onderwijs

Tjipcast aflevering 100! Terugkijken en vooruitkijken met Joseph Kessels en Ivar Troost

Met Joseph Kessels en Ivar Troost blik ik in deze Tjipcast terug op 100 podcast afleveringen. Tijd voor een (bescheiden) feestje! Anderhalf jaar geleden begon ik met deze reeks en het werd een geweldig leuk en vooral leerzaam avontuur. De podcast serie is in deze tijd ontzettend gegroeid. Zo begon ik met 100 luisteraars per week en groeide het bereik naar ruim 9.000 beluisterde afleveringen per maand. Wie had dat gedacht! Ook op YouTube is het kanaal goed vindbaar, waar bijna alle gesprekken met beeld te zien zijn. Alle inhoud is gratis en voor iedereen toegankelijk. Een belangrijk uitgangspunt van deze ‘onderzoeksreis’.

Joseph was mijn eerste gast in de studio en kwam ook daarna nog eens op bezoek om te praten over ons filosofieboek ‘Denken in organisaties‘ en de relatie tussen democratie en een levenlang leren. Ivar en ik trokken in deze periode intensief met elkaar op in het ontwikkelen van het format en scherpstellen van de techniek. Daarnaast was Ivar ook regelmatig co-host en natuurlijk speciale gast (nadat hij in de zomer van 2020 zijn tweede master afrondde) om te praten over de toekomst van wetenschappelijk onderzoek.

In aflevering 100 bespreken we een selectie van thema’s en gespreksonderwerpen die voorbijkwamen en komen we tot enkele geleerde lessen. Natuurlijk leidt dit tot weer nieuwe vragen, dilemma’s en onderzoeksperspectieven. Dit brengt ons bij een eerste routekaart voor het vervolg van de podcastserie in 2021! Daarover in het nieuwe jaar meer informatie.

Ik wil alle luisteraars, vragenstellers, gasten, sponsoren (zoals OABDekkers en Managementboek.nl) en scherpe meedenkers vanaf de zijlijn hartelijk bedanken voor de geweldige samenwerking! Fijne feestdagen in deze gekke tijd. En graag tot 2021!

Hoe geef je leiding aan een grote onderwijsorganisatie? Tjipcast 099 met Anky Romeijnders

Ik ben in Rotterdam en te gast bij Anky Romeijnders, lid van het college van bestuur van ROC Albeda. In haar portefeuille zit onderwijs, kwaliteit en innovatie. Albeda is een groot ROC. Ze hebben 28 locaties verspreidt over 12 plaatsen in de regio groot Rotterdam Rijnmond en geven aan ongeveer 20.000 studenten onderwijs. Met de samenwerkingspartners erbij opgeteld (MBO, HBO, bedrijven, ziekenhuizen, etc.) komen ze bijna aan 30.000 studenten. Ik ben nieuwsgierig hoe je handen en voeten geeft aan leiderschap in zo’n grote onderwijsorganisatie. Mijn ontmoeting met Anky is best wel bijzonder, omdat ze einde van dit jaar ‘met pensioen’ gaat. We blikken in zekere zin ook terug op haar werkzame leven in het onderwijs. En dat werd een bijzonder gesprek!

Een aantal vragen staan centraal in dit gesprek:

  • Hoe geef je leiding aan een grote onderwijsorganisatie?
  • Hoe blijf je als leider verbinding houden met de collega’s en partners in de regio?
  • Welke invloed heb je als leider?
  • Wat is het belang van een ontmoetingsplek voor studenten in deze Corona tijden?
  • Iedere manager wil graag beter worden in zijn vak, maar hoe doe je dat? Wat is daarin belangrijk?
  • Hoe geef je handen en voeten aan het bouwen van slimme en innovatieve samenwerkingsrelaties met het werkveld?
  • En wat is nu eigenlijk onderwijskundig leiderschap?

Hoe leren we kinderen goed lezen en spellen op de basisschool? Tjipcast 096 met Shirley Snip en José Schraven

In deze podcast ga ik in gesprek met Shirley Snip en José Schraven. We bespreken hoe leerkrachten in het basisonderwijs de effectiviteit van het lees-spellingonderwijs kunnen vergroten. José Schraven heeft hier onderbouwde preventie instructie-methode voor ontwikkeld. Met als doel het technisch lezen te verbeteren. We bespreken tal van valkuilen in het onderwijs zoals gebrekkige letterkennis, onvoldoende aandacht voor klanken leren en schrijfproblemen. Met hun praktische en onderbouwde aanpak presenteren ze een cruciaal denkkader voor het onderwijs om kinderen te helpen beter te lezen en spellen. Kijk voor meer informatie, praktijkvoorbeelden, filmpjes en bijvoorbeeld instructiebladen op: zoleerjekinderenlezenenspellen.

Je kunt dit gesprek ook bekijken op het Tjipcast YouTube kanaal:

Wat betekent het om als leerkracht te werken in de grote stad? Tjipcast 092 met Denise van Schelven, Ahmet Dikbas, Yorrit Luijckx en Adnan Delic

In deze week van het onderwijs zijn Ivar en ik te gast bij ROC Albeda College in Rotterdam. Op uitnodiging van de gemeente Rotterdam. In deze podcast staat de praktijk van alledag centraal. We verkennen wat het betekent om als docent of leerkracht te werken in de grote stad. Je kunt er van alles over lezen en horen, maar wat betekent het nou werkelijk? Is werken in de stad uniek en zo ja: waar zit dit dan in? Klopt het dat veel startende onderwijzers sneller stoppen als ze beginnen in een stedelijke context? En hoe ziet een sterke schakel tussen opleiding en praktijk eruit om dit te voorkomen?

Dit zijn de gasten die aan tafel aanschuiven:

  • Denise van Schelven, is al 25 jaar (op verschillende manieren) werkzaam in het Rotterdamse onderwijs, nu onderzoeker bij het Kenniscentrum Talentontwikkeling en de pabo van Hogeschool Rotterdam, doet promotieonderzoek naar de voorbereiding van leerkrachten op het lesgeven in een grootstedelijke achterstandscontext.
  • Ahmet Dikbas is docent maatschappijleer, lid van het kernteam Strategie en projectleider van diverse onderwijsprojecten, waaronder Albeda Next. Behoorde in 2018 tot de top 3 van MBO  leraren in Rotterdam
  • Yorrit Luijckx, Docent Burgerschap & Duurzaamheid, Projectmedewerker Leergang Burgerschap bij het Albeda College.
  • Adnan Delic, docent geschiedenis aan de Hugo de Groot school in Rotterdam. Hij groeide ook op als kind in Rotterdam Zuid en kent geen ander deze specifieke context en onderwijsomgeving

Enkele links en tips naar initiatieven binnen de gemeente Rotterdam rondom onderwijskwaliteit en het lerarentekort:

Bestaat er zoiets als de Rotterdamse leerkracht? Tjipcast 091 met Noëlle Engels, Else-Marike Visser en Victor van Toer

Vandaag zijn Ivar en ik te gast in Rotterdam. En wel op 5 oktober, op de dag van de leerkracht, of eigenlijk meer de dag van het onderwijs. En we zijn hier op uitnodiging van de gemeente Rotterdam. Waar zijn we dan? Bij het ROC Albeda College op de Rosestraat. Midden in de stad. Albeda College is een regionaal opleidingscentrum en biedt tal van mbo-opleidingen aan zoals economie en ondernemen, zorg, sport, horeca, dans en nog veel meer. Op deze dag van het onderwijs werk ik samen met de Gemeente Rotterdam om twee actuele onderwijsgesprekken te voeren die deze week via dit Tjipcast kanaal te beluisteren zijn. In deze eerste podcast staat de Rotterdamse Leerkracht centraal. We gaan verkennen of er gemeenschappelijke elementen zijn aan te wijzen. Wat is de aantrekkingskracht van het werken in het Rotterdamse Onderwijs? Voor welke uitdagingen kom je te staan? En welke kansen zijn er?

Dit zijn de gasten die aan tafel aanschuiven:

  • Victor van Toer is directeur op basisschool Het Open Venster, een basisschool op Rotterdam zuid in de wijk Lombardijen. Victor maakt zich druk om het lerarentekort en dingen die op leerlingen en scholen worden afgevuurd die niet bijdragen aan de basisontwikkeling van kinderen.
  • Noëlle Engels. Kwam min of meer bij toeval in Rotterdam terecht en is nu al 20 jaar leraar op de Elisabethschool, een basisschool op Zuid, waar ze met veel plezier werkt.
  • Else-Marike Visser Docent Pedagogiek Thomas More Hogeschool, leerkracht bij de Rvko, Projectleider Talentscouting in het onderwijs bij de gemeente Rotterdam 
  • Adnan Delic, docent geschiedenis aan de Hugo de Groot school in Rotterdam. Hij groeide ook op als kind in Rotterdam Zuid en kent geen ander deze specifieke context en onderwijsomgeving.

Enkele links en tips naar initiatieven binnen de gemeente Rotterdam rondom onderwijskwaliteit en het lerarentekort:

What’s happened to our schools? A sociological approach to education. Tjipcast 090 with Frank Furedi

Frank Furedi is een wetenschapper, schrijver en publicist die ik al geruime tijd volg. Met name zijn reflecties op het huidige onderwijssysteem, de kwaliteit van universiteiten en hoe ouders hun eigen kinderen (steeds vaker niet meer) opvoeden vind ik zeer prikkelend. Enkele weken geleden ging ik uitgebreid met Frank Furedi in gesprek om over zijn opvattingen en analyses rondom het huidige schoolsysteem in Nederland te praten. Dit is de eerste podcast die ik in het Engels opneem (excuseer mijn nogal Hollands – Engels). Vandaar dat de tekst hieronder in het Engels verder gaat. Ondanks de mogelijke taalbarrière kan ik je van harte aanraden dit gesprek te beluisteren.

Frank Furedi is a emeritus professor in sociology, commentator and writer. His books are widely considered as influential and thought provoking in regards to education, learning and democracy. Topics that Frank is interested in are: education, cultural life, parenting children and the impact of new technology on young adults. In this conversation we focus on the educational system in The Netherlands. Some questions that are discussed in this podcast are:

  • How doe you see the role of learning in a society and what function does it have?
  • What kind of consequences does the focus on values such as inclusion, sustainability and for instance in the school system have on children, parents and society?
  • In The Netherlands the government wants to focus more on ‘civic society competences for children’. Revolving around the question: How to be a good citizen. Values that are emphasised are: inclusion, sustainability, being friendly to each other (extravert versus introvert). What kind of consequences does professor Furedi see when countries adopt these kind of values and impose them to our curriculum?
  • In The Netherlands there is a lot of emphasis on innovating the school system. Such as attention to reflection, 21st century skills, brain based learning, digital transformation of books and text (learning via the tablet). At the same time, there is little empirical evidence that this will work / has effect. Why are school system constantly busy with innovation?
  • In The Netherlands many teachers and schools experience problems with exercising authority to children. In the sense that structure, discipline and for instance listening for more than 3 minutes is difficult to accomplish. Dutch schools are – compared to other countries – very noisy. How does professor Furedi explain this from a sociologic perspective?
  • Are we too soft on children with regards to their learning potential? Schools nowadays are very positively focused. Learning from succes, learning from talents, etc.
  • What kind of risk do you see when adopting this philosophy to learning? I see a gradual decline in attention and focus on ’knowledge’ in schools. For instance knowledge about history, or important literature is sometimes seen as outdated. Why is this happening? What consequences does it have? And could it be that we are wrong?
  • Schools have a lot of tasks to complete. Some tasks you may argue should be regarded as ‘parent’ tasks and not school tasks. What is happening nowadays in families in regards to ‘learning etiquettes, being polite, etc.? And is it realistic to ask school to fulfil these parents tasks? What challenges do you see in regards to this?
  • What do you think schools should do to maximise the talent of each child in school? What kind of principles should we adopt and what kind of changes should schools be making?
  • We are asking children to be responsible / take responsibility for their own learning. Is this a good viewpoint? Can children do this? Shouldn’t we focus more on the responsibility of parents and teachers?

You can also check out the conversation with Frank Furedi on the YouTube platform:

Some links to books that I can recommend (some in English some in Dutch):

Waarom roept Curriculum.nu zoveel weerstand op? Tjipcast 089 met Wim van de Hulst

Met wiskundedocent Wim van de Hulst ga ik in gesprek over de grootschalige onderwijsvernieuwing Curriculum.nu. Curriculum.nu is een vernieuwingsproces dat vanuit het ministerie in gang is gezet om het curriculum voor zowel basisonderwijs (PO) als de onderbouw van het voortgezet onderwijs (VO) ingrijpend te herzien. Wat zijn de doelen precies en waarom leidt de aanpak in het werkveld nu eigenlijk tot zoveel weerstand? Wim van de Hulst heeft het proces de laatste anderhalf jaar nauwgezet bestudeerd en deze zomer een uitgebreide analyse geschreven. In deze aflevering van Tjipcast verkennen we een aantal van de bezwaren tegen Curriculum.nu en we bespreken de politieke en beleidsmatige besluitvorming. Klopt het beeld van een olietanker die koste wat het kost zijn koers vasthoudt? 
Wim stelt zichzelf vooral ook de vraag hoe het proces zo omgebogen zou kunnen worden dat het juist wel tot een positieve impuls voor het onderwijs zou kunnen leiden. Het onderwijs dat immers toch al in zulk zwaar weer verkeerd! En wat is de rol van de Tweede Kamer eigenlijk in het proces? We proberen een aantal zaken wat helderder te krijgen.

Bekijk hieronder het gesprek met Wim op het Tjipcast YouTube kanaal:

Linkjes naar boeken en websites die in het gesprek naar voren kwamen:

Hoe kan wetenschappelijke kennis de kwaliteit van je lessen verbeteren? Tjipcast 088 met Gert Verbrugghen

Er is niets zo praktisch als een goede theorie. Maar in de wereld van onderwijs is er nog wel sprake van een groot gat tussen wetenschap en praktijk van alledag. Maar gelukkig zijn er ook veel positieve voorbeelden! In deze podcast ga ik in gesprek met Gert Verbrugghen. Docent Engels op het Alfrink college in Deurne. Gert gebruikt heel bewust wetenschappelijke kennis om zijn lessen in te richten. Je zou dit ‘evidence informed werken‘ kunnen noemen. Zo werkt hij met een uitgekiend beloningssysteem om positief gedrag en inzet te waarderen.

Iets dat de leerlingen erg waarderen. Maar er zijn meer interessante keuzes die Gert maakt. Bijvoorbeeld de nadruk op leerwerk in plaats van maakwerk. Hij ziet veel voordelen om de leerlingen uit te dagen om kennis te memoriseren (denk aan een gedicht). Om vervolgens de Engelse grammatica regels toe te lichten. Wat zijn aanpak ook bijzonder maakt is de synergie op schoolniveau tussen expliciete hoge verwachtingen (leerprestaties) en ruimte voor iedere leerling om in zijn eigen tempo te werken.

Ook met toetsing maakt het schoolteam onderbouwde keuzes. Er zijn drie formele toetsmomenten met cijfer, bij extra toetsing worden er geen cijfers gegeven. Deze meetmomenten zijn primair bedoeld om te leren van fouten. Elke leerling (en de klas als geheel) krijgt gerichte feedback. Gert is ook sterk voorstander van structuur, regelmaat en orde in de klas. Zo oefent hij met alle leerlingen in het begin van het jaar hoe de klas binnen te komen en wanneer het tijd is om de tas in te pakken (dus niet 10 minuten voor tijd). Allemaal bedoeld om de lestijd zo optimaal mogelijk te benutten. Luister nu naar een bijzonder inspirerend en praktisch gesprek over de brug slaan tussen wetenschap en praktijk!

Het IVO in Deurne bestaat uit 4 deelscholen, Sprongcollege (praktijkonderwijs), Hub van Doornecollege (basis/kader), Alfrinkcollege (mavo) en Peellandcollege (havo/vwo).

Bekijk hieronder het gesprek met Gert op het Tjipcast YouTube kanaal:

Linkjes naar boeken en websites die in het gesprek naar voren kwamen:

Bordwerk en aantekeningen: Slow teaching in de 21e eeuw. Tjipcast 087 met Marcel Schmeier

Onderwijsexpert Marcel Schmeier is te gast in de studio. We gaan in gesprek over zijn net verschenen boek Bordwerk en aantekeningen, slow teaching in de 21e eeuw. In dit boek beschrijft Marcel hoe leerkrachten en docenten gebruik kunnen maken van het bord. Dat kan een whiteboard, krijtbord of smartboard zijn of een combinatie.

Het is opvallend dat het bord de afgelopen jaren een beetje in de vergetelheid is geraakt. Gelukkig is het nut en de noodzaak van bordwerk en aantekeningen bezig met een opmerkelijke opmars. Steeds meer leerkrachten zien dat het gebruik van het bord de instructie en kennisoverdracht versterkt. Ook geeft het de leerkracht en leerlingen heldere kapstokken waarlangs te werken en te leren.

In deze podcast bespreken we hoe je het bord kunt inzetten tijdens lessen, wat het vraagt ter voorbereiding en hoe je als leerkracht werkt met een zorgvuldige en stapsgewijze opbouw. Ook kijken we naar het belang van aantekeningen maken, leren samenvatten en meeschrijven. Marcel bundelt in zijn boek honderden jaren onderwijservaring met de nieuwste inzichten en technieken. Deze podcast is met beeld opgenomen om zo voorbeelden uit de praktijk te laten zien. Neem eens een kijkje op het YouTube kanaal om het gesprek te bekijken! Tijdens de podcast worden diverse vragen van luisteraars (in dit geval docenten en leerkrachten) over gebruik van het bord in de klas besproken.

Links die ter sprake kwamen in de podcast:

Bestel via deze link het boek van Marcel Schmeier:

Bekijk hieronder het gesprek met Marcel op YouTube:

Hoe krijgen we in Nederland weer beter onderwijs? (En waarom is dat toch zo ingewikkeld?) Tjipcast 086 met René Kneyber

In deze podcast spreek ik met René Kneyber, wiskunde docent, kroonlid van de onderwijsraad en auteur van diverse onderwijsboeken. Met René ga ik in gesprek over de vraag hoe we in Nederland weer beter onderwijs krijgen. En hoe het komt dat dit ingewikkelder is dan we vaak denken. We concentreren ons in dit gesprek op ons land, de kwaliteit van beleid en de feitelijke uitvoering daarvan. Waarom? Helaas is de onderwijskwaliteit op tal van gebieden aan het dalen terwijl er meer dan genoeg analyses en rapporten zijn. De overheid wijst snel naar de schoolbesturen (andersom net zo) en regelmatig krijgen opleidingen of leerkrachten kritiek te verduren. Recente pogingen om onderwijs te verbeteren sterven vaak een stille dood (denk aan de rekentoets of het lerarenregister). Wat is er aan de hand? En hoe kan het dat beleid dat zich richt op verbetering faalt in de uitvoering? Met René ga ik in gesprek over deze vragen en concentreren we ons op het gebrekkig lerend vermogen en het korte termijn denken wat ten grondslag ligt aan de actuele onderwijsproblemen. We verkennen welke bouwstenen er zijn om als maatschappij structureel aan beter onderwijs te werken. Waarom staat er bijvoorbeeld in de Grondwet niets over het recht van kinderen op kwalitatief goed onderwijs? Hoe komt het dat we als maatschappij zoveel onderzoeksrapporten produceren zonder dat ze opvolging krijgen? Welke rol kan de wetenschap spelen in deze discussie en is er ook nog een rol voor ethiek en filosofie? Luister nu naar aflevering 86!

Boeken die de moeite waard zijn om te lezen:

Bronnen die ter sprake kwamen in de podcast: