De kerndoelen (40 voor po en 45 voor vo) zijn opgeleverd aan het ministerie van OCW. En jij kunt er nu al mee aan de slag! Wat kun je nu al doen?
Kerndoelen: Verdiep je in de kerndoelen en kijk wat je nu al kunt doen.
Curriculum: Voer met je team het gesprek over jullie curriculum. Beluister binnenkort ook de Tjipcast [Titel]
Leerlijnen: Denk mee over de ontwikkeling van leerlijnen.
Dit is de eerste aflevering van een podcastreeks over werken in het onderwijs die ik maak op uitnodiging van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO). In deze aflevering staat de relatie tussen adaptief vermogen en toekomstbestendig leraarschap centraal. Samen met lector Wouter Schenke (Penta Nova) en docent Kees Verbeek (Jacobus Fruytier Scholengemeenschap) verkennen we hoe waardengericht leiderschap, professionele identiteit en collectieve reflectie bijdragen aan duurzame onderwijsontwikkeling.
Aanleiding vormt het NRO-onderzoek “Aankomst op uitzichtpunt: onderzoek naar adaptief vermogen in navigeren naar toekomstbestendig leraarschap”.
Er volgen binnen het thema ‘Leiderschap’ nog enkele andere afleveringen. Ook binnen de thema’s ‘Bestuurlijk Vermogen’ en ‘Human Resource Development (HRD)’ zullen enkele afleveringen volgen.
Belangrijkste linkjes en bronnen van de aflevering:
Het NRO heeft rondom dit onderwerp ook andere relevante bronnen beschikbaar:
Meer weten over de podcastreeks?
Deze serie maak ik op uitnodiging van het Nationaal Regieorgaan onderwijsonderzoek (NRO) en de programmacommissie Werken in het onderwijs. In elke aflevering ga ik met een onderzoeker en een onderwijsprofessional in gesprek over een wetenschappelijk onderzoek, waarbij we van gedachten wisselen over wat het thema betekent voor het werk in de onderwijspraktijk. Deze podcast heeft als doel om de dialoog tussen praktijk en wetenschap te versterken door verschillende perspectieven en ervaringen te delen. Heb je vragen? We horen het graag. Laat een reactie achter via tjipcast.nl/vraag.
Hoeveel administratie is nou eigenlijk écht nodig in ons onderwijs?
In deze aflevering spreek ik met Alida Oppers, inspecteur-generaal bij de Inspectie van het Onderwijs en Nanouk Teensma, schoolleider van Jenaplanschool Het mooiste blauw in Nuenen, over de administratiedruk in het onderwijs. Hoeveel tijd besteden leerkrachten eigenlijk aan administratie? Wat is écht verplicht en wat doen we vooral uit gewoonte of voorzorg? En vooral: kan het simpeler? We bespreken een recente notitie hierover uitgebracht door de inspectie.
Als elke leraar wekelijks één uur minder kwijt zou zijn aan onnodige administratie, levert dit landelijk ontzettend veel op! De rekenkamer bracht hier ook al interessant rapport over uit. Sommige administratie is zinvol maar zeker niet alles. Toch blijft het lastig om bestaande patronen en misverstanden te doorbreken. Het kan dus wel anders, maar het lukt vaak niet in de praktijk. Zo wordt vaak gedacht dat de inspectie al die administratie eist, maar dat blijkt in de praktijk niet zo te zijn. Veel registraties, documentatie en werkprocessen zijn ontstaan binnen scholen of besturen zelf. Of ze komen voort uit kortlopende subsidies waar scholen gebruik van moeten maken. Kan dat anders? We nemen de eisen van de inspectie in deze podcast systematisch door.
Ook bespreken we hoe de georganiseerde autonomie in het huidige onderwijssysteem al gauw doorschiet naar de andere kant: overdadige controle en beheersing. Juist omdat scholen veel vrijheid hebben en daar onzeker over kunnen raken leggen ze soms onnodig veel vast waardoor de autonomie minder wordt! Tot slot verkennen we aanknopingspunten om het anders te organiseren: hoe borg je kwaliteit zonder te verdrinken in papierwerk?
🔑 Belangrijkste inzichten uit deze aflevering:
✨ Minder administratie kan ontzettend veel opleveren op landelijk niveau! Het loont kleine verbeteringen door te voeren. Deze hebben grote impact.
🛑 Veel administratie binnen scholen is niet wettelijk verplicht, maar ontstaan uit gewoonte of misverstanden.
⚖️ Autonomie is waardevol, maar kan leiden tot te veel vastleggen; kritisch blijven is essentieel en schrappen vraagt lef!
🤝 Samenwerking tussen inspectie, schoolleiders en teams kan helpen om administratie écht te versimpelen. Zoek elkaar op.
Wil je het rapport nalezen? Je kunt het hier downloaden. Bekijk ook nog eens de aflevering over het waarderingskader wat ter sprake kwam in deze aflevering!
Paul Jansen, docent Frans en ontwikkelaar van een vernieuwende communicatieve taalmethode, vertelt in deze aflevering hoe hij traditionele lesmethodes losliet om zijn leerlingen écht beter Frans te leren spreken. Zijn aanpak is gebaseerd op inzichten uit de taalverwervingswetenschap en draait om begrijpelijke input, veel spreken, creativiteit en plezier. Hij laat zien dat leerlingen veel meer kunnen dan ze zelf vaak denken — als je het taalonderwijs maar slimmer inricht.
🧠 Taalverwerving begint met begrijpelijke input
Je leert een taal niet door woordjes en grammatica te stampen, maar door veel en begrijpelijk Frans te horen en te lezen — net zoals kinderen hun moedertaal leren.
🗣️ De focus ligt op luisteren en spreken vóór lezen en schrijven
In de beginfase draait alles om klanken herkennen, zinnen begrijpen en durven reageren. Lezen en schrijven komen pas later, wanneer er voldoende taalgevoel is opgebouwd.
🚀 Zelfvertrouwen groeit als leerlingen merken dat ze echt kunnen communiceren
Wanneer leerlingen merken dat ze zinnen kunnen maken en begrepen worden, groeit hun motivatie — en wordt Frans geen vak meer, maar een vaardigheid.
🎧 Vond je dit een interessante aflevering? Abonneer je dan op Tjipcast via je favoriete podcast-app of op YouTube, zodat je geen nieuwe aflevering mist.
💬 Heb je een vraag, gedachte of boekentip? Laat van je horen via Tjipcast.nl/vraag – ik hoor graag wat je bezighoudt!
Hieronder vind je nog een aantal interessante linkjes, bronnen en verwijzingen:
Tot de volgende keer!
Het is vandaag woensdag 22 januari en ik ben eens niet in de studio, maar in Utrecht. Te gast op de NOT onderwijsbeurs (Nationale Onderwijs Tentoonstelling). De collega’s van Blink hebben mij uitgenodigd om in gesprek te gaan over de rol van nieuwsgierigheid. Reuze interessant natuurlijk omdat Blink lesmethodes ontwikkelt voor het basis – en voortgezet onderwijs die sterk inzetten op het samen ontdekken van de wereld. Maar hoe geef je praktisch handen en voeten aan dit toch wat vage begrip nieuwsgierigheid? Wat kan een leerkracht doen om de nieuwsgierigheid, creativiteit en verbinding met de wereld te realiseren? Daar gaat het over in deze podcast! Om mij heen zitten ook enkele collega’s die meeluisteren en tussendoor vragen stellen.
Ik zit aan tafel met:
Jorien Castelein, oprichter en algemeen directeur van Blink.
Ron Huntley, oud-leerkracht en expert in human-centered design, een aanpak voor productontwikkeling die Blink heeft omarmd.
We trappen het nieuwe schooljaar af met een zeer toepasbare podcast voor docenten en leerlingen van het vmbo! We gaan het hebben over het profielwerkstuk. Voor leerlingen en soms ook docenten kan dit best een uitdaging zijn. Welke onderwerpen zijn geschikt? Welke structuur bied je leerlingen, hoe geef je feedback aan en hoe werk je met bronnen? Deze podcast geeft docenten en begeleiders praktische handvatten te geven voor de begeleiding, van start tot finish. Maar de podcast is ook voor leerlingen erg handig, want na het luisteren kun je direct aan de slag en weet je waar het profielwerkstuk aan dient te voldoen.
Ik ga in gesprek met Perla Jap Sam, docent Engels en coach op het vmbo van het Lucent College in Hilversum. Ook coördineert ze het profielwerkstuk voor eindexamenleerlingen. En te gast is Amira Achbari. Ze maakte vorig schooljaar jaar haar profielwerkstuk over discriminatie. De volgende onderwerpen komen aanbod in deze Tjipcast short:
Deze aflevering maak ik in samenwerking met Beeld en Geluid onderwijs en School TV! Wist je dat beeld en geluid één van de grootste archieven ter wereld als het gaat om media beheert? Denk aan radio- en televisieprogramma’s, videogames, prentjes, gifjes, websites en nog veel meer! Neem eens een kijkje op www.beeldengeluid.nl/onderwijs. Je kunt als docent een gratis account krijgen via je school!
Vandaag ben ik te gast bij Voortgezet Speciaal Onderwijs school de Hoge Brug in Rotterdam. Een school voor zml-onderwijs (zeer moeilijk lerende leerlingen) waar ongeveer 150 leerlingen naartoe gaan. Deze aflevering maak ik in samenwerking met de gemeente Rotterdam. We maken een speciale aflevering over de samenwerking tussen ouders en school als het gaat om kinderen en jongeren met een beperking. Wat is er nodig om dit te organiseren? En hoe blijf je bewust elkaars perspectief zien en erkennen? Check voor meer informatie over het samenwerkingsverband koers voortgezet onderwijs regio Rotterdam Koersvo.nl of ga naar: onderwijs010.nl
In deze podcast ga ik in gesprek met:
En let op! Matzer theaterproducties speelt begin 2024 vijf keer de voorstelling BROOS! Een ontroerende theaterproductie over hoe je jezelf kunt kwijtraken in de zorg om een ander. Je kunt hier kaartjes bestellen!
Onderwijs en zorg raakt steeds meer met elkaar verweven in het primair- en voortgezet onderwijs. Steeds meer kinderen krijgen met jeugdzorg te maken of andere gemeentelijke instanties. Er is een grote nadruk op het individuele welbevinden van kinderen op school. En jongeren krijgen al een snel een label opgeplakt als dit welbevinden en presteren in het gedrang komt. Gek genoeg laten studies zien dat kinderen de laatste jaren angstiger zijn en ook meer kampen met psychische problemen.
Het uitgangspunt nu is bijna altijd: ‘Wat heeft het kind nodig? Welke expertise kunnen we inschakelen? Hoe gaan we andere partijen positioneren?’ Met als gevolg dat er allerlei ‘experts’ de school binnenkomen met (goedbedoelde) ideeën, oplossingen en methodieken om kinderen te helpen. De vraag is of deze methodiek en zienswijze eigenlijk wel zo’n goed idee is. Is de slinger niet te ver doorgeslagen naar het individuele kind?
Kan het anders, slimmer en effectiever? En wat zouden kansrijke ‘sleutels’ zijn om dit te realiseren? Mijn gast Bert Wienen houdt een pleidooi om terug te keren naar de basis van ‘goed onderwijs’ en het belang van de leerkracht (of docent) centraal te stellen. We verkennen hoe zou dit eruit kan zien en welke stappen dan nodig zijn. Bert Wienen is auteur van het boek ‘Van individueel naar inclusief onderwijs, pleidooi voor minder labelen en meer aandacht voor de kracht van onderwijs‘.
Auctoraten passen in het rijtje naast de practoraten (mbo) en lectoraten (hbo). Een auctoraat is een vindplaats voor onderzoek en ontwikkeling in de school. Met onderzoek van, voor en door het voortgezet onderwijs geeft het een impuls aan de kwaliteit van onderwijs en is het een reflectie plek midden in de onderwijspraktijk. Auctoraten zijn een relatief nieuw fenomeen in Nederland. Mooie aanleiding om samen met stichting auctoraten een speciale podcast over auctoraten in het voortgezet onderwijs te maken.
Ik ga in gesprek met Mathilde Tempelman-Lam en Alex van den Berg. Mathilde is lid van het kwartiermakersbestuur Stichting Auctoraat in het VO, promovendus aan de Universiteit Utrecht en Alex is auctor hoge verwachtingen bij het openbaar onderwijs Groningen, lerarenopleider scheikunde en docent scheikunde. We gaan in op de onstaansgeschiedenis van auctoraten, bespreken diverse praktijkvoorbeelden en gaan in de op relatie met onderwijskwaliteit en de aantrekkelijkheid van het beroep docent. Voor meer informatie check www.auctoraat.nl