisen stelt kansengelijkheid aan ons onderwijs?

24 augustus 2025 Filosofie en Verdieping 37:35

Het schooljaar is net van start gegaan na de zomervakantie – een goed moment om stil te staan bij de grote vragen en uitdagingen die spelen in het onderwijs van vandaag. Leuk dat je weer luistert naar Tjipcast! In deze aflevering spreek ik met Louise Elffers. Ze is voorzitter van de Onderwijsraad, bijzonder hoogleraar kansengelijkheid in het onderwijs aan de Universiteit van Amsterdam én lector kansrijke schoolloopbanen in een diverse stad aan de Hogeschool van Amsterdam. Misschien ken je haar van de invloedrijke boeken Onderwijs maakt het verschil of De bijlesgeneratie.

We gaan in gesprek over de vraag: Welke eisen stelt kansengelijkheid aan ons onderwijs? We bespreken verschillende vragen: Wat bedoelen we eigenlijk met gelijke kansen? Wat is er nodig om ons onderwijs ‘eerlijker’ te maken? Waar komt de term diploma kapitalisme vandaan? Waar kunnen we het beste beginnen om de gelijkheid te bevorderen op school en hoe ver reikt de verantwoordelijkheid van een school hierin? Zo is ons voortgezet onderwijs sterk gedifferentieerd. We delen kinderen al vroeg in naar onderwijsniveau. We weten dat dit niet niet bevordelijk is voor sociale gelijkheid. Dit aanpakken is ‘dus’ een logische stap, maar hoe ziet een eerlijker onderwijssysteem eruit volgens Elffers?

👉 Wil je meer weten? Check de shownotes op Tjipcast.nl – daar vind je links naar boeken, artikelen en meer verdieping bij ons gesprek. Kijk zeker ook op LinkedIn om de discussie en dialoog n.a.v. deze uitzending te volgen!

🎧 Vond je dit een interessante aflevering? Abonneer je dan op Tjipcast via je favoriete podcast-app of op YouTube, zodat je geen nieuwe aflevering mist.

💬 Heb je een vraag, gedachte of boekentip? Laat van je horen via Tjipcast.nl/vraag – ik hoor graag wat je bezighoudt!

Tot de volgende keer!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Hoe maakt wereldburgerschap ons onderwijs mooier, beter en rijker?

21 augustus 2025 Filosofie en Verdieping

Wat betekent het om jongeren op te leiden tot wereldburgers in een tijd van klimaatverandering, polarisatie en snelle maatschappelijke veranderingen? In deze aflevering duik ik in hoe wereldburgerschap het onderwijs niet alleen verrijkt, maar ook bijdraagt aan een duurzamere én meer empathische samenleving. Samen met Sharon Ubani en Daan Bekker van Fawaka onderzoek ik hoe scholen een inclusieve leeromgeving kunnen creëren waarin ruimte is voor duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid én verschillende perspectieven — ook als die haaks op elkaar lijken te staan. Want hoe ga je in gesprek over verduurzaming met leerlingen van wie de ouders bijvoorbeeld werken in de industrie of landbouw? En hoe blijf je inclusief als jongeren zich aangetrokken voelen tot politieke stromingen die zich juist kritisch opstellen tegenover mondiale thema’s?

Volgens mijn gasten draait wereldburgerschap draait niet alleen om kennis, maar ook om betrokkenheid, dialoog en het durven omgaan met verschil. Hoe ziet dit eruit in de klas? Meer weten over de onderbouwing en aanpak van Fawaka?Check hun website! De toolbox die we ook bespreken in de podcast kan je hier terugvinden. Disclaimer: De Wereldburgerschap-cirkel is ontwikkeld door en eigendom van Wereldburgerschap.Community. Fawaka zet de Wereldburgerschap-cirkel in, in het PO, VO & MBO in Nederland

Ik maak deze podcast met de steun van het Huis van de Europese Geschiedenis, dat HistoriCall heeft ontwikkeld: een online platform voor leraren en andere onderwijsprofessionals om in de klas met de geschiedenis van Europa aan de slag te gaan. Hoe? Toegankelijk, interactief, inclusief en boeiend! Je vindt er een schat aan materialen die je morgen al kunt gebruiken. Wil je lesgeven over Europese integratie? Wil je dat je leerlingen meer leren over de Europese geschiedenis en die verbinden met actuele maatschappelijke vraagstukken? Of ben je gewoon op zoek naar bruikbaar en actueel lesmateriaal? Ga naar HistoriCall! Het is gratis, beschikbaar in maar liefst 24 Europese talen en geschikt voor leerlingen van 13 tot 16 jaar.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Gaat het in Nederland nog wel goedkomen met het kennisniveau van kinderen?

17 augustus 2025 Didactiek en Pedagogiek 44:15

Te gast in deze aflevering is Carla van Boxtel, hoogleraar vakdidactiek, in het bijzonder van geschiedenisonderwijs. Carla was projectleider van het peilingsonderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar het kennisniveau van leerlingen in aardrijkskunde en geschiedenis. De uitkomsten zijn zorgwekkend: de prestaties van groep 8-leerlingen dalen. Kinderen scoren steeds slechter op deze vakken, en leerkrachten geven aan behoefte te hebben aan meer tijd en ondersteuning om goed les te kunnen geven. Als we hier ook de zorgwekkende trend van leesvaardigheden in Nederland bij betrekken ontstaat er een somber beeld. Bovendien leiden tal van (landelijke) inspanningen niet tot een trendbreuk. Lukt het ons als samenleving nog de neerwaartste spiraal te doorbreken? Wat zien we over het hoofd? Waar liggende aanknopingspunten om het patroon te doorbreken? En is dit haalbaar?

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Een inclusieve mindset in de klas klinkt goed, maar hoe dan?

14 augustus 2025 Didactiek en Pedagogiek

Lesgeven is de afgelopen jaren flink veranderd. De druk bij leerlingen is toegenomen, de verwachtingen zijn hoog, en het omgaan met lastig of uitdagend gedrag van leerlingen kan behoorlijk complex zijn. In zo’n dynamische onderwijspraktijk kan het soms zoeken zijn naar wat werkt. Eén mogelijk aanknopingspunt is het innemen van een meervoudig perspectief. In plaats van alleen te kijken vanuit je eigen rol als leraar, kun je ook proberen te begrijpen hoe een situatie eruitziet vanuit het kind, de klas, of de ouders. Door bewust stil te staan bij die verschillende invalshoeken — zonder meteen conclusies te trekken — ontstaat er soms net wat meer ruimte om gedrag anders te interpreteren. En dat kan helpen om beter aan te sluiten bij wat een leerling nodig heeft. In deze aflevering gaan we verkennen wat zo’n perspectiefwisseling in de praktijk kan opleveren, en hoe het je kan ondersteunen bij het omgaan met gedrag dat je uitdaagt.

Deze podcast maak samen met het samenwerkingsverband Koers VO. Bovenstaande aanleiding heeft het consortium Rotterdamse schoolbesturen opgepakt met een onderzoekssubsidie van het Nederlands Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) samen met Wegwijsingedrag. Bij dit onderzoek zijn ook de Radboud Universiteit en onderzoeksbureau Oberon betrokken. Inmiddels is er een literatuuronderzoek afgerond naar meervoudig perspectief leren innemen en het handelingsrepertoire van docenten. En een eerste groep docenten uit het voortgezet onderwijs heeft de leergang meervoudig perspectief nemen gevolgd. Wil je meer weten over deze leergang? Kijk dan hier!

Ik spreek met Astrid Ottenheym-Vliegen, oprichter grondlegger van Wegwijsingedrag. En promovendus aan het Donders Instituut aan de Radboud Universiteit Nijmegen waar interdisciplinair onderzoek wordt uitgevoerd naar hersenen, cognitie en gedrag. En tweede gast is Leonieke de Groot, docent Drama op het Wolvert tweetalig in Rotterdam en deelnemer aan de leergang.

Meer weten over het theoretisch model? Die kan je hier downloaden!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Welke impact heeft een zomerschool voor kinderen met een leer- of ontwikkelachterstand?

18 juli 2025 Didactiek en Pedagogiek 35:19

Een zomerschool is in Nederland nog steeds een relatief zeldzaam fenomeen. Toch kan het een wereld van verschil maken voor kinderen met een leer- of ontwikkelachterstand. Het is bovendien een waardevol tijd voor kinderen die niet op vakantie gaan, waar sprake is van een lastige thuissituatie of voor wie Nederlands nog geen vertrouwde taal is. In deze aflevering staat de zomerschool in Nijkerk centraal, waar al sinds 2020 intensieve begeleiding wordt geboden aan leerlingen die een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Deze zomer doen er 200 leerlingen mee. Ieder kind is welkom en er wordt nauw samengewerkt met de scholen in de directe omgeving om zo gericht te werken aan bijvoorbeeld lezen, rekenen of spelling. Daarnaast is er ook veel aandacht voor sport en spel.

Ik spreek met Sieds Elze Sennema, directeur van de Maranathaschool, en Danny Pennings, projectleider van de zomerschool. Wat begon als een relatief klein en lokaal initiatief is inmiddels uitgegroeid tot een aanpak waar scholen, ouders en organisaties in de regio enthousiast aan meewerken. Maar hoe ziet een typische dag eruit op de zomerschool? Waarom is het programma gratis toegankelijk voor ieder kind en hoe wordt het gefinancierd? En vooral: welke impact heeft het op de ontwikkeling van kinderen? Van taal en lezen tot sociale vaardigheden, creativiteit en sport – we nemen het gehele zomer curriculum door!

Ik ga ook in op de kritische kant: wat zeggen sceptici over dit soort programma’s? En is het niet eigenlijk een signaal dat ons reguliere onderwijs tekortschiet? Luister mee naar een inspirerend gesprek over gelijke kansen, samenwerking en wat andere regio’s kunnen leren van de zomerschool in Nijkerk.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

De school midden in de maatschappij: Hoe bouw je samen aan een stevige pedagogische basis?

7 juli 2025 Leiderschap en Verandermanagement 0:33:41

Het boek De school midden in de maatschappij: Hoe bouw je samen aan een stevige pedagogische basis? is een uitnodiging aan scholen om hun blik te verruimen en samen met ouders, partners en de buurt te bouwen aan een sterke pedagogische omgeving. In deze aflevering verken ik met de auteurs thema’s als samenwerking, empowerment van leerlingen en teams, en de invloed van maatschappelijke uitdagingen zoals armoede en prestatiedruk. Met praktijkvoorbeelden, reflecties en inspirerende werkvormen onderzoeken we hoe scholen midden in de samenleving kunnen staan – én daarin het verschil kunnen maken.

Meer over mijn gasten en de auteurs van het boek:

  • Anja Verwoerdt, onderwijsadviseur en orthopedagoog. Zij voert momenteel promotieonderzoek uit naar domein overstijgend samenwerken rond jeugd en gezin.
  • Chaja Deen, werkzaam bij het Nederlands Jeugdinstituut.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Wat zijn de dimensies van een lerende (en professionele) schoolorganisatie?

29 juni 2025 Innoveren en Verbeteren, Samenwerken en Teamleren 46:24

Vandaag in Tjipcast: Anje Ros! Ze is leading lector bij het Kenniscentrum Leven Lang Ontwikkelen en lector ‘Goed leraarschap, goed leiderschap’ verbonden aan Fontys Educatie. In deze aflevering gaan we in gesprek over de vraag: Wat zijn de dimensies van een lerende schoolorganisatie? Hoe ontwikkel je als school bijvoorbeeld een gedeelde visie, stimuleer je teamleren en geef je ruimte aan gespreid leiderschap? En hoe verbind je onderzoek, praktijk en beleid met elkaar in een steeds complexer onderwijslandschap? Anje deelt haar inzichten, ervaringen en reflecties uit onderzoek én praktijk. We spreken over evidence informed werken, het bouwen aan een sterke feedbackcultuur – ook in relatie tot leiderschap – en de kracht én uitdagingen van samenwerken binnen én buiten de school. Ook praktische vragen komen aan bod: hoe begin je, wat vraagt dit van onderwijsprofessionals, en hoe houd je het werkbaar? Ben je schoolleider, leraar, beleidsmaker of gewoon nieuwsgierig naar hoe scholen samen leren? Dan is dit een aflevering die je niet wilt missen.

Check de shownotes op Tjipcast.nl voor modellen, artikelen en extra links. Bekijk de aflevering ook eens op YouTube of laat je reactie achter via Tjipcast.nl/vraag.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Werken aan werkgeluk in het onderwijs: Hoe doe je dat?

26 juni 2025 Samenwerken en Teamleren 35:41

In samenwerking met Klassewerkplek ga ik dit jaar opnieuw op zoek naar scholen die niet alleen goed onderwijs geven, maar ook investeren in werkgeluk. Want gelukkige leraren maken het verschil – voor zichzelf, voor hun collega’s én voor hun leerlingen. In deze aflevering spreek ik met Babette de Vries, directeur van de Immanuelschool in Oudewater. Haar school ontving het predicaat Klassewerkplek en dat is geen toeval. We verkennen de rol van persoonlijk leiderschap, het versterken van talent, het creëren van focus en een gezonde werkcultuur. We bespreken hoe je als schoolleider een team ondersteunt, hoe samenwerking werkdruk kan verlagen en waarom werkgeluk geen luxe is, maar een fundament voor onderwijskwaliteit. Laat je verrassen door de kracht van kleine veranderingen die een groot verschil maken.

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl.

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Kan schoonheid een onderwijsideaal zijn?

22 juni 2025 Filosofie en Verdieping

In deze nieuwe aflevering ga ik in gesprek met Hanke Drop en Joop Berding over een onconventionele maar fundamentele vraag: Kan schoonheid een ideaal zijn in het onderwijs? Wat betekent het om het concept van schoonheid een serieuze plek te geven binnen het curriculum, de pedagogiek en de dagelijkse onderwijspraktijk? We onderzoeken hoe schoonheid zich verhoudt tot kunst, pedagogische idealen en de ontwikkeling van verbeeldingskracht bij kinderen. Wat gebeurt er wanneer scholen niet alleen gericht zijn op kennisoverdracht, maar ook op het stimuleren van creativiteit, makerschap en betekenisvolle ervaringen? Is het artistieke proces wellicht even belangrijk – of zelfs belangrijker – dan het eindproduct?

Hanke en Joop reflecteren op het belang van ‘maken’ in relatie tot denken en leren, met inspiratie uit onder andere het werk van Hannah Arendt. We bespreken de rol van de leraar als begeleider van esthetische ervaringen, en hoe kunst ruimte kan creëren voor spel, verwondering en morele vorming binnen het onderwijs. Ook komt de spanning aan bod tussen onderwijs als vormingsproces en het toenemende economische denken, waarbij efficiëntie, meetbaarheid en resultaat centraal staan. Wat betekent dat voor ruimte voor schoonheid en creativiteit in het curriculum? Luister (of kijk) mee – en laat vooral weten wat schoonheid voor jóu in het onderwijs betekent!

Hanke Drop is senior onderzoeker bij de hogeschool Utrecht, specifiek bij de opleiding kunstvaktherapie bij het lectoraat normatieve professionalisering en verbonden aan het lectoraat duurzame gemeenschappen.

Joop Berding is pedagoog en opvoedingsfilosoof. Werkte vele jaren in en rond het onderwijs. Eerder publiceerde hij boeken en artikelen over denkers als Korczak, Dewey, Arendt en Verhoeven. En over thema’s als geduld en spel.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!

Check hier meer informatie over recent verschenen boek over Hannah Arendt ‘Mens en Maatschappij in meervoud‘. Hieronder vind je ook een selectie van de foto’s die voorbijkomen in ons podcastgesprek:

Hoe kan je aan de slag met het Kwaliteitskader leermiddelen Taal/Nederlands?

18 juni 2025 Didactiek en Pedagogiek 36:04

Op uitnodiging van de Kennistafel effectief leesonderwijs maak ik een speciale aflevering over het net verschenen kwaliteitskader leermiddelen Taal/Nederlands. Een praktische leidraad voor bewuste keuzes in taal- en leesonderwijs. Er zijn twee varianten: voor het primair en speciaal onderwijs en het voortgezet onderwijs. Het kwaliteitskader bestaat uit een serie gesprekskaarten met vakinhoudelijke en didactische criteria.

Over dit kwaliteitskader ga ik in gesprek met Yra van Dijk en Koen van Brussel. Yra van Dijk is modern letterkundige, lerarenopleider, hoogleraar en onderzoeker aan de Hogeschool Leiden. Ze is lid van de kennistafel Effectief leesonderwijs en voorzitter van de werkgroep kwaliteitskader. Koen van Brussel is docent Nederlands aan het Leonardo college in Leiden. Hij is lid van de kennistafel Effectief leesonderwijs en ook lid van de werkgroep Kwaliteitskader.

We bespreken in deze podcast hoe het kwaliteitskader tot stand is gekomen en hoe ermee te werken. Zo gaan we dieper in op wat de kenmerken van rijke teksten zijn en hoe in het kwaliteitskader ingegaan wordt op betekenisvol taalonderwijs en het maken van beredeneerde keuzes. De verschillende kwaliteitskaarten komen hierbij uitgebreid aan bod!

Meer informatie over de kwaliteitskaarten vind je op het platform samen onderzoeken. Wil je liever een gedrukt exemplaar ontvangen? Stuur dan een e-mail naar kennistafelleesonderwijs@vo-raad.nl en geef aan welke versie je wilt ontvangen (po, vo of allebei).

Bekijk ons gesprek eens op YouTube!