leiderschap

Tjipcast 074 met Erik Meester: Hoe werk je als school aan onderwijsverbetering?

Er zijn talloze boeken en methodieken die gaan over onderwijsverbetering in de school. Soms zie ik door de bomen het bos niet meer! Een belangrijke vraag die ik nog altijd heb is: Waar moet je beginnen? En hoe? Op wat voor manier krijg je beweging en voorkom je dat het na enkele weken wegzakt in de dagelijkse hectiek? Hierover interview ik Erik Meester. In Tjipcast 026 was hij te gast om over de waarde van kennis te praten. Nu concentreren we ons op een aantal onderwerpen: de professionele leergemeenschap in de school, kwaliteitsverbetering, de eigenschappen van een lerende organisatie en het belang van congruentie in je aanpak en werkwijze. Check voor meer verdieping zeker ook deze podcast. Tjipcast 074 is een compilatie uit een collegereeks die ik verzorg voor het Masterprogramma Leiderschap en Innovatie Kind en Educatie (MLIKE) aan de Katholieke Pabo in Zwolle.

Tjipcast 073 met Michael Hebben: Leidt de huidige Corona crisis tot slimmer en innovatiever samenwerken?

Heel Nederland werkt al ruim 1 maand zoveel mogelijk vanuit huis. Al video bellend, skypend, inloggend op teams, zoom of een ander platform zoeken we naar effectieve en plezierige manieren om samen te werken. Vaak met de kinderen thuis die ook zelfstandig hun schoolwerk doen. Hoe gaat dat eigenlijk? Leidt dit ook tot slimmer en innovatiever samenwerken? Is het mogelijk een groot deel van ons werk op afstand te doen? Hebben we straks bijvoorbeeld nog wel een auto nodig? En bevalt het of kunnen we niet wachten tot we weer naar ons kantoor kunnen? Met game-expert Michael Hebben sprak ik over deze vragen. En we deden dat allebei vanuit ons huis, een experiment op zich! Dit gesprek is behalve als podcast ook op youtube te bekijken.

Waarom is verbeelding en fantasie belangrijk in ons (werkende) leven? Tjipcast 071 met Ottolien Boeschoten

Verbeelding, fantasie, creativiteit en improvisatievermogen: als acteur zijn het fundamentele bouwstenen. Iemand die dit als geen ander weet is actrice Ottolien Boeschoten. Ze speelde in talloze radio, TV, film en toneelproducties. Denk aan Man bij hond, de Nachtzusters, Goede tijden slechte tijden en TiTa Tovenaar. Met Ottolien ga ik in gesprek over hoe fantasie en improvisatievermogen werkt. Is het iets dat je kunt aanleren? Hoe doe je dat? En kan je het ook afleren? Luister mee naar een leerzaam gesprek over de kunst van afkijken, nadoen en imiteren. En hoe je voor jezelf belangrijke ‘denkruimte’ kunt maken voor nieuwe mogelijkheden, kansen en ideeën. Improvisatie en creativiteit is zoveel meer dan een gekke workshop of dag op de hei! Het is een manier van durven denken en kijken.

Wat doet een organisatie met mensen? Tjipcast 070 met Mieke Moor

Mieke Moor is filosoof en kijkt op een unieke manier naar mensen in organisaties. Ze bestudeert interactiepatronen, (impliciete) normen over professionaliteit en de rol die management speelt in ons tijdgewricht. Maar ze doet nog iets anders wat heel erg de moeite waard is: ze analyseert en bestudeert hoe bestaande managementliteratuur ‘schrijft’ en redeneert over mensen die in organisaties werken en leven. Hierdoor ontstaat een soort nieuwe studie over taal, ‘waarheid’, kennis en opvattingen over vooruitgang en samenwerking. Mieke doet dit op een onconventionele manier. Zo liep ze een jaar lang ‘mee’ in het Radboud UMC. Ze schreef er een boek over, wat bijna als een dagboek leest. Luister nu naar een geheel nieuw gesprek over wat denken, werken, leven en leren met mijn gast Mieke Moor in Tjipcast nummer 070!

Gemaakt door: Loko Cartoons

Boeken van Mieke Moor:

Inclusieve organisaties, klinkt mooi, maar hoe dan? Tjipcast 067 met Jitske Kramer

Inclusie gaat over meedoen. Over het aangaan van betekenisvolle relaties met anderen. Ook in organisaties. Misschien wel juist in organisaties! Dat dit verre van vaag en abstract is kan Jitske Kramer haarfijn en met prachtige voorbeelden uitleggen. Ze is corporate antrolopoog en reist de wereld over om culturen, organisaties en onbekende leefgebieden beter te begrijpen. Ze schrijft er boeken over en wordt gezien als één van de beste sprekers van Nederland. In deze podcast verkennen we wat inclusie voor organisaties kan betekenen. Hoe het te relateren is aan geluk, spiritualiteit, maar ook presteren en veranderen. Hoe kun je samenwerken met mensen die je leuk vindt? En hoe werkt dat met mensen die je niet leuk vindt? Luister mee naar een geweldig leuk gesprek over leiderschap, ‘niet weten’, de kracht van samen ‘jammen’ en het belang om systemen ter discussie te durven stellen. Een podcast die zeer actueel is vandaag de dag!

www.lokocartoons.nl

Publicaties van Jitske Kramer:

Is een organisatie meer dan de som der delen? Tjipcast 066 met Leike van Oss

Samen met Brechtje Kessener verzamelde Leike van Oss de afgelopen jaren alle relevante theorieën die gaan over systemen in organisaties. Ze hebben dit gebundeld ineen indrukwekkend naslagwerk getiteld ‘Meer dan de som der delen‘. In dit boek vind je een overzicht van deze theorieën (of denkstromingen) en geven de auteurs handreikingen hoe je ze kunt toepassen in de dagelijkse praktijk. Zo kun je een team bijvoorbeeld benaderen als een set individuen, maar ook als een verzameling van relaties, verbindingen en patronen. En deze ‘onzichtbare’ verbindingen bepalen voor een groot deel de dagelijkse ‘modus operandi’ van een groep mensen. Dit systeem denken vind ik een boeiend perspectief om naar ons werk en leven te kijken. Tegenwoordig begeven we ons in allerlei netwerken, samenwerkingsrelaties, teams en organisaties. Dit vraagt een continue vorm van afstemmen in, tussen en met deze systemen. En dat afstemmen kent spelregels, wetmatigheden en is eigenlijk niet zo beheersbaar als we soms graag willen. Maar wat betekent dat vandaag de dag voor organisaties, voor leiders en professionals? In deze podcast praat ik uitgebreid met Leike over deze systeemtheorieën. We verkennen wat een systeem nu eigenlijk precies is en hoe je het praktisch kunt ‘zien’ in een organisatie. Zijn er manieren om deze onzichtbare dimensie in beeld te krijgen? Waar moet je dan beginnen? En wat kunnen we er uiteindelijk van leren?

www.lokocartoons.nl

Enkele boeken van Leike die ik zeker kan aanraden:

Hoe bouw je een veerkrachtige organisatie? Tjipcast 065 met Johannes Regelink

Spreeuwen die in een grote groep vliegen stemmen voortdurend op elkaar af. Ze blijven als groep bijeen, zonder dat er een spreeuw met een vlaggetje voorop vliegt om aan te geven welke kant ze op moeten. Wat kunnen wij daarvan leren? Over deze vraag spreek ik met Johannes Regelink. Ecoloog en succesvol ondernemer. Hij bouwde de afgelopen jaren aan een bijzonder onderzoeks- en adviesbureau. Met een unieke manier van samenwerken gericht op gezamenlijke besluitvorming, vertrouwen en professionaliteit. Sinds korte tijd heeft hij het bureau overgedragen aan de medewerkers. Zij zijn nu eigenaar en volledig verantwoordelijk. Over deze bijzondere ontdekkingsreis schreef hij een boek: Organiseren als spreeuwen. Hierover ging ik met hem in gesprek. Luister nu naar tal van inzichten over vleermuizen, vertrouwen, slimme mensen, ronde tafels en kiezen tussen geluk of geld!

Nieuwe boek van Johannes is hier te vinden:

www.lokocartoons.nl

Hoe kan je een gezonde leefpraktijk aantrekkelijk maken? Tjipcast 060 met Cees Sprenger

Gezond eten, voldoende bewegen, af en toe ontspannen: het lijken vandaag de dag open deuren. Toch vinden veel mensen het lastig er een gezonde leefpraktijk op na te houden. Met grote gevolgen. Denk bijvoorbeeld aan het toenemende overgewicht bij volwassenen en kinderen, bijkomende hart en vaatziekten en ziekte als gevolg van stress. Hoe komt dat eigenlijk? En waarom is gezond leven soms makkelijker gezegd dan gedaan? En kan je gezond leven misschien ‘leren’? Over deze vragen praat ik uitgebreid met Cees Sprenger. Hij heeft een bijzondere interesse in voeding, bewegen en fit leven. Maar het gaat Cees niet alleen om het individuele karakter van ‘fit zijn’, hij onderzoekt welke sociale leerprocessen van belang zijn bij zo’n gezonde leefstijl. Bovendien is Cees een fanatieke ‘uitprobeerder’. Zo deed hij mee aan een retraite waarin hij de Wim Hofs methode leerde (omgaan met extreme koud) en draagt hij schoenen zonder zolen (barefoot). Maar hij fietst ook lange afstanden en houdt er een interessant eetpatroon op na. Luister mee naar een geweldig interessant en positief gesprek over groene smoothies, kou accepteren, vasten, de rol van pijn in ons lichaam, slechte ogen en wat ouder worden met ons doet als mens!

Selectie van de boeken die op tafel liggen:

www.lokocartoons.nl

Hoe word je een geboren leider? Tjipcast 057 met Frank Schaper

In bijna elke organisatie gaat het vandaag de dag over leiderschap. Het is volgens sommige experts zelfs de heilige graal om complexe problemen mee op te lossen. We hebben er mooie woorden voor geplakt: dienend leiderschap, transformationeel leiderschap, coachend leiderschap of normatief leiderschap. Maar wat is nu precies de kiem van ieders leiderschap? En kan je het leren? Waar komen onze opvattingen en ideeën over leidinggeven vandaan? Volgens voormalig KLM executive en leiderschapsexpert Frank Schaper worden onze ideeën over leiderschap in grote mate gevormd door onze ouders, politieke rolmodellen en niet te vergeten stripfiguren. Vanaf vroege leeftijd komen we in aanraking met deze rolmodellen. Denk aan Lucky Luke, Kuifje, George Bush of Kim Jung Un. En wij als mensen zijn vreselijk goed in kopiëren. Zo spiegelen we ons als volger aan de leiders die we zien of tegenkomen in een stripverhaal. Ieder heeft zijn voorkeur. De een houdt van de onderzoekende houding van Kuifje, terwijl de ander gecharmeerd is van de bravoure van Asterix. En al die beelden en verhalen sturen onze gedachten. De geboren leider volgt daarmee een ongeboren script, geschreven door zijn vroegere voorbeelden. De beeldvorming van volgers doet vervolgens de rest, aldus Frank Schaper. Luister nu naar een avontuurlijk en innovatief gesprek over leiderschap, volgerschap, nadoen en imiteren!

Boeken die op tafel liggen:

www.lokocartoons.nl

Wat is de sleutel tot beter onderwijs? Tjipcast 055 met Jaap Versfelt

Succesvolle scholen omarmen een praktische verbetercultuur. En een verbetercultuur bereik je door elke dag een beetje beter te willen. En eigenlijk vooral ’te doen’. Daar hoef je niet uren voor te vergaderen of een nieuwe onderwijsstrategie voor te ontwikkelen. Je bereikt het door problemen aan te pakken, als team slim te overleggen en feedback snel en adequaat op te pakken. Klinkt simpel, is vaak nog erg uitdagend. Over de kenmerken van de leerKRACHT aanpak praat ik met oprichter Jaap Versfelt. Wat ooit begon met een groep vrijwilligers is inmiddels een serieuze organisatie met een aanpak die nu gebruikt wordt door 896 scholen in het basisonderwijs, middelbaar en beroepsonderwijs in heel Nederland. Werken aan een professionele cultuur creëren doe je niet zomaar, het vraagt een simpele en ondersteunende structuur. Iets wat gek genoeg vaak ontbreekt op een school. Stichting leerKracht werkt met vier bouwstenen: een verbeterbord, gezamenlijk lesontwerp, lesbezoek en de stem van de leerling. Luister mee naar hoe je praktisch en no-nonsense aan de slag kunt gaan met verbeteren in de praktijk!

Cartoon gemaakt door Lodewijk van www.lokocartoons.nl

Links, bronnen en websites

  • De feedback app die is ontwikkeld met leerling- en lerarenvakbonden en gratis voor Nederlandse leraren beschikbaar is vind je hier.
  • Blog: Kansenongelijkheid, wat kun je er aan doen?
  • Hier vind je de materialen om zelf aan de slag te gaan met onderdelen van leerKRACHT
  • En, check ook zeker de website van leerkracht.